Over land naar Peking.
Opinni-rookcn in Franltriik.
dat het kind zeker in vuile lucht geslapen
;had. Twee dagen later kwam een verzoek om
ieen broertje, dat ook ziek geworden was, te
laten halen en de zuster rapporteerde toen,
;dat de lucht in het vertrek zóó slecht en be
dorven was geweest, dat zij haast niet naar
binnen had kunnen gaan.
Dat was maar één voorbeeld uit vele, en
toen zijn aandacht eenmaal op de zaak ge
vestigd was, kon hij telkens bewijzen vinden
voor den indirecten schadelijken invloed
van het inademen van slechte lucht. Ook uit
'berichten van anderen. Bij een veldtocht in
Afghanistan moest het leger overwinteren.
De artillerie sliep in tenten, de infanterie
in barakken. Do laatste werd zwaar geteis
terd door longontsteking, en wel des te ster
ker, naarmate de barakken meer overvuld
waren; de eerste bleef van ziekte vrij. Een
compagnio infanterie, in goede woningen
ingekwartierd, kreeg de ziekte evenmin, en
toen alle soldaten beter gelogeerd waren,
ihield ze g' -el op. Uit die proeven bleek het
zelfde, en voor één bepaalde ziekte, de tu
berculose, wordt de samenhang met de hoe
danigheid der inademingslucht door ieder
erkend.
Wij zijn nog te veel geneigd te handelen
als de struisvogels en een gevaar, dat wij
niet onmiddellijk kunnen zien en tasten, te
negeeren of niet te tellen. Niet alleen de
armen, waarlijk, zondigen in deze. Zij kun
nen dikwijls niet anders; de welgestelden
kunnen wel, maar dóen het veelal toch niet.
Om met dr. Sonderegger te spreken, den
,beminnelijken schrijver van ,,Yorposten der
Gesundheitspflege:" ,,De armen liggen dik
wijls achter kisten en kasten en in hoeken,
die niet te ventileeren zijn Maar om van
hun kant niet minder doodsverachting te
toonen, bouwen de gegoeden zich alkoven,
die juist denzclfden dienst doen en die in
het bijzonder voor de verspreiding der long
tering uiterst geschikt zijn."
Driemaal elke week op Maandag,
Woensdag cn Zaterdag vertrekken thans
,te 2.'15 's nam. treinen van Moskou naar
Irkutsk; een vanwege do Russische staats
spoorwegen, de beide andere van de „Uom-
pagnie intern, des Wagohs-lits." Zij leggen
dien afstand in 180 uren (vroeger 192) af
en zijn vooral die der Compagnie van
alle gerieflijkheden voorzien. De beide klas
sen hebben slaapgelegenheid en spijswagen.
In den salon wagen staat een piano of har
monium en men vindt in den trein ook
een badkamer en een gymnastieklokaal, het
laatste voor degenen, die gedurende de reis,
die acht dagen duurt, wat beweging willen
nemen.
In den Russischen trein bevindt zich een
kapel, voor hen, die de godsdienstplichten
willen vervullen .Het treinpersoneel spreekt
Russisch, Duitsoh en Fra-nsch. Ingeval van
ziekte wordt naar het eerstvolgend station
geseind om geneeskundige hulp.
De treinen, die op Woensdag en Zaterdag
vertrekken, rijden, na een uur oponthoud te
Irkutsk, doer naar het Baikal-meer. Dan
verandert echter de toestand, daar de lijn,
die om het westelijk uiteinde van dat meer
is ontworpen, nog niet gereed is. Reizigers
en goederen worden dan op een stoomboot
overgebracht naar Missovaja, aan de over
zijde, een afstand van 60 kilometer, waar-
(medc 5 uren is gemoeid, 's Winters, als het
meer dicht is, geschiedt de overtocht met
sleden. Van de landingsplaats brengt een
trein dc reizigers dan naar genoemd sta
tion, dat 1/2 kilometer verder gelegen is.
Van Missovaja kon men twee jaar geleden
per spoor niet verder dan Sretinsk komen
en moest dan de Amoer afvaren tot Chaba-
rowsk, van waar dan weder de spoortrein in
30 uren Wla-diwostoek bereikte aan den
Stillen Oceaan.
Do geheele reis, van het Baikal-meer af,
eischte toen bij voldoenden waterstand
14 dagen. Thans is dc riviervaart overbo
dig geworden wegens de voltooiing van den
spoorwegaanleg, ook naar het zuiden, naar
Port-Arthur (Dolni) en Peking, en eischt
de spoortocht van het Baikal-meer naar den
Stillen Oceaan slechts 8 dagen.
Van Missovaja naar de ümneesclie grens
(Mandsjoerije) loopt nu dagelijks een trein,
waarin op Maandag een spijswagen der Wa-
gon-lits. Deze reis duurt 2 dagen. Dan is het
echter uit met de gerieflijkheden.
Na drie dagen sporens door Mandsjoerije
komt men te Khabin, waar anen moeten
overstappen. De spoorbaan verdeelt zich
daar in een oostelijke naar Wladiwostock
(3 dagen) en een zuidelijke naar Tatichaou,
waar weder een splitsing is, zuidelijk naar
Port-Arthur (over Dalni), in 21/2 dag van
Khabin af, en westelijk naar Peking, in
4 dagen. Deze laatste reis is weder minder
gerieflijk; gij moet te Tatichaou overstap
pen en de trein brengt u dan eerst naar
Jing-tsje-kou, waar ge des avonds te 9 1/2
uur aankomt en moet overnachten in een
hotel, dat redelijk" heet. Zeer vroeg in
don volgenden ochtend moet ge dan de ri
vier Liouho oversteken, om Niutschwang te
bereiken, waar te halfzes de trein naar Pe
king vertrekt. Maar dien dag komt men,
na 13 uur sporen, niet verder dan Schnan-
haikwang, waar men weder moet overnach
ten de Chineesche treinen rijden niet bij
nacht om den volgenden ochtend te 7
uur verder tc sporen cn ''s avonds halfze
ven Peking te bereiken.
De trein van Tatichaou naar Port-Arthur
loopt langs Dalni, de nieuwe Russische
handelshaven aan de Gele Zee, met breede
straten, parken en electrische verlichting,
waaruit een Oostersch Hamburg of Bremen
moet groeien.
Op de aans 1 uitin gsji unten wachten steeds
de vertrekkende treinen op de aankomende,
ook al is er lange vertraging. Tot de gren
zen van China gaat de dienst zeer geregeld,
maar op de Chineesche Oosterlijn hapert
nogal eens wat. Op deze lijn rijdt geen spijs
wagen en moet men zich dus met de sta
tionsbuffetten behelpen. Daar kan men ech
ter gewoonlijk goed vleesch verkrijgen,
maar geen groenten, en de prijzen zijn niet
bovenmatig. Een kop bouillon kost 60
cents, een biefstuk 75, thee 15 a 20 cents.
Bier en wijn zijn echter duur; een flesch
bier kost 75 a 90 cents, een tlesch rooden
Krim-wijn 2 gulden. Overal zijn sigaretten
te koop, maar geen sigaren. Het is geraden
weinig ba-gage mee te nemen, want slechts
16 kilo zijn vrij en de overvracht is hoog.
Gevaarlijk is het dc handbagage onbeheerd
te laten. Men doet verstandig lakens, kus
sens, zeep, handschoenen, servetten en zoo
mogelijk een dunne matras mee to nemen.
Een eigen theestel komt zeer te pas en een
reis-apotheek is onmisbaar; eveneens in al
le seizoenen warme klceren en in den win
ter een pels.
De kosten zijn voor een biljet (1ste kl. in
Rusland en 2de kl. in China) van Moskou
naar Wladiwostock (151/2 dag) ongeveer
.190, voor een naar Peking (16 1/2 dag> 200
roebel, dat is zoo wat 250 gulden. Men moet
echter al heel sterk van gestel zijn om ruim
14 dagen achtereen te sporen en daarom zal
men 3 a 4 dagen onderweg rust moeten ne
men, zoodat de reis 20 i.„gen duurt en men
dus 22 of 23 dagen noodig heeft om van Ber
lijn of-Parijs Peking te bereiken.
Eerst wanneer treinen uit Rusland,
met spijs- en slaapwagens, regelrecht ook
over Chineesch gebied naar de eindstations
rijden, zal deze spoorweg naar het Oosten
een gevaarlijke mededinger worden van het
verkeer over zee. De booten der groote Duit-
sche stoomboot-maatschappijen, en ook die
van de Fransche en Engelschc, leggen den
weg van Genua naar Shangai thans in on
geveer 33 dagen af. De eerste klasse kost er,
naar Japan, in 36 dagen, met de maaltijden
aan boord, ruim ƒ900, terwijl men over
land reizende, het in 20 dagen doen kan
voor 300 vracht (met inbegrip van dc
stoombootvraoht van Wladiwostock af) cn
12 daags voor verdere uitgaven, d. i. voor
te zamen ongeveer 550.
Wanneer er gesproken wordt over „den
heiden, die in zijn verblinding zich nccr-
j buigt voor hout en steen, wordt algemeen
als vaststaande aangenomen, dat de heiden
i-ijn eigengemaakte afgodsbec-Jden vereert.
Maar deze meening is totaal onjuist, aan
gezien de heidenen van onze dagen zeer
dikwijls een afgod vereeren, ,,made in Ger
many", Amerika of Engeland.
Men zegt, dat Birmingham bl.'na alle
kleine goden beeldjes en fetisches vervaar
digt, die door de Afrikaansche inboorlin
gen worden vereerd, terwijl in Philadel
phia een fabriek bestaat, uitsluite: l voor
do vervaardiging van afgodsbeelden. De
eigenaar daarvan is een Duitscher, d._ oor
spronkelijk zich op de speelgoedfabrikatie
had toegelegd. Twee jaar geleden vertrok
hij uit Duitschland naar Philadelphia. Hij
verzekert, dat hij het fabriceeren van af
godsbeelden begon, omdat een zijner vrien
den, een resident in Indië, hem er op wees,
dat er veel grooter vraag was naar afgods
beelden dan naar speelgoed, en dat er meer
voordeel stak in den „afgoden-" dan in den
speelgoedhandel. Voornamelijk handelt hij
met Indië, en de voornaamste beelden, die
hij maakt, zijn -die van Boeddah en Ga-
nesha.
Zoo groote vlucht heeft de afgodennijver
heid genomen, dat er speciale machines
voor zijn vervaardigd, waarvan sommige
d?- Boeddah-, Kali-Jiso-, of Shri-beelden
bij tientallen te gelijk uitwerpen. Vooral
die voorwerpen van vereering, welke be
stemd zijn om te worden wegg. honken,
worden in groote menigte vervaardigd.
Aan de tempels van Corea bijv. ontvangt
elke geloovige, na de godsdienstoefen :ng,
aan het seoretariaat bij de deur tegen beta
ling van een stuk geld, een afgodsbeeld.
Eigenaardig is het, te lezen, da* de phan-
tastische figuur van den Japanneeschen
god Jiso zóó bij de Japanneesehc vrouwen
in den smaak valt, dat zij hem overladen
met in goud- en zilverdraad uitgevoerde
kleeden, terwijl zij dagelijks versche fruit
en bloemen voor hem nederleggen.
Men vraagt zich af, hoe het mogelijk is,
dat iemand, die zich een Christen noemt,
zich kan verlagen tot het maken van af
godsbeelden. Deze echter weet, evenals ieder
ander, zijn geweten te bevredigen. Hij zegt:
,,Ik maak meerendeels afbeeldingen van
Boeddah. Het Boeddisme is zeer oud. Er
zijn over de vijf millioen Boeddisten in de
wereld. Ziehier sommige regelen, die hef
Boeddisme voorschrijft en die er nog zoo
slecht niet uitzien:
Vergeet de wereld.
Eerbiedig den ouderdom en de overheden.
Eerbiedig de godsdienstige gevoelens vau
anderen.
Roei geen boom uit.
Dood geen dier.
Drink geen bedwelmende dranken.
„Ik" zoo redeneert de afgoden-fabri
kant verder „maak Bocddahs. Deze beel
den gaan de wereld in en wijzen de harten
der menschen op de regelen van het Boeo-
disme. Zij gebieden den menschen te bid
den, om verdraagzaam en vreedzaam, om
matig en vriendelijk te zijn. Indien ik
whiskey of opium voor de heidenen maakte
dingen, die schadelijk voor hen zijn
zou ik mij voor mijn zaak schamen. Nu ik
alleen goden maak, doe ik dat niet
Een arts bij de marine, de heer Brunei,
heeft op het onlangs te Parijs gehouden ko
loniaal congres in de afdeeling voor hygië
ne en geneeskunde, op de dreigende vorde
ringen gewezen,die in Frankrijk de uit het
Oosten ingevoerde gewoonte van 1 opium
schuiven maakt.
Sinds een 15-tal jaren zijn de opium-
smookhuizen in alle Fransche havens, voor
al te Toulon en Marseille, hand over hand
toegenomen. Menige „dame" houdt te Tou
lon een opium-rookhuis en zorgt, zooals
Brunet het ongeveer zegt, op die wijze voor
een dubbel centrum van besmetting. En niet
alleen zulke dames maken zich aan dit
euvel schuldig. De meeste gewoonten neemt
men gauw van elkaar over en het is opmer
kelijk, hoezeór de opiumschuiver, evenals
de morphinomaa-n, neiging heeft ande
ren in zijn hartstocht mee te slepen en pro
selieten te maken.
De opiumschuiver is gastvrij en schept er
vooral behagen in om nieuwelingen tot de
bijeenkomsten te zijnent te noodigen en
hen daar aan het opium-rooken verslaafd
te maken Na het middagmaal te Toulon
en te Marseille, rookt men thans ia vel© ifr
