LUXE-BROODBAKKERIJ Filiaal: Breestraat 192, G9EDK0CPE REISGELEGENHEID. stoomtram HAARLEM-LEIDEN. H- tl Titlinclif LEIDSCH DAGBLAD, VRIJDAG 12 DECEMBER. - TWEEDE BLAD. Burgerl. Stand van Leiden. Gemengd Nieuws, Eerste Ned. Verzeker Cötes Tabanac, J. h. PRÖdT ZOON, Leiden— V oorschoten—'s-Gravenhage. Wegens de ongekend lage prijzen is het vervoer van Bestel- en Vrachtgoe deren per Stoomtram het voordeeligst. Goederen worden vervoerd naar Oegstgeest, Sassenheim, Lisse, Hillegom, Bennebroek, Heem stede en Haarlem om 7 u. 22 en 11 u. 16 V.M. en 3 u. 07 en 7 u. 04 N.M. Amsterd. tijd. 3749 Inlichtingen worden verstrekt aan het be- stelkantoor Clarensteeg No. 2 nabij de Mare. Uitzending van Diners Telephoon Interc. 334. ïfa.'18131 Anno 1908 De Nobelprijzen. Do particuliere correspondent ran het ;,Hbl." te Stockholm, zendt de redevoering, ▼elke de president der Koninklijke Zwced- pche Academio van Wetenschappen, dr. HjalmarTheel, gisteren zou houden bij de toekenning van den prijs voor natuurkunde aan do professoren dr. Hendrik Anton Lo- rentz te Leiden en aan dr. Pietcr Zeeman te Amsterdam, voor hun baanbrekenden arbeid over den samenhang die er bestaat tusschcn optische en electro-magnetischo verschijn selen. Do vrije vertaling van de redevoering luidt aldus: De iïobcl-prijs voor natuurkunde. Nadat do wet op het arbeidsvermogen als «eiste grondbeginsel dor moderne natunr- 1 kunde erkend is, is bij do ontwikkeling dier wetenschap geen gebied vruchtbaarder gc- bleken dan het onderzoek van don sarucn- 'fcang tusschen de verschijnselen van het licht en van de clectricitcit. Reeds Faraday, de grootc grondlegger van dc moderne electricïteitsleer had dien sa menhang vermoed, en aan die quacstie een groot gedeelte zijner experimenteelc onder zoekingen gewijd. Doch eerst Maxwell nam het denkbeeld ;van Faraday weder op, om het tot een af- Igcrondo mathematische theorie tc ontwik kelen. i Volgent deze theorie bewegen zich dc elcc- jtrodynamische trillingen met groote snel- Jhcid door de ruimte en doen daarbij ook in [slechte geleiders electrischc stroomen ont- jetaan, zoodat iedere clectrischo stroom van periodiek wisselendo richting de oorzaak wordt van olectrisehe golfbeweging. En nu ;bc6taat juist het licht uit zulk een golfbe weging van uiterst korte periode. Dozo electro-magnetischo lichttheorie van Maxwell vond aanvankelijk betrekkelijk (weinig aandacht. Eerst twintig jaar na de ^ontdekking loidde zij tot een wetensehappc- 'lijko waarnoming, waaruit haar groote we tenschappelijke beteekenis eerst recht duide lijk bleek. De Duiteclie natuurkundige Hein- rich Hertz slaagde cr namelijk in aan to jtooncn. dat do clcctrische trillingen, door jhet oniInden van een met clectricitcit gela nden lichaam ontstaande, zich door de ruim- |to voortplanten in den vorm van golfbcwc- J gingen, en dat dio beweging zich voortplant /met de snelheid van de lichtgolven, welker eigenschappen zij ook bezit. Daardoor Avas ,eon vaste cxperimenteclo grondslag voor de electro-magnetischo lichttheorie gelegd. In zeker opzicht was echter dc lichttheorie van Maxwell in zooverre gebrekkig, dat dc afzonderlijke verschijnselen nog niet ver klaard konden worden. De groote verdienste ▼oor de verdere ontwikkeling der clectro- 'magnetischo lichttheorie heeft zich profes sor Lorentz verworven, wiens theoretische ïarbeid op dit gebied rijko vruchten heeft ge- dragon. Terwijl aan do theorie van Maxwell [niet ten grondslag liggen eigenschappen van atomen gaat prof. Lorentz van dc slri lling uit, dat in do lichamen uiterst kleine deeltjes, zoogenaamde c-lectronen, de dra ngers van bepaalde ladingen zijn. Deze elec- tronen bewegen zich in dc zoogenaamde goe de geleiders geheel vrij en doen daardoor den clectrischen stroom ontstaan; in de 6leohtc geleiders wordt deze beweging bclcm- tnerd. Van deze eenvoudige stelling uitgaande, heofb Lorentz niet alleen allo verschijnselen Verklaard, die ook met de vroegere theorie gouden worden opgelost, maar tevens tal van gapingen weten aan to vullen. Naast de the oretische ontwikkeling van de clectro-mag- jiietischo lichttheorie heeft men ook onafge- jbroken getracht practisch do analogie van I'do electrischo golving on het licht te be- iWijzen. - Men heeft zich echter niet tevreden gesteld met het bewijzen van de volkomen analogie, men heeft ook willen aantooncn dat do ver- jBehijnsclen van licht en elcctriciteit iden tiek rijn. Daartoo heeft men in do eerste 'plaats trachten tc bewijzen, dat de Averting van magnetiseho krachten op het licht ge lijk ia aan de werking op electrischo slrqo- men. Dit heeft Faraday getracht aan tc too- jnen, en hij kwam bij zijn proefnemingen tot [do ontdekking van de draaiing van het po larisatie-vlak van licht onder de inAverking van magnetische krachben. Zijn poging ech ter om den inA'loed van het magnetisme op do uitstraling van een lichtbron te ontdek ken, de laatste proefneming waarmede Faraday zich heeft bezig gehouden bleef zonder resultaat. Do oplossing van deze vraag, die tot nog toe vergeefs werd gezocht door vele scherp zinnige onderzoekers, is aan prof. Zeeman gelukt. Geleid door de elect ro-magnetischc licht theorie nam Zeeman de proeven van Fara day weer op, en het gelukte hem tc doon zien, dat de uitstraling van eon lichtbron, onder dc inAverking van magnetische krach ten zoodanig wordt gewijzigd, dat de vei*- schillende speotraal-lijnen, waaruit zij be staat, zich verdeelen in verschillende compo nenten. De uitwerking van deze ontdekking is het beste voorbeeld voor dc lieteekonis van dc theorie voor het proefondervindelijk onder zoek. De door prof. Zeeman ontdokto A-er- sckijnselcn kon prof. Lorentz met zijn elcc- tron-theorio niet alleen op bevredigende wijzo verklaren, maar hij kon ook enkele bij zonderheden wclko tot dusver aan prof. Zee mans aandacht waren ontsnapt, aanwijzen. Hij toonde aan, dat dc onder de inwerking van het magnetisme gesplitste spectraallij nen afkomstig zijn van gepolariseerd licht, met andere woorden, dat de lichtgolvingcn onder den invloed van magnetische kracht op bepaalde wijze werden gericht, en wel al -naar gelang van de richting van den licht straal ten opzichte van dezo kracht. Voor. den natuurkundige is deze ontdekking het zoogenaamdo Zeemanscha A-erschijnsél een der belangrijkste proefondervindelijke resultaten in de laatsto jaren bereikt. Het bewijs dat het licht naar dezelfde wetten als golvende electrischo massa's dc v.. rking van den magneet ondergaat, heeft niet alleen dc electro-magnetischo lichttheorie ten krach tigste ondersteund, maar stelt bij voortgezet onderzoek allerbelangrijkste bijdragen in het. vooruitzicht de kennis van de samen stelling der spectra cn van den moleculairen bouw van do lichamen. Deze overwegingen lubben do Kon. Zweedscho Academio van Wetenschappen tot do OA-crtuiging gebracht, dat do besproken ontdekkingen een zoo groo te beteekenis hebben voor de kennis van het verband tussclien do natuurkrachten en A'oor de ontwikkeling der natuurkundigo welen- schap dat do toekenning van den Nobel prijs aan de ontdekkers ten volle gerecht vaardigd is. Beider aandeel in de bereikte resultaten is zoo groot, dal verdeeling van den prijs onder hen der Academie Avrnsehc- lijk A-oorkwam. Tïïco ordelijke verloofden. I)e groolhtrlog van Saksen Weimar. De groothertog van Saksen-Weimar, dio zich pas A'crloofd heeft, is 26 jaar oud en, zooals men weet, in Januari van het vorige jaar zijn grootvader Karl Alexander op den troon opgevolgd. BEVALLEN: C. Plalteel geb. Webbers D, P. M. H. Bik geb. Jacobs D. S. Verbiest geb. Bink D. A. W. v. d. Starron geb. Heemskerk D. J. Mnttaar geb. Bolslier Z. P. L'euto gob. v. Handel Z. K. M. v. d. Poach geb. Bodenburg Z. A. M. Dui;verman geb. 1 roekmans Z. M. P. Cornelissen geb. v. Wissen Z. W. A. M. Pleij geb. v. Ooatorhout L. J. de Nobel geb. Otgaar Z. A. S. Blom geb. Evers Z. J. öuwerkoik geb. Neutoboom D. J. Willemso geb. Oldenliof 1». A. Bakker geb. Woordonburg I). S. v. d. Berg geb. v. L'evonter Z. C. M. Hoogenstraaten geb. Kuigrok D. J. L'ekooy geb. De Vos D. M. Fakkel geb. Herruer Z. M. M. Truijers geb. Broeshart Z. G. Stouten gob. Neuteboora D. C. Martijn geb. De la Kie Z. C. M. Verboog geb. 'i ftverne D. W. Kiel geb. Tegelaar Z. J. Bekooij geb. Dobbelaar Z. J. Jansen geb. Miereniet Z. M. Leemans gob. Brouwer Z. 0. Onvlto geb. v. d. Blom M. A. v. d. Spek geb. Brabers D. M. E. Sundermann geb. Lemison D. J. M. Ilaarmans gob. Broerse Z. J. Pont gob. Boot Z. Al. Stephanus gob. De la Rio D. P. J. Bazel geb. Slijkhuis Z. j. W. Kooreman geb. Engels Z. E. v. d. Drift geb. Berbte D. G. C. van Oeile geb. Spierenburg Z. I. M. W. Stikkeluian geb. v. Veïzen D. S. M. v. Daalen geb. a'. Weoren D. G. ten Haken geb. Vooijs D. J. A. Alt gob. Kool Z. GEHUWD: J. den Hoed jm. en A. W. ran den Hoed jd. OVERLEDEN: F. Duikers M. 53 j. A. S. F. Biijteve L>. 8 m. C. de Haan \V. 80 j. M. Eleorsnyder Driesens geb. Maandag W. 59 i. K. F. Krak geb. Keijst V. 62 j. E Klein- liout D. 10 ra. S. Verlruggo D. 59 j. P. Ra mak W. 79 j. J. van Zijp W. 87 j. M. L. Randoo geb. Bökemeyer W. 79 i. P. F. A. do Laaf 7. 2 j. P. J. de Vrind D. 18 m. G. de Water Z. 3 j. P. de Water D. 20 m. E. v. Barneveld geb. Galton W. 83 j. Prinses Carolina van Reuss oude linie Do aanstaande groothertogin van Saksen, prinses Carolina van Reuss, is don 13dcn Juli 1884 te Groix geboren als derde dochter a an den dit jaar overleden vorst Hoinrich XXII Reuss oude linie, dio bekend stond om zijn zonderlinge manieren, cn zijn Oost enrijksch- gezindo neigingen. KECLASIES, a 40 Cents por regel. 11944 4 Voor do rechtbank te Haarlem is gisteren tegen een G2-jarigen bedelaar, dio volgens zijn uiterlijk uit- on aigolcefd is, gerequireerd 5 dagon hechtenis en 3 jaar op zending naar een werkinrichting. Ora godekb le zijn voor do bekende circu laire Aan den minister, waarbij opzending van personen, die niet goschikt zijn a-oor ar beid, wordt verboden, had de officier inlioh- liügen ingewonnen bij den directeur van het huis van bewaring, die had bericht dat do man geschikt was tot lichten arbeid. Dat ad vies was opgezonden aan den directeur Aan Vccnliuizcn, doch deze, die den beklaagde kent omdat hij pas kort geleden daar is ont slagen, heeft niet geantwoord. Do commissaris van politie to Amersfoort vestigt de aandacht op de per sonen H. R. van Goor cn O. P. do Kreek, geb. Zeverboom, die tc Amersfoort een ver huurkantoor van dienstboden hebben. Over hen komen herhaaldelijk klachten in over het slecht nahouden hunner verplichtingen, wel ke zij tegenover derden op rich nemen. Do dagloonor Siobe Roomeling te Beerta ontving een gift groot ƒ40 van H. M. do Koningin, om een nieuwe naaimachi ne voor zijn ongelukkige dochter te koopen. Do kruidenier V. te Rotterdam, loot gisteravond op gCAVonen tijd zijn krui denierswinkel in do Slaakstrant cn ging naar zijn huis op den Goudschenrijweg. Daarheen vergezelde hem zijn 16-jarige win kelbediende, wonende in do Fuikstraat, die, volgens zijn zeggen, het pakhuis achter den aa in kei gelegen en in do Vlietstceg uitkomen de, had gesloten. Dit waa niet waar, want toen hij zijn patroon naar zijn woning ver genoeg had weggebracht, keerde hij op zijn stapp* n terug, begaf zich in het pakhuis, waarvan hij de deur aan liet staan en a-an daar in don winkel. Toevallig zag ccn agent van politie hem dit pakhuis binnengaan en daar hem dit verdacht voorkwam, pakte hij hem bij zijn kraag toen hij het pakhuis ver liet Vier gulden en ecnig suikerwerk waa in zijn bezit, hetgeen do ontrouwe bediende uit zijns patroons winkel had gestolen. Naar het politiebureau in do Meerinanstraat is hij overgebracht. (N. R. C.) Omstrooka kwartier vóór drio- en gisternacht ontdekte do kleermaker F. T. L. üoopman, te Rotterdam, brand in de achterkamer van z.ijn woning, dio gelogen is op do eerste vordieping van pand No. 10 in do Nicolaas-Sasstraat. Hij wokto rijn vrouw en nadat hun gebleken was, dat aan blussclxMi mot oigon middelen niet to den ken viol, liepen zij do straat op. Bevangen door den schrik vergaten zij do bowonen van do tweede verdieping, het goain van den agent van politie 3do klasse J. Markc- ötejn, to wekken. Dio agent zelf was in dienst. Toen dit gezin dan brand ontdekte was het voor hen to laat om lang® do trap het huis to verlaten. Geholpen door do bu ren, waarbij zich vooral de loodgieter cn loi- dekker J. B. Schoofè ondorsoheriddo, worden de a touw en do vijf kindoren, av na ruit het gezin bestaat, langs do dakgoten in veilig heid gebracht. Do brand had intusschen een ernstig aanzien gekregen. Van do achter kamer dor eerste vordieping sloeg do A-lam naar do tweede vordieping over on dccldo aioh vervolgens aan don zotoor mode. Fel sloog toen do brand uit. Hij werd gobluscht door do werking van vior spuiten, terwijl ook do manschappen van do reddingabriga- do met een nlang op de waterleiding hulp a'erlcendon. Eerst om half zes kon do laatste handbrandspuit inrukken. Do tAvcedo ver dieping on do zolder zijn negenoog geheel, do cerote a-erdioping gedeeltelijk uitgebrand. Assurantie dokt do schade. Hot vricaond we der bemoeilijkte do blusBohing, dooTdat allo water zich spoedig in ijs omzette. Dos ochtends om zeven - n is er con folio brand uiige r.oken op dc hofstede van don landbouwer B. Jungcrius Azn., op den Dorpsweg, voormalig Charteds. Do brand ontstond in eon mot con rieten dak gedokte schuur kort nadat de staljongen A. van Tol met een brandende lantaarn daarin gowceet was. Die schuur is door middel van eon stecnen muui a-an hot woonhuis goechoiden, av aar aan het behoud van het woonhuis te danken is. De schuur, waarin o. m. 40,GX) KG. hooi, 400 bossen stroo cn 20 karrovrach- tou bicten geborgen waren, ging met dezen inhoud geheel in do vlammen op. Het a'eo word gered, allceji do hond, dio aan den kothing lag, verbrandde. De brand is ge- bluscht door drio spuiten, elk workoodo met twee stralen. Assurantie dokt do nogal be- langrij o sohado. Bij hot gaan naar dozen brand, geraakte op do Maashaven O.Z. oon rijtuig, waarin drio brandmeesters zaten, op hol, doordat het paard schrikte voor do locomotief van een petroleumtanktrorin. Hot paard liop met het rij vuig achter rich don dijk af on alocg op het a-oldijs om. Do koetsier, cn do heer d. G. goraaktcn, doordat rij van don bok en uit hot rijtuig wilden springen onder liet paard on deden kneuzingen op aan do bcenen. (N. R. C.) Een zevenjarig knaapje, P. R. genaamd cn Avoncnde in do Kroonstraat te Utrecht, is het slachtoffer zijner onvoorzich tigheid geworden. Dc ouders haddon het kind reeds ecnigo urn© gemist en wondden zich in hun ongerustheid ten eiudo raad tob j de politic. Men ging aan het zoeken en vond eindelijk gisternacht het reeds ontzielde li- ohaampjo van don kleine drijvende in oon wok van het ijs op den Catherijnesingel, dat door het water van het badhuis aldaar open go- houden Avordt. Hot lijkje is myi de ouder lijke woning overgebracht. Gisterochtend om negen uren is achter Ro zenburg op do Kralingsche plas in een wak geraakt een omstreeks 30-jarig man, volgens op hen» gevonden papioren genaamd J. V., reiziger, Avoonachtig in do Middcllaudstraat. Door lAA-eo personen daaruit gclianld ca naar het terrein van do IJsclub Kralingen ver- voerd, heeft men daar tevergeefs getracht do levensgeesten op te wekken. Het lijk is naar dj loods aoor drenkelingen in Crcoswijk overgebracht. Do j u s t i t i e to T i o 1 hoof teen on derzoek ingesteld tegen don inmiddels ont slagen brievenbesteller H. S., wegens het openen van hem ter bezorging toe vertrouw do telegrammen. Op dit misdrijf staat een maximum-straf van 1 1/2 jaar. Blanitsdood. Men meldt aan „Het Centrum" uit Viancn Alhier is na oon ziekte van eenige dagen OA-erleden do nu vergeten, maar vroeger bij oud en jong bekend» circus directeur Bla- dus. Toen Blanus nog in zijn goeden doen was, toen zijn stal nog verscheidene paar den bevatte, hij met verschillend} wagens rondtrok cn allerlei artistcn des avonds in zijn tent optraden, toen was (do ou leren zullen het zich nog wel herinneren) Blanus do man, toon was bij borocird, nx. en kende hem. Op kermissen avus hij onmisuanr, in groote scharen trok men naar zijn linn n tent. Maar ook Blanus heeft zijn tijd gehad. Andero paardenspelen zijn gekomen, groo- ter, meer naar do cischon des tijds inge richt. En do circus van Blanus raakte ir» verval. Do beste paarden Avordon Aorkochb, rijdors en rijderessen werden hun directeur ontrouAv, zij konden op hetero voorwaarden werken. Slechts enkelo getrouwen zijn geble ven. En op een leven van room cn zonder zorgen volgde oen loven v».n vergetelheid en kommer. Slechts met tweo wagons en eenigo oudo paarden trok dc oude directeur rond, tot hij to Vinnen door con ziekte word aan getast en do dood aan zijn veelbewogen leven oon eindo maakte. Door slechts enkelen go- volgd, is do oudo directeur naar rijn laatste rustplaats geleid. Opgewarmdo preek cn. Men schrijft aan het „Hbl." het volgende weinig stichtelijk verhaal In een onzer grooto koopsteden trad a'oor eonigon tijd con predikant (dien wo A. zul len noomen) de« Zondags op in eon afdeciing van dom Protestantenbond. Hij voldeed zijn gehoor best. Do volgendo week trad voor do loden op ds. B. Deze laatste had donzelfdon tclkst als zijn collega A., behandelde do stof op dczclfdo wijzo, ja, do preek was precies gelijk aan die van A. Hoe zat dat? Men ging aan hot onderzoeken en wat bleek? Dat in da. A. on da B. oon prceJc hadden gomemo- riseerd of voorgcdragon van een hunner col lega's, dien we O. zullen betitelen. Deze laat ste had vroeger n.l. een bundel zijner leerre denen in hot licht gegeven. Db. A. en B. zullen vooreerst wel piet wodor in do boven bedoelde stad worden nitgenoodigd te spreken. Dinsdagavond is tc IJzondijko brand uitgebroken in do bcrgploata cn stal van den winkelier Gast. Dit gebomv werd een prooi dor vlammen, benevens een doel van een daarnaast staand woonhuis, even eens aan G. behooronde. Do inboedel kon voor een deel gered worden. Do gebouwen Avaren verzekerd tegen brand; do meubelen cn het huisraad niet. Do oorzaak van den brand is onbekend. To Tilburg heeft in do buurt Stokhasselt tusschen ton 4-tol personen een vechtpartij plaate gebod, waarbij zekere M. L. met een moe drio ernstige verwondingen aan hot hoofd opliep. Onder lievig bloed- A"crliea werd do verwonde por kar naar bet politicburcel do Veldhoven gobroeht en al daar voorloopig verbondon. Tegen do daders, dio bij do politic bekend zijn, is proces-ver baal opgemaakt. op liet Leven, tegen Snvnll- «lileit en Ongelukken, geves- lig<l te 'g-Gravcn!iage. Directeuren: Jhr, Mr. W. SIX, Mr. H. GOEMAN BORGESIUS en Mn- Dr. W. P. J. BOK. Inlichtingen en Tarievcu gratis te verkrijgen b\J don Inspecteur Jhr. A. C. VAN UAEFTEN, Plant soen 103, Leiden, dio ook Brand- en Inbraakvorzokoringen sluit. 160 13 Arrssjeds. Een iwecpcrsoous Arreslede, Ingericht voor een en voor twee paarden, een antieke eenpersoons Arrest ede, beide zijn keurig net bekleed en geschilderd, en een Arre- fikkcr, benevens Aftuigen by J. H. VAN DEN BERG, te Oudshoorn. 11948 10 goedezuivoroRoodoBordoauxwyn, zacht en aangenaam van smaak, per anker 128.-, per ld ilessclien 17.50, Proet'tlescli 05 Cents. "Wynhandelaars-Hofloveranciers. 10021 14 Hoogl.-ücrkgr. 43/15. T ^eiden Ao. 1805, STOOMTRAM Dagelijks verkrijgbaar voor de 2de klasse Retour- biljetten van Leiden naar de Wijkerbrug, Voor burg of 's-Gravenhage voor 35 Cts., van Leiden naar Voorschoten voor 15 Cis. en van Voorschoten naar de_ Wijkerbrug, Voorburg of 's-Gravenhage voor 30 Cts. 6214 64 0» te NQQRDWIJK-BIKNEN, op Znlerdug 13 December 1002, des voormiddags te 11 ure», door mannen boven IS jaren. f6te prijs f 60.—. 2de prijs 25.—. 3de prijs 10.—. Aangfc vóór Zaterdag 10 uren n het logemont aHof van Holland" aldarr. fnleggeld f 1.— 1193116 HET BESTUOR. J. Lange Mare <10. 11729 3 Leeraar voor Piano. (volgens voorschrift van TaniartsSCHOUTEN) VERKRIJGBAAR BIJ D. M. KRUISINGA Ezn., 11436 8 ltlju 33. van af 80 Cents, f 1.— en hooger Beleefd aanbevelend, Wed. A. BACKER, Papengrackt 4. 797 6 Vraagt: WITTE POETSPOMADE met Brillantine. Merk: Kroon in een driehoek. jrrvir nriErCir ^^iri i'n'iïF Pabrikant ff? Jr.. Amsterdam,ffcjti van Poetspomade. I' i; 1^ I' Firma J. C. RATINO, Eontstraat 1, Telephoonnummev 366. Steeds versche Dord=> sohe en gewone fijn ge kruide ST.-NICOLAAS voorhanden. 10417 50

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1902 | | pagina 5