De uitverkorenen lot de Nobel-prijzen.
Deze week zffn te Stockholm voor den
eersten keer de Nobel-prffzsn uitgereikt
Deze prijzen zijn ingesteld krachtens den
uitersten wil van Alfred Nobel den Zweed
schou ingenieur, die het dynamiet heeft uit
gevonden en met de toepassing zffner uit
vinding een groot vermogen heeft verworven.
overleed, vfff jaar geleden, op 10 Dee.
1896 kinderloos te Parijs en teen zijn testament
geopend werd, blesk dat bij zijn nalatonsebap
van ongeveer 20 miilioon gulden grootendeels
had bestemd voor weldoenore der menschheid.
De rentsn moeten jaarlijks, na aftrek van
onkosten, op zijn sterfdag worden verdeeld
onder vijf personen, nl. drie die zich hebben
onderscheiden door de belangrijkste ontdek
kingen op het gebied van lo. de natuurkun
dige wetenschappen; 2o. de scheikunde en
3o. de geneeskunde of de physiologie. De
vierde prijs moet worden toegekend aan den
schrijver van den belangrijksten letterkundi
gen arbeid „in ideatistischen zin" en de vijfde
eindelijk aan dengeen die het meest beeft
gedaan voor den vrede en de broederschap
onder de volkeren, bepaaldelijk tot beperking
of opheffing van de staande legers en de be
vordering van de arbitrage.
De moeilijke taak om de waardigsten aan
le wijzen, had Nobel eerst willen opdragen
van de Fransche Academie. Later echter
hoeft hij het beter geacht het oordeel
op te dragen aan zijn landgenooten en wel
wat de natuurkunde en scheikunde betreft
Ban de Academie van "Wetenschappen te
^Stockholm; die voor geneeskunde aan het
Xarolinisch instituut (voor genees- en heel
kunde) aldaar; voor letterkunde aan de
^weedsche Academie en voor den vredesprijs
Ban de Noorweegsche Kamer van Afgevaar
digden.
De uitvoering van. deze bepalingen ls niet
tonder bezwaren geweest, wegens de niet
Volkomen duidelijke bewoordingen van den
uitersten wil en omdat de lichamen, die met
de beslissing beiast werden, aarzelden die
jaak te aanvaarden, welke uitteraard een uit
voerig onderzoek vereischt. Vooral door de
bemoeiingen van den konmg van Zweden en
Noorwegen heeft men echter ten slotte, ook
in overleg met de verwaDten van den erflater,
een regeling getroffen, waardoor men meent
aan diens bedoelingen het best te kunnen
voldoen.
Bepaald werd o. a. dat een vierde deel der
renten zou worden gebruikt tot dekking der
kosten van onderzoek, waartoe voor eiken prijs
een afzonderlijk bureau is ingericht, waaraan
tevens een boekerij is verbonden. Bovendien
z aan die voor de wetenschappelijke vakken
laboratoria verbonden, die voor geleerden van
alle landen openstaan. Het gebouw voor het
•Nobel instituut te Stockholm is nu twee
maanden geleden in gebruik genomen en
•weldra zal te Christiania de vredes-boekerij
worden geopend.
Van vier prijzen elk van ruim f 100,000
zijn de bekroonden deze week, gelijk gemeld,
bekend gemaakt. Voor ons Nederlanders was
ipet zeker een aangename tijding, dat tot do
gelauworden onze voormalige landgenoot prof.
Van 't Hoff behoort, de vroegere Amster-
damsche hoogleorasr.
Jacobus Henricus van 't Hoff
werd den 30sten Augustus 1862 to Rotterdam
geboren, doch is Duitsch professor, daar hff
Ie 1895 een leerstoel aan de Borlffnsche
universiteit aanvaardde, waar men een labo-
ra -rium te zijner beschikking stelde.
In de schitterendo pleiade van de meesters
der tegenwoordige scheikunde verdient Van
't Hoff een der voornaamste plaatsen in te
nemon. Hff is 't geweest, die 't eerst de theone
over de „scheikunde in de ruimte" of stereo-
Trof. Yan 't Hoff.
chemie heeft verkondigd, een theorie, die
langen tffd van vele zijden besproken ia. Thans
wordt dit niet meer gedaan, omdat nu reeds
geruimen tffd geblekon ls, dat onze landgenoot
„geon product van triviale natuur-philosophic"
is, waarvoor men eens professor Kolbo van
Leipzig heeft uitgemaakt Twee jaar geleden
was het 26 jaar, dat professor Van 'fc Hoff te
Utrecht promoveerde en dese dag is destijds
te Rotterdam feestelijk herdacht.
Talrijke onderscheidingen zijn den geloerde
te beurt gevallen, doch deze, die hem maakt
tot den primus inter pares, mag gerust gezegd
worden, de grootate te zijn, hem tot dusverre
verleend.
Prof. Behring.
Professor Behring heeft het gedeelte van
den Nobelprijs, bestemd voor hem, die do be
langrijkste ontdekking gedaan heeft op medisch
en hygiönisch gebied, te danken aan de uit
vinding van hot serum tegen diphiherltis en
met Robert Koch is hff wel de meest be
roemde onder de Duitsche bacteriologen. Toch
komt de eer van genoemde ontdekking hem
niet uitsluitend toe. Bewezen ls toch, dat zffn
ontdokking het gevolg is van een serie vroe
gere vindingen, voor het meerendcel in Frank
rijk godaau. Bovendien zou zonder de verbe
teringen van Emlle Roux, in de techniek van
Behring aangebracht, de ontdekking van het
sorum tegen diphtherltis zeer onvolmaakt en
van betrekkelijk weinig practische waarde
zijn geweest.
De naam van Roux, evenals die van Beh
ring, zal in erkentelijke herinnering blijven bff
de menschheid. Toen het Institut de France
aan Roux den grooton prijs van 100,000 tr.
toekende, wilde hff dozen slechts aannomen op
voorwaarde, dat hff met Behring dezen prffs
mocht deelen.
Thans is door niemand het denkbeeld ge
opperd hetzelfde te doen, maar het zou on
rechtvaardig zffn niet even te memoreeren,
weik aandeel deze Fransche geleerde naast
Behring gehad heeft in de meest belangrijke
vondst op het gebied van de therapeutie van
de laatste jaron der 19de eeuw.
Prof. Röntgen.
Nog vóér vfff of zes jaar onbekend, is bü
beroemd geworden In de geheeJe wereld door
de ontdekking van de stralen, die zijn naam
dragen en die men ook wel K-stralen noemt
om het gebeimzinnigen aan te duiden, waar
mode hun oorsprong, hun aard en hun samen
stelling nog steeds zffn omgeven. Men weet,
welk een opgang gemaakt is met deze ont
dekking, waardoor men in staat is te zien
en to photographeeren door ondoorschijnende
lichamen. By het begin slechts een labora
torium curiosum, hebben zff ten slotte zich een
plaats in de geneeskunde veroverd en een
waro revolatie teweeggobracht in verschillende
industrieën. In één woord, de oude sage van
het lynehoog, dat volgens de legende zelfs
door muren heen keek, is ten volle bewaarheid.
Toen Röntgen de stralen ontdekte, was hff
directeur van 't physisch instituut van de
universiteit te Wurzburg, na eerst aan ver
schillende universiteiten hoogleeraar te zffn
geweest.
Sully PrudT'omrao.
Doze, wien de prijs voor letterkunde is toe
gekend, is niet weinig in zffn schrik met het
buitenkansjeminstens viermaal zooveel als
zffn verzen hem in 35 jsar opbrachten, zegt
bff. Dat belet den schrffver van Fransche
meesterstukken van hoogo poézie en tevens
van weldoende zedelijkheid, echter niet om
oen zeer schoon gebruik van de hem toege
kende som te maken. Zffn begin wae als dat
van de meeste schrffvers en dichters, moeilffk,
en daar hff zich dit herinnert, wil hff dit geld
besteden ter willo van jonge college's om
hen zoodoende in staat te stellen hunne wer
ken te doen drukken en deel te nemen aan
den wodstrffd van de Académie Fran^aiso
Dat toekont don man.
Hff wist al sinds een dag of vfff, wat
bultonkanaje hem stond te wachten. Kn daar
hff wel bogroep, hoe tallooxe confraters, be
kenden en onbekenden, hem dadelffk zoodon
komen „felicUeeron", is hff gauw Parffs uit
gegaan.
De kenze in do toekenning van den prffs
schffnt gestaan te hebben tussehen hem en
zffn landgenoot Fróaéric Mistral, den Spanjaard
Echega.ray en den Pool Heinrich Sien-
kiowics.
Fródóric Passy on Henry Dunant.
Er ls nog oen vfffde Nobel prffs, „vredesprijs"
genoemd, die is toegekend aan bovenstaandeo.
Iedereen weet, dat onder hen, die gewerkt
hebben om de wereld te vrffwaren voor de
verschrikkingen van den oorlog, niemand on
vermoeider is geweest en meer geffvord heeft
Henry Dumant.
voor de beroiklng van dit ideaal dan Fré-
déric P a s 8 y. Zffn naam zal eeuwig ver
bonden blffveQ aan al zffn werken, waar
van hff de stichter, de pleitbezorger en de
apostel is geweest.
Geboren in 1S22, deed Passy ten jare 1864
in de volle kracht van den manlffkon leeftffd
Zich te Parffs kennen als sohrff ver en rodenaar
op maatschappelijk gebied. Te Montpeliier,
Bordeaux en Nizza onderscheidde hff zich
daarna als leeraar in staathuishoudkundige
vakken. In 1867 eerst wierp hff zich met al
de kracht, met al bet vuur, dat in hem
gloeide, in den strffd voor de Vrede idee.
Hff werd en is gebleven tot in dezen
zffn hoogen ouderdom de aanvoerder, de
ziel dor gansche overal vertakte beweging.
Hff is oen dor grondvesters van den Inter
parlementairen Bond voor Scheidsgerecht en
Vrede, samengesteld uit leden van Europee-
6cbe Volksvertegenwoordigingen. Hff is lid van
het Instituut en stichter en voorzitter van de
vermaarde „Socióté fran^aise pour PArbitrage
entre Nations", in wier orgaan de rechten der
Transvaalsche Boeren met onvergelffkelffke
holderhoid en liefde door hem verdedigd
worden.
Frédéric Passy woont als patriarch van
een groot gezin te Neuilly aan de Seine.
In Passy's leveu is eenheid, vastheid. Zffn
godachten zffn 6cherp belffnd en worden klaar
als water vertolkt. Iiff is een vriend van leven
en actie, hff heeft samenwerking lief.
D u n a n t 8 leven daarentegen stormde tra
gisch voorbff. Zffn gedachten weiden ver en
dringen diep door, maar zff laten zich riet
door lffnen beperken Dunant heeft altffd
afzonderlffk en zelfstandig gestreden. Hff staat
daarom met buiten, maar hff troont boven de
beweging voor den Vrede.
Henry Dunant, de stichter van het Roodo
Kruis, brengt, tot armoede vervallen, in een
of ander afgelegen hoekje van Zwitserland in
vergetelheid zffn laatste levensdagen door. De
afgeleefde grffsaard zou zich in kommervolle
omstandigheden bevinden. Men had hem ver
geten. Toen zffn werk verricht was, juichte
de menschheid deze levende poözio, „het
Roode Kruis", toe, maar aan den oprichter
dacht niemand.
Met zffn verheven fierheid beschouwde hff
ongetwffield deze Soode-Kruis-vlag, die wap
perde in den kruitdamp boven do lffken en de
gewonden en hff zeide tot zichzelf: „Dat is
mffn werk en mffn nederig bestaan' was niet
van onnut." Eu dat was hem voldoende.
Doch het is niet slecht, dat de edele lieden
bun belooning krffgen en dat somtffds de
rechtvaardigheid van hen, die de deugden
der m ease hen vergelffken, den weideenden
menseh gaat opzoeken in zffn eenzaamheid.
Ziedaar voortaan Dunant beroemd of ton min
ste geéerd door xffn tffdgenooten, gerechtigd
een dergelffk besluit te nemen. De oude man
verwachtte zulk een erkenning niet. En dank
xff den Nobelprffs, zal men weten, dat er in
de wereld een zeventigjarige is, die in de
afgeloopen eeuw en voor de komende eeuwen
hot meest roerende, bet meest troostende work
heeft verricht en de menschheid met een vlag
heeft begiftigd, die allen goeden wil bffeen
brengt en allen baat tart deze vlag van
troost, waarheen zich de gewonden van het
slagveld sleepen, terwffl hun bloed vloett voor
die andere vlag, die plicht heet deze vlag
van mededoogen, die wit is als de stralende
deugd en rood als bet vergoten bloed.
In 1888 zocht hff een toevlucht in het
José Echegaray
ziekenhuis te Heiden aan hefc Bodenmeer, waar
hff sedert don avond zffns levens doorbrengt.
Kardinaal Langónieux schilderdo Dunant
eens met deze woorden„Hff is de man van het
goede, de groote weldoener van het menschdom
Zffn naam staat gebeiteld in bewonderens
waardige werken en God zal hem daarvoor
zegenen, zelfs hier nog op aarde."
RECL191E8,
B 40 Cents per regel.
Op het laatsto internationaal congres van
Tandheelkunde, gehouden te Parffs (ter ge
legenheid der Tentoonstelling van Parffs van
1900) werd Odol genoemd het besfe van de
mondwaters, die tot nog toe m den handel
gebracht zffn.
Prffs per heelen flacon f 1.—, balven flacon
60 Cents. 11203 26
De oorlog tussehen Engeland en Transvaal.
Uit Parijs komt het Lericht, dat de Engel-
sche regeering aan de mogendheden zou te
kennen hebben gegeven, dat de oorlog stel
lig tegen het einde van Maart van het vol
gende jaar uit is.
Vergissen wij ons niet, dan is dit nu reeds
de vierde maal, dat een datum voor het eónde
van den oorlog wordt opgegeven en wij voe
len ons dan ook, ondanks de bijvoeging van
het bijvoeglijk naamwoord „stellig" nog niet
overtuigd van de waarheid van deze bewe
ring, of het moest zijn dat de Engelschen be
sloten hadden om met Maart er mee op te
houden, opdat de kroning van Koning Edu-
ard VII in pais en vree kunne plaats hebben
in Juni.
Het is echter niet aan te nemen, dat het
ministerie van den heer Chamberlain plotse
ling zulke goede voornemens koestert en
tie beteekenia van bovenstaande mededeeling
zal dan ook wel zijn, dat lord Kitchener over
ruim drie maanden denkt te kunnen zeggen,
dat hij de verschillende commando's en Boe-
ren-leidcrs ten onder heeft gebracht.
Waarop deze meening van den opperbevel
hebber berust, is niet heel duidelijk. De be
richten van het oorlogsterrein uit de laatste
maanden en weken wijzen allerminst op een
succes, dat zulk een sprong zou rechtvaardi
gen, waarbij nog komt, dat wij niet uit het
oog moeten verliezen, dat dit nog slechts be
richten van Engelsche zijde zijn en. wij van de
tegenpartij niets hooren. Lord Kitchener
hoeft tot dusverre zich nog onthouden van
voorspellingen ten opzichte van het einde en
indien hij ditmaal van deze..gewoonte is af
geweken, zou hij zijn landgenooten een groot
genoegen doen met de gronden aan te geven,
die hem tot deze voorspelling geleid hebbeD.
Het waarschijnlijkste lijkt echter, dat het
ministerie, gewoon als het is oorlogje op
eigen handje in Downingstreet tc voeren, ook
op eigen gezag maar weder eens een einde
aan den oorlog heeft gemaakt. Want waar
vaststaat, dat de regecring zich herhaaldelijk
met haar voorspellingen en beweringen bela
chelijk heeft gemaakt, mag verwacht worden,
dat zij zich slechts in de uiterste noodzake
lijkheid nog eens aan ditzelfde thema waagt,
zeker als rij er van kan rijn, van verschillende
rijden den win dvan voren te zullen krijgen
indien nu weer uitkomt, dat de heeren minis
ters nog steeds er maar wat op los praten.
Waarom wordt nu weer aangekondigd, dat
de oorlog einde Maart uit zal rijn 1 Is het om
dat de regeering bang is voor de critiek van
het Parlement, vreest rij complicaties met an
dere mogendheden? Hierop moet „De Tel."
het antwoord schuldig blijven, maar zij her
haalt, dat waar het voor de Engelsche rogce-
ring een groote triomf zou rijn op zeker
oogenblik te kunnen zeggen: „De oorlog is
thans uit", het wel belangrijke gebeurtenis
sen moeten rijn die haar nopen tot en onvoor
zichtigheid, die haar reeds vroeger zoo slecht
is bekomen.
De officieelo cijfers van den Britschen in-
en uitvoerhandel, openbaar gemaakt door
den „Board of Trade" zijn weinig bemoedi
gend. In de maand November bedroeg de
invoer bijna 47 millioen pd. st. tegen bijna
BO millioero in November van net vorig jaar.
een vermnidering dus met dne millioen pond
Ook de uitvoer nam af en wel v^n 24,6 mil
lioen tot 22,8 millioen pd. st., alzoo met 1,8
millioen.
Nog ongunstiger wordt de verhouding, wan
neer we de cijfers voor de elf maanden van
dit jaar vergelijken met die van het vorig
jaar. Zij rijn voor den invoer 475,506,540 pd.
st. tegen 477,275,947 pd. st. derhalve
I,769,407 pd. st. lagor en voor den uitvoer
256,185,112 pd. st. tegen 267,839,334 pd. st. of
II,654,222 lager. a
Zullen deze cijfers de sprekende getui
gen van Engelands verminderde koopkracht
en van Engelands afnemenden handel do
oogen van de Britsche natie een weinig wij-
dor openen voor do dwaasheid van den
Zuidafrikaanschen oorlog?
Dr. Leyds heeft van een Franschman, die
onbekend wenscht te bleven een som van
10,000 frs. ontvangen voor de gewonden der
Boeren.
Terwijl nog steeds niet is gepubliceerd do
officieele opgaaf van de sterfte der concen
tratiekampen in October laat „Central
News" zich uit Pretoria seinen dat „het hoo-
ge sterftecijfer its de concentnséiekaxuj^en son
der twijfel té wijten is aan do zwaro regens.**
Het voedsel, de hospitaal-inrichtingen zijij
nu zoo uitstekend, dat het daaraan ni.ü kan
liggen, beweert do correspondent verder.
Klaarblijkelijk moet men rcczen dat het
6terftccijfor voor October buitengewoon koog*
zal zijn....
Bij den Duitechen Rijksdag rij** niet mih-,
der dan 211 verroeksehriffceia i^.et 166,793 hand
tcokeninge* ingekomen, die vragen pogingen
in 't werk te stellen otn een eiudo aan denf
oorlog in Zuid-Afrika te maken, met hand
having van de onafhankelijkheid der beide
republieken, reap, aan den Rijkskanselier hot»
verzoek te richten, alle reedzame middelen
tot beëindiging van den Boerenoorlog aan
te wenden Twintig verzoekschriften zijn le
gen Chamberlain gekant.
„Aan het volk van Philadelphia" wordt
een in vier talen gesteld vlugschrift rondge
zonden, vergezeld van do bekrmde photognv-
phio vau bet verhongerde Boereunieuije Li>-
zie van Zijl. Let vlugschrift goeie een uit
eenzetting der ellende in de ceoecritrotinkam
pen en doet een beroep op do mildheid der
Amerikanen; het is ondertcekend door twee
Boeren, in de Verecnigdc Sla&nn vertoeven
de :H. D. Viljoen en A. J. Liebenbcrg.
Uit de Kaapkolonie komen weer eenige be
richten over gevonniste opstandelingen
Uit Colesberg: Petrus PieoAar veroordeeld
tot een jaar gevangenis, omdat hij anderen
aan gazet heeft iemand van de Kaapeche po
litic gevangen te nemen en omdat hij paarden
schapen en tarwe aan dc Hoeren geleverd
heeft.
Uit Graaff Rei net: Een Boer is veroor
deeld tot een jaar en 100 pd. s.t boete, om-
dat hij geen kennis gegeve* heeft van do
aanwezigheid van den vijand. Hendrik Al-1
bertijn, korporaal bij een ©petandriingen-
commando, levenslang wegens rooverij eü
brandstichting
Volgens het „Bulletin du Comité de P1
Afrique frangaise" is er uit Warmbad (blijk
baar het dorp van dien naam in Duitsch!
Zuidwest-Afrika) bericht gekomen, dat veer<
tig Boerengezinnen, to zamen tellende ecmge
honderden mensehen, bijna alien vrouwen
en kinderen, de Oranjerivier overgekomen
zijn om zich in het Duitsche gebied t- vesti
gen. De Engelsche overheid schijnt, zie i niet
tegen die ntrek verzet te hebben. Behalve de
Afrikaners, die zich \an ons land uit daar
heen begeven, zijn er, volgens het B« lletin,
al vroeger eenige gezinnen uit het Zuiden de
Duitsche kolonie binnengetrokken.
Het stoomschip „Hellenes" is met 1015 muil
ezels van Nieuw-Orloans naar Kaapstad ver-
trokken.
Uit de verliezen li j*t van het Engelsche de*
partement van ooriog blijkt het volgende:
Oshoek, 30 November, 2 man gewond.
Frederikstad, Kaapkolonie, 2 December, li
man gesneuveld, 3 gewond, uilen van hetlSdo-
lansiers A December een man van Brabant*»
Horse gewond
Bij Heilbron, 3 December, man gewond*
van het 6de dragonders en de 74ste batterij
veldgeschut
Kolonel Mackenzie heeft in befc noordoos-*
ten van den Vrijstaat Lijon'e commando ge--
vangengenomen.
Dit bericht, dat er geheel uitziet als een!
Britsch succes, komt niet uit Bloemifontein
of Pretoria, maar uit Durban en ia vertraagd
door den censor.
Lord Methucn heeft veel groofer succes,
behaald dan het gevangen nemen van Lie-
benberg'e commando alleen. Hij heeft een
stoommolen van de Boeren gonoiuen, vertelt
Reute-r in triomf.
Het is minder om het nemen, van dien mo- i
len dat wij het feit vermelden, zoo schrijft
het „Hbl." Maar het lijkt ons heel merkwaar j
dig dat in een gebied dat gedurig werd door-
kruist door Britsche colonnes, dat herhaal-
dellijk werd schoongeveegd cn verwoest, do
Boeren een stoommolen bezaten, een inrich-
ting die waarlijk niet benoort tot de zaken
die een roobielo oolonne zelfs niet een Brit-,
scho mobiele colonne mede voert. Heb
schijnt dan toch, dau do Boeren nog in staat
zijn tot heei wat meer dan in verspreide
troepjes rondzwerven on plunderea.
Do ecrst£ apotheker van het concentratie-^
kamp te Bloemfontein heeft voor h«L Crimi-
neele Hof to Bloemfontein terechtgestaan'
wegens het onnadenkend toedienen van een
stryehndu-preparaot, dat den dood van drief
„vluchtölingen"-kinderen ten gevolge had.
De man dacht zeker: „Op een paar Loeron-1
kinderen meer of minder komt het nuniet
aan ©o zij ziju zoo nog gauwer uit hun lff-|
den." Het Hof dacht er büjkbaar ook zoo,
over en sprak hern vrij. Het eenigo gevolg
is, dat er nu zeer strenge bepalingen in 'tj
leven zijn geroepen mot betrekking tot me
dicijnen, dokters en verpleegsters, om in 't?
vervolg „vergissingen" te voorkomen.:
Volgens de „Liverpool Dady Post" is KeÜ
Engelsche departement van oorlog van meo-,
ning, dat het verschijnsel, dat tegenwoordig
zooveel Boeren zich overgeven, aldus ver- i
klaard moet worden, dat de Boeren zich bff
troepjes onderwerpen, om de schande te ont-j
gaan van een onderwerping van groote com!
mando's te gelijk. En dat zal zoo voortgaan, i
Het blad laat zich wel niet door heé-gebrui-j
kelijk optismiame van het departement op
sleeptouw nemen, maar ditmaal gelooft het,
dat do bijzonder gunstdgo rapporten vanl;
Lord Kitchener tot die goede vcn-w&chtingen!
aanleiding geven.
Volgens een „Central NeW-telegram uit
Bloemfontein hebban nu 2000 Vrijstaters vrij
willig don eed van getrouwheid aan Enge
land afgelegd. Zooveel ©derd-nd Kn vrij
willig! vraagt de „N. Ik C."
