De namen van maanden en dagen.
ik voïirekting vaa de dooMrat
Ëragvt&d tat The dungeons of old Pat'if
van T. Hopkins.)
De oei der tetr-dood-vaEOordeefden is, ais
in de meeste nieuwere gevangenissen, zoowel
in Frankrqk als in Engeland, het meest
comfortabele kwartier van hst gebouw. Er
«ijn nu drie „cachofcs de condamnós", ter
wijl er te Newgate twee zijndie van de
jParijsche gevangenis ,,La Roquette"' zijn be
ter verlicht en ook wat ruimer.
Het slottooneel, al is bet een terechtstel
ling in bet openbaar, is niet langer een feest
voor bet gepeupel. Er wordt snel recht ge
daan en dè volksmenigte krijgt niet veel
meer te zien dan de toebereidselen in de
vroege morgen uren 4 Ze zijn echter verleide
lijk genoeg, om bet uitvaagsel van Parijs, de
bezoekers van nachtelijke vermakelijkheden
en de boulevards aan te lokken, benevens
eotnmige buitenlandscbe liefhebbers van bet
echavot, die, zooals Geopge Selwyn, „naar
het andere eind van de wfcreld zou reizen,
om een terechtstelling te kunnen bijwonen".
Selwyn zou intusschen aan bet schouwspel
op de Place de la Roquet te niet veel gevon
den hebben, vergeleken bij enkele, waarvan
hij getuige is geweest. Hij ging naar Parijs
met het doel om de martelstraf van den
boosdoener Damiens bij te wonen, die, na
ongehoorde martelingen te hebben onder
gaan, door vier paarden uit elkaar is ge
trokken. Een Fransch edelman, die des
Engelschmans belangstelling in het barbaor-
sche schouwspel bemerkte, maakte er uit op,
dat hsij een beul was, die buitenslands een
lesje kwam nemen, en zei„Wel, meneer, is
u voor deze voorstelling overgekomen!"
•„Ja, meneer „Is u beul van beroep!"
„Neen, meneer", antwoordde Selwyn, „ik
heb niet de eer, ik ben maar liefhebber".
Na middernacht begint de toeloop naar
de plek, waar 't schavot wordt opgericht, en
urenlang blijft de menigte in getal en ver
scheidenheid aangroeien. Den geh.eelen nacht
wordt er in de koffiehuizen in de buurt ge
geten en gedronken, en zooals dat vroeger
in Old Bailey gebeurde, worden cle vensters,
die het uitzicht hebben op dat tooneel, voor
weel geld verhuurd. Een zwerm van pers
mannen wacht den ganschen nacht vlak
voor de poort der gevangenis. In dien tijd
is het slachtoffer zelf waarschijnlijk zich on
bewust, dat zijn laatste uur is geslagen.
Als het schemert, komen er twee karren
uit de straat naast de gevangenis, met de
losse stukken der guillotine. De vijf gespier
de helpens van den beul zetten handig het
toestel in elkaar en het mes valt drie of vier
malen om de veer te beproeven. Dan komt
de wacht, en als de stedelijke politie, de
„gardes de la République" m de bereden
^gendarmes" zijn opgesteld, kan het publiek
alleen den top der guillotine zien. Voor de
pers is binnen het cordon een ruimte open
gehouden. De hoofdleider der plechtigheid
komt niet voor den dag, voordat de deuren
der gevangenis zijn open geworpen. Hij is
daar binnen, om het slachtoffer voor te be
reiden en als zijn toilet gemaakt is, hem te
overreden om een sigaret en een glas ram
te nemen.
„Scènes" op het schavot zijn zeldzaam.
Het slachtoffer moge al een oogenblik zich
verzetten, maar slechts voor een oogenblik
kaai hij, in de geoefende handen der helpers,
het onvermijdelijke uitstellen. In 't algemeen
duurt de geheele zaak maar enkele seconde®.
Zoo iets ais „het laatste woord van den ver
oordeelde" bij de guillotine is er niet meer.
Zelfs al ware de man niet te verbijsterd om
te spreken, hij zou er gee® tijd voor kunnen
hebben. Er is alleen nog tijd voor de laatste
diensten, door de Kerk hem verleend, en die
worden bijna steeds van de hand gewezen.
Op hetzelfde oogenblik, dat de misdadiger
op do bank is bevestigd, drukt de beul op
een veer, het mes klieft snel den blooten
nek, een straal bloed spuit te voorcehijn en
alles is afgeloopen. Hoofd en lichaam wor
den dadelijk in een ruwe kist gelegd en
onder geleide '-an „gendarmes" te paard, be
ambten en een geestelijke in een rijtuig er
achter, vervoerd naar hr Champ de Navets,
of Knollenveld, op het Ivry-kerkhof, waar
•en lijkdienst wordt gehouden. Het stoffelijk
oorschot wordt daarna afgestaan aan ccn
der geneeskundige onderwijsklinieken voor
de snijkamer, en wat er van overblijft wordt,
begraven-
Zoo wordt aan de gerechtigheid voldaan.
Dagelijks spreken wij de namen van maan
den en dagen uit, en velen zullen er zijn,
die dit doen zonder zich rekenschap te geven
van waar die namen gekomen zijn. In een
kort opstel beproeven wij, bevattelijk voor
een ieder, de afleiding der woorden te ge-
ven, die onze maanden en dagen aanduiden.
Januari is de eerste maand des jaars
bij do Westersclie volken. Het woord is af
komstig van het latijn J anuarius, door
do Romeinen aan die maqnd gegeven, naar
een hunner goden, J anus, die gezegd werd
twee aangezichten te hebben, omdat hij met
het eeno naar het nieuwe, met het andero
naar het oude jaar zou moeten zien. Het kan
ook afgeleid zijn van het woord Janua,
poort of deur, omdat deze maand als de
eerste beschouwd kan worden, als de ingang
tot het jaar. Januari werd het eerst in het
kalenderjaar gebracht door koning Nu ma
Pompilius, want Romulus' jaar begon met
de maand Maart. De Christenen vastteu
oudtijds op den eersten dag van Januari in
tegenstelling met het bijgeloof der heidenen,
die ter eere van Janus dien dag met feesten,
maskerades en brasserijen vierden. Eenige
geleerden zijn van opinie, dat Janus de zon
voorstelde en met een dubbel aangezicht werd
afgebeeld, omdat hij den dag opent, als hij
opkomt, en sluit, als hij ondergaat.
Februari is afgeleid van .Februa,
een zeer oud latijnsch woord, beteekenend:
zuivering, en Februare zuiveren of rei
nigen.
Maart (de derde maand volgens onze
tijdrekening) werd door sommigen der
oude® beschouwd als de eerste, door ande
ren als de derde; vierde of vijfde maand,
zelfs als de tiende maand des jaars. Romu
lus, de stichter va® Rome, noemde haar naar
zijn wonl d-b e vader, den oorlogsgod
Mars, en stelde haar als eerste maand des
jaars in zijn tijdrekening.
April (latijnsch A p r i I i s) is afgeleid
van Aperio: ik open, omdat de aarde in
deze maand haar schoot begint te openen
tot het voortbrengen va® gewassen, groenten
en vruchten.
M e i, de vijfde maand, werd M a i u s ge
noemd door Romulus, uit achting vooi do
senatoren en edelen van Rome. die Majo-
r e s genaamd werden. Weer anderen zeggen,
dat deze naam afkomstig is van M a i a, de
moeder van Mercurius, aan wie de ouden
in deze maand offers brachten.
J u n i werd door de Romeinen Junius
geheeten ter eere van de Romeinsche jonge
lingschap, die Romulus in den oorlog volg
de; volgens anderen is het afgeleid van
Juna
J u 1 i is de zevende maand, afkomstig van
het latijnsch J u 1 i u s, den naam va® Caer
sar, die in deze maand geboren was. Marcus
Antonius gaf aa® deze maand het eerst den
naam van Julius; vroeger werd zij Quin-
t i 1 i s geheeten, als ziinde de vijfde maand
van het Oud-Romeinsche kalenderjaar. Om
dezelfde reden werd Augustus genoemd
S e x t 1 i s, enz.
Augustus duidt in de oorspronkelijke
taal in algemeenen zin op iets doorluchtigs
en werd voor het eerst toegekend door den
Romeinschen Senaat aan Octavius. Octa-
vius, van dien tijd af Augustus Caesar ge-
noei d, werd in deze maand tot Consul ge
kozen. Hij had driemalen in Rome gezege
vierd, Egypt/.- on rworpen aan het Ro
meinsche rijk en dc burgeroorlogen be~
slecht. Om deze roemrijke feiten werd de
achtste maand te zijner eere naar hem ge
noemd.
September komt van Septimus,
de zevende maand, gerekend van Maart af,
welke volgens de oude® de eerste was. De
Romeinsche Senaat wilde deze maand den
1 naam van Tiberius geven, maar de Keizer
i verzette zich hiertegen. Deze maand moer
vroeger onder sommige Romeinsche keizers
andero namen gehad hebben, maar zij zijn
in vergetelheid verloren gegaan.
October heeft zijn oorspronkelijken
naam ak do achtste behouden, in weerwil
dat de Romeinsche Senaat en de keizei»
haar andere namen hebben willen geven, alss
Faustinas, Invictus en Domit-ia-
n u s.
November komt af van de rangorde^
welke deze maand als de negende innam in
den oud-Ronieinsche® kalender. In de Ju-
Haansche tijdrekening is zij de elfde ge
worden.
December komt van Deoema, tie®, de
tiende maand volgens den oud-kal einder»
thans is zij de laatste des jaars.
De namen van de dagen der week zijn
eveneens van zeer ouden 90rap rong. Naar
Claverius en anderen opmerken, hadden de
oude Germanen zulk een hooge vereering
voor de zon, welke zij voor de hoogste god
heid hielden, dat zij haar de® eerste® dag
der week toewijdden; dan volgde de maan
in hun vereering, en zij gaven haar den
tweeden dag der week. Om den oorsprong
der andere dagnamen na te gaan is noodig
een vergelijkende studie van onze taal met
de oorspronkelijke talen, waaruit zij is sa
mengesteld. Ons Dinsdag moet heenwij-
zen op de vereering van een Germaanse he
godheid T u i s co, een soort oorlogsgod als
Mars^ men vindt de meeste overeenkomst
nog in het Engelsche Tuesday (Dinsdag).
Woensdag wijst op W o d a n, eveneens
een godheid, nog wel de hoogste uit deu go
denhemel der Germanen; uit het Engelsche
Wednesday (Woensdag) meent men die af-
leiding het best te kunnen constate eren.
Donderdag moet zijn naam ontleeuen
aan den donderenden Jupiter, die iden
tiek was met een zekeren Thor de
Deensche mythologie V r ij d a g aan 1! go
din Freia, en Zaterdag aa® S a-
tr u r n u s.
Deze aanteekeningen, woBce niets weten
schappelijks hebben, willen wij besluiten
met de opmerking, dat d© eerste dag van
ons jaar niet overal op deze aarde met de
zelfde beteekenis wordt begroet; dit is zelf»
niet het geval overal in Europa, waar de
Bassen zich do weelde van con andere tijd
rekening permitteeren, hoewol zij bezig zijn
gelijkheid te brengen in de bepaling van tijd
met het overig Europa.
Ook de aanvang van het kerkelijk jaar is
niot gelijk aan die van het burgerlijk, zoo
als men dat noemt. Volgens de Kerk vangt
best jaar aan met don eerste® Zondag van
den Advent.
In vroeger dage® ving het F ran se he jaar
aan met 1 Maart, later werd het begonnen'
roet Kerstmis, nog later met Paschen on
eerst onder Karei IX in 1564 werd het be
paald op 1 Januari. Dc Turken beginnen
het jaar wanneer de zon treedt in hot ster
renbeeld Arius. De Perzen in de maand, die
samen valt met ons Juni De Uhineezen en
het grootste gedeelte der Indianen roet (ie
eerste nieuwe maan in Maart De Brahma
nen met de eerste nieuwe maan in April.
De oude Mexicanen begonnen bet jaar den
23sten Februari, het jaar duurde bij hen 18
maanden, elk va® 20 dagen, en de vijf over
schietende dagen werden in niets-doen door
gebracht, zelfs de afgodendienst in hun
tempels stond stil. De AJbyssiniërs v ingen
het. jaar aan op den 26sten Augustus en de
Grieken op 1 September.
Men zou deze lijst zonder veel moeite Dog
aanmerkelijk kunnen vergrooten. maar ge
noeg voor heden. Al vangt het Jaar niet
overal op denzelfden tijd aan. derijd duurt
overal toch even lang en gaat overal even
spoedig voorbij.
RSC P T.
Gebakken oesters.
Men druppele een weinig citroensap op de
oesters, vrentele zo één voor één in ge'-ilu'ste
eieren, met wat foelie, daarna in gestooten
beschuit en bakke zo dan een oogenMik in
boter, maar zeer kort, anders wordt <ie visch
hard. Neemt men de oesters van kalfsvlees; h,
dan kan men die wat laDger ia de pan laten.'
