LEIDSCH DAGBLAD, ZATERDAC 30 AUGUSTUS. - TWEEDE BLAD.
Uit Fraukrijks Geschiedenis.
No. 13 42
Aiii;o S902-
Verslag van dsn toestand der gemeente Lelden
over het jaar 19DL
Wij zijn nu genaderd tot het Hooger On-
lerwijs. Beginnen wij met het gymnasium,
ip 1 Januari 1901 waren op de inrichting
.anwezig 100 leerlingen, den lerton Septem-
d. a, v. 98.
Yan de 13 leerlingen, die aan het eind
examen deelnamen, verkregen 12 het ge-
ly raagde getuigschrift. De schoolgelden
brachten op 9342.50. Voor zoover bekend
ibedroegen de kosten f 30,766.38; waarvan
|/)voor bezoldiging 26,668.31 1/2. De Rijks
subsidie bedroeg f 9956,04.
Aan de universiteit waren in het geheel
/ingeschreven 1027 studenten; van deze waren
r|&70 leden van het Leidsch Studentonkorps.
J Het aantal promotiën bedroeg van 15 Nov.
[Ï180015 Nov. 1901: 63. Gedurende dat tijd
stip werden 20 personen tot arts bevorderd
tan voor het artsexamen 1ste gedeelte slaag-
j&en 23. Het examen voor don Indischen
(idienst word met goed gevolg afgelegd door
jongelieden. Examens werden afgelegd in
faculteit der godgeleerdheid 74, der
rechtsgeleerdheid 105, der geneeskunde 106,
der wis- en natuurkunde 14, der letteren
wijsbegeerte 13.
Van de studentengezelschappen worden in
et verslag genoemd: het gymnastiekgezel-
/schap Arena Studiosorum", het muziek-
zc-lschap ,,Sempre Oresoendo" dat op 2
3 Dec. een tweedaagseh muziekfeest gaf
er herdenking van het 70-jarig bestaan; het
9)Leidsch Studententooneel", „Dootrina", de
Studenten-ijsolub, de roeivereen. ,,Njord",
Cricket-, Voetbal- en Hockey-vereeni-
|(^ing", de wielrijdersvereeniging „do Rad
ii fraaier" cn de Studenten-afdeel ing der
ftled. Zuidafrikaansche Vereeniging, die
ïnode deelnam aan de" ovatie aan presi
dent Kruger bij zijn doorreis aan het station,
fcWaar hem namens de vereeniging een por
tret van Willem don Zwijger werd aangebo-
Ook werd dr. Bierons de Haan bij zijn
erugkomst uit Zuid-Afrika feestelijk ont
vangen.
Het hoofdstuk „Kunsten e«n Wotonsohap-
begint met de Leidsche Maatschappij
Voor Toonkunst.
•Het aantal leden bedroeg bij het oinde van
({1901: 392. Drie oonoorton werden gehouden,
(fcLic alle druk waren bezocht. Het aantal
leerlingen van de Muziekschool bedroog 231.
orkestafdeelimg telde 10 leerling-leden,
lj.4 dilettant-leden e<n 16 musici-leden en gaf
haar eerste uitvoering in den schouwburg on
der leiding van den heer S. van Groningen.
rekening der Muziekschool sloot mot een
batig saldo van f 647.21-
Hct ledental van de Af deeling Leiden der
'Maatschappij tot bevordering der Toon
kunst bedroeg ruim 400. Twee uitvoeringen
ijverden gegeven: de „Johannes Passion" van
3Bach en „Die Jahreszcdten" v .n Haydn.
De -Liedertafe! „Arion" gaf twee gewone
joonoerton en een buitengewoon conoert op
"(verzoek van de directrice van het Leidsche
jf,Volkshuis." Op dem Na/tionalen Zangwed-
ptrijd' te Schiedam behaalde de vereeniging
0on derdon prijs.
De Werklieden-zangvereeniging „Kunst na
H [Arbeid" nam in bloei toe. Hot getal leden
bedroeg 70, terwijl 2 e ereleden, 1 lid van ver
dienste, 26 donateurs en 162 kunstlievende
|eden hun steun verleenden. Deze vereeni-
r'ng nam ook doel aan een zangwedstrijd,
1. te Haarlem, en behaalde or den Iden
frrijs.
-De tooneelvereeniging „Jacob Cats" telde
•2170 lodem; vele personen moesten wachten
totdat 6T plaatsen vacant kwamen, omdat er
biet meer dan 170 leden mogen zijn (met het
jpog op het aantal plaatsen in den Schouw
burg voor de leden met hun dame® bij de
luitvocringon). In een tooneelwedstrijd te
Eaandam werd een prijs behaald. De voor
stellingen in den Schouwburg worden steeds
Inruk bezocht.
De muziek-cn tooneelvereeniging „Nut en
jVermaak" en de „Leidsche Dilettantenclub"
yvoTkoerden beide in zeer gunstige omstan
digheden.
j De vereeniging „Litteris Sacrum" ter be
vordering van uiterlijke welsprekendheid
gaf drie uitvoeringen. Haar ledental blijft
gelijk.
Van de Vereeniging van Onderwij zere en
Onderwijzeressen in het Arrondissement
Leiden, de af deeling van het Ned. Onderwij
zersgenootschap en het correspondentschap
der vereeniging voor Volksonderwijs valt
weinig bijzondere mee te deelen. Het leden
tal bleef statioonair.
Van de hier bestaande correspondent
schappen vermelden wij alleen, nog dat van
de Vereeniging tot bevordering der beelden-'
de kunsten „Arti et Amicdtia" te Amster
dam. Dr. W. Pleyte bedankte als corres
pondent en word opgevolgd door don heer
D. Hartevelt HOz. Van do 62 leden in deze
gemeente bedankte één, terwijl zeven nieuwe
leden toetraden.
De afdeoling Leiden en Omstreken der
Ned. Maatschappij voor Tuinbouw-en Plant
kunde, wier ledental ongeveer hetzelfde
bleef, hield geregeld hare vergaderingen één
maal per maand in den winter, doch slechts
driemaal in den zomer. De Rijkstuinbouw-
cursus werd door 12 leerlingen gevolgd, ook
de vereeniging tot bevordering dor Bouw
kunst, die 60 ledon en donateurs telt, hield
weder 6 gewone vergadoringen, waarin ver
schillende sprekers optraden. De kunstbe
schouwingen waren steeds goed voorzien van
teekeningen en plaatwerken.
Den Leidschen gymnastiek- en schermver-
eonigingen „Hercules" en Sparta" ging hc-t
beiden naar wensch. „Heroulc®" had hot ge
luk in twee wedstrijden eon prijs te beha
len, „Sparta" gaf in „Zomerzorg" een goed
bezochte soirée on hield den afgeloopen
zomer tummarsohen, die zeer in den smaak
vielen. Beider ledental neemt steeds toe.
De „Loidsctao Zwemolub" hield met den
meest gewensehten uitslag een zwemwed
strijd voor meisje®. Ook de jaarlijksche wed
strijd voor mannen en jongens slaagde vol
komen. Het diploma als geoefend (gekleed)
zwemmer werd uitgereikt aan 18 jongens
on 6 meisjes.
De Wielrijdersvereeniging „AU Right"
deed o. a mee aan den optocht, welke door
de 3-Ocbober-voreeniging waa georganiseerd;
haar leden stelden een Booren-commando
voor. De inzameling voor de Boeren, bij die
gelegenheid gehouden, bracht 650 op.
De Commissie voor Volksbijeenkomsten
organiseerde in hot afgeloopen seizoen we
der een achttal gewone bijeenkomsten on één
buitengewonen avond. De eerste on laatste
avond waren gewijd a i muziek; op ue
andere avonden werden voordrachten ge
houden.
De Leidsche Schouwburg gaf gedurende het
speelseizoen 19001901 57 verschillende
voorstellingen on 2 concerten. Na de ver
plichte afschrijvingen bleef een batig saldo
over van f 156-04, zoodat geen dividend kon
worden uitgekeerd.
De Maatschappij der Ned, Letterkunde
telde op 5 Oot. 1901 4 eere-loden, 470 gewono
loden, 10 loden in Nod.-Indië en 160 buiten-
landsobe loden. Behalve do gewone maandc-
-lijksohe vergaderingen werd ook dc jaar
lijksche algomeene vergadering op 12 Juni
te Leiden gehouden onder voorzitterschap
van dr. A. Kluyver.
Do afd. Leiden en Omstreken doT Ned.
Maatschappij tot bevordering dor genees
kunst verkeert in bloeiondon toestand. De
vergaderingen worden geregeld gehouden en
druk bezocht. Do algemeene vergadering
werd dit jaar mede in Leidon gehouden.
Hot departement Ledden der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen hield gedurendo
den winter 4 lezingen, terwijl prof. Lorentz
een reeks voordrachten hield in den zin van
University-Extension ovor „zichtbare co on
zichtbare bewegingen," die door 64 personen
werden gevolgd.
De Spaarbank zag hot aantal inleggers
weder met 250 vermeerderd. Uit de lees
bibliotheek werden 5436 boeken tor leen ge
geven aan 118 lozere. De volkszangsohool telt
200 leerlingen en wordt trouw bezocht. Van
de Spaarkas was de toestand gunstig wat
betreft hot aantal inlegger® en hot bedrag
der inlagen, doch ongunstig wat de geldmid
delen aangaa/t, waarover hot bestuur te be
schikken heeft. Het aantal inleggers bedroeg
129, ingelegd werd 2759,40 on aan premiën
werd uitgekeerd f 140.171/2.
De Afdeoling Leiden en Omstreken van
den Ned, R.-K. VolkdSond gaat geregefld
in ledental vooruit. De verschillende vafcaf-
deelingen mogen sieh in gtetadigen bloei
veifieugen, het „Schildersgilde" hield even
wel op te bestaan.
De brandstoffon-commieeie heeft den afge
loopen winter blijk gegeven aan haar doel
te beantwoorden.
Aan de „Teokensohool" van de afdecümg
wordt gedurende 36 uren per week lee gege
ven. Het getal leerlingen bedroeg 75.
De vergaderingen van den „Socdaien Cur
sus", om de 14 dagon 'gehoudenvonden aan
vankelijk veel bijval, doch later verminderde
do belangstelling eenigazins.
De afd. Leiden en Omstreken van de Ned.
Zuidafrikaansche Vereeniging telde 1 dona
teur en 287 leden. Ten bate der vrouwen en
kinderen in de oondontratie-kampon werd
een ooUeote gehouden, welke f 5600 opbracht.
Voor het groote fonds ontving do afdeoling
bovendien nog ongeveer f 1000.
Het departement Loidon van de Nedor-
l&ndsohe Maatschappij tot bevordering der
Pharmaoio hield geregeld goed bezochte
maandelijkse-he vergaderingen. Het ledental
dor afdeoling van de Ned. Vereeniging voor
Zondagsrust bleef etabiaL De afdeeling
steunt zelf en helpt andore voreeragingen
in het pogen tot meerdere Zondagsrust te
komen.
Do Christelijke leesbibliotheek van de
Voreeniging „Broederliefde" in bet boven
lokaal van het Sohaditenhof verkeert in
goeden toestand; do Waalsche Bibliotheek
gevestigd in het vroegere Waalsoho Weeshui®,
aan het Pieterskerkhof, werd in het afgeloo
pen jaar verrijkt met 62 boeken en hand
schriften. De inrichting werd ook dit jaar
gebezigd tot het down van allerlei nasporin
gen, zoowel door theologen al® door hen, aie
belangstellen in kerkgeschiedenis en genea
logie. Deelen wij aan het slot van dit over
zicht nog mee, dat door het schaakgezel
schap „Palamedes", wiens ldentaJ niet groot
ia, het edele schaakspel met veel animo be
oefend wordt.
PERSOVERZICHT.
Mr. A(alberso) schrijft in bet Katholiek
Sociaal Weekblad ever de beteekenis van
droomen in den sooialistischen
toekomststaat:
In de jongste aflevering van Be Kroniek
wordt de vertaling van Jaurè®' Voorrede
voor „l'Hdstoire Socialisto" ton einde ge
bracht.
Over het algemeen zijn de hodondaagschc
60oialisten, wanneer men hun eens om in
lichtingen vraagt over den eommunistischen
toekomststaat, ^zoo verstandig geworden,
zich daarover niet meer uit te laten: ze
erkennen, er even weinig van te weten als
de ndet-socialisten.
Jaurèe, en daarom is dit van zoo groot
belang, doet on® echter in deze voorrede
een paar kleine, maar opmerkenswaardige
onthullingen.
Zoo sóhrijft hij. gewagende van dc „hoogo
geesten, die zich in de duistemia van het
onbewuste tijdperk [de 19de eeuw] tot de
vrijheid hebben verheven":
„Door ben bereidt de monsohheid zich
voor, en kondigt zij zich aan. Aan ons staat
bet, deze eerste uitingen van het geestes
leven op to vangen; zij geven on® de gele
genheid, een voorgevoel te koesteren van het
groote, opgewekte, vrije leven dor commu
nistische monsohhoid, welke, van alle dienst
baarheid bevrijd, zich liet heelal zal toe
eigenen door de wetenschap, de daad oa
den droom."
Ziedaar wel bet grootste wonde.- van den
socialistiscben heilsstaat onthuld: de toe
eigen ing van bet heelal, niet alleen van
do aarde, maar van bet heelal, maar
door. den droom.
Een zin vol diepen zin.
In do eeuw van bet onbowust-rijn gaan
wij door bet bewust-worden al oen voorge
voel koesteren van de eeuw van bot bewust
zijn, waarin wij door den droom, du®
weer door het onbewuste in het bewuste
ons bet heelal gaan tecöigenen.
Wij geloovon geen tegenspraak te ontmoe
ten, wanneer wij Jaurè® huldigen als den
man, die ons voor bot eerst een workdijk-
gewichfcigo onthulling deed omtrent hetgeen
ons in den eooialiet-iechen toekomststaat
wacht.
En mi klaagt mr. Piereon nog, dat de
socialisten ons niet genoeg inlichten
Hij had blijkbaar Jaurè®' voorrede nog
niet gelezen 1
Met één woord wordt nu bet groote waar-
de-probleem, da4 ook in den toekomststaat,
volgen® mr. Piereon, de nachtmerrie der
economisten blijven zal, nu wel niot opge
lost, maar toch de beschouwing or van prin
cipieel gewijzigd. Immers wio dacht bij bot
verdedigen zijner waarde-theorie ooit aan
den ooonomischen invloed van den droom,
tenzij misschien bij de prijsbepaling van
opium?
Met één woord wordt de leer dor too-
eigening aangevuld op geniaal oorspronke
lijke wijze; wij leerden tot heden toeëigenmg
door „oooupafcio" en andere kapitalistische
wijzen. Jaurès werpt dit alles omver. In
den oommunistdschen Staat een geheel nieu
we wijze van toeeigen ing, door den droom,
't I® maar de vraag, hoe men communistisch
droomen zal. Andere krijgt bij dao toeedge
ning van hot heelal door don droom de een
weer meer dan de ander, de een een
maan, de ander slechte een komcot of me
teoorsteen. Hólène Swurth zegt nu al: „Ik
raak do wolken, heel de hoogte is mijn I"
(Poëzie," blz. 200). Dat is een bepaald anti
communistische droom. Zoo iet® zal streng
verboden moeten worden.
Volkomen duidelijk beeft Jaurèe de zaak
dus nog niet gemaakt. Misschien zegt bij
echter Lady Macbeth wel na:
Men moet zoo'n daad
Niet zoo doordenken: 'l zoude ons razend
maken.
Toch zijn we, door de wetenschap van
dezen geheel nieuwen communistisch-econo
mise hen factor bij de gooderon-vordeeling,
al heol veel wijzer geworden. Wij weten nu
althans, dat in den toekomststaat droom
uitlegger het andere woord voor staathuis
houdkundige zijn zal.
In betzelfde Kroniek-nuravooT schrijft
Plassohaort naar aanleiding van een aqua
rel van Breritnor:
„Het echij-nt mij nu, dat wij meer droom-
dan werkelijkheid-beladen zijn, dat ieder
werk een poort is tot een immer open
droomo-tuin."
Laat Jaurès dit zinnetje vertalen, 't Is
een óónig mooi motto voor zijn „Histoiro
Socialisto," althans voor zijn droomen-
rijko voorrede.
Men bazelo ons cohtor niet meer van een
sooialisme, dat van utopie tot wetenschap
is gegroeid.
Wij lezen in Het Centrum onder het hoofd
„Ko stel o o zo Studie";
Aan twee groote liberale bladen, nl. do
Nicuyfe Holterdamschc Courant en het Han
delsblad, Bchrcof „men" tegelijkertijd het vol-
gonde
Zooals men weet, had de minister Van
Houten al spoedig na-zijn-optreden bepaald,
dat onvermogende jongelingen kosteloos op
de Rijks hoogere burgerscholen konden wor
den toegelaten .mils zij een bijzonder goed
examen hadden afgelegd. Minister Borge-
sius ging verder; hij bepaalde dat ieder on
vermogend jongeling, zoo hij slechts aan de
cischen van het toelatingsexamen had vol
daan kosteloos onderwijs aan genoemde in-
richtiugcn kon ontvangen. Zóó bleef het ook
in 1901, kort nadat dr. Kuyper minister van
birmenlandscho zaken was geworden.
Thans is het echter anders geworden. Dr.
Kuyper heeft een ware razzia onder de
onvermogende jongelieden, ofschoon ze een
voldoend toelatingsexamen hadden afgelegd,
gehouden. Slechte een zeer klein getal van
hen is door hem uitverkoren om de R, H.
B.-school kosteloos te bezoeken. Op sommige
plaatsen sleehts een vierde. Men begrijpt,
welke groote teleurstelling thans heorscht
onder vele „kleine luydcn", voor wie dr.
Kuyper vóór bij Minister waa bij voorkeur
zei, te willen opkomen."
Geheel ten onrechte wordt hier aan dr.
Kuyper verweten, dat hij door boven ge-
wraakten maatregel toont, niet genoog te
willen opkomen voor do belangen dor „klei
ne luyden."
Immers, aan onvermogende jongelieden,
dio geen bij zonderen aanleg voor studio bob
ben, wordt doorgaans oen sloohtodionst
bowezon, wanneer lij voort-gestuwd worden
op oen wetonsohappelijke oarrlère.
Zelfs ingeval «i hun 6tudies mot veol in
spanning ten oindo brengen, bestaat or nog
grooto kans, dat zij in de maatschappij
sleoht® brekebeenen zullen zijn.
Het „geleordo proletariaat", dat bijv. in
Duit-soliland zoo talrijk wordt aangetroffen,
brengt van zijn behaaldo diploma's nóch
voor zichzelf, nóoh voor do gemeenschap,
eonig voordeel van beteokenis meo.
Maar des te moor n a d e o 1, omdat het do
markt ovorloadt on bij uitstek de kweek—
sohool van ontevredenheid is gebleken.
Aan intollectueel-topzwaro menschon ,die
in het Fransch „déséquilibrés" heoton, be
staat to ontzent waarlijk geen bohoofte moer.
Evenmin als particuliere, zijn or dus in
werkolijkhoid geen algemoeno bolangen meo
gemoeid, dat weinig begaafde of zelfs mid
delmatige jongolui, dio van huis uit onver
mogend zijn, op Staatskosten do H. B.-S.
bezoeken.
Men kan gerust zoggenintegendeel.
Dr. Kuyper hoeft dan ook zeer wijs ge
handeld, toen hij van de ultra-dcmooratischo
lijn, door zijn voorganger gevolgd, afweek
on terugkeerde tot do in dit opzicht gozondo
opvatting van minister Van Houten.
Alleen voor jongolieden van bijzondoren
aanlog kan het gowenscht zijn, dat de Staat
bij wijze van uitzondoring do
H. B.-S. kosteloos openstelt.
In de Nieuwe Groninger Courant wordt in
een uitvoerig artikel gewaagd van een plan
om langs den weg der coöperatie te ko
men tot het inrichten van een of meer goede
en goedkoopo zomorvaoantiovorblij-
v o n in ons land. Uitgaande van do stelling,
dat voor niet bopaald gefortuneerde porso-
non het gewono zomervacantiovorblijf in don
regel duur on niet goed ie zookt do ontwer
per van dit plan In coöporatie hot middol
om een gedurende de zomermaanden voort
durende algoheolo bezetting van hot hotel te
verkrijgen, waardoor hij het verblijf vool
goedkoopor kan maken. Vervolgens stelt lnj
zich voor moor aan do oisclien van hygiöno,
reinheid, zuiverheid on kroont van spijs,
comfort, onz. te voldoen en botor voor gun
stige en gezonde ligging, spollon voor jong
en oud, kindorvormaken onz. te zorgen dan
in don rcgol tot nu toe hot geval is. Indion
veol menschon toetraden, zouden de coöpe-
rators meer dan één hotel kunnen inrichten
en zichzelf zoo in staat stellen variatio to
brongen in hun zomorvorblijf.
Do Nieuwe Groninger Courant (Broor-
stroat 2, Groningen) verklaart zich gaarne
boreid do namen van hen, die nadoro inlich
tingen wonschen of zich willen aansluiten
(zonder vorbinteDis hunnerzijds) over to
brengen aan de ontwerpers van hot plan,
wden (dit verklaart hot bedoelde blad na
drukkelijk) hot niet om een financicelo zaak
te doen is cn dio gaarne nadere inlichtingen
zullen geven.
Dr. H, P Kapteyn geeft in Het Nieuws
van den Dag een uitvoerig overzicht van do
sterfte in do twaalf grootste steden van
Nederland van 18801901 en van do sterfte
in het Rijk van Europa tot 1900. Aan hot
slot daarvan schrijft hij
Van 1880 tot 1884 bedroeg do gemiddelde
sterfte in het llijk dor Nodorlandon: por
duizend cn per jaar 23.95; en van 1890 tot
1900 18.82; dit is dus een vorschil van 5.13
per duizend per jaar, dus ccn vorschil van
25.65 por duizend in do vijf jaren.
Nemen wij nu aan, dat de bevolking van
Nederland ongeveer vijf millioon zielen be
draagt, dan zullen in hot tijdvak 1896 tot 1900
128,260 (zogge honderd acht cn twintig dui
zend tweehonderd vijftig) personen minder
overleden zijn in Nodcrland, dan in het oven
lange tijdvak 1880 tot 188-1.
Gemiddeld per jaar berekend is dit ver
schil 25,650.
Dus zijn in hot laatste tijdvak vijf en twin
tig duizend zoshondord vijftig minder Ne
derlanders per jaar overleden dan in het
eerste tijdvak 1880 tot 1884.
Oijfers zijn geweldig vervolend om to lo
zen, maar de uitkomsten zijn in dit geval zóó
F E U IL L E TON.
ie)
Een van de opvolgers van Valentin Le-
aqueux in het voorzitierschap der communo
yon Grenoble, menschlievender dan al degc-
iïen, die hem in dr.fc verhevc>n ambt waren
yoorgegaan, en die zich wellicht de welda
den van den heer van Montbrun herinnerde,
hael bevolen, dat Philippe uit dat gevan
genishok moest verwijderd worden, waar
in hij van den aanvang waa opgesloten, en
1 overgebracht moest worden naar een klein
lyertrek op do verdieping gelijkvloers, in een
'der meeat afgelegen gebouwen van het huis
~an bewaring.
l-iezo cel, die ten minste gezond was, bad
en gotralied venstertje, dat op een onbe-
oond straatje uitzicht gaf.
P. De A oorzienigheid zeif had zonder twijfel
14° schreden van de rampspoedige vrouwen
gaar dat straatje gericht, op een avond
pat haar geweigerd werd den graaf te be-
feoeken. In zijn cel had deze haar geluid ver
bomen. Van dat tijdstip zag men elkaar,
pij het vallen van den avond, door dat tro^
Uitwerk.
Welk een troost voor do droeve ecktgenoö-
,te, voor het jonge meisje, voor den gevan
gene
Maar de gevangene was het meeat gela
ten. Hij troostte, hij sprak Mathilde en de
gravin moed in
i .Zoo wij voorspoed en geluk uit Oods
flanel ontvangen hebben," aldus zeide hij,
waarom zouden wij met dezelfde dank-
baarheid de rampen niet aannemen? Is het
niet uit barmhartigheid en uit liefde, dat
die machtige hand op ons drukt? Vrees
niet, Mathilde; de rechtvaardige is geens
zins het voorwerp van do gramschap des
Hceren, omdat hij door rampen wordt over
stelpt. Wees indachtig, mijn kind, dat de
moeilijkheden en kwellingen een zeker ken
merk zijn van de liefde van God. Er bestaat
een verheven wet, een goddelijke en men-
schelijke wet, die wil, dat elke misslag zijn
boetedoening hebbemoeten wij ons d vn
niet verblijden, dat het middel om te boeten
ons reeds in dit leven zelf wordt aange
boden?"
„Maar, vader, waarom gaat het zooveel
boozen dan goed in onze omgeving? Gij zijt
de deugd zelf, en gij zucht in de kluisters,
en gij wordt bedreigd met den dood, met
een schandelijkon dood...
„Schandelijk 1 Neen, mijn kindl De mis
daad geeft schande, maar niet het schavot.
Zoo de boozen hier beneden dagen van geluk
hebben, dan is dat het loon van de een of
andere natuurlijke deugd; want God is on
eindig in Zijn rechtvaardigheid. Zoo Hij
elke overtreding straft, loont Hij ook elke
edelmoedige daad, elke goede mcening. De
mensch is niet geschapen voor de aarde,
zijn ware vaderland is de hemel; zijn. lev en
op aarde is voor hem slechte een pelgrims
tocht. Dat al onze verlangens dus naar het
vaderland gericht zijn, waar het geluk ons
wachtMijn kind, weeA wel, dat het leven
is een lange beproeving, en leg u in deze
dagen van rampspoed en van smart er op
toe, geduld en gelatenheid te beoefenen. De
gelatenheid verlicht onze smarten. Geluk
zalig degene, die haar de hand reikt sinds
de eerste schreden, welke hij in deze wereld
gozet heeft, cn die voortdurend onder haar
heilige bescherming voortwandelt I"
Op zekeren avond in de maand Februari
1793 verscheen Mathilde alleen aan het ge
traliede venstertje in het eenzame straatjo:
Augustine kwijnde op haar lijdenssponde.
Tevergeefs had de rampzalige eohtgenooto
haar kind stadwaarts willen vergezellen; het
waa haar een zoo bittere beproeving den
graaf niet te mogen zien 1 Bij de eerste voet
stappen reeds zonk zij uitgeput neer, en het
jonge meisje had haar naar hei kasteel
moeten dragen.
„O, mijn kindl" had Augustine, haar
oogen weder openend, uitgeroepen, „spoed u
naar de 6tad.Wolk een ongerustheid, welk
een zielsangst voor uw vader zal het zijn,
als hij zoolang moet wachten 1 Hij zou den
ken, dat een nog grootero ramp ons i® over
komen."
Mathilde had haar schreden verhaast.
„Ik ben alleon, vader," zcido zij, als naar
geftvoonte haar vingors tusschen de ijzeren
spijlon stekend om de hand des graven te
drukken, „ik ben alleen; maar verontrust
tui niet, het is slechts een lichte ongesteld
heid, welke moeder op het kasteel rterug-
houdt. Morgen
„Laat ons God loven, mijn kind," viel
Philippe haar met een door snikken afge
sneden stem in de rede.
„O vader! vader!" riep hei meisje uit,
door droefheid overstelpt.
De moedige Montbrun weende; liet hij
,ri'ch ook ten 6lotto door de smart en den
rampspoed overwinnen? De bewonderens
waardige gelatenheid de® graven was tot nu
toe voor Mathilde een machtige troost ge
weest. Helaas I deze troost, de laatste, moest
zij dien ook ontberen?
„Ik doe u leed, mijn kind," hernam Phi
lippe op vasteron toon. :0, vergeef mij
dat oogenblik van zwakheid."
Hij zweeg een oogenblik cn voegde er
teeder aan toe:
„Ja, laat ons God loven, mijn kind, voor
die ongesteldheid van mijn arme Augustino
dat ik haar heden niet kan zien, is do
grootste smart, die Hij mij kon toezenden.
Had Hij mij dat offer gevraagd, wellioht
had ik niet don moed gehad hot te vol
brengen; doch een altoos teedere cn barm
hartige Vader to midden van de droefenis-
sen, waarmede Hij ons omringt, verlangt
van mij dot offer, en ik loof Hem daar
voor
Mathilde, bevende, bleek van schrik, zocht
tevergeefs naar do beteekenis van dc woor
den haare vaders.
„Mijn kind," aldus vervolgde de graaf,
„wellicht zou men u de gunst niet weigeren
mij te bezoeken, mij heden te omhelzen."
En hij drukte mot droevigen toon op dat
woord „heden".
„O, vader!" riep Mathilde uit, „mijn
vader! zoudt gij veroordeeld zijn?"
„Neen, mijn kind, maar het uur van
een smartvolle scheiding heeft geslagen.
Kniel neder, opdat uw vader u zegene; dat
hij voor u aan God gelatenheid en moed
vrage."
Mathilde zonk op haar knieën neder, ter
wijl rij in een luid gesnik uitbarstte.
„Mijn dochter," fluisterde Philippe, „ge
liefde Mathilde, wilt gij mij van den laat-
sten troost berooven, weikon ik nog op de
aarde verwachtte? Die troost wa®, u moedig
te zien in den tegenspoed, gelaten in alle®...
gelaten in alles, wat van God komt. Ik
had gowonscht, u gelaten te zien voor twee
voor u, mijn kind, en voor uw moeder, uw
rampspoedige moedor... Bedenk, Mathilde,
mijn teerbemind kind, dat, zoo zij op u kan
steunen, zij wellicht het gewicht van haar
onme telijken rampspoed zal dragen; maar
dat zij, alleon zijnde, zich door de smart zal
laten overwinnen... Het is uw plicht haar to
troosten, haar te sterken. En hoe wilt go
haar sterkon, zoo gij niet vol moed zijt, zoo
go zolf niot krachtig zijt?"
„Vader, ik zal moedig zijn," fluisterde het
jonge meisjo, moeite doende om haar smart
te bcheerschen. Ik zal do steun en do troost
van mijn moedor zijn."
„God zij geloofdGod zij geloofd voor
do gevoelens, die Hij u ingeeft. Zoo gij
krachtig en moedig zijt, zal ik eveneens
krachtig en moedig zijndan heb ik niets
meer te verlangen op aarde. Mijn kind, dat
ik u nogmaals zegene! En thans, ga,
ga, mijn dochter; en de Hemel geve, dat die
hardvochtigen zich laten vermurwen door
uw beden, dat de deuren van mijn gevan
genis voor u worden geopend, on dat ik u
nog eenmaal in mijn vaderlijke armen om-
helzeIk wildo u slechts aan mijn hart druk
kend, onze scheiding mcdedeclen, Mathilde;
maar ik heb gevreesd, dat die wreedaards
uw hart zouden breken en lachen om uw
overmatigo droefheid. Ga, en zoo zij uw
beden verstcoten, kom dan andermaal bij
deze tralies terug, opdat ik u een laatst
vaarwel zegge 1"
(Wordt vervolgd
