N*. 12973
VVoensdag 11 Juni.
A®. 19C2.
feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van @pnen feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leidon por 8 maandonJ'J.ïïfSJ! 1.10.
i Buiten Leiden, per looper en waar agenten govestigd «flu 1.80
Franco per post I1.65-
PRIJS DER ADVERTENTEËN
Van 1-6 regels ƒ1.05. Iedoro regel moer 0.17J. Grootere
letters naar plaatsruimte. Voor hot incasseeren buiten do stad
wordt ƒ0.05 berekend.
Leiden, U Juni.
Gisternamiddag hield prof. dr. J. Offer
liaue Lzd. in het kléin-auditorium van het
academiegebouw een toespraak over eigen
levenservaringen met een harteiyken afscheids
groet. Zyn levenslUn trekkend wees hU aan,
hoe omstandigheden hem tot student en pre
dikant hadden gemaakt, w?t het student zyn
en het staan in verschillen- gemeenten voor
hera geweest was en hoe h\j door in weten
schappelijke kringen te zijn opgenomen zich
de baan geopend zag, die eindigde in zijn
korkeiyk hoogleeraarambt. Ook hierover weid
de dr. Offerhaus uit. Met een vaarwel aan
collega's, studenten en vrienden eindigde de
zeventigjarige deze laatste door hem als
hoogleeraar gehouden rede. Vele belangstel
lenden, vereerders en oud-leerlingen waren ook
van elders overgekomen.
De commissie van examen voor toelating
tot het reservekadéi: by de Infanterie en
Vestingartillerie zal wat het garnizoen Leiden
betreft, bestaan uit luitenant-kolonel 0. J.
Vaillant, lsten luitenant-adjudant Jhr. J.
Bowler en 2den luitenant A. Kaptein.
Dit examen vangt aan den 16don Julia. s.
en zal zoo noodig op een of meer volgende
dagen worden voortgezet.
Tydens het deelnemen aan kader-ma
noeuvres buiten het garnizoen, van heden tot
en met 14 Juni a. s., door den kolonel Jhr.
L. F. A. van der Goe3, commandant van het
4de regiment infanterie, zal het garnizoens-
commando alhier worden waargenomen door
den luitenant kolonel C. J. Vaillant.
In de gisteravond gehouden ledenver
gadering van do Afdeeling „Leiden en Om
streken" van de Ned. Vereen, van Chr.
Kantoor- en Handelsbedienden werd, ter ver
vanging van den heer H. W. Doorneveld Jr.,
die wegens verandering van woonplaats zich
genoodzaakt zag als zoodanig te bedanken, tot
secretaris der afdeeling gekozen de heer H.
G. Binnendijk.
Mejuffrouw Westerbach, die sedert ruim
twaalf jaren als telefoniste alhier is werkzaam
geweest, heeft tegen 1 Augustus a. s. eervol
ontslag aangevraagd.
Heden werd het diploma A voor vol
komen bekendheid met de stonographte
systeem Riönta Balt met recht tot het geven
van onderwijs verleend aan den jongenheer
Marius C. Kort, leerling van den heer W. P.
van Baak.
Het Rijks Ethnographisch Museum alhier
heeft van den heer J. F. G. Umlauff, te
Hamburg, ten geschenke ontvangen een
exemplaar van het werk: „Neu Seeland
Sammlung doe Museum Umlauff", zijnde een
beredeneerde catalogus, toegelicht door twaalf
photographlsche platen.
Nu de oorspronkelijke beschavingstoestand
der Maori, dor inboorlingen van NieuwZseland,
ln afzienbaren tyd tot het verleden zal be-
hooren, mag de uitgave van dit werk als
voor het bestudeeren der Ethnograpbie van
het genoemde volk van groot belang zynde
aangemerkt wordeD.
Hetzelfde Museum heeft van het Peabody-
Mu8oum, Harvard University te Cambridge,
Mass., Vereenlgde Staten van Noord-Amerika,
ten geschenke ontvangen een exemplaar der
op kosten van de genoemde instelling bezorgde
reproductie in kleuren van een oud Mexikaansch
.beeldenschrift, genaamd: „Codex Nutall".
Het op hertenhuid geteekendo origineel werd
oorspronkeiyk ln een kloosterbibliotheek te
Florence bewaard en later aan een particulier
verkocht. Daarna scheen het geheel verdwenen
te zyn, totdat het ten gevolge der nasporin
gen van de bekende Mexikaniste, mevrouw
Zelia Nutall, wier naam het thans draagt, ln
Engeland weder te voorschyn werd gebracht,
waar het thans te Londen in het Brltsch
Museum als eigendom van een particulier
berust.
De inhoud schynt te bestaan uit historische
episoden gedurondo do regeering van Monte
zuma; do reproductie is in facsimiledruk op
allergelukkigste wyzo geschied. (bfs.-Cf.)
Hare Majesteit de Koningiu is na een
zeer goede reis te Schaumburg aangekomen.
H. M. stelt zich voor een viertal weken
aldaar te biyven.
Met de voorbereiding der tariefsherzie
ning is men thans, naar „Het Vad." verneemt,
aan hat a
venhage; mr. A. P. L. Nelissen rechter Inde
arrondissementsrechtbank te Breda; jhr. mr.
Smissaert te 's-Gravenhage; mr. J. G. L.
Nolst Trenité, advocaat te Rotterdam en mr.
C. van Vollenhoven, hoogleeraar te Lelden;
in de sectio van Natuur- en Geneeskundige
Wetenschappen de heeren: dr. A H. Borgesius,
leeraar aan een hoogero burgerschool te 's-Gra
venhage; dr. M. C. Dekhuyzen, leeraar aan
'8 Ryks Veeartsenyschool te Utrecht; J. Ha
verschmidt, directeur van het Kinderziekenhuis
te Utrecht dr. A. W. Nlouwenhuis, de Borneo-
reiziger te Deventer; H. Offerhaus JHzn., arts
te Utrecht; Johan Wagenaar, componist te
Utrecht; dr. A. J. van der Weyde, arts te
Utrecht; en dr. C. H. Wind, lector aan de
universiteit te Groningen, te De Bilt; in de
sectie van letterkunde, wysbegeerte en ge
schiedenis de heeren dr. J. Berlage, conrector
aan het gymnasium te Gorinchem; dr. E.
Bessem, rector van het Christeiyk gymnasium
te Utrecht; mr. P. C. J. A. Boelen, bibliotheca
ris van het Friesch Genootschap te Leeuwarden;
F. A. Hoeier te Hattemdr. H. L. Oort, pre
dikant te Utrecht; dr. C. Stoffel te Nymegen
dr. S. Warren, rector van het gymnasium
te Rotterdam en mej. Augusta de Wit te
Beriyn.
Naar aan
„De Stand." wordt bericht is
de eerste onderwyzer Lips aan de Christelijke
school te Ouddorp (Overflakkee), door het be
stuur ontslagen, omdat hy van de Ned.-Hcrv.
Kerk tot de Geref. Kerk was overgegaan.
In de algemeene vergaderingen van het
congres van den „Middenstand", te Amsterdam,
zullen als sprekers optreden de Tweede-
Kamerleden dr. D. Bos, dr. Schaepman en
dr. De Visser, verder de hoeren mr. J. A.
Levy, ds. R. J. W. Rudolph, uit Leiden, Karei
van der Cruyssen en prof. O. Pyfferoen, beiden
uit Gont.
De Haagsche Pro-Boervereeniging heeft
de koninklyke goedkeuring verkregen voor
de Internationale kunstverlotiug. De pryzon
zullen tentoongesteld worden in het daarvoor
opgerichte gebouw aan het Gevers-Deynoot-
plein te Scheveningen, Opening 1 Juli a.s. tot
15 September.
Gisteren ontving do Vereeniging van een
Twentsch fabrikant een gift van ƒ250 voor
de noodiydenden in Zuid-Airika.
Nader zyn by den penningmeester der
commissie tot oprichting van een gedenk-
teeken voor Jan Pioter Minckelers to Maastricht,
tot heden uog ingekomen o. a. do volgende
bydragen
Van H. M. do Koningin 100 fl., Z. K. H.
den Prins der Noderlanden Hertog van Mecklen
burg 50 fl., de heeren Louis Smulders en Co.
Utrechtsche Machinefabriek 30 fl.
Do heeren mr. H. Goeman Borgesius,
Lely en mr. P. Rink hebben hun benoe
ming tot lid van het hoofdbestuur der „Liborale
Unie" aanvaard.
Naar rry vernemen zal tot secretaris
van den Centraion Gezondheidsraad worden
benoemd dr. J. W. Jenny Weyerman, bacterio
loog geneesheer by den Gemeenteiyken Ge
zondheidsdienst te Amsterdam. (A. 3.)
Heden, 11 Juni, herdenkt mr. 0. J. A.
Heydenryck, lid van den Raad van State, zyn
40-jarige politieko loopbaan- Op dien datum
van het jaar 1802 word hy door Nymegen
afgevaardigd naar de Tweede Kamer. Met
grooten y?er en onmiskenbaar talent heeft
mr. Heydenryck jarenlang zyn mandaat waar
genomen, totdat hy by koninkiyk besluit van
7 Mei 1883 werd benoemd tot lid van don
Raad van State. {Ctntr.)
Het stoomschip „Godó", van Rotterdam
naar Java, arriveerde 10 Juni te Marseille;
de „Itzehoe" vertrok 7 Juni van Padang naar
Amsterdam; de „Memnon" arriveerde 7 Juni
van Amsterdam en Liverpool te Batavia; de
„Prinses Amalia", van Amsterdam naar Batavia,
vertrok 10 Juni van Southampton; de „Soem-
bawa", van Amsterdam naar Batavia, pas-
soerde 10 Juni Gibraltar; de „Timor", van
Batavia naar Amsterdam, passeerde 10 Juni
Perim; de „Potsdam" arriveerde 10 Juni van
Nieuw-York te Rotterdam.
aan het departement van financiën reeds zoo
ver gevorderd, dat de nieuwe tariefwet ln
schema gereed ligt
In de gisteren gehouden algemeeno ver
gadering van het Prov. Utrechtsch Genootschap
van Kunsten en Wetenschappen werden ge
kozen tot nieuwe leden ln de sectie Yan
Rechtsgeleerdheid en Staatswetenschappen de
heeren: mr. H. Binnerts, vice president van
het gerechtshof te Leeuwarden; mr. Brants,
griffier dor Staten van Gelderland te Arnhem
mr. A. van Gyn, hoofdcommies ter Prov. griffie
van Zuid Holland te 's Gravenhage; P. H. van
der Kemp, oud-directeur van onderwya, enz.
in Ned.-Indiö te 's Gravenhage; mr. C. L. Kooi
man, advocaat en privaat-docent te Utrecht,
mr. J. A. Loeff, Minister van Justitie te's Gra-
Alkeinade. De Ryks-veearta A. F. Muller,
alhier, gestationneerd te Oude-Wetering, entte
de laatste dagen te Nieuwe Wetering, Oud-
Ade, en onder Leimuiden, tal van varkens
van verschillende veehouders, tegen de vlek
ziekte ln, volgen» de methode van dr. Lorenz.
Het voorbereidend militair onderricht voor
jongelieden van 16- tot 24 jarigen leeftyd zal
bier wederom van half October tot ultimo
Februari worden gegeven, Indien een voldoend
aantal zich hiertoe aanmeldt. Men vervoege
zich te dien elndo vóór 1 Juli ter Gemeente-
Secretarie op de gewone bureau uren.
Bodogrftven. De heer W. D. van Wyk,
onderwyzer aan de openbare school A, alhier,
heeft aan het Dagolyksch Bestuur der gemeente
een verlof gevraagd van anderhalve maand,
om zich godurende dien tyd geheel aan de
studio voor een akte examen te kunnen wyden.
Het verlof is hem toegestaan, onder bepaling,
dat hy de kosten draagt van de vervulling
zyner betrekking door een plaatsvervanger
gedurende den verloftyd.
De uitslag van de op 10 Juni alhier ge
houden publieke verkoopingon is als volgt:
huis in de Kerkstraat, thans bewoond door
den heer F. Boer, voor 8660. De perceelon
bouwgrond in de Noordstraat hebben opge
bracht: perceel 1 ƒ2260, perceel 2 600,
perceel 3 opgehouden voor 400, perceel
405 en perceel 5 410.
Katwyk. Omtrent de gisteren vermelde
vergadering der Regelings-Commissie voor de
Nederlandsche Ylsschery tentoonstelllng valt
nog het volgende mee te deelen.
Het verdere gedeelte der vorgadering was
gewijd aan afdoening van meer huishoudo
lijke zaken, onder meer werd besloten het
terrein in orde te doen brengen door den
heer Grullemnns, bloemist te Noordwijk.
van wien voorstellen waren ingekomen, die
door de geheele vergadering meer dan bil
lijk werden genoemd.
Do heer Smits, chef der Rijnlandschc
Stoomtram, deelde nog mede, dat zijn di
rectie vrij vervoer verleende voor de inzen
dingen, zoowel voor heen als terug.
Lisse. De gemeenteraad vergadert Don
derdag 12 Juni a. a., des namiddags te 2 uren
Punten van behandeling: lo. Ingekomen stuk
ken. 2o. Aanwyzing rooiiynen.
Noordwyk. Elders in ons blad vinden de
lezers hot uitvoerig verslag van do gister
avond gehouden Raadsvergadering. Een groot
en belangryk besluit werd daar genomen:
onze gemeente zal eerlang kunnen bogen op
het bezit van een steonkoleDgasfabriek, hoe-
danige inrichting voor een plaats ala Noord-
wyk, die als badplaats een reputatie verkrygt,
-doch ook die reputatie heelt op te houden,
een noodzakelUk iets mag genoemd worden
By de toejuichingen in de vergadering
sluiten wy ons van geheeler harte aan en
won8chen den Raad en de gemeente geluk
met dit zoo eenstemmig genomen besluit.
üy us burg. Het ongeveer driejarig dochter tjo
van T. Zandbergen was, zouder dat iemand
dit merkte, te water geraakt en naar het
midden afgezakt; vador was uit en moeder
lag ongesteld te bed. Eindeiyk ziet eon schip
per den hopeloozen toestand van het wicht en
geen tyd meer hebbende om een haak te
halen, springt hy zelf in het water en haalt
do drenkelinge er uit. Na oenige pogingen
herkreeg de kleine het bewustzyn weor en
was gered.
Voor de verkiezing ^an een lid voor den
gemeenteraad (vacature wyien de hoer J. v.
Bourgondiön) werden gisteren ter gemeente
secretarie twee lysteo ingeleverd, bevattende
de nainen der candidaten M. Grimbergen en
H. den Haan.
Woubru£go. Volgens den nu bekend ge
worden voliedigen uitslag van oen naby
Utrecht gehouden Schietwedstryd behoort ook
de afgevaardigde D. P. van der Wel, van do
Voroeniging „Cronjó" tot de winnaars. De
nieuwe schietbaan dezer Vereeniging is ver
plaatst van een perceel buitenland aan do
Wyde Aa, dat lastig to bereiken was, naar
een perceel tuin in de kerkstraat naby de
school. Dit zal wel de reden zyn dat nu alle
leden present waren by het ln gebruik nomen
der nieuwe baan, die aan alle eischen voldoet
ook wat het gevaar botrelt. De aanleg had
plaat» volgen» teekening en onder toezicht
van den directeur, by wion oen en ander in
goede handen bleek te zyn.
Tot onderwyzeres aan de O. L. school
(dorp) is door den Raad benoemd mej. E. J. C.
van Melle, to Weeap, No. 2 yan de voordracht
waarop ook voorkwamen lo. Mej. M. J. G.
Rinkema te Leiden, 3o. mej. J. J. van Wyn-
gaarden te Delft en 4o. mej. L. 0. v. d. Graaf
van Voorschoten. De voordracht was door
Burgemeester en wethouders, in overleg met
den arrondissemonts-schoolopziener, na in
gewonnen bericht van het hoofd der school
opgemaakt, nadat een proefles was vooraf
gegaan.
Warmond. De loting voor de schuttery zal
alhier plaat9 hebben ten Raadhuize op Donder
dag 26 Juni a. 6., des voorm. te 11 uren.
De yk en heryk van maten en gewich
ten zal voor deze gomeente plaats hebben
op Vrydag 27 Juni a. s., des voorm. te 8 uren,
in het lokaal „De Stad Rome" alhier.
By de gisteren alhier gehouden gras
veiling werden, den 6tand van het gewas ln
aanmerking genomen, tameiyk hooge pryzon
besteed.
Gezondheidstoestand van U. II. de Koningin.
H. M. de Koningin heeft de reis naar hier
zonder eenlg bezwaar volbracht en bevindt
zich hedenmorgen zeer wel.
(w. g.) arts Pot.
Slot Schaumburg, 11 Juni.
Os jaarlijkscbe vergadering van de Maatschappij
der Nederlandsche Letterkunde te Leiden.
Telken jare geniet onze stad de eer de
leden van de Maatschappy der Nederlandsche
Letterkunde gastvryhold binnen haar wallen
te verleenen. Dan komen van Noord en Zuid
byeen de mannen en vrouwen, die waken
voor de belangen van onze taal en onze
letterkunde en dus voor onze belaDgeD,
immers: de taal ls het volk.
Voordat hedenmorgen de voorzitter dr.
J. J. Salverda de Grave, die jaarlyksche ver
gadering ln het Nutagebouw opende, hadden
den avond te voren de Commlssiön voortaal-
en letterkunde en voor Geschied- en Oudheid
kunde reeds byeenkomsten gehouden, voor
alle leden toegankelyk.
In de eerste byeenkomst spraken twee
onzer stadgenooton de hoeren dr. D. C. Hes
seling en prof. dr. J. Verdam. Do eerste
spreker hield een beiangryke beschouwing
over Grieksche Spreekwoorden in verband
met Nederlandsche. Spr. vestigde de aandacht
op een verklarend en vergoiykend Spreek
woordenboek van grootschen opzet, dat sedert
eenige jaren in Athene verschynt. Vorvolgem.
ging bU na wat het kenmerkend onderscheid
ls tus"8chen de Oud- en Nieuw Grieksche
Spreekwoorden en die vau West Europa Zyn
slotsom was, dat de Grieksche uitdrukklngon
meer het karakter van citaten bewaard heb
ben en dat hun vorm verklaard moot worden
uit den dramatischen aanlog van hot Grieksche
Volk, dat zich drastisch uitdrukt, waar wy
bespiegolen. Dit biykt vooral uit Spreekwoor
den iu den vorm van een samenspraak, welk
genre in Griekenland populair ia en eldors
zoo goed als niet voorkomt. Door vergeiyking
van Nedorlandsche met Grieksche Spreek
woorden toonde spreker aan hoeveel voor
-volkskunde en maatschappelyke verhoudingen
uit do studio van dergeiyke uitdrukkingen
valt te leeren, terwyi hy besloot met de
verklaring van een aantal Nedorlandsche
Spreekwoorden.
Vervolgens sprak prof. Vordam over oon
in de Middeloeuwen gebruikelijke straf voor
bepaaldo overtredingen, nl. het zitten „in de
mand" of do straf van den „schauukorf"
Het bestond hierin, dat iemand door middel
van een „kaak" of een kraan boven het wator
werd opgehangon in een mand en een mes
meekreeg om zich los to snyden, zoodat hy
in het water viel. Die kaak werd opgesteld
boven ondiep water, waar geen gevaar yan
verdrinken was, of by diep water, waai uit do
veroordeelde zich dan zwemmend moest rodden
of geholpen door don gerecblsbodo. In som
mlge stroken van West-Europa werd voor
deze straloefening, waarin hot humoristisch
element niet ontbrak, ook gebruikt een bodom-
looze mand. Uit deze strafoeiening meont
spr. te kunnen verklaren de beteekenis van
enkele nog heden gebruikte uildrukkiugen
als druipen, een koif krijgen, door de mand
vallen, aoor een ben (of mand) druipen en ln
het water vallen (voor ïnislukkeu), welke
meening door hem nader werd verdedigd. Do
gewone verklaring, dat do oorsprong der uit
drukkingen, waarin korf of mand voorkomt,
zou zyu ontleend aan een vroeger bekende
wyze, waarop een meisje handelde met haar
minnaar, dien zy afwees, bevredigt volgens
prof. Verdam niet.
Zy, die ln onze dagen een korf krijgen of
door de mand vallen, kunnen zich dorhalve
in hun ouaangeoamen toestand troosten met
de gedachte, dat hy, die in de Middeleeuwen
in letter!yken zin hetzelfde lot onderging, er
toch ook niet aangenaam aan toe was.
In de byeenkomst voor goschiod- en oud
heidkunde sprak mr. J. G. 0. Joosten over
den „Clapper der Calkoens", uitgegeven door
Albert Steenbergon, oen onderworp, dat wel
licht don letterkundigen belang inboezomt, niet
alzoo den gewonen lezers. Spreker kwam tot do
conolusie, dat de Calkoens niet hebben be
slaan en -de Clappor derhalve een mystificatie
is. Deze Clapper moet zyn geschreven door
genoemden Albert van Steenbergen, die het
vervaisebto handschrift uitgaf en zoo handig
daarmede to work ging, dat hy do geleerden
by don neus wist te nemen. De man hooft
•r tot zyn dood toe gonoegon van beleold,
maar de heer Joosten meende, dat hy edeler
levensdoel had kunnen najagen. Dat zal wel
waar zyn.
Wie ineor van deze voordracht wil weten
kan haar bestellen by de Erven Bolin te
Haarlem, waar zy onmiddellyk na de vergade
ring ln brochurevorm zal worden uitgegeven.
Na dezen spreker handelde onze stadgenoot
prof. dr. P. J. Blok over Tune inscription in
de Friezenkerk te Home. De eeue is het graf
schrift in marmer van een Frleschon man
Hebo uit 1004, do andere is een inschrift uit
de 13do eeuw, eveneens in marmer uitge
houwen, waarin de oorsprong der kerk
S. Michelo en Magno wordt beschreven. Beide
in8chrilten werden verklaard en toegelicht,
het laatste met betrekking tot de merkwaar
dige geschiedenis der kerk en oen paar oor
konden uit de middeleeuwen dienaangaande.
Hedenmorgen om elf uren oponde de voor
zitter do algemeene vergadering en heetto do
leden welkom op deze hondord-zes-en dertlgate
Jaarvergadering der Maatsehappy. Hy deelde
de namen mede der in het afgeloopen jaar
gestorven leden en bracht ln het byzonder
hulde aan prof. dr. Jan ten Brink, prof. dr.
0. P. Tiele en dr. H. G. Hagen, die in zeer nauwe
betrekking tot de My. hebben gestaan. Daarna
overgaande tot de vermelding van hetgeen
het afgeloopen jaar aan de Maatschappy heeft
gebracht, sprak hy over de droeve teleur
stelling, die allen, die de rechtvaardigheid lief
hebben, in de laatste week hebben onder
vonden, en bracht oen warme huldo aan de
Boeren, die ten einde toe groot en dapper en
zedeiyk de overwinnaars in den stryd zyn
geweest.
Hy gewaagde van de vreugde, die alle leden
vervult over het gelukkig herstel van de hooge
Beschermvrouw der Maatschappy en wydde
woorden van groote dankbaarheid aan Z. K. H.
Prins Hendrik der Nederlanden, die aan de
boekery een verzameling kostbare fragmenten
van Middelnederlandsche bandschriften ton
geschenke heoft gogeven.
Met een: go woorden vau grooto waardce-
ring aan den secretaris, dr. S. G. do Vries,
die ook weer dit jaar (vooral door zijn be
moeiingen naar aanloiding van do collcctio-
Hartkamp) do Maatschappij zoozeer aan
zich heeft verplicht, sloot hij zijn verslag.
Daarna vroog do Voorzitter verlof om het
voorbeeld van vroegere voorzitters to vol
gen en aan zijn openingswoord nog ccnigo
mededeelingen too to voegen uit do geschie
denis der Maatschappij. Bij net doorblade
ren der statige reeks van do .Handelingen
der Maatschappij" is zijn aandacht vooral
getrokken door do houding, die haar leden
geduronde de lange jaron van linar bestaan
tegenover de vreemde woorden, die in onzo
taal dringen, hebben aangonomon. Steeds
stelde men zich ten taak do taal van vreem
de en bastaard-woorden to zuivoron, al heb
ben zich ook telkens stemmen verheven to
gen te groote strengheid.
Hoezeer wij hechten aan zuivorhoid van
taal, zcide spr., toch zullen wc een andere
houding tegen do vreemde indringers aan
nemen dan men vroeger veelal deed. Wij
keuren een huwelijk met een vreemde vrouw
niet meer af, en noemen een kind uit zulk
een huwelijk geen „bastaard"; doch deze rc-
dcnecring bcteekent niets tegen ons gevoel,
dat nu eenmaal van een zuivere taal houdt.
Hoogst zelden gebruikt iemand willens en
wotens vreemde woorden. Misbruik van
vreemdo woorden is een tegenstrijdigheid,
men gebruikt een woord, omdat men
het noodig heeft om zijn gedachten uit
to drukken. Of con woord blijvend in onzo
taal zal postvatten komt niet aan ons too te
beslissen. Noemen wij niet het begrip onzer
volkseenheid het bij uitstek Nedorlandsche,
met do vreemdo termen nationaliteit en na
tionaal
Belangrijk is vooral do viaag hoe het tó
verklaren is dat in een bepaald geval een
vreemd woord vasten voet in de taal heeft
weten to vorkrijgen. Op 't oogenblik, dat hot
woord postvatte, was or in onzo taal gcon
woord dat dit .begrip in nl zijn schakcorin-
gon weergaf, misschien werd het toen uit
gedrukt door een omschrijving.
Zeker is het dat niet elke taal voor elk
algcmcon begrip een onkel woord heeft, wat
daaraan volkomen beantwoordt.
Het is uiterst mooilijk een grenslijn
trekken tusschen noodigo en onnuodigo
vreemdo woorden; als do vreemdo term ook
maar ccn ragfijn verschil in bctcckeniB ver
toont met dien, welken men er voor in do
plaats wil stellen, dan zou zijn verlies ver
arming van do taal zijn.
Spr. oindigdo ir.et de hoop uit te sprokon
dat men hem niot zal verdonkon do vreemdo
woorden in bescherming te nemen wegons
overdreven voorliofdo voov het Fransch, do
taal, dio hij bij voorkeur bcr font. Intogon-
dool heeft hij ondervonden hoo juist do ern
stige studie van ceu vreemde levende taal
noodzakelijk loidon moet tot stoeds groote-^
re liefde voor dio ceno taal. die ons in staat
stelt do fijnste en innigste schakccringon
van ons gemoedsleven te openbaren onzo
moedertaal.
Na het uitspreken dezer rede gaf do voor
zitter het woord aan prof. dr. A. G. van
Hamel, uit Groningen, die een voordracht
hield over „Victor llugo en Nederland
zooals hijzolf zijn onderwerp het liefst zoit
noemon. Spreker begon met er aan to her
inneren dat in don allorlaatston vorzenbun-
del van den grooten Franschen dichter ook
een gedicht voorkomt in 1061 gemaakt cn ge
titeld ,,Het Waterland", waarin Nederland
wordt bezongen en waarin o.a. van de taal,
die hij in Holland hoort spreken, door hom'
in 't Fransch natuurlijk maar spr. vor-
taalïie dezo regels gezegd wordt:
,,De taal is als do sloot, in beide hoort go
[kwaken
Do kikkers in de sloot, de klanken in do
[keeL"
Reeds vroog werd ccn onkel gedichtje van
hem vertaald, hot eerst waarschijnlijk door
Potgieter in 1830, spoedig door anderen ge
volgd, zelfs door Tollons. De nicest bekende'
vertaling uit dien tijd is wol: „Als 'tkindj»
binnen komt", door Hildebrand bij do farai*'
lie Stastok voorgedragen. Hc-tzclfdo stukje^
werd door nog drie andoren in 't Hol-
landsch overgebracht. Een vergelijking
leerde dat Potgieter zich ook wat don vorm
betreft, het dichtst bij het oorspronkelijker
aansloot.
Victor Hugo's drama's zijn niet vroeg in-
't Nederland8ch en niet door do eigonlijkoi
mannon der leterkundc, maar meest door
tooncclspelers vertaald. Intusschen heeft de
heer Schimmel bij zijn historische drama's
sterk onder den indruk gestaan van Victor
Hugo.
Do grooto Franscho dichter heeft in No-
derland zijn vereerders gehad, waaronder in
lateren tijd Schimmel, Dr. Jan ten Brink
en Charles Boisscvain moeton worden ge-,
noemd. Populair werd Victor Hugo eerst, in
Nederland, toen in 1881 „Het Nieuws van
den Dag" als premie aan zijn abonné's een
bundel aanbood, bevattende vijf en zeventig
zijner gedichten door Ton Kate vertaald.
