N». 13312 Zaterdag; 1® Juli* (A*. 1903. gourant wordt dagelijks, met uitzondering van fon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit VIER Bladen. Eerste Blad. Officieels Kennisgeving. De Leidsche Torenwachter. LEIISCH DAGBLAD PRIJS DEZER COURANT x Voor Lelden pei week 0 Oentej per 8 maanden 2 l f 1.10. Buiten Leiden, per looper en waar agenten gevestigd ejjn B L30. Franco per post1.65. PIUJS DER ADVERTENTIËN: Van 16 regele 1.05. Iedere regel meer f 0.17£. Qrootere lettere naar plaatsruimte. - Kleine advortentiën van 80 woorden 40 Cents oontantelk tiental woorden meer 10 Cents.-Voor ket incasseeren wordt/"0.06 berekend. Burgemeester en "Wethouders der gemeente Leidon, Brengen ter algemeene konnis dat de pas sage langs de O u d o "Vest, tusschen de Janvos sonsteeg en de Bakkerssteeg degens het leggen van een hoofdgaslelding, op Maandag 20 Juli a. s. en volgende dagen, voor rij- en voertuigen zal E y n afgesloten. Burgemeester en Wethouders voornoemd, DE RIDDER, Burgemeester. VAN HEYST, Secretaris. Lelden, 18 Juli 1908. .Treft ligt Uw oor een schelle toon, In 't still* van den nacht, Vreest niet; van mijn verheven troon Houd ik steeds trouw de waoht". Uit den Nieuwjaarsgroet van den Toren wachter aan Leiden's ingezetenen bij don aanvang van het jaar 1871. In hooge sferen word ik ditmaal gevoord. En met loden. Wie op zich heeft genomen in het L. D. verslag te doen van wat er in de Leidsche muzikale wereld belangrijks voor valt hoe zou hjj mogen zwUgen in deze dagen 1 Niet graag zelfs zou ik het doen dezo gelegenheid laten voorbUgaan zonder te schrU ven •over den hoogststaanden musicus van Lelden, die eon gedenkwaardige figuur in onze stad ia geworden den Torenwachter, bekleeder van een ambt, welks toekomst we zoo lang en schoon wensohten als het verloden I Eeuwen lang heeft hier de torenwachter bestaan. Men loze hot besluit van Regeerders van 20 April 1577, genomen na voltooiden herbouw van den in 1573 verbranden en neergostorten stadhuistoren„alzoo naer 't vormaeken van des Stadhuys toorn, Burgomeestern en Gerechte te rade geworden zyn en goetgevonden heb ben, weder bü nacht op ten toorn te doen wachthouden, en alle uyron op to trompet te blazen als van ouls oewoonlicken es geweest, zoe es Aolbrecht Aelbrechtsz. Harding van Eynen dienst als bewaerder van 't Stadhuys vorlaaten en in zyn plaets genomen en gestelt tot do gowoonlicke wedden onde vervallen aengenomen Geryt Honrixz Orgelpyp." Wat zUn taak was, vinden we in de Instruo- tie van 1584, waarin hem wordt opgedragen „van 's nachts de wacht op ten toorn te hebben tusschen XXIIeD Septembrls en Martll, 'b morgens tot IIII uyron toe, daor buyten tot II uyren, alle uyren de trompet steeckende." 5) Wanneer het twee en een halve eeuw later, In den Nieuwjaarsgroet voor het jaar 1840, heet „Het was en biyft mUn pligt, wen 't duister (nêer komt daleD, En 't aardryk wenkt ter rust, Te waken, tot in glans, het schoon der Imorgenstralen Do menschheld wakkor kust," dan is dat niet louter dichteriyko vryheld; werkelijk was de tyd van het nachtwaken veranderd: althans de tegenwoordige titularis eindigde den dienst nooit voor halfvyf h vyf uron. Die Nieuwjaarswenschen geven menig aardig kykje ln het verleden van den torenwachter. Het oudste der op het Stedeiyk Archief alhier bewaarde, en my door don Archivaris met groote welwillendheid ter Inzage gegeven verzen dateert van 1780; ook toen reeds prykte boven de poözie oen afbeelding van het Stadhuis met toren; de torenwachter staat op den ommegang en er is aangeduid, De nieuwe titularis kreeg een jaarwedde van 180 ponden, vrij wonen, mantellaken, vunr en licht. Men was zoo bang, dat hij, die o. m. steeds moest toezien, of er ook ergens brand was, zelf brand zou stichten, dat men er bijvoegde het bevel: .van op ten toorn goen vuyr te mogen nemen, de kaertse in een schonsken te dragen, en dezelve nieuwere neer te stellen dan in de Lantaern op ton toorn gemaekt". dat hy het .Wilhelmus van Nassaue" blaast; tot op het midden van dexe eeuw komt dat prentje steeds terug, met deze ééne variant, dat boven het vers, dat bewaard is gebleven tusschen 1780 en 1824 (daarna ls de serie vry compleet), n.l. dat voor het jaar 1785, het Wilhelmus is weggelaten: de toren wachter ls blykons een couplet in dat ge dicht Prinsgezind, maar ln den Patriottentyd het Wilhelmus luid van den toron te blazen, scheen gevaariykl Het zyn allen leden van de familie Van der Ark, die het ambt waarnemen van 1780 tot 1861, jaariyics memoreerend wat byzondere reden gaf tot blUdechap of droefenis, en zegen afameekend voor Staats- en Stads bestuur, voor de Hoogoschool, de Kunst, den Handel, de Nyverheid, enz. van Leiden. Van 1851 tot 1854 zien wy A. Huge als torenwachter. En dan den heer 0. J. van Pypen, dlo ons nu helaas gaat verlaten. HU mooht het zonder zelfoverschatting zeggen In den Nieuwjaarsgroet van 1861: „'k Hield steeds trouw do wacht voor allen, „Was de nacht vaak koud en guur, „'k Deed myn plicht met welgevallen, „Gierde ook de storm ln 't rond, „Toch beklom ik Leyden's toren, „En doed U, van uur tot uur, „Door myn schelle toonen hooren, „Dat lk altoos hield de wacht." Zyn wensch, twee jaar later geuit i „Mag lk, Geaohte BurgerschaarI „Voor U dan 's nachts nog menig Jaar „Met trouwen yver waken," werd rykoiyk vervuld. Hy kan thans hslaas dien wensch niet meer herhalen. Nu ls het aan ons, die hy zoo dlkwyis met zyn tonen heeft verkwikt, hem lots toe te wenschen: een onbezorgden ouden dag, zooals hy dien door onveimoeiden trouwen dienst, een halvs eeuw lang, ton volle heeft verdiend. Ds teekenen, dat de Raad hom dien zal willen mogeiyk maken, staan niet ongunstig. En nu de toekomst van „den Leldsohen Torenwachter." Mon wil de betrekking opheffen. Reeds vroeger dreigde dat gevaar, maar het werd toen nog bezworen; het was vooral mr. F. Was, die ln do vergadering van 28 October 1892 krachtig vóór het behoud opkwam „Wanneer werkelUk zoo zeide hy elke luxe-uitgaaf en lk geef niet toe, dat dit luxe-uitgaaf is van de begrooting moest verdwynen, dan zouden wy ook het klokken spel en het carillon moeten afschaffen. Maar Indien men al dergeiyke posten wilde schrappen, dan zou ik vreezen, dat wy hier eindelijk geheel geiyk zouden worden aan de Utilitarissen, die indertyd voorstelden om den Dam te Amsterdam met graan te bezaaien I" Toen bleef de post (met 18 tegen 5 stemmen) behouden. Maar thans, nu de betrekking vaceert, keert het fatum terug en eischt, dat de toren wachter voortaan tot het verleden zal be- hooren. Zal werkeiyk de tyd zich ook van deze historische figuur meester maken en niet rusten, voor „de overbodig gewordene" ver- dwynt? Dat dit algemeen in Lelden lang schier lederen avond als een tragisch verlies zou worden gevoold schynt zeker. Wat de torenwachter niet al zag en hoorde ln don nacht werd menigmaal door hem bezongen, byv. in 1877: „'k Hoor 't gejuich langs Leldens straten, Als een troepje huiswaarts koert, 'k Hoor 't Iö vivat vaak klinken, Als geen zorg de harten deert." Maar bescheideniyk werd verzwegen hoe dlkwyis naar hem werd gehoorden toch, ook hU heeft hot moeten opmerken, dat telkens en telkens een gejubel of een lied even ver stomde, als hy op de trompet blies; en ge- ïyk meö ophield met zingen, zoo staakte men het gesprek, dat men voerde, als de torenwachter begon. Men heeft er naar geluisterd onder allerlei omstandigheden; maar altijd weer opnieuw werd men er door bekoord, kwam men onder den indruk van deze eenvoudige handeling. De traditie won steeds ln plechtigen glans. En deze aantrekkeiyke ceremonie zal niet behouden biyven? Ik sprak van de gehechtheid der in Leiden wonenden aan hun torenwachter. Maar er ls meer. Hoe nL dit oude gebruik ook by vreemden bekend is, m. n. ln de muzikale wereld, bleek kort geleden op frappante wyze: toen de beroemde Spaansohe cellist Pablo Casals dezen winter na afloop van een concert, dat hy hier had gegeven, woer op weg was naar het station, bleef hy plotseling staan, vra gende of Lelden niet die stad was, waar 's avonds en 's nachts enkele malen van den toren werd geblazen; en toen zyn metgezel bevestigend antwoordde, was hy vol enthou siasme, om die biykbaar wyd vermaarde, frappante merkwaardigheid te hooren! B. en Ws. gevoelen ook zelf veel voor de traditie, maar achten de betrekking niet meer noodlg en daarom de uitgave van f 830 gezien den nood der gemeenten niet gerecht vaardigd. Er ls eenige kans, dat deze zlens- wyzo door vele Raadsleden wordt gedeeld, en dat tooh ook dien Raadsleden het af schaffen van don torenwachter aan het hart zou gaan! Zou dan nlot een oplossing te vinden zyn ln dezer voego, dat Iemand werd aangesteld, om enkele wyzen van den toren te blazen lederen avond om kwart voor elf, kwart voor twaalf, en zoo mogeiyk ook kwart voor één I Hiermee zou de nachtrust van den functlon- naris goenszins gemoeid zyn; en men had zoo een betrekking gecre&nd, met de meeste handwerken zeer goed te oombineeren. Zonder twyfel vond men gemakkeiyk een goed trom pettist (b.v. een oud-stafmuzikant of een oud-lid van de muziek der schuttery) bereid, tegen een zoor matig salaris (byv. f 60) aldus toren wachter te zyn! Dan sou de gemeentekas nlst zwaarder worden aangesproken voor den torenwachter dan b. v. voor eenige bloemperken ln onze plant soenen; en do traditie zou behouden biyven op de uren, dat zy het moest wordt gewaar deerd l Lang, lang leve de Leidsche Torenwachter l J. P. Fookema Andreas. LEIDEN, 18 Juli. Tot Inleiding der kermisvoorstelllngen treedt morgen-, Zondag-avond, ln „Zomerzorg" op de „Nieuwe Nederlandscho Tooneelvereenl- glng van Amsterdam", ondor bestuur van B. Delmonte en C. P. T. Bigot Sr. Opgeroerd zal worden het geestige biyspel „Bad doctoren", naar de novelle van Justus van Maurlk. Overal en vroeger ook te Lelden ls met dit stuk succes behaald. Er wordt ons ver zekerd, dat de oude heer Bigot er nu zelf ln zal optreden, en niet een jongere naamgenoot Dat Is eon verzekering, die velen welkom zyn zal oq een aanmoediging om er heen te gaan Met den 21sten Juli a. o. wordt de korporaal der mariniers J. Spaans, onder In trekking zyner detacheering by de Kweek school voor Zeevaart alhier, overgeplaatst aan boord van Hr. Ms. artillerle-lnatruotioechlp „Bellona" te Willemsoord. By het te Rotterdam vanwege de ver- eeniging „Mercurlus" gehouden examen voor handelscorrespondentie zyn o.a. geslaagd: W. G. G. J. de Warem, te Zoetermeervoor Fransche correspondentie de heer J. O.Scheerder, te Alfen aan den Ryn. De uitslag van het examen Boekhouden ls nog niet bekend. Het ochtend-bulletin van de Internunoia- tuur to 's Gravenhage luidt: „De toestand van den Heiligen Vader ls niet verergerd." Tydens het déjeuner by den Commis saris der Koningin in Limburg, waaraan ook heeft deelgenomen de gouverneur van de provincie Luik, die van Z. M. den Koning van Belgiö ds opdracht had Hare Majesteit te corapllmenteeren, werd door Hare Majes teit een dronk gewyd op de gezondheid van Z. M. den Koning van Belgiö. De Eerste Kamer zal Dinsdag en Woens dag vergaderen, ter behandeling der aan hangige wetsontwerpen, o. a. van de suikerwet. De Intendant van het Koninkiyk domein Het Loo heeft Vrydagochteud met een harte- lyke toespraak de gouden medaille met gratificatie van f 100 uitgereikt voor 50 jaren trouwen mllltaren dienst aan den adjudant- onderoffioler-parkwachter H. W. Botzen. H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Hendrik hebben onder veel opgewonden huldebetoon doze week Maastricht, Roer mond en Venloo bezocht. De geestdrift dor bevolking was ten top geetogon. Het vors telijk echtpaar kon niet meer hartelijk heid verwachten dan het ten deel viel. De Koningin en Prins Hendrik zijn Vrijdagmiddag in den besten welstand weer op Het Loo teruggekeerd. H. M. had van haar bezoek aan Limburg een massa bloem ruikers medegebracht, die por wagen naar het Paleis worden vervoerd. Er waren bij de aankomst veel belang stellenden aanwezig, hoofdzakolijk bestaan de uit do hier talrijk vertoevende vreemde lingen. TL M. do Koningin-Moeder bcooekt nu Groningen. Ook daar ia men over dit bo- zoek vol geestdrift. Kosten noch moeiten zijn ontzien om or eon feeet van te maken. De kolonel O. J. Vaillant, comman dant van het 8ste regiment infanterie, wordt van 10 tot 17 Augustus o. k. belast mot de leiding van de 2do serie der schiet oefeningen in de legerplaats bij Harskamp. Aan genoemden hoofdofficier wordt do 1ste luitenant-adjudant H. P. J. Schinkel, van het korps, als adjudant toegevoegd. Aan deze oefeningen wordt deelgenomen door het 6de bat. 4do mg. inf. uit Gouda, en hot 1ste, 2de en 6de bat. van het 8ste reg. inf. onderscheidenlijk uit Doosb"g, Do- venter en Utrecht. Hot lsto en 2de bat. worden tot één bataljon geformeerd. Voor hot notarieel staatsexamen 2ijn van 1117 Juli geslaagd voor het eerste gedeelte: 8. J. Ruizeveld, te Boskoop; G. W. L. van Woorden, te Nijmegen; H. O. Jukkenekke, te Amsterdam; K Lourons, te Rotterdam; P. Danya, te Apeldoorn; H. H. Kiewït de Jonge, te IJselstcin; voor hot tweede gedeelte: D Kruimel, te Utrecht; H. P. Dolk, te Harderwijk; J. O. J. Waldorp, te 's-GravenhageD. C. D. Breesnee, idem, em W. van dor Hoek, le Oapelle. Aan het R.-K. gymnasium te Am sterdam rijn door de Staatscommissie ge ëxamineerd de heeren: A. M. do Block, J. R D. Bohl. J. F Goding, F. X. M Wei tere voor diplima A, en G. A. M. van Balen en G. A. Willenborg voor diploma B. Al deze candidaten rijn geslaagd. Mejuffrouw G. H. Marius, te 's-Gra- venhage, de bekende schrijfster vftn kunst- critieken, heeft een „Geschiedenis van do Hollandsche Schilderkunst in de J9de eeuw" geschreven, die in den herfst zal ver schijnen. Het werk, geïllustrcord mot ongo- veer 125 reproduction naar schilderijen uit openbare on particuliere verzamelingen, waarvan verreweg c mccsto tot hedon niet gereproduceerd waren, zal ongeveer 400 bladzijden groot worden. Blijkens het verslag, uitgebraoht in de gisteren te Utrecht gehouden algemeono vergadering van den „Onderlingen Phar- maceutiachen Groothandel", is de omzet be langrijk vermeorderd. Van de winst ad f 5136.626 zal 3300 worden afgeschreven op oprichtingskosten en van het overige 2 pCt, worden uitgekeerd aan de leden aan deelhouders voor hun stortingen. Als bestuursleden werden gekozen do hee ren L. O. W. Cocx en W H. J. Gcntvoort, als leden en plaatsvervangende leden der financieele commissio de heeren dr. W v. d. Slooton, L. J. Meyer, M. J. v. d Plaats, G. H. van der Wal, J J v d. Berg, O. Fehrman. Naar de ,,N. R. O." verneemt, zal de luit.-kol. J. O. Buytendijk, van het 5de reg. inf. te Amersfoort, den dienst verlaten. Nog eiken dag komen er liefhebbers bij voor den vacanten Tweede-Kamerzetel in Sittard; er zijn er nu al zeven. Volgens „Het Centrum" Is ook kolonel Bonomeyer candidaat. De eindexamens aan de Bijzondero Handelssohool te Amsterdam, directeur de heer Dirks hebben plaats gehad, schriftelijk va<n 0 tot lö Juli, mondeling op 16, 16 en 17 Juli. Aan de navolgende candidaten is hot einddiploma toegekend: W. A. Arndt, van Batavia; R. J. H. Klijn, Amsterdam; F. J. B. Borgendahl, Amster dam; P. J. Receer, Haarlem, n W. A. Scholtan, Bussum. Aan den heer Van Ries- een, uit Katwijk aan den Rijn, werd een diploma toegekend voor boekhouden, han- delsrekonen en handelscorrespondentie. Er wordt gemeld, dat de benoeming ran een hoogleeraar ln de faculteit der rechtsge leerdheid aan de universiteit te Groningen In de plaats van wyien prof. Land eenige ver traging ondervonden heeft, doordat verschil lende personen, voor de vervulling van den zetel aangezocht, gemeend hebb6n hlervoorte moeten bedanken. Zoo moeten achtereenvol gens jhr. mr. W. H. de Savornin Lohmau, raadsheer in den Hoogen Raad, en mr. J. Limburg, advocaat te 's-Gravenhago, zyn aan gezocht om het hoogleraarsambt in deze va cature te aanvaarden. Thans moet echter een benoeming aanstaande zyn. Men noemt nl. mr. Seerp Gratama, rechter in de arrondissements rechtbank te Rotterdam, als opvolger van wy ien prof. Land. Op de voordracht van curatoren, die reeds by den minister van blnnenlandeche zaken zou zyn lngodiend, moet hy in do al lereerste plaats genoemd zyn. De ,,Sts.-Ct." bevat hei reisrapport van Hr. Ma. schoener „Zeehond", bol ast met het politietoezicht op do vissoherij in do Noordzee, van 6 tot 27 Juni 1903, en dat van Hr. Ms. schoener „Argus", belast mot hot politietoezicht op do visschcrij in do territorial© watoren, gedurende do maand Juni 1903. Het stoomschip ..Morapitn Bata via naar Rotterdam, passeerde 17 Juli Gi braltar; do „Oemgaran" vertrok 17 Juli van Padang naar Rotterdam; do „Prins Willem III", van Amsterdam naar West- Indië, passeerde 17 Juli Oucssarrt; do „Sa- lak", van Rotterdam naar Batavia, arri veerde 17 Juli to Padang; do „Rijndam", van Nieuw-York naar Rotterdam, passcor- do 17 Juli Wight; de „Voorburg" arriveer de 17 Juli van Rotterdam to Savannah; do „Stassfurt" arriveerde 17 Juli van Java te Amsterdam. Aalsmeer. Ter gelcgoniieid van do ten toonstelling te Aalsmeer, had op den Kal- slagorpoel, nabij het plaatsje, oon zeilwed strijd plaats. Niet minder dan 62 deelne mers, allen uit Aalsmeer, of wonende in do onmiddellijke nabijheid, wareu inge schreven. Om half één waren twee versierde Oans- jons-stoombooton van Aalsmeer naar het wedstrijdterrein vertrokken. De Kalslager poel is een uitgebreide watervlakte van pl.m. 80O bunder oppervlakte, aan allo zijdon door een krans van biezen en weiland ingesloten. Wat kruisjes van raolenwieke'-, boom- en huizengroepen, en kerktoren pun ten steken boven don landhorizont uit. Toon de booten om 1 uur bij do wedstrijd boeien aankwamen, v as daar een bonto ver zameling vaartuigen aanwezig. Naast elk ander lagen a. vaartuigen van allo soort bovon 10 ton; 6. idem van 11 tot 10 ton; e. tjalken van 5 tot 10 ton; d. vaartuigen van 5 tot en met 10 ton van alle soorten böhalvo tjalkene. land- on r lkschuitcnf. visch- sohuitonq. vaartuigen, uitsluitend be stemd tot het vorvoer van visch h. Aals- meersche bloemenpmmont. gondels. De bemanning bestond uit gocdo beken den van dc opvarenden dor fcestbooten, on 't kon dan ook niot andera, of \an hieruit word do locale wedstrijd, clio nu spoedig be gon, met meer dan gewone belangstelling gadegeslagen. Bovendien hadden verschei dene feestgenooten eigen vaartuigen onder de ingeschrevene. In den voormiddag dreigde dc regen even do feestvreugde te verstoron, maar hij hield spoedig op, om plaats tc maken voor wind stilte Heel zacht en gladjes dreven de kleine vaartuigen met don hoogon zeilon- laat voort. Maar ook dit duurdo niot lang. Om halfdrie wakkerde do wind plotseling sterk aan, zoodat do zeilsokuiten als meeu wen vooruitschoten, en do zware «toomboo- ten op en neer hotsten. Daar do deelnemen? zooveel zeil mochten voeren als ze wilden en allen graag van den bolblazenden wind wilden gebruik maken, werd er niot geminderd, wat aan een hun ner een maat kostte. Benthufxon. De collocte voor do ovor- etrooming lo Kothei, in dezo gemeente ge houden, hooit opgebracht f 87.50. Bodegraven. Met dankbaarheid mag het bestuur van do voreonlglng „Zlekenvoeding," alhier, terugzien op hot afgeloopen jaar, want er was weer ruime gelegenheid om wat te doen. By de steeds voortgaande uitbreiding van het gebouwde gedeelte der gomoenlo nam ook bet aantal gezinnen too, waar hulp noodlg wae, zoodat in 1902 worden verstrekt 4618 liter melk en ruim 1100 eieren, en was do kas wat betor voorzien geweest, dan 1 ad het bestuur nog beter kunnon beantwoorden aan de aanvragen der geneesheeren, die nu moes ten worden ingekrompon. Daarom heeft het besluur aan do leden het verzoek gericht om door verhooging hunner bUdragen de kas in staat te etellon aan alle aanvragen te kunnon voldoen. De directie van de tram Gouda-Bode graven heeft thans bljwyzo van proof voor drie dagen in de week een lager tarief voor het personenvervoer ingevoerd. Op Woensdag, Vrydag en Zaterdag kan mon tbans ééndaag- scho retourbiljotten verkrygon voor den prUs van een enkels reis. Voor do overige dagon zyn de gewone tarieven geldig. Hlllegom. Woensdag middag werd do vrouw van C. J. U. aan de Vossolaan door een duize ling overvallen op het oogonblik, dat zU eon pot met groenten van het fornuis had geno men, waardoor zy den pot liet vallen en de Inhoud terecht kwam op de beonen van haar 4-jarig kind, ten gevolge waarvan bolde been tjes ernstige brandwonden bekwamon. Door een buurvrouw werd toen oen vreemdsoortig mid del toegepast. Deze nam een hoevoelhold modder uit een siykgat en wreef daarmede de brandwondgm In. Gelukkig werd do kleine eenige oogonblik- ken later onder geneeskundige behandeling

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1903 | | pagina 1