De "Wet geschetst. Iemand, een Hollander vermoedelijk, die niet de Boeren meevocht, door de Engel- schcn werd gevangen genomen en leegge plunderd, en daarna blijkbaar wist te ont komen, opent onder het pseudoniem H. Fnenu Ogwat in ,,/Je Amsterdammei*' een serie schetsen uit den Zuidafrikaan- schen oorlog, waarvan deze eerste zoo in teressant is als wij maar zelden iets van dien aard lazen. Zij behandelt geheel D c W e t: D e W e t te gen verraders ageerendeDe Wet de En- gelschen misleidende; De AVet zijn mede strijders toesprekende. Wanneer het niet al te onbescheiden was, zouden wij de schets van a tot z wel willen overdrukken. We zullen ons echter beperken tot een paar van de meest karakteristieke gedeelten er uit Wiens belangstelling daardoor naar de schets in haar geheel mocht worden geprik keld, weet nu waar hij terecht kan. Hoe De Wet het aanlegt om steeds de Engclsclien te misleiden bij hun pogingen om hem te omsingelen en gevangen to ne men vertelt de schrijver als volgt: Den volgenden ochtend, een Dins dag in September 1900, zou een vergadering van generaals en commandanten te Heil bron plaats hebben, maar de Engelsehen attakeerden onze posten, die aan den spoor weg opgesteld waren en generaal Do Wet zag zich verplicht, om in den avond, toen er versterkingen van alle zijden voor de Engclschcn kwamen opdagen, zijn lager op to breken en tusschen de Engelschc troepen door de richting naar i'arijs in te slaan. Ik meen dat het lncr op de vlakte bij Heilbron was, dat Christiaan den Engcl- schen een van de heerlijkste poetsen speelde, die hij ooit heeft uitgehaald. Verkenners en patrouilles kwamen van alle zijden berich ten datsEngelsche colonnes in aantocht wa ren van Lindley, van Vredefort, van Vrede, van Harrismith, van Kroonstad, etc. in het geheel 13 met 7 of 8 E n g-e 1 s c h e gene raals, die zich verbonden hadden Dc Wet levend of dood vóór den 3den October 1900 te leveren aan de militaire autoriteiten te Pretoria. Om 4 uur kwam een order van De Wet dat alle burgers vuren moesten aanleggen en zoo groot maken als maar mogelijk was. Generaal De Wet had spoedig het groot ste vuur voorv.ich en zat in gedachten ver jonken, 'zijn pijp te rooken. Dat er iets gaande was kon elk een zien, die hem kende, jijn oogen schitterden en hij sprak met korte «voorden, doch met heldere en opgewekte item. Geen woord echter over zijn plannen. Commandant Steenkamp kwam hem bij <ïjn vuur opzoeken en zei: Generaal, die Engelse is al te banje en hulle kom van alle kante. Wat gaat ons maak?" ,,Niks zegt De Wet, ,,ons gaat net nou Irek." ,,Maar waar gaat ons na toe?" ,,0, waar die meeste rooinekke is, ik wil ran aênd tusse hulle door trekT" ,,Jc waag daarom al te banje, generaal." ,,Ik gloo niet dat ik van nach ies zal jraag, maar die Engelsman, zal altemet ïlaarom vern..k wees. Om half 5 begint opzadelen en inspannen ?u om 5 uur is de geheele macht, pl. m. 2000 man en meer dan 200 wagens en karren .net vrouwen, kinderen, vee cn kaffers in beweging. Onze vuren brandden heerlijk. Wij trokken rustig voort, nu door het ;cld, dan over een weg. dan weer door de Vlakte, en wij kwamen zoo dicht bij een der Engelschc kampen lang0, dat men dui delijk den rook hunner kampvuren rui ken kon. Nadab wij een paar uur onder weg waren, kwam generaal Dc Wet, met zijn enorme j,Sjambok" in dc hand, eens bij de achter hoede kijken en zei tot mij: ,,Nu, die rooinekke zal toch nooit leer; hulle denk ons is nog daar, cn hij wees op onze vuren, die nog helder brandden en dui delijk afstaken tegen een achtergrond van hoornen (een zeldzaamheid in het noorden an den Vrijstaat). ..Wacht", viel hi.i zich fcelf in de rede, hulle gaat nou die ka- Monne probeer." En werkelijk, op dat oogenblik brandden Ie kanonnen .van drie zijden op het ver meende kamp der Boeren los. ,,Kom laat ons die commando weer op zoek," zei de generaal, nadat hij zich ver lustigd had aan het vermorsen van ammu nitie door de khakies, die zonder ophouden op do vuren schoten, en waarschijnlijk reeds het aantal gesneuvelde Boeren berekenden naar het getal hunner granaten. Den gchcelen nacht werd doorgetrokken, de spoorweg werd overgestoken cn. even vernield, daarna werd een blokhuis ge nomen, waarbij dc schildwacht zat te sla pen, cn om 0 a 10 uur werd Parijs bereikt, waar wij rust hielden. Thoron's verkenners, onder commandant Jan Tlicron, hadden- eenige gevangenen ge maakt, waaronder een kapitein, die de heuglijke tijding bij zich droeg van gene raal Brucc, dat De Wet nu heusch inge sloten was gd niet meer ontkomen kon, ,,they are just cooking their dinners, and have huge fires, which we are now bombard ing to help them in digesting their food/' (Zij zijn juist bezig hun maaltijd te berei den op groote vuren, die wij nu boinhar- deeren om hun spijsvertering te hulp te komen). De generaal was geestig, zooals men ziet. Maar wat stond de kapitein to kijken, die aan Jan Theron zijn bericht liet zien, en zei: ,,Je hebt mij, maar wij hebben toch De Wet," toen deze hem antwoordde: ,,Ik ben hier juist met gencvaal De Wet en zal u dadelijk aan hem voorstellen ,,But that must be a mistake." (Maar 'dat moet een vergissing zijn.) .Certainly, but of your general our general De Wet is safe and sound, about half an hour from here." (Zeker, maar 'n vergissing van u w gene raalonze generaal Dc Wet is veilig en wel 'n half uur hier vandaan). Hoe D e W e t niet alleen een groot krijgs man is, van wien na eeuwen nog zal wor den gewaagd, zooals wij thans nog de klas sieke helden-figuren der Grieken en Ro meinen bewonderen, maar tevens de gave van het woord heeft; de gave van in dien eigenaardigen, indrukwekkenden oud- testamentiachen stijl'de bevolking tot vol harden bij het doel aan te 6poren, bewijst de toespraak, die hij in November 1900 te Klerksdorp hield, en die dc schrijver in zijn schets thans navertelt. S tcy n en De Wet waren te Klcrks- dorp aangekomen. Eerst had president Steyn do verzamelde burgerij toegesproken. Daarna nam De Wet het woord. Hij sprak, zegt de schrijver, ongeveer als volgt: Broeders en zusters, en als er één#onder u is, die zich door mij niet broeder of zuster wil laten noemen, laat hij of zij dtfn weg gaan, want zij behooren hier niet. Ik neem mijn hoed af, niet om den pre sident te beleedigen, die tot u met den hoed op gesproken heeft, maar omdat ik haar genoeg op ,,den kop" heb; terwijl de presi dent „een gróote bles heeft." Mijn haar is zelfs zoo sterk, dat de Engelschen al ge zegd hebben dat de Heer mij, als ik in het nauw zit, bij de haren neemt, en dan hangt de geheele Vjrijstaat aan mijn voeten, en d e Heer zet ons ergens anders neer. Nu moet ge, waarde hoorders, niet alles gelooven wat van mij gezegd wordt, maar ik ben cn blijf bereid om te .strijden voor ons recht en onze vrijheid, cn ik roep u allen op om mij daarin te steunen. 't Is waar dat men ons voorwerpt dat we slechts een klein groepje zijn. Goedmaar had George Washington niet een klein groepje met zich, en is Amerika geen vrije Republiek geworden? Waren onze voor ouders in de Nederlanden onder Prins Willem den Zwijger niet dikwijls in het nauw gebracht? Heeft Amerika niet 7 en Holland 80 jaren voor onafhankelijkheid gestreden? En zouden wij dan minder doen? Als de Heer met ons is, wie zal tegen one zijn Mijn huis is verbrand, het uwe kan ver brand worden, maar mijn lieve broeders en zusters, wat is dat tegen onze vrijheid En als wij onze vrijheid wederkrijgen, kan En geland ons berooven van wat in onzen grond is? Kunnen de benden van Roberts, die branden en roovcn, ons onze goudvelden wegnemen Kunnen zij alle diamanten mede- nemen Neen en honderdmaal neen. En wat vraagt dc kapitalist, die den oorlog heeft uitgelokt, er later om, of de gouddriften of diamantvelden aan ons of aan Engeland tocbehoorcn Een kapitalist is op goud en edelgesteenten als een varken op een pom poen en uit zijn geld zullen wij wéér opbou wen wat Roberts en zijn huurlingen verwoes ten. Daarom niet getreurd, wat noodig is, is vrijheid, maar om die te verkrijgen moet elk mij verstaan, dat met halfheid niets te winnen is. Haat aan de Engelschen 1 moet burgers en inlanders, die de zaak van het recht dienden daartegenover zijn de verliezen der Engelschen ruim 51000 man. Wij hebben nog 26000 man, die met en voor ons strij den^ maar onze moeilijkheden zullen nog een verdere loutering te weeg brengen In het begin was de oorlog t e veel in ons voor deel. Wij hebben daarna tegenslagen gehad en verraad leeren kennen. Menschen, die men ten volle vertrouwde, hebben zich voor geld gegeven aan den aartsvijand van ons volksbestaan. Nu hebben wij n o g to veel menschen, maar als onzo 26000 man op 20000 zijn ingeslonkcn, dan komt voor ons een tijd aan, dat wij op hen bouwen kunnen, d ie nog met ons staan. En al stelt de vijand daar 240,000 man tegenover, dan zijn wij nog niet slechter af dan onze Nederlaudsehc voorvaderen te gen Spanje. Gij denkt dat verraders den vijand sterken. Neen. dat doen zij niet. Wij moeten eerst alle weifclachtigen verliezen en die naar den vijand overloopen, doen hem meer kwaad dan ons. Laat lord Roberts zich beroemen op zijn Kroonstad-corps. Wat is het? Het uitschot 'dat wij niet meer konden gebruiken. Daarom ,,let him be welcome to the whole lot of them 1" En nu nog één woord over mijzelf, vóór ik eindig De Engelschen, die ik, met Gods hulp, zoo'n paar maal heb kunnen om den tuin leidon willen natuurlijk niet erkennen dat Do Wet een gewone B o e r is. Neen, ik heet in Duitschland opgevoed to zijn. Broe ders en zusters, ik ben een Afrikaander, geboren in den Yrijstaat, en ik ben nooit buiten Zui d-A frika geweest. Aan den anderen kant, hebben onzo geachte vij anden, die als ze niet vechten met do wa penen, laster, vuile praatjes cn mishande ling van vrouwen en kinderen te hulp roe pen, het goed gevonden om te zeggen dat De Wet zijn varkens zelf naar dc markt dreef. Nir zie ik niet in dat een man slech ter is ,als hij zijn eigendom naar dc markt drijft, en ik heb menig varken dat mij toe behoorde, op een of andere markt verkocht, maar herinner mij niet er ooit een zelf naar toegedreven to hebben, gewoonlijk heb ik dat aan mijn Kaffers overgelaten; maar al had ik het zelf gedaan, dan bewijst dat nog niet veel tegen mij, zoolang het varken m ij n eigen is. Ik eindig nu, met eeue vernieuwde op roeping, broeders en zusters, en niet het minst aan do zustere, om mede te helpen, om den strijd vol te houden. Mannen, sta vast 1 eD gij vrouwen, waar gij ziet dat de man nen wankelmoedig worden, spoort hen aan om hun plicht te doen, cn de Heer zal met ons zijn. Amen 1" Inmiddels zijn anderhalf jaar verstreken. Men kan moeielijk ontkennen, dat, de fei ten den genialen De Wet, wat de betrouw baarheid betreft van de kern, die ten slotte zou overblijven, wanneer dat Boeren-leger eenmaal was gezuiverd van de verraderlijke schip, dat steeds behoefte heeft aan vernieu wing of herzioning aan romp, werktuigen, ketels en tuigage, niet in dienst worden ge houden en zoo zal eerstdaags het laatsto der fregatten uit de sterkte onzer vloot verdwenen. ATJEir. De Java Ct. meldt: Blijkens eon van don civlelen en militairen goaverneur van Aljeh on ODderboorigheden, ondor dagteekening van 4 Februari ontvangen telegram werd by de dekking der brugwor- ken te gampong Garot de Europeosche fuselier van Leltvold niet levensgevaarlijk gewond. Blijkens een onder dagteekening van 5 Fe bruari ontvangen telegram word bij eene pa trouille In Meureudoe de Europeescho sergeant Meijer door eigen vuur levensgevaarlijk ge wond. Groote brand 4c Locbocq l'ak.uu. Do „Deli-Ct." van 7 Febr. bericht: Naar wy uit Loebooq Pakam vernemen ls daar gisteravond te ongeveer 11 uren brand ontstaan In de hoofdstraat van de Chineesche wijk. Waar de brand ontstaan Is, is nog niet met volle zekerheid te zeggen. De een zegt In een onbewoonde kedei, van andere zjjde wordt beweerd, dat het vuur in een huis daar naast gelegen het eerst zou z\jn gezien. Hoe dan ook, dit is In onderzoek, daar hot vermoeden van kwaadwilligheid niet uitge sloten schijnt te zijn. Het vuur, aangewakkerd door don wind, greop vrij snel om zich heen on weldra stonden dan ook de hulzen aan weerszijden van den passar in volle vlam. Dichte rookwolken, waaruit een regen van vonken op de belendende percoelen neerdaalde, maakten, dat het vuur zich sneller verplaatste dan men kon vermoedon en eeh klein half uurtje na het uitbreken van den brand, kon men dan ook reeds vrij zokor zeggen, dat or van de houten gebouwen niet veel zou overblijven. Ook de passar-ikan vatte weldra vuur en te ca. 2 uron des nachts moest men zich er toe bepalen alles in het werktestel len om de beschikbare krachten, Europeanen, zoowel als Chlneezen en inlanders, teconcen- treeren op het punt, waar het vuur de steenen gebouwen naderde. Daar werd toon het water van de brandspuit op gericht en gelukte het met vereende krachten om die gebouwen alsnog te kunnen behouden. Alhoewel de controleur Stuurman en de chef der politie zich alle moeite gaven om alios ordelik te doen plaats hebben, was er toch met de geringe bluschmiddelen niet veel tegen het vernielend element uit te richten, zoo zjjn dan ook 35 kodeis, alsmedo de visch- paseer, geheel afgebrand. Gelukkig werd de goede orde gehandhaafd en kan men gelukkig constateeren, dat. niemand In het groote vuur is omgekomen. De „DeliCt." van 8 Februari schrijft nog: Nader vernemen w(J,-dat de brand ontstaan De Oorlog in Zuid-Afrika De militaire modowerker van de „Dailj News" zegt van Chamberlain'» nieuwe ver dediging van de concentratiekampen het vol gende „Van 's heeren Chamberlain's rede, zoover er oen militaire kant aan is, kan men alleen zeggen, dat z-U belachelijk was. Wat voor nut het bij mogelijkheid hebben kan te zeggen, dat het plat branden van al de woningen va< een vijand, wiens land men binnengovalleL is „een ln de geschiecionis der wereld onge kende menscheiykheid" is, kan niemand bo- halvo do heer Cbambeilain zélf inzien. Had de heer Chamberlain volgehoudon, dat op groote schaal de huizon van dé menschen piat te branden, ofschoon iets dat totnogtoe gelukkig onder Christelijke volken onbokonu 1», noodzakelijk was, men zou hem uitge lachen hebben, maar het eerste deel van z(jri bewering zou ten minste aanvaard zyn door het soort menschen dio rfog gelooven, dat do oorlog ten einde loopt. Maar zooals zij daar'; ligt is zijn bewering zondor eenigen zin, kan" zij geen schepsel misleiden en vermag zij slechts zijn- gehavenden naam nog meer to verzwakken. Do concentratie van de vrouwen en kinderen was het onmiddellijke gevolg van de verwoesting van het gebied van den vijand. Als de heer Chamberlain spreekt van ongeveer 600 hoeven, die afgebrand zyn, sproekt hy groven onzin, en dat weet hy. Wy twijfelen of er onder liet geheele gehoor, dat in het Huis en op de galorljen naar hem luisterde, eon half dozyn menschen waren onwetend genoeg om een 7.oodanige bewering te gelooven. Twee landen zyn verwoest, zoover het in onzo macht was ze te verwoesten; wy hebben ten min3to twee derdo van alle huizingen vorwoest, en dat, wy herhalen liet/ is iets dat nooit te voren een Christenvolk.;' dat een ander Christenvolk aanyiel, gedaan heeft." In verband met hot bovenstaande dien6, dat Chamberlain eergisteren in het Lagerhuis zeido nieuwe inlichtingon ingewonnen en be vonden to hebben, dat er tot den tyd toon men de kampen te Johannesburg, Potchef- stroom, Irene, Heidelberg en Standerton begon In te richten jn Januari 1901 634 hoeven verbrand waren. En wat ls er sedert Januari 1901 gebeurd! Hoe weinig voorspoedig het met hel aauwcry ven voor het Zuidafrikaanscho leger in En geland zelf gaat, blijkt uit het bericht dat in Januari zich 1500 vrijwilligers hebben aan gemeld, terwijl er 10,000 werden gevraagd* RECLAMES, a 40 Cents per regel. Bezoek aan een Kruidenier te Vreeswijk. De Heer H. S. Tukker, kruidenier te Yrees: wyk had de beleefdheid ons indertyd eenige inlichtingen te verstrekken, die ons nuttig voorkomen hier to publlceeren. De Hoer Tuk-/ ker hoeft een zoontje van 6 jaren, wiens zwakke gezondheidstoestand hem beangst' maakte. Hy was, zoo verklaarde zyn eebtge- noote aan onzen verslaggever by zyn bezoek, uiterst zwak, zyn wangen waren bleek, als- mede zyn lippen; hy braakte dikwyis en had een ingewandsziekte, geen eetlust en verteerdo de lichtste spyzen zeer moeiiyk. Droomde nog al veel. des nachts. U kunt myn ongerustheid omtrent myn kind begiypen,'/ Het verzwakte meer en meer en ik zag geen einde aan dit lyden. U hebt er toch wel iets/, voor gedaan, ging onze veislaggever vooit, jawoi, was het antwoord, doch niets mochC baten. Als toen ik op zekeren dag eenigo attesten in de couranten las van genezingen met de Pinkpillen van Dr. Williams. I>c BisiuarcK-kuuier ia liet gebouw vau de Diibsche Rijkskanselarij. het motto zijn van al wat wij doen, want de geschiedenis leert ons, dat de. Engelschen er slechts op uit zijn om ons te onderdrukken, cn dat ze on.s gaarne zouden vernietigen, maar daarom moet go allen doen, zooals ik die mijn kinderen het elfde gebod geleerd heb, nl. Hebt uwe naasten lief, maar h a at den Engelschmnn Ik heb goede Engelsche vrienden gehad, al waren het ook weinigen, maar ik ben nog jong en ik heb ouden vin dagen gesproken, die mij zeiden: ,,Ja, het is mogelijk dat goe de Engclschcn geboren worden, maar de goeden sterven allen jong. Een Engelschman vertrouwen, wc hebben het in de proclamaties en handelingpn van lqrd Roberts gezien, is de grootste, domheid, die een Afrikaander of vriend derVrijhcid ooit kan bedenken en daarom, mijne vrienden, moeten wij don strijd voortzetten tot het einde toe. Wij hebben tot heden (Nov 1900) 2114 man aan dooden te betreuren, dat is te zeg gen, gesneuvelden en aan wonden gestorven elementen, schitterend in het gelijk hebben gesteld 1 Koloniën. BATAVIA, 6-7 Februari. De kapitein der artillerie Doijer to Ban- joo Biroe gaat in Maart mot een jaar verlof naar Europa. (J. B.) Een der berichtgevers van het aSoor. Hbld". 8chryft: Emdeiyk ls dan het fregat Tromp, het laatste van zyn charter, te Soera- baja aangekomen om te worden gereed ge maakt voor do terugreis naar patria, waar hot hot lot van de andoro zusterschepen zal dee'en, n.l. aan den meestbiodondo worden verkocht. Geheel verdrongen door de tegenwoordige pantserschepen, waaraan als eerste eisch werdt gesteld, bewapening mot licht en verdragend geschut en snelle verplaatsing, kunnen dezo fregatten niet meer meêdoen aan do defensie. Zy zouden alleen nog geschikt zyn voor troe penvervoer, doch daarvoor alleen kan zoo'n is in een leegstaande woning; zooals wy gisteron vermeldden was dit dan ook het eerste vermoeden; het is natuuriyk moeiiyk aan te nemen, dat ln een leegstaand gesloten huls brand ontstaan kan en derhalve wordt nog steeds aan kwaadwilligheid gedacht en het onderzoek voortgezet. De schade wordt geschat op ca. 100,000 dol)., waarvan plus minus 50,000 doll, verzekerd waren. STOMP WIJK. Bevallen: J C. van Swieten geb. Van Veen Z. A. M. Hoeks geb. Bizot D. C. J. Boon geb. De Bruyn D. B. van Leeuwen geb. v Leeuwen Z. J. van der Burg geb. v. d. Togt levenl. D. A. E. C. Titulaer geb. v. d. Ueuvel D. M. Lelieveld geb. Spruit Z. C. J. Hooijmaos geb. Meuwisse Z. Overleden: G. Th. Jekkers Z. 4 m. H. J. Sckramu D. 22 m. VALKENBERG. Ondertrouwd: H. A. Teuwisse jm te Zetten, en E. A. Koek jd., te Valkenburg. Overleden: Maria Pinster, wed. van Job. "Van der Nagel, 72 j. WASSENAAR. Overleden. P. C. Vogels V. 5-5 j. lf. van der Spek, wed. van W. Knijnenburg, 60 j. J. de Keyzer, wed. D. Eigen brood 58 j. Do Jougdlgo E. TUKKER, volgons porlrot. Wy besloten er ook maar eens too ovcu to gaan. Ik had een schyn van hoop en hot hom terstond de behandelingen beginnen. Tot myn groote verwondering en tót my groote vreugde bemerkto lk een snelle veran dering by hem. Zyn wangen werden rooder, zUn opgeruimd heid kwam terug, hy is sterker geworden. De eetlust was goed en de epysverterlng eveneens. Kortom, zyn gezondheid herstelde zich en hy is thans volkomen gezond. Vele anderen, voegde onze verslaggever de dankbare moeder toe, hebben my eon dergeiyke verkla ring als U gegeven en ik gevoel my geluk kig een dergeiyke verklaring ook uit Uw mond te mogen vernemen wat de werkdadigheid dor Pink-pillen betreft, waDt geiyk ze die inge wandsziekte en algemeene verzwakking by Uw zoontje genezen hebben, zullen zy even eens by anderen bleekzucht, bloedarmoede, neurasthénie, rheumatiek, algemeene zwakte by man en vrouw bestryden. By de kinderen zullen zy het rachltismus en den St. Vitusdan» genezen. Het schryven dat dezer dagen het toege zonden portret vergezelde, behelsde de ver klaring dat hun zoontje nog steeds welvarend was; de genezing was dus van biyvenden aard. Pi-ys ƒ1.75 de doos; f 9.- per 6 doozen. Verkrygbaar by J. H. I. Snabilié, Steiger 27 Rotterdam, hoofddepothouder voor Nederland, en in do apotheken. Franco toezending tegen postwissel. Ook echt verkrygbaar voor Leiden en Om streken by Reyst Krak, Drogeryen, Bees tenmarkt Wyk 5 No. 41, en J. H. Dijkhuis, drogerijen, Hoogstraat No, 5. 2286 79

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1902 | | pagina 6