Royal Windsor
Hienwstraat Ho. 7
i
Het Poppen- en
Speelgoed-Magazijn
THEE
Stoomtram Haarlem Leiden.
C. H. OE JONG,
Duinoord Den Daag.
WALTHAM Horloges.
„NUTRiCIA",
van de Firma v. d. MARK,
VERKOUW STOKHUYZEH.
LEIDSCH DAGBLAD, MAANDAG 13 JUNI. - TWEEDE BLAD.
Buitenlandseh Overzicht.
i
69
9
69
„Denkt om Reisbelasting!"
Vervolg Advertentiën.
Uitzending van Diners
BEROEMDE HAARIMSTELLBR
Verkrijgbaar in alle buurten
der stad. 818S 80
Naar Inlaat.
ftgyr NIEUW.
Platte modellen
C. P. FABERY DE JONGE,
Korenbrugsteeg 3.
Fyne Delftsche Tafelboter 65 Ct.
gde qualiteit Eoomboter GO Ct.
VISCHMAEKT No. 12,
bij I>en Burg.
Aanbevolen soorten van 1.en 1.25
per V2 KG., extra geurig en waterhoudend.
5 o 13589
Anno 1904
's Rijks Besskieikundijje Publication.
Bij besluit van 26 Maart 1002 stelde H. M.
<1q Koningin een Commiesi© van Advies
voor '8 Rij ka Geschiedkundige Publicatiën
in, en besliste daarmede dat or voortaan
Rijka Geschiedkundige Publicatiën zouden
rijn. Zoo werd eindelijk zegt do bedoelde
commissie uitvoering gegeven aan art.
1 van het besluit van Haar Doorluohtigon
Overgrootvader van 23 December 1826: ,,Er
zullen middelen aangewend worden om de
bronnon dor Netderlandech© geschiedenis,
voor zooverre die tot nog toe onbekend of
nog niet volledig bewerkt mochten zijn, te
doen opsporen, nador te onderzoeken, v-n,
zooveel noodig, in het licht te geven."
Na een herinnering, welke meer of r. n-
der geslaagde arbeid or sedert is aangewend
om op laatstgenoemd Koninklijk besluit ant
woord te geven, heeft eerstgenoomde Com
missie van Advies waarvan voorzitter is
de heer Th. H. F. van Riemsdijk ©n seore-
taris de heer H. T. Colenbrander thans
in druk uitgegeven een „Overzicht van de
door bronnen-publicatie aan te vullen leem
ten der Nederlandsohe geschiedenis."
Door de hulp toah van het Rijk zal het
mogelijk zijn, die leeanten in de kennis van
het Vaderlandsch verleden op meer syste
matische wijze dan tot dusver door gezegde
bronnen-publioatie aan te vullen.
Deze aanvulling dient naar het inzien der
Commissie te geaohiedesn door het gelijk
tijdig uitgeven van: a algemeen© aerieën; b.
bijzondere eerieën; o. afzonderlijke uitga-
ven.
Bij al deze uitgaven blijft de publicatie
van gesahiedkimdig materiaal de hoofd
zaak.
De Commissie noemt do voornaamste uit
gaven op, waaraan h. i. behoefte bestaat,
en bedient zich daartoe, behalve van de
systematische indeeling, nog van een tijds-
indeeling: Oorsprongen onzer Geschiedenis.
Middeleeuwen. Zestiende Eeuw. Re
publiek der Yoreenigd© Nederlanden.
Nederland na 1795.
Dio opgare bevat 62 nummers.
In de afdeel ing Republiek wordt als af
zonderlijke uitgave aangegeven: „Nijver
heid van Leiden."
De Commissie zegt daaromtrent het vol
gende:
„Ten dienste van de studie der vader-
landache nijverheid stellen wij geen bijzon
dere serie voor. De nijverheid werd van
ouds, en nog gedurende den geheelen tijd
onzer Republiek, bijna uitsluitend geregeld
door plaatselijke reglementen; nagenoeg
ondoenlijk schijnt het dus, om, zonder zich
te bepalen tot vage algemeenheden, zonder
ook het beeld troebel te maken door de me-
dedeeling van onderling strijdige bijzon
derheden, een bundel samen te stellen van
stukken betreffende de geschiedenis van een
bepaalden tak van nijverheid in ons ge
heel© land. Plaatselijko verschijnselen
moeteen plaatselijk bestudeerd worden, 'ook
al koenen ze op verschillende plaatsen voor;
men vormt zich het gemakkelijkst een
denkbeeld van de wijze, waarop do nijver
heid vroeger van overheidswege werd ge
reglementeerd en verzorgd, indien men do
bijzonderheden dor regeling in een bepaalde
stad in ouderlingen samenhang in het licht
stelt."
De ooenmieaie kiest daartoe Leiden en zo
motiveert die keuzo aldus: „Amsterdam, de
hoofdstad van den handel, had als indus
trieel centrum geen overwegende betcete
ras, en zij ia bovendien als groote stad te
jong om ons een goed beeld te geven van
do ontwikkeling der zeventiendc-eeuwschc
uit middeleeuwscho toestanden. Haarlem,
in de zeventiende eeuw de „throon der
fabryequen", zou eerder in aanmerking ko
men. Maar toch geven wij do voorkeur aan
leiden, dat reeds in do middeleeuwen be
kend was als zetel van de belangrijkste in
dustrie: de lakenweverij. Do keus, die wij
doen, verdient dubbele aanbeveling, omdat
het onderworp zeer gelukkig wordt toege
licht door Pieter de la Court's Wel
varen van Leydcn (dat een nieu
we uitgave dringend behoeft, omdat dio
van Wttewaal slechts fragmenten geeft,
ein deze nog in wanorde), terwijl bovendien
de uitmuntende stadsbeschrijving van Or-
lera nuttige gegevens bevat. Ook de papie
ren van een Leidsch lakenfabrikant, be
waard ter Thyaiaansche Bibliotheek, kun
nen stof leveren."
Voor do verzameling en bowerking der
middeleeuweohe bronnen kon de commissie
de groote uitgave van Overvo rde en Joos-
ting over de gilden van Utrecht ten voor
beeld stellen. Het is uit hun werk gebleken,
hoe gewiohtige resultaten de uitgave van
zulk een bundel levert voor de constitutio
neel© en economische geschiedenis eener
stad, resultaten, die nog gewichtiger
zouden zijn geweest, indien Utrecht als in
dustrieel centrum meer betoekend had.
Yan de Loidsch© gilden-archieven zal dan
ook voortdurend gebruik gemaakt moeten
worden. Voor de latere tijden bezitten wij
de resolution on publicatiën der vroed
schap; wellicht zal het archief van de
weeskamer belangrijke stukken inhouden.
klaar de hoofdbron moet zijn het arohief
der notariwen, welks openstelling niet lang
meer uit kan blijven, nu twee achtereenvol
gende regeeringen die hebben voorgesteld
en do Staten-Generaal het voorstel met in
genomenheid hebben ontvangen.
De commiari© noemt verder de onver
korte uitgave van „Welvaren van Leyden",
door Pieter de la Oourt, noodzakelijk cu
zij zal afzondorlijk gehouden moeten wor
den als te omvangrijk voor den onder het
hoofd „Nijverheid van Leiden" bedoelden
bundel. Het verdient zegt de commissie
aanbeveling, dat éënzel'fd© hand dit ge
schrift uitgeve en bovenbedoelden bundel
bewerite.
„Kennis is Macht."
Het verslag van den toestand der Verec-
niging „Kennis is Macht" over hot ja; r
1903 is weder verschenen. Er ulijkt uit, dat
het aantal leden 31 en l.et aantal donateurs
25 bedraagt. De algomeene vergadering her
koos tot voorzitter den heer C. C. van In-
gen, tot lsten scoretaris den heer W. F.
Hofkes en tot lsten penningmeester den
heer J. P. de Jong.
In het onderwijzend personeel kwam geen
verandering, terwijl do heer D. J. M. de
Hondt als directeur bleef optreden.
Do Yerceniging wijdde zich ook dit jaar
weder uitsluitend aan de belangen van het
onderwijs. De materieel© belangen van den
handelsbediende worden toch allengs door
verschillende corporatiën als vakvereenigi -
gen voorgestaan.
Op 1 Deoember 1903 waren 136 leerlingen
ingeschreven. Over 32 klassen mot 43 lesuren
werd het onderwijs gevolgd in Nederlandsch,
Fransoh, Duitsch, Engolsëh, het Boekhou
den inbegrepen handelsrekenen en handels
recht, het gewoon Rekenen en het Schoon
schrijven.
In afdoeling A (leeftijd benedon 16 jaren)
waren 54 leerlingen, in afdeeling B (leeftijd
boven do 16 jaren) 82 leerlingen.
In do applicatieklasL-n werd onder meer
ook de handelscorrespondentie aangeleerd.
De commissie, van onderwijs moest op
advies van don directeur meermalen split
sing van klassen voorstellen, welko voorstel
len soms van overwegend geldelijk belang,
door het bestuur met den meesten ernst wor
den behandeld.
Na voldoend afgelegd examen worden de
volgende diploma's uitgereikt:
In Nederlandsch. H. C. Snel, J. Rionts-
ma, F. van Aken.
In Fransch. W. H. Brussee, W. Kapteyn
den Boumccstcr, K. Wielinga.
In Engelsch. K. Wielinga, J. A. Mooy.
In Duitsch. H. Donkers, P. Kapteyn don
Boumeestcr, A. A. doYries.
In Schoonschrijven: P. Kapteyn den Bou
meestcr, H. Woudenberg, J. van Yliet en J.
van Veen.
In Boekhouden: D. W. A Blote, H. Don
kers en A. J. Boekwijt.
Den laatsten gediplomeerden werd door
de Yereeniging de gelegenheid gegeven on
der leiding van don heer A. H. van den
Oever zich nog extra te bekwamen voor deel
noming aan de examens van den Nationalon
Bond van Handels-en Kantoorbediendenen
vanwege de Yereeniging van Leeraren in
Bookhouden te Amsterdam, met dezen uit
slag, dat do heer D. W. A. Blote voor deze
examens slaagde.
Met dank aan hcoren donateurs en aan
hot gemeentebestuur voor hun geldelijken
bijstand, wordt herinnerd aan mevrouw do
•douairière J. Kneppalhout-, van welke men
niot alleen de lokalen kosteloos in gebruik
behield, doch op wior kosten onder toezioht
van den heer W. Kok, in dit jaar belangrijke
reetauratiën werden gedaan. Met dien tteun
en de bereidwilligheid van het bestuur der
Yereeniging: „Nut en Genoegen" gaat do
Vereeniging met opgewektheid een nieuw
jaar in, cn al word een enkele maal, in pu
bliek geschrift de Yereeniging een stille in
den lande genoemd, zulks strekt vorigon be
sturen en het tegenwoordige tot eer, omdat
toch in den tegen woordigen bloei dezer goo-
dc instelling nooit de zucht tot reclame
heeft voorgezeten. Dosniettemin blijven be-
stuurderen gepast voortgaan de belangen
van het onderwijs, doch ook do daarmede
gepaard gaande stijgende kosten, bij eiken
weldenkend© en ook bij ons gemeentebestuur
aan te bevelen.
De ontvangsten der schoolinrichting be
droegen 2809.80, de uitgaven 2987.174;
het nadeelig saldo is dus f 177.37£.
De ontvangsten voor zoover betreft de
Yereeniging zelve, bedroegen 169.59, de
uitgaven f 14.20 en het saldo is derhalve
165-32$.
Over het Cong o-d e b a t in het E n g el-
sche Lagerhuis schrijft de „Indép.
beige", dat Engeland het vraagstuk blijk
baar alleen aan een schcidsgereoht onder
worpen wil zien, om zijn consulaire recht
banken iü don Congo-staat hersteld te krij
gen. De Staat zal evenwol deze inmenging
in zijn binncnlandsche aangelegenheden
nooit dulden.
Heft offioiouze „Journal de Bruxellcs"
merkt op, dat men waant te droomen, wan
neer men den sinds lang weerlegden laater
in het debat opnieuw hoort verkondigen. Uit
alles blijkt, dat Engeland slechts bewogen
wordt door het idee, dat hot te weinig aan
deel heeft in don toenemenden handel van
den Congo-staat.
Op het vrouwencongres te B or-
1 ij n hebben Bertha von Suttner, mevrouw
Bogelot en Lady Aberdeen gesproken over
den wereldvrodo. Een Hongaarsche voerde
hot woord tegen het duel. Daarna werd in
een geestdriftige, vreedzame stemming 's-
avonds laat het congres gesloten.
Het Internationale Vrouwon-
c o n g r e 8 voor 1904 is te Berlijn geopend
met een door don Bond van Duitsche vrou
wen vereen i gingen op buw gezette begroo-
tingsbijeenkomst. Na een toespraak van de
Bondspreeidonte, mevr. Mario Stritt, uit
Dresden, hield mevrouw Hedwig Hoyl uit
Berlijn do welkomstrede. Yordor spraken
buitenlandscho vertegenwoordigsters. Onder
do gasten bevonden zich do opperburgemees
ter Kürschner en vertegenwoordigsters van
van de vrouwenbeweging in de heele wereld.
De „Times"-correspond nt te Weenen,
weet mod© to deelon, dat Z. H. dc Paus
en kardinaal Merry del Yal het
volkomen eons zijn. Zij streven naar een op-
zogging van het Concordaat met
F r a n k r ij k, in de hoop, dat do Kerk
daardoor in Fnankrijk zal winnen in vrij
heid van beweging on invloed.
„Pius K", zegt de correspondent, „is
verrukt over 'de houding van keizer Wil
helm en het katholieke oentrum in Duitsch-
land; tegenover Italië zal do Kerk d© staat
kunde voortzotten, dio dezer dagen te Bo
logna werd ingewijd, toen kardinaal Svam-
pa zijn opwachting ging maken bij koning
Yictor Emmanuel, ton minste, wanneer d©
Italiaansche regeering zich niet ondank
baar toont.
Het Yatioa^n schat den invloed van ko
ningin Margaretha zeer hoog; het is even
wel niet volkomen gerustgesteld ten opzich
te van haar zoon, die jegens den Heiligen
Stoel een zeer groote terughouding bewaart
en zijn meenïjigen voor zich houdt."
Een van de rampon voor Rusland en
zijn bevolking is het groot aantal feest
dagen, 120 èk 130 par jaar, waarop niet
gewerkt mag worden.
Thans heeft de Rijksraad ©en voorsohrift
uitgovaardigd, goedgekeurd door den Taaar,
dat verandering ten goede zal brengen.
„De vrijheid van arbeid op Zondag cn
feestdagen, en gedurende godsdienstige
pleohtigheden is onvoorwaardelijk gewaar
borgd geen overhejd^peraoon mag hem,
dio werken wil, in dit voornemen dwareboo-
men. Een bevel is uitgevaardigd om de
straffen kwijt te aoheldon aan hen, die tot
deeo straffen veroordeel i worden, omdat zij
op feestdagen werkten."
Van zeer veel belang is deze nieuwe bepa
ling voor de landbouwende bevolking. Al
leen in den landbouwtljd van April tot
September Loch teldo men 77 feestdagen.
Vorst Ferdinand van B 1- g a r ij o
heeft de laatste dagen incognito doorge
bracht te Weenen, in het Coburgsohe paleis.
Zijn bezook heeft niot het minste politieke
belang, naar boweord wordt.
Zaterdag was het een jaar geleden, dat
koning Alexander en koningin
D r a g a vermoord werden. Te Belgrado
werd in een kerk oen rouwdionst gehouden.
De kerk was vol, en er waren eenige jonge
officieren onder do soharo. De dienst liep
ongestoord af. Do graven der vermoorden
waren met bloemen bedekt. De couranten
echter, die don moord verdodigen, verscho
nen Zaterdag met gekleurde randen en be
vatten artikelen tot verheerlijking van don
vorstenmoord.
Do correspondent van de „Times" seint
uit Tanger
In weerwil van alle opzienbarende geruch
ten, in Europa en Amerika verspreid, is
de toestand in Marokko onveranderd.
Er is geen plan, om matrozen te landen, ten
zij de toestand dit dringend noodig maakt,
wat voor het oogenblik onwaarschijnlijk is.
Zoolang do onderhandelingen voor do invrij
heidstelling van de gevangenen aan den
gang zijn, zullen alle krachtdadige maat
regelen vermeden worden.
Tc Tanger heeft goloopon het gerucht,
dat do Britsche avonturier Mao Loan,
die als Europecsch raadgever van den Sul
tan in de Marokkaan6Óho troebelen dor
laatste jaren een grooto rol heeft gespeeld,
overleden was. Latere berichten hebben de
ze tijding evenwel niot bevestigd. Wol schijnt
Mac Lean ornsi.g riekte zijn geweest, of het
nog te zijn.
Ernstige berichten uit particuliere bron
betreffende do gebeurtenissen in het dis
trict S a s s o o n wekken groote bezorgdheid,
In tegenspraak met de bewering van de
Porto melden dio beriohten, dat dc oproeri
ge beweging onderdrukt is met veel bloed
storting onder de inwoners. De gezanten van
Frankrijk cn Engeland hebben bij i Porto
aangedrongen op staking van do vervolging
van Armeniërs.
Dc o p e r a t i e, die majoor Bird, do
chirurg van den onderkoning van Indië,
aan de hand van den Emir van Afgha
nistan heeft vejrricht, is juist intijds
geschied, om zijn arm on ook zijn leven to
behouden. Dr. Bird werd zorgvuldig be
waakt tijdens zijn verblijf to Kaboel. De
operatie werd gedaan in tegenwoordigheid
van de voornaamste staatsambtenaren. De
Emir wilde geen chloroform hebben, en
verdroeg dc operatie kalm en flink.
Op den zeventigjarigen generaal
O r o n j is tegenwoordig wel dc aandacht
gevestigd.
Thans wordt beweerd, door bet „Pe
tit Journal" dat bij op 7 Juli in bot hu
welijk zal treden mot de weduwo van een
Afrikaan der, die naar St. -Louis kwam om
de vertooningen bij te wonen.
Tibet.
Omtrent den aanval dor Tibetancn op
don Britschen post to Kang-Ma wordt uit
Gijang-Tse 1 ?t volgende medegedeeld:
Woensdag den 8ston word de Britsche
post, die aan den directen weg naar Lhassa
ligt, door 1100 Tibotanen aangevallen. Ko
lonel Younghusband, die op rois was naar
Tsjoembi, bevond zich toevallig juist tor
plaatse met een ©6Corto bereden infanterie.
Zouden de Tibotanen op do hoogte zijn ge
weest van zijn plannen? Maar dan was hot
wel dom van hen, hun aanval niet op ccn
einde-punt van don langen weg to doen
plaats hebben cn juist bot versterkte Kang-
Ma daarvoor te kiezen.
De aanval had plaats bij hot aanbreken
van den dag. Dc Tibetancn kwamen in tweo
aaneengesloten troepen-massa's van do heu
vels af. Do Engelschen waren echter reeds
bij do hand; zelfs was het ,,jak"-konvooi
(buffel-konvcoi) reeds gedeeltelijk opgemar
cheerd, terwijl do paarden der bereden in-
fanterio v-\ren gezadeld.
De Tibetanen gaven van hun nadering
blijk door het uitstooton van wilde kreten.
Do Engelsche manschappen, die zich reeds
buiten de versterking bevonden, liepen zoo
hard zij kondon terug, c.p een Goerka-sol-
daat na, 'dia bij het „jak"-cscorte behoord©
en weigerde van do plaats to gaan. De go-
heelo massa der Tibetanen streek op hem
neer. Hij schoot er vijf van dood, maar
word ten e lotte noergehouwon.
Ondanks het hevig geweervuur uit den
post, bereikten dcTibetonen de wallen, wel
ke zij trachtten te beklimmenmet hun
zwaarden sloegen zij door dc schietgaten
naar de daarachter verscholen soldaten, rin
kelen grepen zelfs den (romp van de op hon
gorichto goworen on trachtten zo weg te
rukken.
Een halfuur lang werd dc aanval met
de grootste hardnekkigheid cn woede
voortgezet. Ten slottcu trokken dc Tibota
nen terug, na de gomcldo zware verliezen
te hebben geleden. Het garnizoen vervolgdo
hen nog een poos en sodde er nog onke
len.
Gedurende 1 gevecht gingen een 12-tal
paarden er van 'door.
Wat van het „jak"-transport, dat golijk
gemold is, de vrstorking had verlaten»
toen do aanval begon, en dat door het es
corte werd in den steek gelaten, terecht ia
gekomen, wordt nut gomen. Zou het in
handen der Tibetancn zijn gevallen?
Uit een vroeger medegedeeld bericht aan
den „Times"-corrc6pondent blijkt, clat ko
lonel Younghusband weder to Gijang-Tse
terug was gekeerd van zijn tocht naar
Tsjoembi. In verband met het bovenstaan-
do moot worden opgemaakt, dat hij die
plaats niet heeft bereikt, maar na den aan
val op Kang-Ma zijn reis hooft opgegeven.
In het Lagerhuis stelde de heer Schwann
Donderdag een vrang aan ch-n minister
voor Indië, waarin hij deed uitkomen, dat
krachtons het verdrag van 1890 mededeel in-
gen over en weer tusschen do Britsch-Indi-1
Bcho en Tibetaanscho regeeringen door be
middeling \j.n do Chinecsche gemachtigden
behoorden te geschiedon. Dit met het oog,
op do omstandigheid, 'dat het Britsche ul
timatum aan den Tibotaanschcn generaal
to Gijang-Tse was overhandigd.
Do minister gaf in zijn antwoord tc leen
non, dat het ultimatum alsnog door een Chi
nees, dio de Tibetaanscho generaal zou ver- 1
schaffen, naar Lhassa zou worden gebracht.
Het terugzenden van dat ultimatum door
dien generaal is dus nog niet te beschouwen
als een definitief afbreken 'der onderhan
delingen on als hot sein voor het opbreken
van de Britsche expeditio naai" Lhassa.
Eorst zal het antwoord van uit dio plaat©
moeten worden ingewacht of de termijn ver-
mijn verstreken zij.
IndeSiod. Werklur. zijn opgenomen!
DATUM.
DA O MN.
Volw.
pwa.
Kin
der
6 Jnni.
Zeadag
46
£0
0
Maandag
48
9
67
7
Blasdag
54
18
71
8
Woensdag.
55
17
71
9
Dondardag
67
21
78
Vrijdag
47
13
60
11
Zaterdag
47
van af 80 Cents, f 1.— en hooger.
Beleefd aanbevelend,
Wed. A. HACKER,
Papeuffiacht 4. 797 6
DE
HH
n|<=<=
N Sji"
V 2 X
e*
m
Q-oedkoopste en g-erieüij kste Reisgelegenheid.
Van LEIDEN naar 1ste KI. 2de KI.
OEGSTGEEST <5 Cents, Cent.
SASSENHEIM 25 22 j
LISSE, HILLEGOH, BENNEBROEK,
HEEMSTEDE of HAARLEM JO 25
Couponboekjes, verkrijgbaar gesteld by de Goederen-
Agenten, geven voor korte afstanden veel besparing. 8874 26
De Administratie van het „Leidseh
Dagblad" belast zich met het plaatsen
van Advertentiën in alle Bladen.
Gobralk' d. ROYAL WINDSOR, dio aio do
SS do.nat4UUIUJko klour on schoonheid
ill f,™ To® .01 UnJ&se»ft gaat den val
bloelonder
Fla 0 tOCMndlAg bp Oib™,
VAN'HOORN*© b^i de ÜLmtl KNAAP, jfBS
van hoorn. Opvolger, Broestraat 118, Lelden.
Witte en Gekleurde
Linnen Laarzen en Schoe
nen, extra ingericht voor
Voeten met gebreken.
5662 11 Donkersteeg 9.
Te knar: twintig nieuwe, sanitair
ingerichte en onder Architeot ge
bouwde OBERENIICIZEN, be
vattende elf groote en kleine Kamers,
Keukon, Zolder, grooten Tuin, go-
sloten Serre, twee Balkons, en«., enz.,
gelegen 200 meters van de Halte
Stoomtram. Huurprijs f 550 p. jaar.
Informatiön by den Heer A. A.
REGENSBURG, Seort. van de Bouw-
vereeniging „die Haghe", Laan van
Meerdervoort 167. 6893 16
Amerik. 5665 12
voorheen HUS, Belden.
6S68 20
is verplaatst naar de
5798 40
6018 18
