St.-Nico!aas-Ca(ieau
65, Haarlemmerstraat 65.
Piano's en Orgels.
flinke Dienstbode,
Bediende gevraagd.
CP nruïnpn Leiden en
Voorradig:
J. G. VAN DEENE,
No. 13123
LEIDSCH DAGBLAD, WOENSDAG 3 DECEMBER. DERDE BLAD.
Ingezonden.
Gemengd Nieuws.
Eerste Kamer.
Officieele uitslag der Herstemming voor een Lid der Tweede Kamer in het Kiesdistrict Leiden.
Vervolg Advertentiën.
InsM j'jtSteidel, een kostschool-
geschiedenis;
De jongste op school,
is niet alleen een doelmatig, doch tevens een altijd welkom
p. w. i (i.
-1*, istsn uJtiJijAnist (Danirak74j
Anno 1909.
Hel Toelatingsexamen der H. 8. S. voor Jongens.
Velen zullen zich nog herinneren, dat in
den af geloop en zomer in onzen gemeente-
raad 't voorstel gedaan werd, om bovenge
noemd examen af be schaf fen. In stemming
kwam 't erven wel niet, omdat prof. De Goejo
aantoonde, dat 't voorstel niet voldoende was
voorbereidspr. meesmie, dat deze zaak niet
zoo eenvoudig was, als ze scheen, daar do
('aansluiting van lager e-n middelbaar on
derwijs nog veel te wenschen liet en dat er
geen reden was om een toestand, die zoo
veel jaren geduurd had, zoo ploteeliug te
veranderen.
Daarmede wae deze zaak voorloopig van
do baan.
Mocht evenwel de quoeotie der toelatings
examens vroeg of laat opnieuw aan do orde
homon, dan kan daarbij misschien van ecni-
/gen dienst ziin de ervaring van onderge-
teekende, dio gedurende 15 jaren aan het
hoofd stond eaner openbare school voor
m. u. 1. o. en sedert 1891 als leeraar aan
do H. B. S. voor jongens werkzaam is.
Tijdens het laatst gehouden tod. ex. aan
onze school sprak iemand nagenoeg de
volgende woorden tob mij
,,Het is een schandaal, dat zulk een dwaas-
i heid als 't adm. ox. nog eon minuut langer
blijft bestaan. De hoofden der opl.-soholon,
die do adspiranten zooveel jaren hebben ga-
I degeslagcn, zullen toch vwel beter weten of
hun leerlingen geschikt zijn het onderwijs
aan do H. B. 8. te volgen, dan de leeraren
dat in eemige uren kunnen te weten ko
men. Zulk een examen is een klap in 't ge
zicht der onderwijzers."
Een ander hoorde ik zeggen: ,,Dat onge
lukkige adm. ex. verpest het onder ijs in do
hoogste klaseen der opleidingsscholen, om
dat de leerlingen daar afgericht moe
ten worden voor heb examen. Ontwikkelend
kan heit onderwijs daar niet meer zijn. Het
Ï8 dag in dag uit pompen en nog eens weer
pompen, opdat de kdnderhersens op den dag
des ondersoeks het veredschte quantum ken
nis bezitten."
Meermalen wordt de klacht geuit: ,,Hob
adm, ex. is hoogst schadelijk voor de ge
zondheid der knapen. Tegen den tijd van
hot examen worden ze onrustig en gejaagd.
Ze verliezen dien dreigen den vinger geen
oogenblik uit heb gezicht. Zenuwachtig gaan
ze naar bed en hun slaap wordt telkens
I gestoord. Is het wonder, dat de gevolgen
daarvan noodlottig zijn en dat de adspiran-
ten in overspannen tosetand naar het exa
men gaan?
Als wo het bovenstaande samenvatten ver
krijgen we dus:
Het toelatingsexamen ia
grievend voor de onderwijzers,
niet doeltreffend,
nadcclig voor het onderwijs op de lagere
•chool, on
schadelijk voor de gezondheid der leerlin-
go:i
Ik wonsoh deze bezwaren een voer eon aan
mijn ervaring te toetsen.
Nooit heb ik mij gekrenkt gevoeld, wan
neer mijn leerlingen om te Zutfen of te
Arnhem tot de H. B. S. of bet gymnasium
te worden toegelaten, zich vooraf aan een
examen moeeten onderworpen. Die ik vol
komen rijp achtte, werden nooit afgewezen.
IWafc de twijfeladhtigen aangaat, die zich
aan 't examen wenschten te onderwerpen
om meer dan één reden vond ik het
voor mijzelf 6teeds een uitkomst dat
andoren over hun al of niet toelating
beslisten Aan hun ouders of verzorgers gaf
•ik steeds den raad hen geen oxamen te laten
Joen; doch, al had ik ook allerminst roden
'tot klagen over gebrek aan vertrouwen van
do zijde der ouders mijner leerlingen, mijn
raad word niet altijd opgevolgd.
I Dat de uitkomsten van heb toelatings
examen niet absoluut vertrouwbaar zijn,
geof ik gaarne toe. Van wolk examen zijn
'ze dat. vvèl? Ik ïieb boven gezegd, dat nooit
«en van mijn leerlingen, die ik volkomen rijp
achtte, werd afgewezen. En dab, niettegen
staande mijn oordeel omtrent hun aanleg
fof vorderingen nooit is gevraagd. Dit laat-
'etó gebeurt aan de Leddsohe H. B. 8. voor
jongens wèd. De hoofden der echole-n, van
waar de leerlingen komen, leggen de laatete
rapporten dor adspiranten over en deze
worden in twijfelachtige gevallen wel dege
lijk geraadpleegd; en dat niet maar voor de
leus. Verrassend ia hot, hoe groot in de mees
te gevallen do overeenkomst is tuesohen het
oordeed van den lecraar-examinator en ge
noemde rapporten. Wel een bewijs dus, dat
de uitkomsten van het korte onderzoek niet
zoo geheel onbetrouwbaar zijn.
Moet werkelijk het onderwijs in de twee
hoogste klassen der scholen, waaruit do
H. B. 8. haar leerlingen ontvangt, rich voe
gen naar de eischen van hot- toelatingsexa
men? Ik heb bij het opmaken van mijn leor-
plan nooit het oog gehad op die eischen
Een jongen van middelmatigen aanleg be
hoeft volstrekt niet afgericht te worden voor
hot adm. ex.
Ongeveer een vierde deel van de jongens
mijner school was bestemd om een H. B. S.
of gymnasium te bezoeken; en zeker zou ik
mij aan ernstig plichtverzuim hebben .schul
dig gemaakt, als ik voor die kleine minder
heid mijn onderwijs in een Yerkeetrdo rich
ting had gestuurd. Het was gelukkig ook
niet noodig.
Ik heb aan mijn jongens nooit kunnen
merken, dat zo tegen den tijd van het adm.
ex. bijzonder zenuwachtig waren. Die goed
waren, vertrouwden op zichzelf en op mijn
verzekering, dat zc er zouden komen; cn do
twijfelachtigen, van wio ik boven sprak: ze
wisten dat zc het „maar eens probeerden".
Ook de Leidsohe adspiraatjes zijn gedu
rende het examen meestal geheel op hun
gemak. Men behoeft ze in de uren dat ze
geen examen hebben, maar gade te slaan
om te zien hoe weinig zenuwachtig ze zjjn.
En toch... het adm. ex. ie, naar mijn onder
vinding, de oorzaak van heel veel zenuw
achtigheid; het minst echter bij do jeugdige
examinandi.
Uit bet bovenstaande make men niet op,
dat ondergeteokende den tegenwoordige.!
toestand een idealen acht on hij dus een
krachtig voorstander is van het behoud der
toelatings-examens in hun tegenwoordigen
vorm. Ik geloof gaarne dab or een toestand
ia te scheppen, die, zonder schade te doen
aan het onderwijs, voor de aanstaande leer
lingen der H. B. S. wensohelijker is. Men
verlieze daarbij evenwel jaet uit bob oog,
wat prof. Do Goeje in bovengenoemde
raadsvergadering aanvoerde: dat de aan
sluiting van lager en middelbaar onderwijs
nog veel te wensohen laat. Ook meen ik te
mogen zeggen, dat men als regel mag aan
nemen, dat, hoe kleiner de gemeente is, hoe
moeilijker do taak, dio men de hoofden van
scholen op de schouders legt, als zij over
de al of niet toelating moeten beslissen en
daarvoor de verantwoordelijkheid op zich
nemen.
Mijn doel is evenwel ndet, hier ongevraag
de adviezen te geven; wat mij de pen deed
opvatten, was: onkole meeningen to weer
leggen, die met mijn ervaring in strijd zijn.
W. DRAAIJER.
Lelden, 1 Deo. 1002.
Tweede-Kaner-vcrkieziog tl Autlerdan.
By de gisteren te Amsterdam in district III
gehouden stemming voor een lid der Tweede
Kamer (vacature Don Hortog, liberaal) werden
ingeleverd 4977 geldige stembiljetten.
Volstrekte meerderheid2489
Uitgebracht waren op de beeren:
Mr. A. Anema (anti rev.)959
H. Groenewegen (Chris.-hist.) 154
B. H. Heldt (vrüz.-dem.)101
3. Sinnema (cand. der onderofficieren by
de marine122
Mr. P. J. Troelstra (soo.dem.). 2470
J. W. IJzerman (lib.)1105
Herstemming dus tusschen deheeren
TROELSTRA en IJZERMAN.
Krijgsgevangen van St.-Helena.
Naar men aan de ,,N. R-. 0." mededeelt
zijn do 17 Nederlanders, die nog op St.-
Helena in krijgsgevangenschap zaten, einde
lijk den 2-?ston November rne-t de „Galician"
van daar naar Engeland v rokken. Door
bemiddeling van den minister van binnon-
landschc zaken, heeft zich een vermogend
Nederlander bereid verklaard, de kosten van
overtocht van St.-Helena naar bun haard
steden en verder aan hun terugkeer verbon
den, aan de afdeeling Rotterdam van het
Christelijk Nationaal Boerencomité te ver
schaffen.
Den 8sten dezer worden de krijgsgevange
nen to Londen verwacht. Do Ncderlandscho
Stoomboot-Maatschappij (Wm. H. Miillcr
Co.), dio kosteloozen overtocht van Londen
naar Rotterdam heeft aangeboden, zal hen
daarna den Oden of lOdon dezer te Rotter
dam aanbrengen.
Do namen van de torugkeorenden, op aan
vrage van de afdeeling door don consul op
St-Helena geseind, zijn: Anspach, Bloemen
dal, Van Deventer, Doelemon, Gijswijt,
Kijzer, Prins van der Kwast, Van Santen,
Scholtomey, Zonneveld, Bonnekamp, Bui
tendorp, Greveling, Den Hertog, Rcyenger
(vermoedelijk Reyenga), Van der Weide.
Betrekkingen kunnen zich voor nadere in
lichtingen wenden tot den secretaris der af
deeling, P. W. Bliek, Jonkorfransstraat 06,
te Rotterdam.
To Utrocht Is gistermiddag op
den overweg aan don Yleutonschen weg een
beambte der Sts. Sp. door een locomotief
aangeredon, met het gevolg dat hem eon
arm en een been worden afgereden.
Uit Brouwershaven wordt go-
mald: Op de Zeehondenplaot ie gestrand
liet Nederlandschc stoom, chip Willy," kap.
Efonsc, vain Newoastlo me>t steenkolen naar
Gemit. Het geeft do lading in vaartuigen
over, om te trachten vlot te komen.
Een nader bericht meldt, dat het stoom
schip vlot gekomen is cn ter reede Burgli-
sluis ankert om de geloste lading weder over
fco nemen.
Wie niet sterk is moetslim lijn,
Te Tilburg werd dezer dagen soa sigaren
winkel geopend en, om redame te maken,
zou ook hier de nieuwe methode gevolgd
woerden een kistje sigaren te geven aan den
eersten kooper. Een groote menigte kooplus
tigen bevond zich voor den winked; een jon
gen van een jaar of twaalf, dio er een paar
uren aan gewaagd had om de eerste fco rijn,
stond tegen do deur toen opeens een breed
geschouderde smidsknecht heb recht van don
sterkste deed golden en de begunstigde
plaats innam. Toen hij echter de deur wilde
binnenstormen, vooldo hij opeens een scher
pe spcldeprik aan do achterzijde zijns
lichaoms, dio hem een pijnlijken kreet deed
slaken, van welk kort oogenblik de kleine
bengel gebruik maakte om tusBchon zijn boe
nen door te kruipen, waardoor hij rijn doel
bereikte tot al gome ene vrougdo zijner me
dedingers.
Men meldt uit Winschoten; Ton
gevolge van hevige sneeuwbuien le gisteren
alhier slechts één tram vau de maatschappU
Oldambt Pikela uit do richting Stadskanaal
aangekomen. De paardentram van Winschoten
op Beltingwoldo is ontspoord. Een waggon
kwam in do sloot terecht, zonder dat orenwel
porsooniyke ongolukken voorkwamen.
Gistermiddag is op het station
Utrecht bU den Vleutonschen overwog een
beambte dor Staatsspoorwegen door een losse
machine, die achteruit reed, aangereden, waar
door hem eon been en een arm worden afge
reden. Hy is naar het etedolyk ziekenhuis
vervoerd.
De rechtbank te Almoloo hoeft
Albert Dalenoord, wegens mishandeling met
doodeiykon afloop van den politieagent H.
de Ruiter, te Enschede©, veroordeeld tot teven
jaar gevangenisstraf, onder aftrek van don tyd
in preventieve hechtenis doorgobraebt.
Lange don rijksstraatweg van
Wolvega naar Hceroiivcon oen afstand
van 2 uron reed iemand Maandag op
schaatsen van co cono naar de andcro
plaa/ta. Jongens en meisjes kwamen op
schaatsen naar school langs de dik beijzelde
wegen. De trams van on naar lieercn-
veon mieten door don ijzol do aansluiting
mot sommige breinen, hoewel oxtra-loooiuo-
tievem op en neer reden om do baan vrij te
houden.
Do „Prov. O v. on Z w. Oh" goofl
een reek» „Ovorijaeleobe verfcelaeltjoe", waar
aan dc volgende anekdote is ontkend:
Aan een stadje, aan do grens van Over-
ijsel, stond in het begin der vorige eeuw so-
derfc lange jaren een predikant, wiens naam
op „of" oindigde en dien do schrijver La
bhof noemt. Hij va« een voortreffelijk man
met acht dochter», allen f linko knappe meis
jes, die geleerd hadden do handen uit dc
mouwen te stoken. Allen traden in den echt,
en toen do vader do plechtigheid van do
laatst huwende doohlor -inzegende, stond oen
gedeelte van hot talrijke publiek op cn zong
hom toe:
God lof!
Lathof
Is van zion lotsto doohbor of.
Men meldt uit Elburg van 1
dezer aan de ,,N R ,0.": Toon hedenavond
te ruim 7 uren da Bax cn z*jn doohtor uit
Doornspijk zich met een rijtuig huiswaarts
lieten brengen, is op den straatweg ondoï
deze gemeente een straatklinker door oen
der raampjes geworpen, waardoor do ruit
daarvan verbrijzeld word, do steen mot volo
glasscherven in den wagon terecht kwam on
het paard op hol ging. Men brengt deze ver
regaande baikladigheid in vorband mot hot
ontslag van den rentmeester van hot Fed-
thonhof alhier, waaraan genoemde p redi-
kant ok provisor van dab gesticht heeft ma
dogoworkt. De roizigem zijn or, naar wij
vernomen, mot don schrik afgekomen.
Zitting tan Dinsdagavond.
Ingekomen Is de mededoellng van den hoer
Van Zinnicq Bergmann, dat by wegens do
aanneming van zyn benoeming tot Ryks-
advocaat ln Noord-Brabant en Limburg heeft
opgehouden lid der Kamer te zyn.
Ingekomon zyn de geloofsbrloven van hst
nleuwgokozen lid voor Limburg, den heer J,
S. H. Brouwers.
De geloofabriovon worden gesteld in handen
van do heeren Godin de Beaufort, Van Heek
en Van Basten Batenburg.
Na goedkeuring der geloofsbrieven legt de heer
Brouwer» ln handen des Voorzitters, daartoo bU
Konlnkiyk besluit gemachtigd, do gevordordo
eeden af en neemt zitting.
Van do Tweede Kamer zyn ontvangen de
ontwerpen der Indische Begrooting on do
eulkerconvontio.
Heden zal do 2de sectie vergaderen om een
nieuwen voorzitter te benoemen tor vervanging
van den hoer Van Zinnicq Borgmann,
De Contrale Sectie heeft besloten dat morgen
om 11 uren het onderzoek der Indische bogroo-
ting zal gohouden worden en Donderdagmiddag
do suikerconventie.
VrJJdag 11 uren zal do Kamer In openbare
zitting de Boroepswet behandelen.
Kntwyk. De „Yereoniging tor bovorderlng
van de bloembollen-cultuur" voor Katwyk en
Ometrekon zal op Donderdag 4 Deo. a. s., des
avonds te 7 uren, In het hotel #De Roskam",
oon oponbare vergadering houdon. Punten
tor bohandeling zynVerkiezing bestuursleden.
Ballotage van leden en verloting.
JSoord-Znid-lioliandsohe Stoomt ram wog-
tfaatsoliappij Haarlem—Lelden.
Nov.
Roizlgera
Ooederon
Olvorteo
Te zamen
Vorlgo mnd.
Totaio opbrt.
Per d*?-k!loT>.
Opbrengst ln
1901. 1909. YeraohlL
f 7300.59* f 7571.49 f 961.80»
1800.41* 1699.09* m 101.83
676.66 628.87 151.68
,f 0786.66 f 0794.46* 8.89»
99990.— .105818,82 5828.82
./109776.66/116613.27*/38 -7.71»
11.78 f 12.36
0.68
Totaal aantal
Kiezers.
Ingeleverde
stembiljetten.
Slomdistrlct
IRaadhuis
II; School Heerenstraat
Hl: School Gortestraat
IVDen Burcht
V: School Mare I I
VI: School Van-der-Werf-straat
VU: Bewaarschool Groenesteeg.
VIII: Stadstimmerwerf.
792
746
525
488
393
748
475
507
Totaal
4729
698
661
463
481
302
673
424
483
4195
Van
onwaarde.
4
5
4
3
4
4
V i
'r j 4
82
Totaal uitge
brachte geldige
stemmen.
694
656
459
428
868
669
420
479
4168
J. DE LAME.
(C&nd. dar a.-r. Kiacrar,
.Rederl. ao Oranja"
on dar II.-X. Klaarar.)
268
299
280
816
212
864
287
1
*2 810
2070
Prof. Sr. Vf. T.4.VL08T.
(Cand. dar ,YrJ|«. Klaar,";
426
867
r 829
812
146
816
188
260
2087
Als hebbende de meeste stemmen verkregen, Ls dus gekozen Prop. Mb. W. VAN DER VLUGT.
Gevraagdoen nette,
voor koken on huiswerk, P. G., van
goode getuigen voorzien. 8
Brieven Bureel van dit Blad onder
No. 11678.
Op „eon effectenkantoor te dezer
stede wordt govraagd, om spoedig in
dienst te tredeneen Jongste 11e-
dicudc of Volontair.
Brieven Bur. v/d.-Bl. No. 11586. 8
MAY BALDWGN.
EVELYN SHARP.
ztfn lijvige, gv. 8o. gexllngir. en
keurig gebouden lieisje.boeken,
uitstekend besproken ln .Nieuws v.
d. Dag", ,N. Rotterd. Crt.", .Tele-
graal", enz. 11543 S0
De prjja is slechts ƒ1.05. Alon
.^voorhanden of tegen postwissel van
'do uitgevers II. J. VAX I»E
GAItDJE «3k Co., to Zait-Ëommel.
Een Wollen Trui of JacMvest, een Zijden of Wollen Cachenez,
een paar mooie Glacé- of Tricot-Handschoenen, een Sporthemd, een
mooie Heerendas of Strik, een fijn stel Front- n Manchetknoopen,
een gekleurde Damesrok of Avonddoek, een Fantasie-Boezelaar mei
of zonder Schouderbanden, een Tafeliooper of Tafelkleed, een Ontbijt-
stel, een wit of gekleurd Kinderjurkje, een Cheviot Blouse of Broekje,
een Luiermand of Speldenkussen en veel kleinere Artikelen, die men in
ruime keuze vindt. 11650 117
Uitsluitend beproefd solide fabrikaten, die op
het gebied van toon en constructie aan de
hoogste eischen voldoen. Billijke prijzen. Garantie.
11880 84 I
een l'i-auio col
lectie ItlMLM'liV
en PINCE-NEZ,
in Gouden, Zil
veren, iMltke*
len, Vergulde
en &tulen Garni
turen, IJlnocles,
Bnro- en Tüer*
mometers,Zak-
Dehserl-, Tafel
en Voorsnijmessen. Zak-, Bordnnr-, Linnen- en KnoopHgaten*
scharen. Scharen en Messen ln Eloi's. Loupcn, Leesglaxcn,
Passerdoozen. 11386 46
BK.EESTRAAT 12. Telephoon 123.
IXSTHlMI-MHAIiF.U.
