J. C. KORT,
adinrichtingen.
J. L. (lEïtillTI, Aalmarkt 25.
No. 13579
LEIDSCH DACBLAD, WOENSDAG I JUNI. DERDE BLAD.
Gemengd Nieuws.
Burgerl, Stand van Leider..
Vervolg Advertentièn.
Vermogensbelasting.
Met Aug. Medt ziet aan
Allerfijnste Brasboter
N
SS
De Graeiense, Prijs per kwartaal U?1/
„NEDERLAND".
■MÉÉ Ui liwortll
Linnen
Mdoeken
Anno 1904
Pater W. Wilde,
Naar aanleiding van heb gisteren vermeld
overlijden, in den ouderdom van bijna 70
jaren, van Pater Wilde, den bekenden
schrijver en historicus, te Katwijk aan den
Pijn, schrijft ,,De Residentiebode" het vol
gende:
.„Haast allo Katholieke mannen 'die in de
laatste 40 jaar aan hot R.-K. Gymnasium te
Katwijk hun opleiding genoten hebben, heb
ben Pater Wilde gekend, en laat ons er in
één adem bij voegen... vereerd. En bij velen
heeft hij vruchtbare zaden gezaaid, poowcl
van liefde voor do historie als voor de vor
ming van het critisch oordeel.
Zijn nauwgezetheid als schrijver en voor
al als historicus was buitengemeen en niet
tegenstaande het S. J. achter zijn naam,
dat voor velen een schrikbeeld is, genoot hij
hooge achting en vriendschap bij tal van
uitstekende beoefenaren der geschiedenis.
Menige bladzijde van het uitnemend tijd
schrift „De Studiën" legt getuigenis af van
zijn vruchtbaren arbeid. Daaronder zijn
twee seriën van opstellen, die in onze her
innering als vastgeworteld zijn. Het eene is
uit de dagen van ons jongste herinneren en
behandelde het standpunt der Katholieken
nopens den opstand tegen Spanje. De go-
leerde schrijver leerde daarop voor ieder be
grijpelijke wijze twee zaken vereenigen die,
tot dan, naar veler oorde.;l onverecnigbaar
schenen. Namelijk hoe onze Roomsche voor
ouders op zeker tijdstip der historie, hoe
wel treurende over den smaad onzen gods
dienst aangedaan en over de verdrukking
waaraan zij bloot stonden, toch goede Ne
derlanders konden weze die juichten in de
nederlagen van Tpanje.
Het andore artikel van pater Wilde, dat
wij in herinnering brengen, behandelde de
geschiedenis der „Gemalinnen van den
Zwijger" en word, naast Bakhuizen van den
Brink, do^r ouj aangehaald toen wij den
Raad van 's-Gravenhage in het ootje namen
wegens zijn onverdedigbare houding ten op
zichte van Anna van Saksen, de wegens
ernstige redenen verstooten 2de vrouw van
Prins Willem I, aan wie de eer te beurt
viel dat in de Koninklijke Residentie een
straat naar haar genoemd is.
Alle historische onderwerpen die pater
Wilde behandelde, werden, als gezegd, met
bijzondere zorgvuldigheid door hem nage-
vorscht en daarom was het dan ook dat.
eenigo jaren geleden, toen tal van oud-leer
lingen dor rhct< ric.a de klas door den Pa
tor jarenlang onderwezen hem een hulde
blijk vereerden, do keus viel op kostbare his-
torischo werken.
Doch niet slechts don geschiedkundige
gold deze hulde in de eerste plaats, al richt
te zij zich tot de studiën van voorliefde en
uitnemendheid... zij gold veeleer en veelmeer
nog den gelief koosden leermeester. Want
'Pator Wilde was be ind bij allen, die hem
kenden om zijn eenvoud en om zijn bemin
nelijke godsvrucht.
„Die man is een heilige", voegde aan
schrijver dezes enkele jaren geleden oen or
debroeder toe, e.. wie do vriendelijke trek
ken van den asceet beschouwde, vorwon'der-
de zich niet het minst om die uitspraak.
Onder dien naam heeft hij in het oude
Willibrordus-Gesticht te Katwijk geleefd;
in die faam is hij daar gestorven en zal l ij
blijven voortleven in de harben zijner dank
bare geesteskinderen.
De Vrijziiinig-Democraiische Bond.
Do algemoeno vergadering van den Vrij-
zinnig-Democratischen Bond in Café
„ParL-.icht" te Amsterdam had plaats on
der leiding van mr. E. Fokker, vice-voor-
zitter, 'die mededeelde, dat mr. A. Kerdijk,
die door ongesteldheid in 't buitenland ver
toeft, deze vergadering niet kon bijwonen.
Op zijn voorstel werd den heer Kerdijk een
telegram gezonden, waarin de vergadering
haar sympathie met haar voorzitter en den
wensch voor spoedig geheel herstel uit
spreekt. (Applaus.)
De voorzitter stelde aan de orde de vast
stelling der Landbouw-p ngraaf, opgesteld
door de heeren mr. E. Fokker, voorzitter,
H. D. Ebbens, P. Hofstra, Z. Middelkoop,
O. Nobel, A. Rauwerda, U. G. Scliilthuis
Jz., J. Welleman en. J. Boer Hzn., rappor
teurs.
Yan de gelegenheid door den voorzitter
geboden tot hSb houden van algemeene be
schouwingen, werd alleen door Den Haag
gebruik gemaakt, om een woord van hulde
te brengen aan de oommissie voor het samen
stellen dezer paragraaf, welke een dor sluit-
steenen is in het overschoone program, in
de Grondwet van den Vrijzinnig-Demooro-
tischen Bond.
Hierna kwamen de deelen van de para
graaf aan de orde. Mr. Yan Engen betoog
de de noodzakelijkheid om de 1ste alinea te
laten vervallen, nl. dat aan publiek-rechte-
lijke lichamen worde toegekend een deel der
winsten, voortvloeiende uit stijging der
grondwaarde .ontstaan zonder toedoen des
eigenaars; hij is van oordeel dat die zaak
niet practisch uitvoerbaar is, en alleen bij
stedelijke eigendommen te pas kan komen.
Do heer Boer (rapporteur der commissie)
bestreed die meeuing op gronden kortelijk
in de toelichting tot de paragraaf aangege
ven, terwijl prof. mr. Treub ten sterkste op
kwam tegen de bewering des heeren Yan
Engen, wiens denkbeeld hij een bekrompen
opvatting noemde.
Met voorbeelden toonde hij aan dat het
principe in de alinea neergelegd, wel zeer
goed op het platteland uitvoerbaar -s en de
practische bezwaren wel overwonnen kunnen
worden, b. v. door het graven van kanalen
in Drento zou de mest gemakkelijk naar de
dorre landen ©ft veenkoloniën vervoerd kun
nen worden.
Spr. zeide te hopen en te verwachten, dat
mr. Engers in deze vergadering in zijn mee
ning alleen zou staan.
De heer Yan der Yen(Den Haag) bestreed
ook het voorstel van mr. Yan Engen; hij
haalde daarbij enkele voorbeelden aan van
de hardnek! .ge wijze waarop 'do kleine boe
ren in Noord-Brabant hun klein stukje
grond productief weten te maken.
De heer Engers, daartoe aangezocht, stel
de nu voor om aan 'Ce alinea toe te voegen
achter „ontstaan" Jo woorden: „door het
maken van openbare werken." Dit voorstel
werd niet ondersteund cn de alinea goedge
keurd.
Bij punt a dor tweede alinea waarin van
uitbreiding v het onteigeningsrecht ge
waagd wordt-, stelde Zïeriksce voor, om voor
de woorden: „zoodat gronden kunnen wor
den onteigend" te lezen: „zoodat nog niet
intensief in cultuur gebrachte gronden."
Leeuwarden (do heer Middelkoop) en Mid-
delharnis verdedigde de alinea, op grond
dat, ging men den weg van Zieriksee op, er
voor den arbeider niets te bereiken zal zijn.
Amsterdam voerde, enkelo bezwaren aan
tegen behoud der woorden: „verbetering
van cultuur" weg to laten, omdat zij z. i.
overbodig zijn.
Do heer Boer verd<xligJe hot behoud der
woorden, aarbij hij de bezwaren van Zie
riksee uit den weg wist te ruimen, waarna
17 1 dement introk..
Bij de alinea: dat ruilverkaveling worde
ingevoerd, stelt Amsterdam (prof. Treub)
voor om voor ingevoerd te lezen: „verplicht
kan worden gesteld".. NVard door de commis
sie overgenomen.
In de volgende alinea: „dat het gebruiks
recht wettelijk geeegeld worde ten deele met
dwingend reohfc", te lezen_ met b o p a 1 i n g
van dwingend reoht.. erd overgenomen
door de oommissie.
Hierna kwam aan. de orde het tweede deel
van do paragroai waarin de verlangens van
den Bond worden opgesomd. Onderscheide
ne afgevaardigden meenden dat onder die
wensch en nog moesten voorkomen: bevorde
ring van landbouw- en tuinbou wonder wijs,
van veeteelt en de opbrengst van veeteelt,
van de zoetwatervisscherij.
De voorz. verklaarde tegen het opnemen
van al deze wensohen geen bezwaar te heb
ben, om die ook nog in de paragraaf op te
nemen. Doch ook reeds in andere paragra
fen is van sommige van deze wenschen reeds
sprake.
Bij het onderdeel, waarin sprake is van
wettelijke regeling van den rechtstoestand
der landarbeiders gaf Den Haag den wensch
te kennon, dat de Bond zooveel mogelijk
het beginsel huldigen zal van gelijkheid
voor man en vrouw, wat niet het geval is
in dezo paragraaf, waarin vrouwenarbeid
beperkt wordt.
De voorzitter ontraadde feministische be
schouwingen cn wees er op, dat paragraaf
2 van het werkprogram over maximum ar
beidsduur eprake is.
Middelliarnis wenschte algeheel verbod
van vrouwenarbeid, omdat zij het arbeids
loon deprecieeren.
Amsterdam (dr. Alett-a Gerritsen- Jacobs)
wenschte enkel beperking van arbeid voor
zwangere vrouwen en jeugdige moeders.
Mr. Z. van der Berg ontraadde verdere
discussie omdat de quaestie van den arbeid
cn arbeidsduur elders in het program is
vastgesteld.
Den Ha: g stelde als amendement voor om
deze alinea eenigszins te wijzigen, door ach
ter do woorden: invoering van maximum-
arbeidsduur met bepaling omtrent vrouwen
arbeid beide met in-acht-neming van do
eigenaardige oischen van het landbouwbe
drijf, beperking van kinderarbeid.
In zijn toelichting zeide de afgevaardigde
dat in Den Haag 'door een dame bezwaar ia
gemaakt tegen do voorgestelde beperking
van vrouwenarbeid, aangezien vele vrouwen
voor een groot deel zelfs wel geheel in het
onderhoud van haar kinderen mooten voor
zien.
Prof. mr Treub ontraadde het amende
ment, medo omdat de quaestie van 'den ar
beid en arbeidsduur in bet algemeen pro
gram is vastgesteld. Prof. Druckor stelle
voor om hior over to nemen art. 3 van pa
ragraaf 2 van het werkprogram van den
Bond. Conform werd besloten.
In het hoofdbestuur werd gekozen me
vrouw Wynanda ITranoLon, to 'o Gravoilb-a-
Van het Oorlogstooneel in Oost-Azië: Het oprukken der
Russische artillerie bij Lino-jong.
go, en daarna de landbouw-paragraaf nut
gexinge wijziging goedgekeurd, evenzoo de
militaire paragraaf.
970ste STAATSLOTERIJ.
Trekking vnn Diusdag 31 Mei.
6de Klasse. 14de L\jst.
NIETEN.
16
88 47 4607
93 62 66
95 68 67
714 63 82
17 65 4606
814 71 17
17 92 18
920 2816 4704
38 19 17
72 92 44
99 99 44
1011 2949 4849
63 61' 61
79 62 65
1106 3035 87
14 63 4917
20 67 63
45 79 78
63 86 93
76 3119 6100
63
90
91
1264
92
42
95
30
ij
46
67
1308 32-26 6255
67 37 91
69
76
1432 98 18
57 3336 43
83 67 67
1612 3429 6403
41 21 25
69 85
62 96
1666 3619
IJ
666 3619
s
69
6551
6636
41
33 3606
85 72
95 74
1917 82 83
29 3738 6709
41 48 20
67 86 40
69 94 60
85 3821 6694
68 4 6 6916
2012 73 21
87 96 6090
5de Klasse
1239 f 70; 68
en 18159/70
80
42
66
16748
67
9600
65
14733
83
62
12
12126
96
60
75
65
66
60
14835
92
82
63
43
16824
88
75
87
51
16943
19168
9711
60
12209
13
62
81
44
19291
8310
22
14302
19302
19414
19
48
36
1
63
94
69
79
15043
47
20
24
9961
99
12301
61
85
67
61
85
17101
19579
10016
95
91
71
19631
63
12416
16115
90
64
10162
49
17
17220
60
67
77
60
38
19736
78
12500
57
67
19826
60
10
86
17303
65
68
68
16209
14
97
10222
69
80
21
19910
47
12601
82
60
21
49
67
15363
17400
34
96
12744
65
21
20044
10304
68
74
34
69
62
64
82
17529
20116
63
9!
16428
17638
19
91
12669
30
17761
95
10498
12948
60
63
20202
10542
60
69
80
36
65
76
69
81
20303
66
13003
83
17803
92
92
16
16519
16
20402
10605
37
62
27
66
11
61
15604
BO
67
14
89
9
93
95
40
86
33
17913
20666
49
13113
68
26
73
60
29
16701
47
89
92
13230
3
81'
20689
10700
9
32
13332
13
93
82
85
208$
28
83
15650
18030
24
34
13464
63
18105
30
96
10806
85
92
iJt
30
81
39
20932
26
13534
44
18207
63
10922
13602
46
13de Lijst: 1229/
73 m. z. mot 70; 1
vervallon; 20506 m,
70 m. z.
7130/70
z. 20560
Een w o d s fc r ij d-m arschvan het
Eranscho leger. Do Parijscho morgencou
rant, vie „Matin", is hot blad der ideeën.
Het weet, wat de Franschj lezers willen en
het pakt zijn zaken goed aan. Hot had on
langs weer een nieuw ilco cu het heeft
voortdurend met zooveel reclame op do ver
wezenlijking van 'dit idee aangedrongen, dat
heel Parijs en een groot deel van Frank
rijk er mee is gaan dwepen. Met dikke, vet
te lettors stond het dagelijks in het blad:
„La Marchc de l'armée," cn plaatjes van
hooge, hoogere en hoogste legerautoriteiten
trokken do aandacht. En dit was moer dan
anders noodig. Want heb blad had een wed
strijd georganiseerd, waarvoor de prijzen
mochten worden gegeven door... do lozen?.
En ze gaven, wat zo missen kond- Hot
was een collectie prijzo.i, zooals do wereld
er geen twccclo aanschouwd zal hebben.
En vie soldaten, dio aan het eind van den
weg, dien zij zouden moeten afleggen, een
medaille, de eenige, waarmee de roem hen
misschien ooit zou begiftigen, zagen blik
keren en die hunkerden naar een voorwerp,
hoe gering van waarde ook, verkregen in
oen wedstrijd, de soldaten oefenden zich «1
maanden cn maanden om schitterend uit
dea strijd to voorschijn to komen cn de hul-
debctoogmgen in ontvangst te nemen vaa
het Fransoho volk, dut een onderscheiding
z--> buitengemeen op prijs stolt
Zondag was hot do dag der dagen. Het
volk van Parijs had zich in do hitte van den
dag verzameld op do trottoirs der groote
straten, en gaf af en toe zijn vreugde in ju
belkreten weer, zoo nu en dan ook een pa
triottische manisfestatio btudend. Hot waa
feest, zooals er zelden is geweest. Bijna
tweeduizend mededingers waren er. Zij wa
ren gekomen uit Algiers on uit de Vogezen,
uit de Alpen on de Pyreneeën, uit geheel
Frankrijk. Waï een cuthusiasmo op do
plaats des vertreks, het Concordiaplein,
waar de bureelen van hot blad zijn geves
tigd, naar »S\-Gcrmnin, wat ccn enthusi-
•asme op de plaats der terugkomst.
Eorstaankomende was do infanterist Gi-
rard, con inau van rcusachtigcn lichaams
bouw, dio 'don afstand van ongeveer -12
K.M. aflegde in 5. u. 19 m. *18 sec. Tweede,
do infanterist Conat, n 5. u. 20. m. No.
69 was de infanternt L..urent in 5. u. 33 m.
53 sec.
Den verderen uitslag zullen wc maar niet
molden. Licv- geven we hier ccnigo prijzon
weer, opdat men kan zien wat do soldahu
in het zweet huns aanschljns of liever huns
liohaams als tropeeën naar huis mochten
dragon. Daar waren „vorloopcn": gebor
duurde zakdoekjes, twee binocles, albums,
een tapijt, con theeservies, schilderijen, boe
ken, flesschen jenever, cognac, champagne,
een bon voor vior dejeuners; onder do corste
prijzon waren logeplaatsen in do opera, in
het ThéAtrc francais, cn in do Opéra Co-
mique.
Maar het gelukkigste van allen moet zich
wel do dappere soldaat hebben gevoeld, wien
men onder groote ontroering zijn prijs
overreikte: con doosje met tandpoeder. En
deze brave jongen zal (.enigen tij'd cag aan
dag herinnerd worden .tan den roem, c.ien
hij behaalde.
Gelukkig hot land, dat zoo rijn brave zo
nen weet to coren
Een aantal der deelncmo.do soldaten zijn"
door 'do hitto bevangen on moesten op draag
baren worden vervoerdanderen kregen
krampverschijnselcn in do beencn, zoodat zij
niot verder kond u. In do hulpambulano.
langs don wcj waren allo bedden bezet.
Niet minder dan 2-10 personen bezwekon
op deze wijze onderweg <a moesten in de
gerccdstaando ambulanoes worden opgeno
men. Een gelukkig niet bevestigd bericht
moldde reeds 't overlijden van oen korporaal
die een to koud glas water had opgedronken.
Do bladen zijn niot ten onrechte veront
waardigd, d-1 do minister van oorlog tot
•dezen dollen tocht verlof heef gegeven, maar
de Matin" ooft con reeks van enthusiast©
artikelen ondor den wcidschen titel: „Urof
journéo triomphaloHot bericht doet
reeds do r ndc, dat do nationalisten mini;-
ter Andró in de Kamer er over zullen inte.
pellcoren, die toestond, dat met behulp van
het leger voor de Matin" zulk een reclame
werd gemaakt. Drumrnd spreekt in do
Libre Parolo" zelfs van i „marsch des
doods"; doch dit schijnt overdreven. Eeni
ge honderden soldaten, die den moeilijken
weg hebben afgeh gd, woonden 'a avonds
friscbon vroolijk de fcestvoorstclling to hu i-
ncr core in do g do Opera bij.
Volgens de „Tcmps" zijn er wel ver
scheidene soldaten, wier toestand „ernstig
verzorging" vercischt.
Eerate huwelijksafkondiging van 29 Mei.
W. A. van Dockum jm. 27 j. en K. vau Wijk
jd. 28 j. G. J. Uit den bogaard w. 33 j. on E.
C. de Graaf w. 33 j. li. van Dalen w. 61 j. en
M. van Houten jd. 39 j. C. Plnizior jm. 26 j.
en C. v. d. Heyden id. 20 j. Tb. 0. den Ouden
jm. 34 j. en M. J. Raar jd. 27 j. J. van Voen
jm. 27 j. on E. Robjjn jd. 28 j. A. Tegelaar
im, 21 j. en G. Fas«eur jd. 20 j. J. H. de Man
jm. 22 j. on C. Verrer ]d. 21 j. H.D. Sobalker
jm. 28 j. en J. van Leouwon jd. 26 j. J. L.
Vernes im. 24 j. en M. C. Janaeen jd. 26 i. G.
P. J. Tb. Hosknm jm. 26 j en E. J. M. Termeer
jd. 29 j. L. Klaj> jm. 26 j. en M. v. d. Mee jd.
19 j. F. Dak jm. 29 j. en II. Qerritso jd. 24
j. W. J. Verbooy jm. 29 i. en II. Lnsschuyt
w. 40 j. H. bennink w. 39 7. en R. Polman jd.
33 j. P. C. van Booren jm. 23 j. en J. Rijns-
burger jd. 21 j. C. W. A. Lindenbnrg jm. 27
j. en M. Storm jd. 22 j. G. J. van Noort im.
21 j. en M. H. C. E. For trie jd. 20 j.
De INSPECTEUR dor Registratie
en Domeinen to Lolden maakt
bekend, dat lil) te zjjnen kantore,
Witte Slogel No. 36, ln de maand
Juni e. k., olken Maandag en
Yrijdag van IO 13 en van 1 3
zitting houdt, tot het geven van
inlichtingen inzako de veimo-
gensbelastiag.
De Inspecteur voornoemd,
5322 14 HOETINK.
een flinke I>SEXVTROI>E, P. G.,
boven de 25 jaar, van buiten, liefst
ih een deftig gezin zonder kinderen
van do beste getuigen voorzien.
Brieven Bureel van dit Blad onder
No. 5523. 8
f9.30 per Kiio.
Wed. J. Stceshfiuer Zoon,
Mandenmakerssleeg 4, liij tie Waag.
Primo. aelres voor NATUUR
BOTER. Goud6ohe, Leidscho en
eeht® Edammer Kaas.
6495 11
a
eg
s CO
G&
eö ea.
j£ 03
ffÖ S3)
4560 30
'2.
Stoomvaart-Maatschappij
Passagehcspreking naar
INDIE.
Goederenverzending. Zeeassurantiën.
ROLLAWDET C°.,
149011 Xieuwc Rijn 3.
Teleulioounumiiier 425.
aan nette Burgerlieden, die een vrjjo
Kamer en een net en degeiyk
Kosthuis verlangen. 6178 6
Adres: Papenstraat 4.
Donkersteeg 3.
MET 2794 20
geborduurde letter.
3183 44
8480 30
