13041
Vrijdag 39 Augustus.
A°. 1902.
feze <§ourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (§on- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
Uit de „Staatscourant."
LEIISCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden por 8 maandon 1 S9C 1.10.
•{'Bulten Lelden, per looper en waar agenten gevoatigd sfln 1.80
"Franco per post
1.65-
PRIJS DER ADVERTENTTËN
Van 1 6 regels f 1.06. Iedere regel meer f 0.17$. Grootere
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad
wordt f 0.05 berekend.
^kapel
lis I
Leiden, 29 Augustus.
Uit achterstaande advertentie blUkt, dat
&0 lees- en ontspanningszaal in het „Leldsche
(Volkshuis" a. s. week weder geopend worden.
%Q de inrichting is een belangrijke weging
Aangebracht. De grootste der twee kamers zal
jtoortaan lees-, de kleinste ontspanningszaal
ayn. Verder mogen in de leeszaal geiyk
lult den nieuwen rooster biykt, geen ge
jiprekken worden gevoerd. Voortaan zal daar
"lus steeds rustige gelegenheid zyn tot het
ezen van dagbladen, de hoofdorganen van
ille richtingen zyn aanwezig brochures,
idschrilten, boeken, tot het bekijken van
•laatwerken. Het bestuur heeft dezen maat-
egel genomen in het belang van degenen,
vien het inderdaad te doen Is om hun kennis
;e vermeerderen. Alle gewenschte hulpmiddelen
Inden zy daartoe in leeszaal en bibliotheek.
Wy herinneren aan het concert, dat
edenavond door de Nederlandsche Dameskapel
oor do tweede maal ln „Zomerzorg" gegeven
'Ivordt.
!'f Op den avond van den verjaardag van
M. Koningin Wilhelmina (a. s. Zondag) zal
„Musis Sacrum" alhier door do Schuttery-
een ooncert van populaire muziek
toegeven worden. By gunstig weder zal de
[tuin dan feesteiyk worden verlicht.
Op het voetspoor van den heer W. J.
ampe, wiens inrichting van de Langebrug
4j voortzet op de Boommarkt 15, houdt de
Fheer W. C. A. Ridderhof morgen en Zondag
ion tentoonstelling van teokeningen, door leer
ingen zyner Teekenschool in den afgeloopen
^Cursus vervaardigd.
K Het vroegere gebouw van het kadaster
(biedt daartoe uitstekende lokalen, evenals voor
.'het onderwys zelf, waaraan ook oen opleiding
';_Toor akte-examens middelbaar en lager onder
wys verbonden ls.
De tentoonstelling is wel een bezichtiging
ijyaardL "Wy zagen er stillevens, decoratief
Jtoekenwork, perspectief, voorbeelden naar het
enscheiyk liohaam (zooals de ligging der
^pieren), pleisters, enz., welke getuigen voor
Ie gunstige resultaten van des heeren Ridder-
lofs onderricht, waaraan ook deze voorname
eigenschap verbonden ls, dat de noorder dag-
yerlichting er uitmuntend aan ten goede komt.
Ter gelegonheld van H. D. verjaardag
door don dichter Joh. Hendr. de Veer aan
ffaare Majesteit de Koningin een gedicht aange-
jboden in gebatlkten band, getiteld „Oranje,
bx \öe Zee"waarin Neerland's ontwikkeling en
lopkomst toegeschreven wordt aan het
.^Oranjehuis en aan de Zee. By den uitgever P. C.
[jkkkerman te Apeldoorn la gemelde ontboe
zeming ln druk verschenen.
Hedenochtend is te 's-Gravenhage het
jjstoffeiyk overschot van don gep. generaal-
inajoor Van der Schrleck tot aan den trein,
[waarmede het naar Arnhem werd overgebracht
xor byzettlng in het familiegraf aldaar, uitge
leide gedaan door de oud-generaals van den
jgeneralen staf Van der Star en Baron Taets
:'van Amerongen.
De verordening voor de openbare scho-
1 tien voor lager onderwijs te 's-Gravenzande
ls aangevuld met de volgende bepaling:
.Wanneer een onderwijzer, wegens ongesteld-
eid, langer dan twee dagen uit de school
;al zijn, is hij verplicht aan den burgomees-
r een geneeskundige verklaring te zenden,
{Waaruit blijkt: de noodzakelijkheid zijner af
wezigheid en do vermoedelijke duur daar-
|g- y^an."
Gedeputeerde Staten van Noord-Hol-
?^and verleenden vergunning voor de electri-
1 Vecho tram HaarlemAmsterdam, langs de
(lAmsterdamsche Vaart.
- De Vereeniging ter behartiging van do
(belangen der vrouw te Rotterdam heeft zich
\met een adres tot den minister van binnen-
/iandsche zaken gewend. Zij betuigt daarin
[baar instemming met het adres der Vereeni-
ing tot verbetering van den maatschappelij-
:en en den rechtstoestand der vrouw in Ne
derland, waarbij den minister vorzocht wordt,
wijziging te wallen brengen in het ontwerp
an wet tot uitvoi ring van art. 75 dor On-
;evallenwet, zoodat niet uitsluitend man
ion, maar mannen èn vrouwen be
noembaar zullen zijn tot leden der raden van
'beroep en van het Administratief Gerechts-
Binnen drie weken zullen, naar aan de
k,Haarl. Ct." wordt gemeld, flinke werk
zaamheden een aanvang nemen, namelijk de
Werken der waterleiding te Sloten, voor de
^telling Amsterdam, welke door de genie ten
^uitvoer gebracht worden. Do voorbereidende
((Werkzaamheden zijn spoedig afgeloopen, zoo
dat reeds de chef van het teekenbureau met
jzijn ondergeschikten de aldaar gebouwde wo-
(.ningcn kunnen betrekken.
Op eenigen afstand zal men van deze wer-
\ken niet veel bemerken, daar er geen water-
t 0r^Q Söhouwd wordt, doch een systeem van
icentralo of zinkputten, van waaruit het wa-
ei gevoerd wordt naar de ontijzeringsinrich-
i ln° ,otïl vervolgens geleid te worden naar
het pompstation te Slotcrdijk en van daar in
tijd van nood te kunnen voorzien.
De berekening is, dat dezo werken binnen
4 jaar kunnen opgeleverd worden.
De lidmaten der Doopsgezinde Gemeen
te te Rottevalle (Fr.) hebben besloten, bij
het beroepen van een predikant ook kiesbe
voegdheid te geven aan vrouwelijke leden.
De graven der Gorkumscho martelaren
nabij Brielle werden dezen zomer bezocht
door 11912 bedevaartgangera.
Te Groningen zal de overdracht van het
rectoraat der Hoogeschool op 16 September
aam prof. Speyer wellicht niet kunnen ge
schieden door den tegenwoordigem rector
magnificus, prof. Land, wijl deze sinds
eenigen tijd ongesteld is.
Volgens do ,,Patrie" is de heer Roitz
gisterochtend uit Parijs naar België vertrok
ken.
Het „Handelsblad" verneemt, dat do
heer M. S. Lingbeck, arts, tijdelijk aan de
Steeg bij Arnhem, spoedig een permit hoopt
te krijgen om te Pretoria zijn praktijk, die
hij in den oorlog wegens ziekte moest opge
ven, te gaan hervatten.
Bij het te Utrecht afgenomen staats
examen tot toelating aan do universiteit is
geslaagd voor diploma A (faculteit der
rechtsgeleerdheid enz.) mej. J. F. Lycklama
k Nyeholt, te Rotterdam.
Het stoomschip „Apolda" vertrok 27
Aug. van Tjilatjap naar Amsterdam; de
„Bali", van Java naar Amerika, arriveerde
27 Aug. te Suez; de „Bogor" arriveerde 28
Aug. van Rotterdam te Batavia; do „Bun-
desrath" (thuisreis) vertrok 26 Aug. van Lis
sabon; do „Gedó," van Batavia naar Rotter
dam, vertrok 27 Aug. van Marseille; de
„Prinses Amalia", van Batavia naar Am
sterdam, vGrtrok 23 Aug. van Port-Said;
de „Sindoro", van Batavia naar Rotterdam,
vertrok 27 Aug. van Perira; de „Soembing",
van Rotterdam naar Batavia, vertrok 27
Aug. van Suez; do „Van der Capellen", van
Amsterdam naar Batavia, passeerde 27 Aug.
Ouessant.
Haarlemmermeer. Alhoewel men eerst al
gemeen hoorde zeggen en het zich liet aan
zien, dat ten gevolge van het natte weder de
verwachtingen omtrent den to velde staanden
oogst niet bevredigend zouaen zijn, wordt
nu toch, ondanks den regenachtigen tijd,
over 't algemeen een vrij goede oogst ver
wacht
Do rogge, het voornaamste gewas, is goed
geladen en lang van halm, zoodat hiervan
do opbrengst goed zal zijn. Ook de tarwe
staat goed te velde en belooft een voldoende
opbrengst. Van de boonen en erwten, die
tamelijk goed staan, verwacht men oen rui
me opbrengst. De aardappelen staan over 't
algemeen vrij goedslechts hier en daar wor-
den verschijnselen der aardappelziekte waar
genomen/ doch de opbrengst laat zich bevre
digend aanzien.
Noordwyk. Nu het programma voor do
feestviering van den verjaardag Haror Ma
jesteit do Koningin op a. s. Maandag be
kend is, kunnen wij hot volgende daarom
trent mededeelen: 10 uren: wedstrijd met
rijwielen en volksspelen; 2 uren: Ringrijde-
rij; 7 uren: optocht met lampions en mu
ziek van do deelnemers aan beide wedstrij
den; 8 1/2 uur: Vuurwerk op het strand. Er
worden drie prijzen telkens beschikbaar ge
steld voor de mooist versierde fietsen en rij
tuigen, en één prijs telkens voor hot eigen
aardigst versierdo rijwiel en rijtuig. De prij
zen voor de ringrijderij, ten getale van negen
(buiten de bovengenoemde vier), zijn te be
zichtigen in den Bazar, van den heer G. van
der Lee, Voorstraat.
Door H. van 't Wout is aan B. en Ws.
vergunning gevraagd tot het oprichten van
een korenmolen aan de Goóweg.
Bij koninklijk besluit is aan den luitenant
ter zee der 2de klasse L. G. Bouricius, met
1 October 1902, op zijn verzoek, eervol ont
slag uit den zeedienst verleend.
Do kapitein-luitenant ter zee G. F. Tyde-
man, uit Oost-Indië in Nederland terugge
keerd, op non-activitcit gesteld.
De luitenant ter zee der 1ste klasse A. J.
Kleynenberg, behoorende tot de rol van Hr.
Ms. torpedo-instructiesohip „Marnix",
wordt met 30 Augustus a. s. op non-activi
teit gesteld.
De luit. ter zee dcc 1ste klasse D. A. P.
Koning, de luitenants ter zee der 2do klasse
jhr. J. A. van Geen, H. van der Slooten, A.
W. Tirion, H. E. baron van Asbeck, D. E.
Keus, J. E. de Bruyno en A. M. van Roosen
daal, do officieren van gezondheid der late
klasse W. M. Mertens en B. van Utteren en
de officier-machinist der 2de klasse L. Paret,
allen laatst gediend hebben aan boord
van Hr. Ms. pantserdekschip „Friesland",
eerstgenoemde als eerste offioier, zijn met 28
dezer op non-activitoit gesteld.
De officier van administratie der lsto kl.
W. F. van Grasstek, van gemelden bodem, is
met dien datum gedetacheerd an de direo-
tie der marine te Willemsoord.
De luitenant tor zee der 2de klasse jhr. J.
O. F. von Mühlen, dienende aan boord van
Hr. Ms. wachtschip te Hellevoetsluis en toe
gevoegd aan den luitenant ter zee dor 1ste
klasse, belast met de leiding van hot ondor-
wijs bij do opleiding van leerlingen-machi
nist, wordt met 3 September a. s. op non-
activiteit gesteld en vervangen door don lui
tenant ter zee der 2de klasse J, P. F. Pool.
Do officier-machinist der 2do klasse J.
Houtsmuller wordt met 3 September a.s. ge
detacheerd bij do fabriek van de Maatschap
pij voor soheops- en werktuigbouw „Fijen-
oord" te Rotterdam.
De officier van administratio der lsto kl.
O. J. Blok is 26 dezer gedetacheerd in de
directie der marine to Amsterdam.
Min. beschikkingen. Met ingang van 1
September 1902, op zijn verzoek, eervol onb-
slag verleend aan dr. P. J. Montague, als
assistent voor de scheikunde aan de Rijks
universiteit te Leiden.
Door don Minister van Koloniën is mej.
E. M. Heilbron, hoofdonderwijzeres te Haar
lem, gesteld ter beschikking van den gou
verneur van Suriname, om, na aankomst al
daar, te worden benoemd tot onderwijzeres
bij hot openbaar uitgebreid lager onderwijs
in die kolonie.
Raad van State. Openbare vergadering
van de afdecling voor de geschillen van be
stuur, op Woensdag 3 September 1902, des
voormiddags te elf uren.
Verccuigiiig van Leeraren M. O.
37ste Alg. Vergadering.
Middelburg, 28 Aug.
Gisteravond te 7 uren werd eon huis-
houdeiyke vergadering gehouden, geleid door
don voorzitter, dr. Groneman. Uit het verslag
van den toestand en de werkzaamheid dor
Vereeniging bleek, dat zy niet 106 leden is
vooruitgegaan en thans 709 loden tolt. Nadat
het overleden lid dr. Meyerb te Hoorn was
herdacht, werd na eenlge discussie aan het
hoofdbestuur opgedragen de pensioencom-
missio weder aan to vullen, opdat de Vereeni
ging verder diligent zU_tot l»«Jt verkrygen van
pensioen.
Aan hot Schoolmuseum werd een subsidie
verleend tan f 50 en aan het herstellingsoord
voor Ned. Onderwyzers te Luntoron, waar
ook milde bepalingen ten opzichte der opneming
van leeraren by het M. O. bestaan, onder luid
applaus een bydrage van f 100 ineeDS ge
schonken. Mocht het biyken, dat leden der
Vereeniging van het Sanatorium gebruik
maken, dan zou het Hoofdbestuur nadero
voorstellen tot ondersteuning willen doen.
Besloten word de volgende vergadering te
Dordrooht te houden.
Eindeiyk deed namens de Oommisslo voor
de tentoonstelling van hulpmiddelen by het
aardrykskundlg onderwys, do heer Wessollng
eenlgo mededeellngen, waaruit de groote
belangstelling bleek, die zelfs uit het buiten
land aan deze tentoonstelling betoond wordt;
in het geheel zyn er 5000 bezoekers geweest.
Het hoofdbestuur heeft dan ook besloten niet
einde Augustus, maar eerst einde September
de tentoonstelling te sluiten.
Nadat hedenmorgen de voorzitter den burge
meester van Middelburg en de vertegenwoor
digers van verschillende zustervereonlgingen
had welkom geheoten, werd de agenda van
den dag goopend door don heer Henri Zonder
van, leeraar aan de Ryks Hoogere Burger
school to Groningen, met hot onderwerp
„De positie der aardrykskunde aan de
hoogere burgerscholen ln verband met de
voorstellen der Com-nissie tot wyziging van
oonige artikelon der wetten tot regeling van
het middelbaar en hoogor onderwys."
De «preker ging de vooratellen na en be
handelde achtereenvolgens een achttal stellin
gen, waarin wordt uitgesproken de achtoriyke
toestand van het aardrykskundlg onderwys
aan onze hoogere burgerscholen als gevolg
van onvoldoende opleiding. Die ongunstige
toestand moet noodwendig nadeelig werken
ln een handeldryvend en koloniseerend land
als Nederland. Een leerstoel in de aardryks-
kunde aan een der Ryks Hoogerscholen wordt
volstrekt noodzakeiyk geacht.
Na uitvoerig debat bleek men het met de
door spr. voorgestelde concluslön eens te zyn,
hierop neerkomende, dat een leerstoel noodig
werd geacht, waarna een doctoraat in de
aardryk8kunde zou kunnen worden verworven
en voorts dat voor de opleiding ook ln zoo
verre meer zorg wordt gedragen, dat de
practlsohe vorming tot haar reoht komt,
terwyi eindeiyk het onderwys ln afzonderiyke,
doelmatig ingerichte lokalen zal worden ge
geven.
Vervolgens leidde de hoer J. A. de Bruyne,
directeur der Hoogere Burgerschool toZierik-
see, ln „Het schrlfteiyk eindexamen in ge
schiedenis en aardrijkskunde."
Deze spreker herinnerde er aan, hoe de
denkbeelden ten opzichte der examens zich
hebben gewyzigd en men op den goeden weg
ls, door de examens meer en meer te willen
afschaffen of vereenvoudigen. Dit doel heeft
ook de Rogeering voor oogen gestaan, toen
zy bepaalde, dat een goed schrlfteiyk examen
den candidaat kan vrijstellen van hot monde
linge, behalve by de talen. Het voordeel zal
echter alleen den besten ten goede komen en
niet den middelmatiger» die er de meeste
behoefte aan hebben. En waarom heeft
de Regeering met haar stelsel van ver
eenvoudlglng gebroken ten opziohte van twee
vakken, nl. geschiedenis en aardrijkskunde
Waarom heeft zy alleen voor deze tweo vakken
het examen uitgebreid, door in plaats van
een mondeling examen van een half uur eon
8ohrifteiyk examen van drie uren voor de
uitnemende leerlingen in te stellen en een mon
deling van een half uur voor do minder vlugge
bovendien. Spr. toonde op verschillende gronden
het onpractische en ondoelmatige van deze
regeling aan en stelde daarom aan het slot
van zyn betoog de conclusie, dat op de door
hem aangevoerde gronden het sohr. examen
ln goschiedenls en aardrykskunde weder worde
afgeschaft.
Do heer Wessollng vindt het voorbarig na
een proef van óón jaar over do wyziging reeds
oon oordeel te vellen, de heer Engelsman
kon uit zyn ervaring als examinator dit jaar
opgedaan het ongunstig oordeel niet onder
schoren en ofschoon dr. Herman Snyders
zich geheel by den Inleider aansluit, stelde
de heer De Bruyne zelf voor dit jaar nog
niet tot een stemming ten opzlchto zyner
conclusie over te gaan.
De heer J. do Jong Ozn., leeraar te Utrooht,
handelt nu over: „het teokenen op de H. B.-S.
met 5 jarigen cursus en op het eindexamen."
Inleider bespreekt de opgave voor het teeke
nen op de eindexamens, het verkoerdo van hot
uitsluiten der teekenleeraren ln de commls-
eiön voor die examens en de ongeveer vol
komen uitsluiting van afdeollng E (het hand
en rechtl. tookenon) by de beslissing omtrent
de toelating van de candidaten by de eind
examens in het jongste Koninkl. Besluit. Ten
slotte stelt by de volgende motie voor: ,Do
vergadering verzoekt hot Hoofdbostuur een
adres aan den Minister van Blnnenlandsche
Zaken te formuleeren, opdat voortaan
A. Afd. E.( hand- en rechtl. teekenen) geëxa
mineerd wordo moer in overeenstemming
met de oischen, omschrovon onder R. van het
Programma, behooreudo by hot KonlDkl. Besl.
van 27 Juoi 1901
B. dat teekonloeraren benoemd zullen wor
den ln de commisslën voor de eindexamens
der hoogero burgorscholon.
C. Alinea 4 van art. 28 (K. B. van 27 Juni
1901) worde herroepen en dus do positie van
afd. E. weder zal worden als ln het K. B.
van 10 Maart 1870.
Hot departement Noord-Holland heeft spr.
schrlfteiyk adhaesie betuigdhy hoopt, dat ook
de Vereeniging dit zal doen, opdat zy, go
UJk reeds gesohled ls door de Vorooniging
van Teekenleeraren, aan do Regoering de
conclusies zal willen meedeelen.
Do heer Scholten vult hot gesprokene van
den Inleider nog oenlgszlns aan en wyst er
voornl. op, dat het teekonen steeds by de
eindexamens door niet-deskundigen wordt be
oordeeld.
Bosloton wordt de conclusie niet thans,
maar by referendum to laten uitmaken.
Na de pauze kwam, na eenigo huishoudo-
ïyke bezigheden, aan het woord dr. D. Bos,
lid van de Tweede Kamer, oud-loeraar by hot
Middelbaar Onderwys, om te sproken over de
hervorming van ons Middelbaar Ondorwys."
Dr. Bos had do bespreking van dit onder
werp aanvaard, voornameiyk om twee redenon
lo. omdat waarschyniyk spoedig op hot
gebied van het technisch onderwys organisatie»
zullen worden voorgesteld;
2o. omdat do «tem wel eens mag wordon
gehoord van do nyvere klasse dor burgerU,
wier opleiding de wetgever ln 1863 bedoolde
to bevorderen.
Allereerst besprak dr. Bos de vraag of de
jongelieden, die de lagere school verlaten,
voor 't meerondeel wel geschikte gelegenheid
vinden tot verdere opleiding voor het beroep
hunner keuze. Spr. wees op de ambachts
scholen, die tot de middolbare scholen worden
gerekend, ofschoon de wet or van zwygt en
zy allerminst voldoen aan hetgeen Thorbooke
met de wet op liet M. O. beoogde, algemeene
voorberoidlng te geven. De aanstaande ambachts-
stand heeft de voor hem bestemde burgerdag-
scholen niet met zyn vertrouwen vereerd,
maar bezoekt liever de practische ambachts
scholen en de burgeravondscholen. Wetteiyke
regeling van dit vakonderwye, de positie der
leerkrachten en de opleiding er van kan niet
langer ongeregeld biyven.
Yerder achtte spreker do voorbereiding
van de breede schare, die na het lager onder
wys als kantoor- of winkelbedienden In de
practyk dea levens overgaan, allertrourigst.
Ook aan de opleiding en voorbereiding
tot den landbouw hapert zooveel. Wat
echter den landbouw betreft, vindt men nog
wlnterscholen of de Rykslandbouwachool,
maar hoe moet het nu als handel en nyver-
lield de jongelieden aantrekken en iy niet de
geldeiyke of verstandeiyke vermogens hebben
om aan het voortgezet onderwys te Delft
of aan de universiteit deol te nomen Slechts
in goed ingerichte handels en industriescholen
van een hoogeren trap zouden ze de gewenschte
opleiding voor het aanstaand beroep vinden.
Wat het hooger technisch onderwys betreft
wordt door den heer Sickensz zeer terecht
geklaagd over het ontbreken van dergeiyk
onderwys in den landbouw, voor de Industrie
bestaat het te Delft, doch zal dan nog wol
reorganisatie noodig hebben vó<5r het geschikt
is voor onzen tyd, voor den handel zookt men
het binnen onze grenzen tevergeefs.
Spreker meent met deze mededeellngen t»
hebben doen zien, dat:
lo. aan het algemeen ontwikkelend onderwys
ontbreekt de behooriyko voortzettiug in den
vorm van vakondorwys voor do onderscheidene
groepon van bedryvon;
2o. dat dit vakonderwys zoowel voor land
bouw, industrie als handel afzonderiyk moet
worden georganisoord in verschillende trappon,
die by do verschillende doelen van het algemeen
ontwikkelend ondorwys aansluiten.
Spreker is voorstander van het vakonderwys,
ingericht door particulier initiatief met ruime
bydragen van openbaro bosturon. Als dit
vakonderwys afzonderiyk wordt goorgaDlseord
zal de H. B.-S. uitsluitend Ingericht zyn om
te geven harmonische vorming van goost,
gemoed on lichaam. Die onderwys inrichting
sluit zich by hot gewoon lager ondorwys ean,
torwyi het middelbaar vakonderwys of het
gymnasiaal onderwys er op kan volgen. Op
deze wyze zal niet alleen worden vorkrogen
een breedere algemeene vorming, maar tegeiyk
die vorming van de economische strijdkrachten,
welko ons land groot moeten maken.
Men vreest nog to zeer aan het work van
Thorbecke te tornen, maAr juist door na -10
jaren met den vorm te brokon, zal de geest
van Thorbecke beter tot zijn recht komen.
Een zeer belangrijk debat volgde op deze
improvisatie. Do heer De Groot, inspecteur
bij het M. O., vroeg o. a. den inleider wat
jongelui, dio als werkbaas of opzichter bij
het technisch bedrijf zullen geplaatst worden,
aan een hoogero burgerschool met 3-jarigon
cursus zoudon hebben Moeten zulke jongo-
liodon oorst naar een H. B.-S. gaan, dan zal
do tijd voor do vorming tot do practijk vook
hen verloren gaan.
De inloidcr, dio de sprekers uitvoerig bo-
antwoorddo, was het met den hcor De Groot
eens, dat zulko jongeliedon na het bozookon
van do ambachtsschool een gelegenheid mou
ten vindon rioli in de praotijk voor te bo-
roiden.
Ton slotte vorkreog nog het woord dr. O.
to Lintum, leoroar to Rotterdam, om to sprc-
kon over: „Vereenvoudiging van het onder
wijs in do geschiedenis."
Volgons inleider is het onderwijs in do
gosohiodonis bijzondor moeilijk, omdat do
tijd, waarnaar de gceoliiodenis alles afmeet,
zeer abstract is, do kennis van den monsah-
1 ij ken geest, dio bij de gcchiodenis op do®
voorgrond treedt-, veel ondervinding cn na-
denkon voroisoht, terwijl liot leervak zioh
niet bijzonder voor aansohouwel.jkhoid
leent. Toch moot hot onderwijs worden ge
geven on is hot voor do vorming hoogst
nuttig.
Mon moet dus trachten do bovengenoem
de moeilijkheden zoo veel mogalijk te ver
minderen, door een tijdrekening to gebrui
ken, die boo eenvoudig moglijk is, door hot
met groote zorg kiezen der stof, los van allo
traditio, door niot uitsluitend to zookon
naar hot vereohil tussohen vroegere toestan
den en tegenwoordige, maar door do over
eenkomst, hot algcmcan wonsoholijko op te
merken en ten slotte door niot alleen pla
ten on schoolboeken, historische worken en
verzamelingen te gobruikon, maar ook hui
zen, straten, korken, onz. in do eigen om
geving en elders te laten zion.
Veel dobat had er niot moer plaats, zoo-
dat do vergadering na do gewor^ pliThtplc-
gingon word gesloten.
De gecombineerde expeditie.
Uit Don Haag meldt men aan do „Haar).
CL":
„Mij kwam een gerucht ter ooro als zou
onze Indische regeering besloten hebben tot
een verconigd optreden mot die van de
Australische Commonwealth tor uitrusting
ecner expeditie om con Papoeastam op
Niouw-Guinea to straffen, welke zich aan
koppensnellorij heeft schuldig gemaakt. Ook
eenige Engelscho onderdanen zouden daar
van het slachtoffer geworden zijn."
Aan het departement van koloniën gewerd
hot blad de volgende mededeel ing:
Ongeregeldheden zooals die, waarvan het
gerucht spreekt, kwamen vroeger veelvuldig
voor cn ook thans nog van tijd tot tijd, mees
tal ten gevolge van onvoorzichtigheid cn roe
keloosheid der slachtoffers zelvcn.
Zoodra er nl. vreemdelingen de kust na
deren, brengen do inlanders oenigc vrouwen
aan hot strand, dio zich met wolk doel kan
mon wel radon den vreomdoling aanbie
den. Is deze zoo dwaas van het aanbod ge
bruik te maken, dan wordt hij in do kam
pong gelokt, waar berooving en dikwijl»
moord volgt.
Zoowel Nederlandsche onderdanen op
Britsch gebied, als Engelschen op Hollandsch
treft van tijd tot tijd dit lot.
Van een recente gebeurtenis, die aanloi
ding kon geven tot het uitrusten eenor straf
expeditie, was evenwel aan het departement
niets bekend.
Wat nu het verconigd optreden betreft, dit
ia iets wat vaak voorvalt.
Op do grenzen van Serawak en Neder-
landsch-Bornoo bijvoorbeeld gebeurt het
meermalen dat de plaatselijke commandan
ten in overleg treden. De Hollander bijv.
verjaagt een troep inboorlingen, die zich aan
een of ander vergrijp heeft schuldig ge-
