12854 Zaterdag Januari- A0. 1902. tgeze (Qtmrant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit VIER Bladen. ■r- Eerste Blad. fieil.-Znidalrikaansclie Voreeniging. Geschiedenis-onderwijs. PRIJS DEZER COURANT: .'Voor Loidon por 8 manndonS 'Buiton Loidon, por looper en i Franco per poot f 1.10.' waar agonUn gOTOatigd rfln 1.80 1.65- PRIJS DER ADVERTENTIÈN: Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17 J. Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren bulten de stad wordt f 0.06 berekend. Afd. Leiden en Omstreken Ontvangen by den Penningmeester, Zoeter- froudache Singel 41: Qecollectee d op de zilveren bruiloft van CL O., to Leidschendamf 9.88/ Door bemiddeling van het Leidsch Dagblad c Op het jaarfeest der jongelingsvereeniging der Geroform. Gemeente te Rynsburg f 10.20. Van de Catechisanten van 14 tot '16 jaren der Gereform. GemeeDte te Rynsburg2.50. Gecollecteerd op een zeker feest Wan den heer M,2. Bydiagen kunnen worden toegezonden ann rden Penningmeester of aan hot Bureel van dit Blad. Onder de leervakken, voor de gewone .pchool verplicht gesteld in art. 2 der Wet op |Let Lager Onderwijs, is er geen, waarover jido meeningen en inzichten zoo wijd uiteen- Joopon ale heb vak, vermeld onder letter e jtvan dat art.beginselen der Vaderlandsche geschiedenis. Dat verschil vloeit in de eerste plaats jyoort uit verscheidenheid van levensbe schouwing, in verband met godsdienstige opvattingen. Deze allerbelangrijkste zijde Wan het vraagstuk kan hier niet behandeld worden, cn ligt ook eigenlijk buiten den 'kring eener gedachtenwisseling, bedoeld om \invloed te oefenen op de opinie van an deren. Maar daarenboven rijzen nog tal van ^vragen. Men is het niet eens over het doel, noch over den aard van het geschiedenis-on derricht, voor de jeugd het meest passend te ^'achten. Evenmin zullen allen het nut er van erkennen, zoodat voorstellen, om het van ;de lijst af te' voeren, meermalen zijn verno- jmen. En voor de methode behoeft dat nog jwel gezegd te worden heerscht het meest 'mogelijke gebrek aan overeenstemming, zoo dat, wie beproeven wil er in he^ openbaar (iets van te zeggen, alle kans heeft slechts bij Penkelcn bijval te vinden. Tegen schrapping verzet zich ons nationa liteitsgevoel. Als volk hebben wij een vcr- leden; dat te kennen, mag een eisch van het (Staatsburgerschap heeten. Niet te weten, .welke lotswisselingen de Nederlandsche na- jtie in den loop der tijden heeft ondergaan, [,warc een leemte in onze ontwikkeling. Mis- echien zijn er onder hen, die alleen hart 'hebben voor de stoffelijke eischen des le- jjvens, naar wier oordeel die kennis wel ge- jïnist kan worden; hen van ongelijk te over tuigen, gaat boven ons vermogen. Men moet dat voelen. Maar dat er ooit een wet gever zal opstaan, die het historisch ondor- jWijs van het leerprogramma verwijdert, mag ton sterkste worden betwijfeld. Voor velen, die wel prijs stellen op dit <fbnderwjj8, ligt het zwaartepunt in den in vloed, dien het voorbeeld van grootc man- jnen on vrouwen uit den voortijd uitwerkt jpp de karaktervorming; zij zouden dus aan .'de zoogenaamde biographischc methode de ^voorkeur geven. Do waarde van dat voor dbeeld ontkennen wij niet; alleen, men oor- ('deelo ook hier niet eenzijdig. Om van die ^voorgangers het leven naar waarde tc schat- [iten, moeten wij het geheel kennen; niet al leen iets weten van hun handelingen, maar ook kunnen opklimmen tot de beweegrede nen hunner daden, op de hoogte zijn van dc [omstandigheden, onder welke zij zijn opge treden. Zeer veel daarvan ligt geheel buiten het bereik van de jeugdige leerlingen, die onze volksscholen bezoeken; niettemin kan de bekwame onderwijzer, een gepaste keus j doende, in die richting zeer veel doen, tc [meer omdat de aantrekkelijkheid van het i onderwtrp hem een krachtige hulp ver- jleent. Anderen zijn van meening, dat niet de historische feiten op zichzelf de meeste aan dacht verdienen, maar de toestanden, zoo als die zich geleidelijk uit het verleden heb ben ontwikkeld. Ook daarvoor is veel te zeg gen, naardien men langs dien weg eenig begrip krijgt van de alles beheerschende wet der evolutie. De waarde lier kennis wordt meer en meer erkend, en in een groot aantal scholen neemt de beschavingsgeschie denis een steeds ruimere plaats in. Is daarmede gezegd, dat feitenkennis wel gemist kan worden? Het is een algemeen verschijnsel, dat voorstanders van eenig denkbeeld maar al te zeer de neiging hebben om andere denkbeel den daarmede strijdig te achten. Geschiede nis is nu eenmaal .hetgeen geschied is1', dus in hoofdzaak feiten, gebeurtenissen, aan een bepaalde plaats en een nauwkourig aan te geven tijdstip gebonden; tusschen feiten en toestanden ontdekken wo een voortduren de wisselwerking, onder de heerschappij van de wot van oorzaak en gevolg. Die wet te leeren kennen, is van bet voortgezet histo risch onderricht een dor meest te waardce- ren vruchten. In do lagero school kan dit begrip alleen in zooverre tot zijn recht ko men, dat op het verband van het betrek kelijk gering aantal feiten, ook in het vluch tig overzicht van wijzigingen in de toestan den, steeds wordt gewezen. Welke feiten? Hier komen wij tot een an der verschilpunt. Men zou het verhaal van de oorlogen bijv. wel wat op den achter grond willen houden. Zeker is daaraan vaak te veel ruimte toegekend; maar, er geheel van te zwijgen? Zouden wij goed doen door te eischcn dat in de scholen onze kinderen uiets of uiterst weinig vernemen van den heldentijd, die aan de Republiek der Ver- eenigde Gewesten het aanzijn gaf, noch van de kloeke worstelingen ter bescherming van onze vrije beweging op zee? In de levensbe schrijving van een bijzonder persoon zal men zeker wel niet de gebeurtenissen weglaten, die zijn lovensduur ernstig bedreigden, noch d<. belangstelling onthouden aan hetgeen de vermogens van zijn lichaam en van zijn ziel tot de uiterste spanning heeft gebrucht. Dat zijn, in het leven der volken, do oor logen. En niets is meer in staat, om liefde tot den vrede aan to kweekon, dan een ver standige behandeling van dat onderwerp. Aan deze weinige, losse opmerkingen, wor de nog een enkele toegevoegd. De toekomst ia het kind van hot verleden het heden is de korte overgang. Van welk verleden? In de eerste plaats toch wel van het jongste. Voor de kennis van hetgeen ons omringt en van het geheel, waarvan wij deel uitmaken; van de gebeur tenissen, die wij beleven en waarin wij be lang stollen, is het onmiddellijk voorafgaan de van de meeste waarde, ook met het oog op het begrijpen van het noodzakelijk yerband. Dit wordt, naar het ons toeschijnt, niet ge noeg in het oog gehouden. Het is geen over drijving wanneer men verzekert, dat de ne gentiende eeuw tot de minst bekende be hoort. Bij oxamons, voor welk vak ook, doet men dezelfde ervaring op. Om dezo wanverhouding weg te nemen, is voorgesteld, en beproefd ook, de geschiede nis bij het onderwijs op haar hoofd te zetten, dat wil zeggen, van het heden uitgaande, langs de lijn van het verleden op te klim men. Men noemde dat de retrospectieve me thode. Het schijnt ons toe, zonder met zekerheid te weten of die manier van be handeling nog verdedigers vindt, dat zij in strijd is met de wet, die de "^^rzaak aan het gevolg doet voorafgaan, ^n de kennis der eerste vordert alvorens van het laatste een goed begrip te hebben. Toch moet de fout vermeden worden. De nieuwere geschiedenis, zoowel vaderland- echo als algemeene, is als denkstof, als ontwikkelingsmiddel, van het meeste belang. Hoe interessant de periode van Friezen en Romeinen, hoe rijk aan kleuren en vormen di graventijd ook geweest zij, men zou, na ze vluchtig tc hebben besproken, ten einde te verkrijgen een los getimmerte van het gebouw der historie, do verdere afwer king van dit deel tot later kunnen bewaren, om eerst meer in bijzonderheden den tijd na Karei V, het uitvoerigst de eeuw die aan de onze voorafging, te behandelen. Tegen vroe ger gevolgde manieren, het van buiten laten leeren bijv. van de namen der graven van Holland met de jaartallen, die wij dien tengevolge nog op ons duimpje kennen, behoeft niet langer gewaarschuwd t worden dat geschiedt nergens meer. Dat men nu nog eenige stappen verder ga. Niet lang geleden maakten wij kennis met een gymnasiast van een gevorderd studie jaar, die vrijwel op de hoogte was van den Peloponnesischen strijd en van dc Punische oorlogen, maar een niet dan zeer flauw be grip had van de wereldhistorische gebeur tenissen, die in do jaren 18601872 de ver- huodingen van de Europeescha volken heb ben gewijzigd. Dat lag natuurlijk niet aan den leerlii.g, maar aan het leerplan zijner school. Wij gelooven dat een vroegere ken nismaking met de allernieuwste en heden- daagsche geschiedenis zeer is aan te bevelen. Hetzelfde geldt de lagere school waar de leertijd beperkt, het bevattingsvermogen nog weinig ontwikkeld is, en men moet woe keren met lesuren en leerkrachten. Die te gebruiken voor dingen van ondergeschikt belang achten wij niet raadzaam. En het doet er niet toe, of men biographieèn van be roemde personen, verhalen van gewichtige ge beurtenissen, schilderingen van beschavings vormen in den ruimsten zin van het woord aan de orde stelt, in elk geval, wat in tijdsopvolging het naast aan ons staat, moet het best bekend worden, omdat in de eerste plaats uit dat verleden het heden is ge groeid on de toekomst zal ontspruiten. Leidon, 18 Januari. Mevrouw de weduwe prof. ^iele heeft, ter voldoening aan den wensch van haar overleden echtgenoot, zijn kostbare boekerij aan de Universiteits-bibliotheek te Leiden geschonken, met uitzondering van de wer ken, die op de Remonstrantschc eer betrek king hebben en aan de Broederschap worden gegeven, en van de belletristische literatuur. Behoudens nadere goedkeuring, zal voor deze boekerij in het huis vroeger door prof. De Vries bewoond, een vertrek worden be stemd, dat ook door de mildheid van me vrouw Ticle zooveel mogelijk als de studeer kamer van don grooten geleerde zal worden ingericht en „Title's kamer" zal heeten. De zorg voor het een en ander is pgedragen aan prof. Do Goejo, als Interpres legati Warneriani, en di\ Dc Vries, als Bibliothe caris. Mevrouw dc weduwe Tiele stelt daarbij jaarlijks een aanzienlijke som beschikbaar, ten einde de verzameling met name wat de Assyrische en Oud-Perzische letterkunde en de Godsdienst-wetenschap betr ft, op de hoogte van den tijd te houden, met de be lofte maatregelon tc treffen, opdat dit ook na haar overlijden zal kunnen voortgezet worden. T i e 1 c's kamer zal het scnoonste ge denk tecken worden, dat ooit voor een ge leerde is gesticht, en een blijvend getuigenis zijn van zijn liefde voor de Leidsche Univer siteit, en van do grootschc wijze, waarop zijn eohtgenoote den door hem gckocBterden wensch vervult. Do overledon hoogleeraar was buitenge woon mild in het uitlecnen van boeken. Met het oog op het boven medegedeelde is het wenschelijk dat allen, die nog boeken, tot zijn bibliotheek behoorende, onder zich hebben, die ton spoedigste teruggeven. Bij de firma O. Kooykor, alhier, is van de hand van den heer E. van Gendt, gene- raal-majoor b. d., verschenen een werk ge titeld: „Verduurzamen van levensmiddelen on in verband daarmede beschouwingen over de slachtmethodes van huisdieren In de eerste plaats behandelt de schrijver alles wat op het verduurzamen van gewone levensmiddelen betrekking heeft. In de tweede plaats wordt, mede zeer uit gebreid, behandeld het bereiden ,ran vruch tensappen, geleien en marmelades. De in beide gedeelten vervatte onderwer pen worden verduidelijkt door een beschrij ving van den gang van zaken in de Hol- landsche Conservenfabriek te Alblasserdam, in de eerste jam- en pulpfabriek van de firma Corns. Sipkes te Haarlem, en in de beschuitfabriek van den heer Van Hattem te Rotterdam. Afbeeldingen van de inwendige inrichting dezer fabrieken en van de daam gebruikt wordende machines treft men n den tekst aan. In het laatsto gedeelte bindt de schrijver den strijd aan togen in ons land toegepast wordende methodes om slachtdieren te dooden. Terwijl door dc „Vereeniging tot bescher ming van dieren" het gebruik van een schietraasker wordt aanbevolen, komt de schrijver, na nauwgezette studie, tot de con clusie, dat de Joodsche of ritueele methode, dat is die waarbij enkel de halssnede wordt toegebracht, boven alle andore methodes verreweg de voorkeur verdient. Dat oordeel is gegrond op de volgende beschouwingen. De humaniteit geeft de „halssnealo aan als die methode, welke het dier het minst doet lijden, omdat: lo. door de snelle en overvloedige bloed vloeiing, het snelst en zekerst bewusteloos heid, dus gevoelloosheid, wordt teweegge bracht; 2o. de snede, mits deze met een uitne mend scherp mes wordt toegebracht, op zichzelf zeer weinig pijnlijk is, te meer daar deze, op de goede plaats toegebracht, slechte weinige gevoelige zenuwen treft. De hygiëne doet de „halssnede" kennen als de meest rationeel e, cmdat hier door een snelle en overvloedige uitvloeiing van het bloed wordt verkregen, waardoor het vleesch beter en langer tegen bederf ge vrijwaard is dan bij alle andere slacht methodes. De economie doet eveneens aan de „halssnede" de voorkeur geven air de meest voordeelige, omdat' lo. het vleesch spoediger bestorven is; 2o. het vleesch malscher is, (beide als waarschijnlijke gevolgen der spiercontrac ties) 3o. het vleesch langer goed blijft; 4o. dit een mooier aanzien heeft (beide omdat het vleesch minder bloed bevat dan bij de andere slachtmethodes) 5o. voor den kooper het vleesfh van do op deze wijze geslachte dieren goedkooper is, daar dit minder bloed bevat. Niet alleen aan de dames Koof den van huisgezinnon, maar ook aan die telast met het geven en ontvangen van onderwijs aan de Nederlandsche Kook- en Industriescho len alsmede aan de Vleeschhouwers en leden der „Verceniging tot bescherming van die ren" bevelen wij dit werk ter kennisne ming aan. In het Nutsgebouw alhier werd gister avond ln dit seizoen de eerste cursus vergade ring gehouden van de vryzinnlg-democratische klesvereeniging „Vooruitgang". Als spreker trad op mr. J. van Drooge, redacteur van het „Sociaal Weekblad", die tot onderwerp ge kozen had: „Handhaving der sociale wetten." Wees zoo zuinig mogeiyk met strafbepa lingen en schryf zo nooit ln de wet, wanneer gü er buiten kunt, of wanneer g(j niet zeker zyt ze te kunnen bandhaven Dat was de schering, waarop do spreker zyn mededelin gen had geweven. Achtereenvolgens ging hl) daarbij verschillende wettelijke bepalingen na, de inmenging van de strafrechten si of niet aanbovelend. Voor do handhaving van het vereenigirigsrecht wil by van strafbepalingen volstrekt niet weten; de werkgever, die zijn werkman wil ontslaan wegens lidmaatschap van vakvereeniglng of Kamer van Arbeid, zal altijd wel een stok weten to vinden om den licnd te slaan. De publieke opinie en vooral de vakvereemging moeten hier de hand havers z(jn. Veel heil van strafbepalingen verwacht spr. evenmin tegen drankmisbruik, wel daaren tegen om bfjv. vervroegde winkelsluiting door te voeren. Hier hebben enkelen ln hun macht, de goheelo zaak te doen mislukken en die enkelen moeten daarom duchtig faire ge nomen worden. In 't algemeen dient de rechter zelden, maar dan krachtig op te treden op 't gebied der sociale wetgeving. Dit geldt vooral de Leerplichtwet. Wanneer de ouders hier voor den rechter komen, hebben ze reeds allerlei phasen van de procedure doorloopon en zl)n blijkbaar onwillig Althans wanneer de werings- commissies haar plicht doen. Deze commis sies moeton niet alleen officieel tweemaal per maand samenkomen en cdlicleele en uniforme standjes uitdeelen, maar elke zaak ouderzoo- ken en trachten de by de oudere bestaande economische bezwaren weg te nemen. Sproker gaf eenige voorbeelden van plaateen, waar dit reeds gebeurt. Vervolgons bepleitte hy de invoering van strafbepaling voor 't gohoele land, waarin de workgever wordt strafbaar gesteld, die leer plichtige kinderen loonarbeid doet verrichten. Een dorgeiyke bepaling, doch sliuon geldende gedurende de schoolt :on, is verleden jaar door de gemeente Franekoradeel ingevoerd. Spr. toonde aan dal dit goed is, maar nog maar half werk. Allo loonaibeid van leerplichtige kii deren moet verboden worden. Dan ook heeft het kind wat aan zyu jeugd. Spr. kwam vervolgons aan du arbeidswet, waarby hy hot langst stil stond. Uit officieel© en niet offlcieele gegevens tcfbnde hy aan, hoe slecht het nog met do handhaving dezer wet gesteld is. Hy drong aan op uitbreiding van het personeel der arbeidsinspectiën. En vooral op samenwerking dor inspecteurs mot de arbeidsorganisaties, dr.arby wyzond op het voorbeeld van Wurtomberg, waar deze samen werking uitmuntende resultaten geeft. liy woes verder op, en keurde ten steikste af, de weinige sympathie der rechterjyko macht voor de sociale wetgeving en las ver schillende gotuigenlsöon voor o. a. van den heer Van Löben Seis en uit „De Nederlander", waaruit biykt, dat ook de anti revolutlon- nairen er zoo over denken. Tooh verzette hy zicli met klem tegen wederinvoering dor speciale minima als niet afdoende, maar be toogde dat de Rogeeiing zeer kieskeurig moet zyn ty de benoeming van nleuwo kanton rechters en maar niet menachen moet nemen, alleen omdat ze ai zooveel jaren geleden ge promoveerd of al zooveel maal ter audiëntie zyn getogen. Spr. eindigde met de hoop uit te sproken, dat de 60oiale richting èn by den arboider èn by den werkgever èn by hot publiek en vooral ook by de rechters populair zou worden. Uit het gesprokene ontspon zich een ge dachtenwisseling tusschen der. heer Van Drooge en verschillende leden, die ongetwy- feld naar huie gegaan zyn met don Indruk, dat dergelyke byeenu.omston niet anders dan hoogst nuttig werken. Biykens advertentie treedt Maandag-avond a. a. te hal/negen in het „Volkshuis", alhier, als sproker op de heer D. de Klerk, van Rotterdam, daartoe uitgenoodlgd door de Afdeellng Lelden van het Alg. Ned. Werklieden verbond. Voor wie dezen sympathieken volksman niet kennen, diene, dat hy van beroep tot het emldsvak behoort. Als leider van de amlda- vereeniglug „8t. Eloy" bracht hy ln Rotterdam veel tot verbetering van dat vak tot stand, en door zyn streven werd de aandacht van politieke mannen op hem gevestigd. Dit had ten gevolge, dat Rotterdam hem afvaardigde naar zyn gemeenteraad niet alleen, maar ook naar de Tweede Kamer. Ongetwijfeld zullen velen opgaan, om dezen door eigen kracht ontwikkelden man uit het volk te hooren. Het bestuur van de afdeellng Lelden en Omstreken der Nederlandsche Maatachappy tot Bevordering der Geneeskunst beetaat voor het jaar 1902 uit de hoeronD. Stlgter, voor zitter; dr. W. T. M. Weebers, secretaris; dr< A. Hartovelt, penningmeester. By de regimenten infanterie Is een opgave gevraagd van een luitenant om in April a. e. by het Instructie-bataljon te wor den overgeplaatst. Aangezien het nog dikwyia voorkomt, dat miliciens met groot verlof aan hun korps- oommandant toestemming vragen een huwe- lyk aan te gaan, wordt er nog eens op ge wezen dat ten gevolge van hot in werking treden der gewyzigde mililiewet op 1 Januari j.l., dezo toestemming niet meer noodig is. Benoemd is tot Jeeraar in de hygiëne aan de normaalschool te Hoorn, dr. H. L. E. van den Berg, arts aldaar, vroeger to Leiden. Door de Algemeene Rekenkamer la onderstaande candldateniyst aan H. M. de Koningin aangeboden, ter verkiezing van een eeciotaris van het college tor vervanging van jhr. mr. Van Reenen, die als lid ls afgetreden 1°. G. C. baron van Asbeck, raad-adviseur by de Rekenkamer; 2 Mr. A. S. Miedema, commies by het departement van oorlog; 3° Mr. J. E. Boddaert secretarie van cura toren der Ryksuniversitelt te Lelden. NC.) Dezer dagen ontving H. M. de Koningin- Moeder den Commissaris der Koningin en de leden van Gedeputeerde Staten van Zuid- Holland in auuiëntie. Morgenochtend to tien uren zal de nieuw gebouwde korz der Ned.-Horv. Gein. te Har- melen plechtig worden ingewyd door de. J. W. Beerekarnp, van Jutfaas, ala consulent. Heden vierde te 's Gravenhage de briga dier majoor der Ryk8voldwacht C. L. J. Brugge- mans, vroeger te Noordwyk, onder vele biyken van belangstelling en waardeering zUn 40 jarig ambtsfeest. Do brigade-Den Haag schonk hem een fraaien bureaustoel. Aangaande het bericht betreffende de audiëntie vaQ H. M. de Koningin op 16 Januari wordt nader gemold, dat die audiëntie word gehouden op de gobruikoiyke wyze en van een minder offlcleelen stempel ais by dergelyke gelegenheden, in deze geen sprake is. Z. K. H. de Prins der Noderlandon ontving de heeren niet, maar was tegenwoordig bU de audiëntie van H. M. Louis Bouwmeester trad gisteravond te Haarlem op en heult er als „Herodes" nieuwe triomfen gevlord. H(J wprd met toejuichingen, toespraken, bloemen, kransen en geschenken op grootsche wyze naar aanleiding van zyn 40 jarig jubileum gehuldigd en aan het Grand Hotel Funckler ln do Groote Houtstraat werd hern, lo mi den van dichte menschendrommen, door Haarlems muziekkorps „Harmonie" en Haarlems mannenkoor „Caecilia" een serenade gebracht. Do spoorwegwagen, waarmede morgen, het stoffeiyk overschot van Baron Galvagna Italiaansch gezant, in den Haag naar zyn vaderland wordt overgebracht, is ingericht ala rouw wagon. Hedenvoormiddag vertrok van's Graven- hago oen detachement artilleristen naar Breda voor de proefnemingen met het nieuwe snel- vuurgeschut. Door mevrouw de wed. Vlgelius, geb. Varkevisser, is aan Den Haag eone som van f 18,000 vermaakt, met bepaling dat de renten zullen moeten worden aangewend tot aanmoediging van de Beeldende Kunsten en speciaal van de Schilderkunst. B. en Ws. stellen den Raad der Residentie voor,het legaat te aanvaarden. De Raad van Bestuur der Academie vaa Beeldende Kunsten heeft zich bereid verklaard zich te belasten met het besteden van de inkomsten uit het legaat. De uitslag van den te Leeuwarden ge- houden tooneilwedatryd is, dat door de jury*" de gouden medaille is toegekend aan de Kamer „A D. O" van 's Gravenhage. De zilveren modaille aith de Kamer „Zwolle" van Zwolle on de bronzon medaiile aan de Kamer „Oorbulo" van G; n «gen. In de „Bladen«voor Hygic.i sche thera pie" hooft Dr. P. H. Eykman, 'irccteur der Phyaiatrische Inrichting tc Sclieveningcn,' oen artikel „kanker en Röntgo..stralen' go-" schreven, waai in L j melding maakt van 3 gevallen, waarin hij dc X-stralen voor de genezing van kanker heeft toegepast, liet eerste goval betreft een 61-jarigo patiënte aan borstkanker lijdende bij wie vaa geen mid delen meer hulp was te verwachten. In en kele maanden tijds waren alle algemeene zoo wel als plaatselijke ziekteverschijnselen go-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1902 | | pagina 1