Firma J. C. RATING. RAJAH-THEE R. 1. Rakels Theeën y Wonderlijk! In de Koffiebaal PIANINO. H. BERGMAN, 1 Belangrijke Groote Rijnlandsche Verloting, No. 12581 LEIDSCH DAGBLAD, WOENSDAG 23 OCTOBER. - TWEEDE BLAD. PER8OVERZI0HT* Hollandsche, Fransche en Weener I ïroodbakkerij en Koekbakkerij. Fijn. gekruide St.-lSlicolaas en Fijn gekruide JDordtsche St.-Nicolaas. Sanguinose. Kloosterbalsum, zuivere Preanger-Koffie, PARAKAN SALAK, zijn voor Leiden verkrijgbaar bij: Firma KOERTS FEENSTRA, Pielerskerk- Koorsleeg. J. P. FONTEIN, Haven 34. ga A. F. MULDER, Salomonsleeg. ga C. ROODENBURG Jzn., Haarlemmer/draal. S& R. E. SPIJKER, Hoogewoerd. Firma Wed. L. A. VERHOEI'k, Steenslraal. ten dienste van Landbouw, Kunst en Nijverheid, gevestigd te ALFEN aan den Rijn. Anno 1901. De Tijd besprak naar 'aanleiding vaii. de 'desbetreffende paragraaf in de Troonrede en aan de hand van een paar artikelen in Fran6che bladen de vraag der w e r k 1 i ©- denpensioDQcering. Voorop stelde het blad, dat het volgende in de Troonrede bedoeld is: ,,De verplichte verzekering", noemt haar de Troonrede, en met die toevoeging kon wol niet anders bedoeld zijn dan dat het in de plannen der Regeering ligt, een wettelijkeu dwang aan te wenden, ten einde die verzeke ring algemeen te maken. Of daarmede te gelijk ook uitspraak go- daan wordt omtrent de w ij z e, waarop de al- gemcene verzekering staat te worden verwe zenlijkt? Ja, in zoover, blijkens de aan'de bedoelde zinsnede voorafgaande woorden, met grond verwacht mag worden, dat een uitslui ten van ,,zeevisschcrij en landbouw" evenmin bij deze verzekering als bij di© tegen ongeval len, in den smaak valt van onze tegenwoordi ge bewindslieden. En ja ook, voor zoover in ide alinea, die er op volgt, duidelijk genoeg wordt aangegeven, hoe ,/e rijks schatkist" ten deze aan tamelijk zware eischen zal heb ben te voldoen. Neen echter in dien zin, dat èn het bedrag der verzekering, èn de onder- Jingc verhouding der premiën, èn het al of 'niet oprichten van een al of niet monopoli- seerende verzekeringsbank en zooveel meer 'nog, open quaesties blijven, omtrent welke het aanbeveling verdient van gedachten to wis selen." En dan gaat het blad zich „aan het bui tenland spiegelen": Het vermeldt als curieus de eischen, die in de Voi-x du Peuple gesteld worden en die daarop neerkomen, dat een werkman zoo on geveer op zijn 40ste jaar zal mogen rente nieren, terwijl na zijn overlijden, op welken leeftijd dan ook, zijn weduwe of andere levensgezellin" (De Tijd voegt er bij; „mis schien nog gezellinn o n) met zijn kinderen in staat moeten gesteld worden „fatsoenlijk" to leven. Hierop volgt hoofdzakelijk de vertaling van een geschrift van pater De Pascal naar aatf- leiding van de thans in de Franscho Karcur aanhangige voorstellen De hoofdzaken zijn er hier uit genomen. „In het stelsel dor regecring worden pa troon en werkman door de wet verplicht tot het gelijkelijk storten van een bijdrage, die bepaald wordt door het looncijfer. Die stor tingen hebben plaats aan een' speciale staats inrichting, welk© de ontvangen gelden kapi taliseert, door ze te verwisselen met rente brieven, wier opbrengst later zal worden uit gekeerd aan de rechthebbenden naar een vas ten maatstaf, die voor allen gelijkelijk in even redigheid van het looncijfer wordt aange legd." In een artikel wordt nu de volgende oritiek genoemd van den heer De Gailh&rd-Bancel (die wegens zijn bezwaren dan ook van den •taat onafhankelijke beroepskassen wil): „In het stelsel der regecring wordt een dubbele verplichting opgelegd: de ver plichting tot het betaio n van een som, die den werkman bij ziekte of ouderdom een pensioen verzekert, maar bovendien de ver- pliohting, om die som to stort en inde staatskas. Dat is niet één verplichting, 't zijn er twee. De hoor De Gailhard-Bancol nu on zijn vrienden zijn van oordeel, dat het opleggen der eerstgenoemde tot de bevoegdheid behoort van don staat, ofschoon velen, en naar zijn meening terecht, hun gevoelen uitspreken, dot men op 't oogenblik, inzonderheid in betrek king tot den landbouw, tot groote omzichtig heid is gehouden. De tweede verplichting evenwel, die om de bijdrage in de staatskas te storten wordt door hom in overeenstemming met zijn vrien den beslist ontkend, waar hij in de zitting yan 10 Juni jL zich aid u© uitsprak: ,j,Die twee de verplichting schijnt mij een aanslag to zijn op de rechten en vrijheden van patroon on werkman beiden, en ik aanvaard haar in geenendeele". En in overeenstemming met de ze uitspraak, overtuigd, dat in dergelijke aan gelegenheden de eerstbelanghebbenden behoo- rer. te worden geraadpleegd; dat voorts, om ten eenenmale betrouwbaar en gezaghebbend te zijn, zulk een raadplegen behoort te ge schieden ten aanzien der vak- en beroepaver- eenigingen zeiven, diende de heer De Gail- hardBancel tot groote verbolgenheid der regeering de volgende motie in: „De regee ring wordt uitgenoodigd het gevoelen te vra gen van de verschillende professioneele ver- eenigingen, volksbonden, werklieden-vsreeni- gingen, genootschappen voor nijverheid, han del en landbouw, voor zoover die wettig zijn opgericht, benevens van de kamer van koop handel,ben aanzien van het wetsontwerp der werklieden-pensionneering. Behalve het artikel van den heer De Pascal, vertaalde De Tijd nog grootend eels een arti kel in de Univers van den heer Villiers de l'Isle Adam, die het in beginsel met pater de P. eens is. De schrijver betwijfelt ook het recht van den staat om den werkman de vrije beschik king over een deel van zijn loon te ontnemen door hem te dwingen tot het storten daarvan voor zijn pensionneering. De onbillijkheid wordt voor bijzondere ge vallen nader betoogd: bij hen, wier loon schommelt, die geen vaste betrekking hebben, die van den landbouw leven, enz. Ook wordt gewezen op de ongelijkheid in de regeerings- zorg tusschen werklieden en bijv. kleine pa troons en het geheel wegcijferen van de tal rijke groep van hen, die noch patroon, noch loontrekkend werkman zijn, de onbillijkheid, die er schuilt in de schijnbare rechtvaardig heid mannelijke en vrouwelijke loontrekken- den gelijk te stellen, immers waar blijft do pensionneering van de vlijtige huismoeder? Eindelijk wijst de Franscho schrijver nog op de enorme kosten, die do ontwerpen,, wet geworden, na zich zouden sleepen, en die veel hooger zouden zijn dan in Duitschland, o. a. omdat in dit land de pensionneering eerst op 70-jarigon leeftijd aanvangt, terwijl in Frank rijk 65 jaar wordt voorgesbeld en het bedrag van het pensioen tweemaal hoogor gevraagd. Uit al het aangevoerde trekt nu De Tijd behalve do algemeen© conclusie, dat men te onzent met omzichtigheid moet te werk gaan, nog deze: „Verplichte werklieden-verzekering" staat ongetwijfeld op ons program. Wordt door one in oprechtheid gewild en naar vermogen nagestreefd. Daarmee echter is niet gezegd dat elke „verplichte verzekering" van dien aard ons begeerlijk en wenschelijk zou voorkomen". En: „Zooals wij de zaak inden, zal men er langs den weg der verzekering nooit in slagen voor den werkman in het algemeen op zijn ouden dag meer te doen dan op zeer bescheiden wij ze in zijn behoeften ten deele te voorzien. Voor menigeen zal zelfs dit niet eens mogelijk blijken, maar zal noodwendig de toestand blijven bestaan, die den minder bedeelde af hankelijk stelt van de openbare of particulie re liefdadigheid". De Nederland-er schrijft: In het reeds door ons vermeld geschrift van mr. Anema worde beweerd, dat de R.-K. par tij te lang geweest is een „kerkelijke" partij, d- w, z. „veel te weinig zich in menig opzicht rekenschap heeft gegeven van het verband, dat er bestaat tusschen haar roligicus-wijsgee- rigo levens beschouwing en haar staatkundi ge en sociale beginselen." Hij schrijft dit toe aan het feit, dat de R.-K. steeds studeerden „aan onze op niefc-Bèlijdende wetenschap stoe lende universiteiten", en „het eenigo afdoende middel daartegen is het van Cal vinistische zijde aangegrepone: de stichting van oen vrije Katholieke Universi teit." Wij laten de bewering, dat de R.-K. min der dan andere Christenen bedoeld verband hebben ingezien, in het midden, al lijkt ze ons minst genomen voor betwisting zeer vat baar. Protestanten hebben op het inwendige leven der R.-K. niet altijd deö juisten kijk. Maar gesteld, dat de bewering juist is, dan achten wij toch het aangewezen geneesmiddel van twijfelachtige waarde. Althans indien onder vrije universiteit datgene verstaan wordt wat „van Calvinistische zijde" wordt bedoeld, het leggen van de vrijheid van eiken hoogleeraar aan banden, die in handen zijn van eenige Looglceraren, gesteund door eon verocniging van contribuanten. Wie zich voor den maatschappclijken strijd wil bekwamen, moet niet het beste deel zijns levens zich plaatsen buiten alle aanraking met andersdenkenden en zich uitsluitend laten lei den door men8chen, die, hoe voortreflijk ook, feilbaar zijn en bevooroordeeld. Het is onmogelijk op den duur de vrijheid van denken te willen leggen aan den band van een door leeraren vastgesteld systeem. En zulk een stelsel is ook niet bevorderlijk jor de waarheid, tenzij men de Universiteit bindt aan een onfeilbare Kerk, die in het bezit ia van de Waarheid. Hetgeen dienaangaande, behalve door anderen, door den heer Bens dorp, R.-K. priester, op glasheldere wijze is betoogd, werd tot dusver niet weerlegd en schijnt ons voor weerlegging ook niet wel vat baar. Merkwaardig is het, dat de mannen, ine, ook naar het oordeel van mr. Anema, het best „het verband tusschen onze religieus-wijsgee- rige levens beschouwing en de staatkundige en sooial© beginselen" gevoeld en vooral dit in het licht gesteld hebben, juist allen uitste kende alumni geweest zijn van de Rijksuni versiteiten, en voor een deel de colleges heb ben bijgewoond van hen, die ons het meest tegenstonden. Is mr. Anema zelf ook niet ten levend voor beeld Herhaaldelijk heoft hij, nauwelijks van de Academie gekomen, op grondige wijze de Calvinistische beginselen verdedigd, en nie mand zal ontkennen, dat ook zijn jongste ge schrift onder de uitstekende strijdschriften tegen de liberalen behoort. Toch is hij een kweekeling der Loidsche Academie, en laat hij geen gelegenheid voorbijgaan den tol zij ner dankbaarheid voor het genoten onder richt to betalen aan mr, Van der Vlugt, zijn leermeester. Is het zeker dat, zoo de schrijver niet den geestesstrijd aan de Leidsche univer siteit had doorgemaakt, hij even beslagen ten ijs zou zijn gekomen als thans? Het is te begrijpen dat, waar men mannen als dr. Kuyper, dr. Rutgera* dr. Woltjer aan ééne universiteit ziet, en aan de andere geen van dezelfde richting, men aan die éénc uni versiteit de voorkeur geeft. Maar do vraag blijft, of niet dergelijke mannen oneindig meer vrucht op hun arbeid zouden zien, in dien zij aan de openbare universiteiten werk zaam waren. Althans wat betreft den arbeid op ander dan theologisch gebied. De vraag blijft, of niet de voortreffelijksten onder do studeerenden, en om hen is het toch in de eerste plaats te doen, veel meer tot ontwik keling komen, indien zij zioh niet afzondoren van die instellingen van Hooger Onderwijs, waaraan wij toch altijd onr.o nationale ontwik keling te danken hebben? De vraag blijft, of niet do R.-Katholieken het boste deel hebben gekozen, toen zij, gebruik makende van de faciliteiten hun door de Arasterdamsche uni versiteit aangeboden, een eigen hoogleeraar aanstelden te midden der anderen? In het dezer dagen verschenen geschrift van mr. Anne Anema, aldus de Amhemsche Courant ten betooge, dat de verschillen de partijen dor parlementaire rechterzijde inderdaad in beginsel één zijn, zegt de schrij ver o. a. van de katholieken, dat zij te lang louter een kerkelijke partij geweest zijn, in dien zin, dat zij, het verband miskennendo tusschen hun rcligieus-wijsgeer'gc levensbe schouwing cn hun staatkundige en sociale be ginselen in de Kamer bij voorkejr voor enke le, bepaald kerkelijke belangen opkwamen, terwijl zij in fundainenteele vraagstukken vaak veel te veel met het liberalisme raedegin- gen. De oorzaak ligt naar de schrijver meent, hierin, dat de intclligentekatholiekcn mecren- decls „hun opvoeding ntvzrvgen aan onze op nietebi.lijdende wetenschap stvien le univer siteiten", en als het eicig aHjjmIc middel daartegen noemt l ij „het van Calvinistische zijde aangegeven©: de stichting van ccn vr.je katholieke universiteit." De Nederlander acht dit geneesmiddel „van twijfelachtige waarlo". Kunnen wij 't vaak met de beschouwingen van De Nederlander. niet eens zijn, de gronden, waarop dit oordeel rust, zijn ook o. L juist, dat wij om ge drongen voelen v «ui om£ daax mede te doen blijken. Inzonderheid mot deze grondstelling van het betoog: „Wie zich voor den maatschappelijkon strijd wil bekwamen, moet niet het besto deel zijns leven zich plaatsen buiten alle aanra king met andersdenkenden en zich uitsluitend laten leiden door menschen, die, hoe voor treflijk ook, feilbaar zijn en bevooroordeeld." Inderdaad, dit is oen groot, zoo niet hu grootste voordeel der studie aan dc univorei- teit; niet slechts ligt dit in dc kennismaking met de wetenschap,, welke .stoelt" op andero beginselen en opvattingen, dan waarin men opgevoed werd, ook de aanraking en den min of meer vertrouwelijken, den vrijen om gang met andersdenkenden achten wij een be langrijk vormend element in de studio aan do universiteit. Dit erkend en uitgesproken to zien door den schrijver van het opstel: „Af wonderlijke universiteiten" in De Nederlan der, ia op zichzelf reeds ccn hoogst verblij dend feit, niet minder echter ook omdat er wel niet aan getwijfeld worden kan of die schrijver is de hoofdredacteur jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman. Immers, het door mr. Anema aangeprezen geneesmiddel keurt bij af, „indien onder vrije universiteit datgene verstaan wordt, wat van Calvinistische zijuo wordt bedoeld, het leggen van dc vrijheid van eiken hooglecraar aan banden, die in handen zijn van eenige hooglccraren, gesteund dooi een vereeniging van contribuanten." Van zulk een ,,aan banden" gelegde vrijheid nu heeft de hoer Lohman aan zichzclvcn dc na deelen ervaren, cn een ander zou daaraan allicht niet herinnerd hebben, daar er toch aan oen „vrije katholieke universiteit" van dit bezwaar nooit sprake zou kunnen zijn. Daar immers zouden niet „hooglccraren, go stcund door een vereeniging van coutribuan ten" uitspraak doen over de zuiverheid in de leer, doch zou alleen beslissend z»jn het hooge kerkelijk gezag. Het is, dunkt ons, dan ook niet te loocbe- non, dat de schrijver door deze persoonlijke herinnering eigenlijk zijn betoog wel eofngs- zins verzwakt, want zelf erkent hij,, dat bet aan banden lcggon dor vrijhoid van denken niet bevorderlijk kan zijn voor de waarheid, „tenzij men do universiteit bindt aan een on feilbare Kerk, die in 't bezit is van do waar heid." Het bezwaar, dat voor hein, als protec tant, bestaat tegen een vrije universiteit op gereformeerden grondslag, geldt dus juist voor den katholiek niet tegen een vrije katho lieke universiteit. Dit evenwel doet niets te kort aan do juistheid der verdere opmerkin gen van mr. Lohman. Houtstraat X. Telephooniiummer 334. Filiaal BREËSTRAAT lOS. Telephooniiummer 360. 8283 54 (Zuiver plantaardig tonicum.) Ralm acht jaar heb lk aan zware zenuwhoofdpijnen geleden, en wat lk ook probeerde, niets hielp my, totdat ik ge- j lukklg door do Sanguinose gebaat werd. M(Jn geheels j zenuwgestel kwam meor tot kalmte. Dat lk hier dankbaar voor ben, behoef ik aan niemand te zeggen. Geldelooze pad 27. Mejuffrouw DE JAGER, Don Haag. Prys par 0. ƒ1.50, 6 fl. ƒ8.—, 12 0. ƒ15.-. Te Leiden by REIJST KRAK, Steenetraat, J. H. DIJK HUIS, Hoogstraat, G. T. J. WUBBELS, Maaramansst., en D. KRUISINGA Ez., Nieuwe Ryn. 9464 86 Spoedig is men genezen van rlioumatiek, Jicht, kneuzingen, spierverrekklngen, brand-, snij-, oude en nieuwe wonden, door den beroemden die als by tooverslsg allo pynen doet Terdwynen. Prijs per pot 35 ets., 75 ets., ƒ1.20, ƒ2.50. Generaal-AgentL. I. AKKER, v. Alkemadestraat II, Rotterdam. Iedere pot moet voorzien zlju van een rooden hand, waarop de handteekenlng ven den Genoraal-Agent L. I. AKKER voorkomt. Verkrygbaar te Leiden by de Heeren REIJST en KRAK, J. H. DIJKHUIS, J. J. WAOTENDONK, E. H. C. T. DE RUITER, Hoogewoerd 88, en T. F. VLIELAND Ja. Hazerswoude: A. DEKKER; Nieuwkoop: A. BOTS; Warmond: G. W. KOPPERSHillegomC. BROEKESNoordwykF. HENSBEBGEN en H. CASPERS; Ryneburg: A. DE MONIJE; Veur: J. F. BLEIJS, Drogist; Katwyk-Binnen: J. VAN AS; Zevenhoven: JAC. SMIT; Oude hoorn: D. G. VAN HOORN; Woerden: H. J. VAN EE; A. L. ROOT- AKKERS, Waasenaar; N. FRANCKEN, Koudekerk; L. VAROSSIEAU&Zn., Alten a/d. Ryn; P. GROEN IN 'T WOUD, Aarlandorveen; J. VAN VLIET, Bodegraven; Wed. HANSEN-Rkckbrs en C. v. d. KLUGT, Lisse; JAN DE GRAAF, Bleiswyk; J. VAN BEVEREN en H. J. OP HET HOLT, Noordwyk-aan-ZeeD. A. LUSSCHEN, Noordwyk; B. BRINKERS, Zegwaard; J. MEURS, Valkenburg; G. VAN BEIJEREN en J. WEISZ, Oude-Wetering; J. v. d. HOORN, Roelofarendsveen JACOB v. d. MEER, Roelofarendsveen; J. ERKELENS, Ter-Aar; C. OUWEHAND en P. BLOOT, Katwyk aan Zee; Mej. BAKKER, Rynsburg PIET VAN DER PUTTEN, Rulghoek; O. P. ROOS, Zegwaard; J. HOOGE VEEN, Zwammerdam; L. PAPENDREOT, Sassenhelm; C. a VAN DAM, Lage Ryndyk, Leiderdorpscheweg; A. MUQQE, Leiderdorp; A. PIJNACKER, Zoeterwoude. 8724 Tor overneming aangeboden: een goed onderhouden PI4M\0, zeer mooi van toon, In nette zwarte Kast, voor 139 Old. 9422 8 Te bevragen: Rapenburg 75, brandt men dagelijks op Duitsche wijze 889 12 nitmuntende door geur en smaak. Prijs per 5 ons 95 Cent. VERKOU W&STOKI1UYZEN, NIEUWE RIJN 47. Wasscherij en Bleekerlj „meerzicht" te Onde-Weteriog bij Leiden, zich bijzonder aanbevelend om de zorg zame behandeling en heldere aflevering der aan haar toevertrouwde Wasch- en Strijkgoederen. Gomakkeiyke verzending. Billyke pryzen. Nadere inlichtingen en Pryacourant worden op aanvrage franco toege zonden. 9141 14 van notte Burgerlieden, die een vrije Kamer en een net en degeiyk Kosthuis verlangen. 6173 6 Adres: Papeustraat 4. van de Plantages der Oultuur-JkTaatschappij gelijk haar naam aanduidt de vorstelijke Indische Thee. Dit ls een afbeelding van een onzer Reclame platen, waaraan de winkels to herkennen zyn, waar RAJAH- THEE verkocht wordt. Men probeere eens de Nieuw© Oogst a ƒ1.25, ƒ1.-, ƒ0.80 per K.G. Geurig, Krachtig, Waterhoudend. Deze TlreeSn zyn verkrygbaar by Uwen Winkelier, met name by de volgende H.H. Handelaars In Comestible! en Kruidenierswaren: J. W. H. ROTTEVEEL, 28 Breeetraat. - C. R00DENBURO Jzn., 22 Haarlemmerstraat. S. P. MINNEMA, 143 Haarlemmerstraat.—A. LAMAN, 91 Nieuwe Ryn. B. E. SPIJKER P.Hzn., 104 Hoogewoerd. - J. P. FRIJH0FF, 163 Hoogewoerd. - D. N. L. VAN THEH30HE, Hoogl. Kerk- etoeg 10. J. VAN DER WAALS Jb., Lage Ryndyk, en voorts by A. J. MO0N& - F. VAN LEEUWEN. - J. FLEUR. Verzend uw Goederen SJoom^Qojf]j^j „CarSjeilS". Meer dan 50 verschillende Stations zijn aan haar diens! gelegen. ,2 VLUGGE VERZENDING. BILLIJKE TARIEVEN. 9305 48 TREKKING December 1001 4e Bodegraven, ten overslaan van Notaris DE FAVAUGE aldaar. HOOFDPRIJZEN1 LANDAUER bespannen met 2 PAARDEN, ter waarde van ƒ2500 or 2000 In contanten, 1 UTRECHT3CH WAGENTJE, 1 DOGCART, 1 TILBURY, 1 MELKWAGEN, 1 BOERENWAGEN, alle be spannen met 1 PAARD, 1 MOTORRIJWIEL, 1 compleet SALON-AMEUBLE MENT, voorts: PAARDEN, RIJTUIGEN, VEE, LANDBOUWWERKTUIGEN, RIJWIELEN, AMEUBLEMENTEN, MEUBELEN, NAAIMACHINES, enz,, enz., totaal 1000 pryzen, welke te bezichtigen zullen zyn op de Tentoonstelling, die daarvan zal gehouden worden ln de maand November te Alfen a/d. Rijn. Het laatst uitkomende nammer ontvangt als premie 50 Gulden. 9847 52 I nmwiw zyn verkrygbaar tegen 05 Cents per stuk by den ADMINI- Lviwil STRATEUR, Hotel „T00R", Stationsweg, to Alfen a/d. Ryn. NAMENS HET BESTUUR: De Admistroteur, A. WEREMÈUS BUNINO. SSF" Solide wedcivcrkooper» gevraagd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1901 | | pagina 5