De kaasmarkt te Alkmaar. Qier-Zwaluwen. een klein gezelschap met bonte papieren Lantaarns vergezelt haar. De verwanten der bruid plaatsen zich aan het eene eind van het koofdvertrek, de vrienden des bruide^ goms daar tegenover. De geheel in het wit gckleede bruid wordt 'door twee rijk geklee- de jonge meisjes in de kamer gebracht. De bruidegom, die reeds in het midden der ka lmer zit, geeft geen teeken van herkenning, maar houdt de oogen naar den grond ge- 1 richt, terwijl de bruid zich tegenover hem zet. Dan wordt een tafel aangeschoveneen j ketel met twee kranen, zullen we maar zeg gen, er op gezet, met heeten sake gevuiu. Een met allerlei eetwaren beladen disch i wordt ook voor iederen anderen persoon ge zet en het feest begint De beide meisjes, die de bruid in de ka- mer leidden, geven den gasten koppen met sake, 'die tot den bodem geledigd moeten r worden. Dan trekken bruid en bruidegom zich voor korten tijd terug om zich te ver- kleeden. Na hun terugkeer vullen de bruids juffers drie koppen met sake en geven die der bruid en haren sohoonouders. Drie kop pen worden door den schoonvader gedron ken, die daarop het vaatwerk der bruid overreikt. Dan drinkt zij drie koppen en krijgt een geschenk van hem. Dan wordt een ander gerecht», gewoonlijk rijst of vïscli, 1 gebracht en de bruid maakt dezelfde 'drink- oeremonie met de schoonmoeder door, waar op ze een ander cadeau krijgt. Daarop wordt een dunne soep opgediend, en allen drinken weer drie koppen sake. Dan komt het groote feit van 'den dag, het gezamen lijk sakedrinken van het jonge paar, dat een soort huwelijkceremonie moet verbeel den. De bruidsjuffers brengesru den ketel met 1 de twee kranen en geven dien den jongge huwde®. Dezen drinken afwisselend daaruit, tot hij leeg is, een symbool, dat ze vreugde ,ca leed willen 'deelen. 1 Daarmede is de plechtigheid afgeloopen. Bruid, bruidegom en familie zijn in hun rol zeer bedreven; ieder weet precies wat van hem verwacht wordt en doet het zóó machinaal, dat de heele vertooning saai wordt. Na de bruiloft leeft de jonge vrouw in het huis harer schoonouders, althans in den regel de eerste maanden van haar hu welijk. „Als je nou iets moois, iets aardigs wilt zien, dan moet je," zoo vertelde ons een 'Alkmaarder in den trein, „Vrijdags naar de kaasmarkt te Alkmaar gaan. Het is nou het drukst en je zult je oogen uitkijken om al de kazen, die aan*de markt komen." Hij had het niet aan een doove verteld. De vorige week Vrijdag zijn we er op uit- getrokken, zegt het „Volksweekblad." 's Donderdagsavonds en heel den nacht i door worden op de kaasmarkt bij de mooie Waag de kazen gezet. Dat wil zeggen, op stapels gemaakt. Dat zetten, we hoorden het op de markt, is niet ieders werk. Ten eerste worden de kaaszetters 'door do ge- 1 meente Alkmaar, die ten eeuwigen dage het recht van wage heeft, aangesteld. Maar de zetters zijn niet in haar dienst. De zetters worden per honderd kilo betaald door do boeren of door de fabrieken, die 'de kazen aan de markt brengen. Tegenwoordig beta- len ze er 20 cents per honderd kilo voor. De zetter verstaat de kunst, om, onder het opvangen van de kazen uit de wagens, te voelen, welke kazen het beste zijn. Bij het zetten of opstapelen nu worden de beste ka zen bovenaan gedaan, zoodat de mindere qualiteiten een plaatsje onderaan krijgen. Als de stapel klaar is. wordt hij tot den volgenden morgen toegedekt met een zeil, waarop de naam van den eigenaar staat. Vóór 's Vrijdagsmorgens tien uren mogen de kazen, eenmaal aan de Waag gebracht, niet worden verkocht; mag er zelfs niet on- •'•handeld worden. Maar vóór dien tijd is het op de markt a' levendig. Hier worden uit boerenwagens nog -partijen kazen geladen, daar worden be sprekingen gehouden over de prijzen, die zullen worden besteed AI de stapels zijn toegedekt en krijgen door de witte doeken en zeilen het aanzien van lijkbaren. Daarbij de wacht houdend, wachtend op den klok slag van tien, staan de boeren, ieder bij zijn stapel. Er zijn voorteekenen, dat tien uren nadert. De beeedigde kaasdragers ver schijnen, Zij dragen witte pakjes, maar hun hoeden hebben verschillende kleuren. Wit te, roode, blauwe, groene hoeden. Zij dra- gen den ambtspenning, want het zijn go- meento-dienarc®Zij sjouwen de berries aan waarop de kazen naar de Waag worden ge bracht. De mannen, die witte hoeden I ra gen, hebben wit gekleurde berries, de groe- ne-hoeden-mannen hebben groene berries, enz „Tien uur heit de klok." Voorafgegaan door een lustig deuntje, slaat de klok van •de Waag tien uren. De zeilen worden half van de kazen genomen. De markt begin". Daar komen de handelaars aan. Boren in de kazen om te zien of ze goed vet, goed van kleur zijn. Het gat, door de beren gemaakt, wordt weer zorgvuldig toegestopt. Het is nog heel jonge kaas, die aangevoerd wordt. Gele, zweetende bollen. De markt is leven dig en druk. De vraag schijnt groot. Hoe véél 1 Zooveel. En 'dan wordt met handslag geloofd en geboden. Vroeger moesten de kazen bij de kaashan delaars wat ouder en droger worden, vóór zo naar het buitenland konden worden ge zonden. Maar nu is ook de versehe kaas ge wild en wordt ze, nauwelijks gekocht, ver zonden naar Enigeland, Amerika, Frankrijk, enz. Alkmaar heeft de grootste kaasmarkt van Holland. Hoorn is ook groot. Edam, P ur merend en Schagen gaan ook, maar AJk- maar spant de kroon. Tot twee, drie uren in den middag duurt de markt. De kaasdragers blijven tot dien tijd doors jouwen met hun berries; loopen, wanneer men niet spoedig voor hen uit den weg gaat, iedereen omver. OpzijOpzij klinkt het voortdurend. Ze hebben altijd haast, leegloopers zijn sta-in-dén-wegs. Aan het grachtje bij de Waag liggen de kaasschepen, meestal voor de groote hande laars van Hoorn. Ook het Hollandsche Spoor heeft aparte wagens voor het vervoer van de kuf^s. STOFOPZUIGI2JG. „De Natuur" heeft een artikel van dr. Rombouts over de stofreinrigiing door middel van zuigingf het bekende nieuwe procédé. Het volgende is er uit overgenomen „De inrichting, waarmee gewerkt wordt, bestaat uit een luchtpomp, die door elec- triciteit, stoom of benzine wordt gedreven, en welke voorzien is van een reservoir, waarin het stof verzameld wordt, dat door elastieken buizen is weggezogen van de plaatsen, die gereinigd worden. De buizen zijn aan het uiteinde voorzien van aspira tors van koper, die langzaam over de te reinigen oppervlakken worden heen en weer bewogen. Het stof wordt door deze aspi rators opgezogen, en begeeft zich naar den condensator, waarin het van de medege voerde lucht gescheiden wordt. Deze schei ding geschiedt automatisch, zonder dat de machine behoeft stil gezet te worden. Men ziet, 'dat de bewerking zoo eenvoudig moge lijk is. Om de stof ver plaatsing, die door de sterke zuiging veroorzaakt wordt, aan schouwelijk te maken, kan er gedurende de proefneming een houten doos met glazen deksel in de buisgeleiding worden aange bracht. Tevens kan 'deze doos als verklikker dienst doen. Ziet men geen stofwolken meer door de doos passeeren, dan kan men de plaats, die met den aspirator in aanraking is, stofvrij beschouwen. De zuiging is zoo sterk, dat er vrij wat kracht moet worden aangewend om de as pirators te verplaatsen of op te lichten van de plaatsen, waarmee zij in aanraking zijn; zelfs de dikste tapijten worden bij die po gingen er door omhoog getrokken, en de toevloeiende lucht dringt door de weefsels heen en neemt het stof mee, dat er zich on der bevindt. Voorwerpen, die op geen ande re wijze te reinigen zijn, verliezen alle on zuiverheden, als ze met den stofzuiger be handeld worden. Een groot gemak is het bovendien, dat bij de reiniging de voorwerpen niet van hun plaats behoeven te worden gehaald. Het opnemen der kleeden is overbodig, de meu belen behouden hun plaats, als men er ten minste met de aspirators onder kan komen, anders moeten ze even worden verzet. Ge durende de bewerking ontstaat or uit den aard der zaak geen enkel stofwolkje, want alle stof wordt door den aspirator onmid dellijk opgezogen en door do pomp naar bui ten gebracht, en komt niet weer in circula tie. Kilogrammen stof worden op deze wijze in korten tijd onschadelijk gemaakt 1 Alleen uit de stoelen van een der Parijsche thea ters heeft men met den stofzuiger 217 kilo stof gezogen en aan de circulatie onttrok ken. Om het toestel gemakkelijk te kunnen ver- plaatsen, wordt het met de pomp en den motor op een vierwieligen wagen gezet. Wanneer de stofzuiger geïnstalleerd wordt op een vaste plaats, zooals te Parijs in groo te magazijnen, theaters, enz., geschiedt, be dient men zich van electrische motoren, 'die gemakkelijk met de electrische geleidingen kunnen worden verbonden. De verplaatsbare pompen werken in den regel met benzine-motoren. Indien nu in eenig huis de vertrekken van stof moeten worden gezuiverd, plaatst men den wagen op een binnenplaats, of, zoo deze niet aanwezig is, voor het huis op de straat; de elastieken buizen worden aan geschroefd, en daarmede begeven zich de personen, die de reiniging zullen uitvoe ren, in de vertrekken. Zij bewegen de aspi rators langzaam schuivende over de tapijten of Langs de draperieën. Deze aspirators bestaan uit koperen bui zen, die in een platgedrukt kegelvormig mondstuk eindigen. De werking van de pomp wordt geregeld naar den aard der voorwerpen, die gerei nigd moeten worden. Wanneer er gladde op pervlakken van stof moeten worden ont daan, ziooals muren, behangsels of plafonds, dan bevestigt men kleine borstels aan de as pirators, die, door electriciteit bewogen, het stof los maken, dat daarna door 'de aspira tors wordt opgetogen- De voordeelen van de „Nettoyage par le vide" zijn in het kort de volgende: lo. volkomen zuivering van de voorwer pen, die er mede behandeld worden 2q. de meubelen, tapijten, gordijnen, enz. behoeven niet verplaatst te worden 3o. de voorwerpen hebben niets te lijden van de bewerking; 4o. het verzamelde, stof komt niet weder in de atmosfeer, maar wordt vernietigd; 5o. de reiniging vereischt niet veel tijd, zoodat men de vertrekken slechts een paar uur behoeft te missen, terwijl de kosten niet meer bedragen dan men gewoon is te betalen voor de reiniging op ouderwetsche manier. Overdag hebben ze weinig te vertellen met wijd opengesperde® bek maken ze jacht op insecten hoog in de lucht, maar naar omstandigheden ook laag langs het water, zoodat ik hoop, dat ze u van menige lastige mug bevrijden, 's Avonds schijnt het werk afgedaan te zijn en dan scholen ze op bepaalde plaatsen te zamen. Hun idee van een gezellige samenkomst is, dat je in een ruimte van een kubieke halve mijl in alle richtingen volgens nooit nagerekende krom me lijnen onder afschuwelijk gekrijsch door elkander heen moet schieten. Als ge zoo iets ziet gebeuren, let dan eens op, of ge kunt bemerken, dat ze elkander vervolgen. Dat valt dikwijls zeer duidelijk in het oog en ge kunt ook wel zien, dat de vervolgden de wijk nemen naar de hooge da ken het zijn do wijfjes, die naar het nest worden gejaagd. De mannetjes blijven bij elkaar vliegoefe- ning houden. Nu is de zon al onder en nog altijd zijn zij doende. Tegen den bleeker. wester-hemel steken hun zwarte gestalten duidelijk af, of wel, een allerprachtigste laag van circuswolkjes levert een goeden achtergrond voor hun bewegingen. Het is nu niet meer zoo'n warboel, maar zij hebben zich tot een troep gevormd, een breed front, drie of vier gelederen diep, dat zich bijna

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1904 | | pagina 10