Een gebrekkig orgaan.
Burgerlijke Stand.
PERSOVERZICHT.
INGEZONDEN,
De Kerk ie Rbtjn*t»ur«i
A°. 1678.
Onlang» deelde ik mede, dat ln den ttyd
der troebelen van „de gemeene Bueren van
Rbüneburg" de Parochie- of Bnerkerk ver
brand was geworden en het ovtrbltyfeel niet
tot profijt der gemeene Bueren, maar tot
profijt van de Staten was verkocht. Dat dien
tengevolge de gemeene Bueren hadden ver-
Bocht aan de Staten van Holland den rent
meester der Abdy, Dirk van Kessel, te autho-
riseeren om de Begynenkerk te Noordwyk te
doen afbrekon en te gebruiken tot weder-
opbouwing van een nieuwe kerk te Rhynsburg,
daar dat kerkje slechts voor een beestenstal
gebruikt werd en de Gomeente aldaar haar
parochiekerk had behouden.
Adressanten hadden geen plaats om de
predikatiön te hooren en moesten zich met
een klein hui6je (niet een kerkje) behelpen,
of zochten in de omliggende gemeenten be
vrediging voor hun godsdienstige behoeften.
Op dit verzoek werd April 1678 door de
Staten gunstig beschikt.
Oude bescheiden tilt bel archief mjjner ge
meente en van het Rijksarchief te 'a-Graven-
hage stellen my in staat iets omtrent dien
eersten bouw te kunnen berichten.
Do metselaars en opperlieden zfln begonnen
6 Aug. 1678 en hebben 22 weken gewerkt.
Aan hen is uitbetaald:
le- 9e week 244 St - 17 et. - 6 D.
10e-13e 99 - 0 - 4
14e 22e 246 - 2 - 6
Voor de zolders j 640
trappen
het dak aan de eene zijde. 16 t
andere 2610 st.
den toren140
Vervoer van materialen. 22
Timmerwerk 960
239
Aan den opzichter31 10 st.
Nieuwe eieenen schijnt men niet gebruikt
te hebben, daar de rekening alleen spreekt
van het afbreken der muren en het schoon
maken van steenen tot een getal van 246,000,
waarvan de onkosten bodroegen 67 fi. 15 st.
De kap werd met riet bedekt en kostte aan
do eene zijde, wegens den zybeuk, meer dan
aan de andere ztyde. Ik lees in de rekening
van 1583:
Betaald aan riet 29
63 St.
Betaald aan don dekker voor het dekken
ran eene zyde der kerk 16 St.
Betaald aan den dekker voor het dek kon
ran de andere zfide der kerk. 26 i.
Van den vloer vind ik eerst melding ge
maakt in de rokeningen van 1694 en '96:
Betaald aanvoor 142 groote roode
estrikken3 S. 16 et.
Betaald aanvoor 700 groote roode
estrikken19 45. 6 et.
Nog betaald voor het opbreken van den
ouden vloer en bet wegkrulen van de stuk
ken 4 st. 6 d.
Voor bier by het vloeren van de kerk 6 st.
(Voor een niouw ooiovaarsnest op de
kerk1 4. 10 st.
Rekening 1695:
Betaald aan.... voor 1000 groote reodo
estrikken30 St.
Aan vracht van Leiden 16 st.
Betaald aan den metselaar voor het vloo
ren 4 B. 18 at
Voor bier9 st.
Hieruit biykt, dat het oude kerkje mijner
gemeente zeer eenvoudig en zoo goedkoop
mogeiyk is gebouwd.
Aanvankelijk schijnt het slechts een opper
vlakte van 180 meters beslagen te hebben,
waarvan de lengte door de vier eerste kolom
men en door den muur aan de noordzijde
wordt aangegeven. Later is hot verbeterd en
vergroot
Gaarne tonde ik bier nog Jet» bijvoegen
omtrent de eersto reparatie v^D den toren,
van het plaatsen van het uurwerk en van de
klokken er in, wat de Ridderschap in 1613
gedaan heeft (zio o. a. Schotel) tot bewaring
van sommige zerken der abdygraven, en boe
iator de roode estrikkon door blauwe zerken
ïi)n vervangen; dit alles wil ik llover voor
lal er bewaren, zoo do Redactie van dit Dag
blad m(j hiertoe gelegenheid wil geven.
Wat bet Abdijkerkjo betreft, dit stond
mogelijk aan de zuidzijde der parochiekerk
niet ver van den toren, want in een teekening
van de ramen met de door de steden en door
particulieren geschonken glazen (aanwezig op
et Rijksarchief) is gelijk aan de noordzijde
ook aan de zuidzijde een deur aangegoven,
die waarschijnlijk toegang gaf tot dit kerkje.
Ik veronderstel dit, omdat ik aan de zuidzijde
der gemeente-kerk een kerkje geteekend vond
op een oude kaart van Rhynsburg afkomstig
van de Hoogelande uit Leiden en aan het
Rijksarchief afgestaan.
Deze kaart moet vóór 1666 vervaardigd zyn,
iV3nfc het huisje van Spinoza komt er nog
niet op voor. Of deze kaart vertrouwbaar ie,
kan ik niet beoordeelen. Evenmin kan ik dit
<en opzichte van oen ander kaartje, dat op
de bibliotheek van Thysius te Leiden berust,
en waarop twee kerken by éón toren staan,
maar zonder het kerkje waarvan ik zooeven
melding maakte.
Hoe het ook zy, onze eerste kerk is ver
rezen in 1678 uit en op de puinhoopen der
oude roomsche parochiekerk.
Ik hoop, dat deze mededeelingen aanleiding
mogen geven tot een nader nauwkeurig
onderzoek, daar m. 1. wat ons kerkgebouw
botreft, de historische quaes tie met derechts-
tjuaestie in nauw verband staat. Ook stel ik
hierop prijs, opdat het biyke of men reden had
om „eorbled te vragen voor dit historisch en
oudheidkundig kerkgebouw" en ons te wijzen
„op het groote kunst- en historisch belang"
er van, zooals de Neder). Oudheidk. Bond öd
do Bestuurderen van het Koninklijk Oudheid
kundig Genootschap te Amsterdam meenden
te mogen en te moeten doen.
Wat mQ betreft, ik kan zeer goed begi ypen,
dat de kerkvoogden weinig voelen voor een
oud stuk muur van afgebikte oude steenen,
van waar ook afkomstig, en evenmin voor
oen paar oude pilaren van elders aangebracht,
die nog beter tot hun reobt zonden komen
op een museum van oudheden dan op do
plaats waar sty thans als vervallen grootheden
flgureeren.
Met vernieuwde verzekering m(jner bijzon
dere hoogachting en onder dankbetuiging:
Rhynsburg, Uw. Dn.
13 8ept. 1901. H. van Dbute».
Geachte Eeer Redacteur/
Vergun mQ een plaatsje voor het volgende
Heden las ik in zeker weekblad, onder
meer, het volgende over het Utroolitsche
Abattoir, op 1 Aug. j. 1. in gebruik genomou,
dus pas 1 maand in gebruik:
Het rein blijven van de slachtplaats
voorzeker is een voorname factor, maar wan
neer do vloer reeds niet beantwoordt aan do
gestelde eischen, werken verdere reinigings
middelen belemmerend.
Een voorbeeld. De vloer is van gele steentjes,
waarin diagonale insnijdingen loopen. In die
insnydingen (wolke een diepte hebben van
3 cM. en aan de oppervlakte een wydte van
3 a 4 cM.) hoopt zich natuurlyk bloed op en
veroorzaakt onreinheid, stank en wat dies
meer zy. Bestendigen kan, niet want werkelijk
de vloeren in de particuliere slachtplaatsen
waren veel beter. En wat heeft men nu
gedaan? De msnUdmgen volgestopt mot
cement (lapwerk).
Op den avond van 30 Aug. was de stank
verpestend en dit toen alles oppervlakkig was
schoon gemaakt. Zoo hebben de bloeddeelen
en verdere onreine zaken misschien den vloer
reeds ondermynd en dit op een gemeente-
Blachtplaats
Dankend voor de opname, verbiyf ik:
Uw dw. Dienaar
W.
RECLAMES.
40 Cents per regel.
Zekere hohaamegestellen zyn buitengewoon
zwak en dikwyis zookt IBüd naar de hoofd
oorzaak van dezen zwaktetoestand. By nader
onderzoek der werkingen komt men deze oor
zaak licht op het spoor. In een gegoven geval
nemen wy byv. don darm tot voorbeeld, en
zullen wy den lezer gemakkelijk daarvan over
tuigen kunnen, dat de ziekten met betrekking
tot dit orgaan, denzeNden oorsprong hebben, als
"Oio, wolke zoo dikwyis de werking der maag
storen. Een verarming van bet bloed ia de
eersto oorzaak der verscheidene ziekten, waar
onder voor alles bloedarmoede, bleekzucht,
zenuw- en maagziekten te rekeDen zijn. Door
het bloed te vorryken kan men echter al
deze ziekten tegengaan en de Pink-Pillon va*
Dr. Williams zijn de krachtigste hersteller
van het bloed en tot deze werking ten zeerste
aanbevolen. De heer G. H. Knappert, by Nyver-
dai (0very88©l), bewyst in zyn scbryven, tot
ons gericht, de ontogenzegiyko waarde der
Pink-Pillen, waaraan zyn schoonmoeder baar
genezing to danken heeft.
Myn schoonmoeder, mej. J. Jansen, was
reeds lang lydendo aan hevige hoofdpijn,
welke haar voortdurend martelde, en daarby
slechten eetlust. Met iomand over de beroemde
Pink-Pillon sprekende, die ze zelf gebruikt
had en ze ons als een uitstekend middel aan
beval, en tevoDB er veel over gelezen beb-
bonde, besloot zy er toch eindeJyk ook toe
over te gaan en werkoiyk na het gebruik van
oemge doosjes is de hoofdpyn zoo goed als
geweken en do eetlust is teruggekomen. U
kunt met het vorenstaande naar goedvinden
bandelen, daar hot op waarheid gegrond is.
Het is do hernieuwing van het blood, die
dit wonder verricht hoeft.
Do Pink-Pillen van Dr. "Williams z(jn werk
dadig in allo gevallen van lichamelijke ver
zwakking, zoowel by de vrouw als by don
man ten gevolge van do verarming van het
bloed, zooals bleek© gelaatskleur, bloedarmoede,
rheumatiok, algemoeno lichaamszwak to. Zy
zyn eon hernieuwer van hot bloed, een ver
sterker der spieren.
Pry8 f 1.75 de doos; 9.— por 6 doozon.
Verkrijgbaar by J. H. I. Snabili^, Steiger 27,
Rotterdam, hoofddepothoudor voor Nederland,
en apotheken.
Franco toezending tegen postwissel.
Ook echt verkrygbaar voor Loiden on Om
streken by Reyst Krak, Drogerijen, Beos-
tenmarkt Wyk 6 No. 41, en J. H. Dijkhuis,
drogoryen, Hoogstraat No. 5.
Men geve acht, dat do echte Pink Pillen van
Dr. Williams zich jn een houten kokertje
bevinden, met rooskleurig papier omwikkeld,
waarop met blauwe lettors gedrukt staat:
Pilules Puik pour Personncs Pales du Dr.
Williams. Verder moet zich op ieder uitwendig
omhulsel bevinden een wit strookje papier
©ver de lengte dor ótui geplakt, waarop
staat: Prijs: f 1.75 de doosf 9. pe) C doozen.
Xcnig depothouder voor Nederland, Snabili£,
Steiger 27, Rotterdam. Voor de gebruiks
wijze raadplege men de ingesloten Holland :he
Circulaire. 8170 71
HAARDE M M BUM EE li. Ondertrouwd: T.
J. Schoemaker wedr. en M. Bakker. M. Vonk
en T. van Ooijen wed. C. J. üongers eu F.
Slot. J. van Keulen en A. S. Avi». C. do
Vos en A. H. Blijleven.
Gohuwd: G. de Rooij en P. O. Zwart E.
Nieuwen huis en C. A. Ilngeo.
be v allo n: Al. van lier wijnen geb. Spruiton-
burg 'L C. Verhoeven geb. Spreeuw Z. A.
M. Koolhaas geb. Sliva Z. A.Doets geb. Levering
Z. C. J. do Koning geb. Kos D. J. den
Elzon geb Van Graas D. J. yaD der Veer
Êeb. Turuhont D. J. de Vries geb. Kaptein
C. Zomer geb. Lamboo D. S. Ad. Sandifort
geb. Gonlooze D. A. Spijker geb. Van Leeuwen
2. M. van Someron gob. Middelkoop Z. N.
Oostwoudcr geb. Rip
Overleden: L. W. do Boo 16 m. A.
Verburg 62 j. F. Hoogland 16 »n. G. S. van
Gils geb. Boot 27 j. M. Wassenaar 18 j.
C. Zwoteloot 8 m.
SASSENUE1M. Gehuwd: H. la Rivière jm.
24 j. en Th. WittemaD jd. 24 j.
Geboren: JohauDa Maria, D. van H. Horaan
en F. Groenendijk. Jacobs, D. van J. Bruasee
en A. Teipetra.
Overleden: Johannos Jacobus van Maas-
teren 5 m.
ZEGWAARD. Geboren: Hendrika Adrians,
D. van G. M. Schollen en M. O. van Elk.
Jacoba, D. van A. Stout en M. Luiten.
ZOETERMEER. Geboren: Aaltje, D. van
W. 13oa en A. Poot Maria Johanna, JU. van
J, Uomya êo J. M. KpnavN*
De oorlog tusschen Engeland en Transvaal.
Eenige dagen geleden werd te Londen ccl
Fransche kapper Martial Faugcron, gearres
teerd, onder beschuldiging, den goudsraid
Herman Jung, die bekend stond wegens zijn
revolutionaire begrippen, to hebben ver
moord. Gisteren verscheen Faugeron voor
den rechter. Hij verklaarde 6 jaar bij do
Fransche marine te hebben gediend cn sedert
twee maanden in Londen te zijn, waar hij
een maand kellner is geweest en sedert van
den wind leefde. Jungs weduwe heeft fceki.
voor het eerst gezien den 3dcn September,
toen hij met Jung in diens winkel stond te
praten. Een paar uren later hoorde zij op
een bovenkamer vechten en toen zij ijlings
ging kijken wat er aan de hand was, zag r'j
Faugeron vluchten, maar zij liet hem ter
stond arresteeren.
Bekl. vertelt dat hij op zekere dag, toen
hij werk zocht, iemand ontmoette die hem
aanried naar een leenbank te gaan; hij kon
daar alles vinden wat hij noodig had, als
hij maar wilde doen wat de eigenaar hem ge
lastte. Die eigenaar was Jung, die zoo inge
nomen was met bekl's komst, dat hij de per
soon die hem bracht een pond rooi gaf en aan
bekl. iets minder, met de bijvoeging dat hij
kon terugkomen zoo dikwijls hij wilde en dat
bij hem lezen en schrijven zou leeren.
De laatste maal dat hij daar kwain, zeide
Jung hem dat hij zacht moest spreken en be
gon toen met hem te praten over Chamber
lain en Transvaal. „Die Chamberlain was
waard doodgestoken te worden," zeide Jung,
en moest zelf eens voelen wat hij anderen
aandoet. Ik ben wel niet rijk, maar wie dat
een fortuin kunnen verzekeren aan wie dat
voor zijn rekening zou willen nemen." Jung
haalde daarop een bankbiljet van 10 pd. st.
nit een lade cn bood het Faugcron aan om
zich in een behoorlijk pak te steken om
de daad te kunnen verrichten, maar hij wei
gerde, waarop Jung hem het vroeger geleende
geld terugvroeg.
Bekl. antwoordde dat niet te hebben, waar
op Jung hem dreigde dat hij dan zijn huis
niet zou verlaten en tegelijkertijd een ijzeren
staaf greep en voor de deur ging staan, met
de bedreiging dat hij nu oud genoeg was om
iemand te dooden, want zijn kinderen ver
dienden nu zelf den kost. Daarop ontstond
een worsteling, die eindigde roet den dood
van Jung.
Aldus hefc verhaal van den beklaagde, die
naar het hof van assises is verwezen, zoodat
we wel nader van hem zullen hooren. Cham
berlain heeft in elk gevai kan» op een marte
laarskroon.
Een Engelsche korporaal geeft in een der
Engelsche bladen de volgende beschrijving
van het leven van „Tommy Atkins" op het
veld:
„Hij is moe maar nog niet uitgeput, beu
van den oorlog roet zijn aanhoudende mar
Bf'hen, dc kleine rantsoenen, de voortduren
de regen» cn het doodsche cn eentonige Icvcp
op liet veld. Hij ergert zich over het voort-
6leepen van den oorlog, en voorziet zeer ter
neergeslagen dat hel zoo nog lang zal voort
duren, maar heeft toch meer geduld dan gij
of ik
„Wanneer mCn hein ergens aan de spoor-
weglijn neerzet, roet dc opdracht de spoor
wegbrug le bewaken, toont hij grooter berns
ting iD het vooruitzicht zes maanden in de
nabijheid van die leeliike ijzeren brug in
ccn eentonige vlakte door te brengen, dan
menigeen die slechts vijf minuten op een
trein moet wachten. Zijn voornaamste uit
spanning is om met witte steentjes de namen
van Cjpmpagnie en regiment langs de
spoorweglijif cc Schrijven, ten bate van de
passagiers der treinen, die hem dan wel eens
in liet voorbijgaan een oude krant toewer
pen. Soms als hij voor de duizendste maal
de cemcntblokkcu op het bruggenhoofd aau
't tellen is, hoert hij het ijzerwerk van de
brug trillen cn dan kijkt hij om, om te zien
hoeveel verf de kogel van den „sniper" van
de brug heeft afgeschuurd.
„Zoo is zijn leven, weken aaneen heeft hij
een kleurloos, droefgeestig, eentonig bestaan.
Zijn eenigstc uitspanning is, rJs dc Boeren
hem op een afstand van 2000 AI. trachten te
dooden".
De inhechtenisneming van dr. Krause, op
de vage beschuldiging van hoogverraad, heeft
groote verbazing gewekt in Londen.
Een vriend van dr. Krause verklaarde in
een onderhoud met een redacteur van de
„Daily Telegraph," dat hij niet begreep op
welken grond Krause van hoogverraad kan
beschuldigd worden. Ilij is geen Engelsch
onderdaan, en logde nimmer den eed \ai
trouw aan Engeland af; hij werd door lord
Roberts, na dc inneming van Johannesburg,
vrijgelaten nadat hij do belofte had afgelegd,
zich niet bij de strijdende Bocrcntroepen te
voegen, en beloofd had den Boeren geen in
lichtingen te geven over de Engelsche troe
penbewegingen om en bij Johannesburg.
Dc „Daily Mail"' kan verklaren, dat de ver
bazing onder dc Boeren, die thans in Hol
land verblijf houden, nog grooter is. Dat
Krause splonnenvi.rcnst zou hebben gedaan
of hoogverraad gepleegd, ten voordeele van
de Boeren wil er bij hen heek-maai niet in.
Integendeel, zij beschouwen Krause als een
Rocrcnvijand, cn een „disloyal" man, die
Johannesburg aan Roberts overgaf cn de mij
nen spaarde voor de Engelschen. „Als Krau
se wordt gearresteerd", zeggen dc Boeren,
„kunnen dc Engelschen morgen Chamberlain
of Milner wel in hechtenis nemen"; zoo En-
gelschgczind achten zij den cx-gouverncur
van Johannesburg.
Dc „Ind. Beige" verneemt uit Londen, dat
de zaa keen dicpor beteeken is heeft, dan dio
ze alleen aan don man ontleent. Chamber
lain wil door een Engelsche rechtbank doen
uitmaken, volgens het Brussclscke blad, dat
alle Transvalere feitelijk Engelsche onderda
nen zijn door de conventie van 1884 of door
de annexatie-proclamatie, cn dat dc En
gelsche Rcgcering dus het reebt heeft ben
als rebellen tc behandelen.
De „Frankf. Zcitung" vertelt nog het vol
gende over dr. Krause:
Di Friedrich Krause is de zoon .van Duit-
sche ouders, die in de tweede helft van de
19de eeuw naar Zuid-Afrika verhuisden. Zijn
vader was tot aan zijn dood doktor in Bloem
fontein, zijn moedor is korten tijd geleden
met haar dochter, mevr. Dj ion, naar Enge
land gekomen, waar zij in heb gezelschap van
haar zoon (die thans in de gevangenis zit)
herstel van haar geschokte gezondheid zocht.
Hun kinderen werden allen in Zuid-Afrika
geboren en zijn burgers van den Oranje-
Vrijstaat.
Alle zoons zijn officier in het leger Her Boe
ren geweest; één van hen, dc vroegere pro
cureur-generaal van de Transvaal, is gedu
rende den oorlog gestorven, twee andere wer
den gevangengenomen, maar op hun eere
woord weer vrijgelaten, waarop er een naar
Duitschland vertrok.
Bij het uitbreken van den oorlog werd .ij
tot buitengewoon commandant van Johannes
burg benoemd cn :.clfs dc Engelschen moe
ten bckenneö, dat hij zijn plicht, om dc orde
te Johannesburg te bewaren, buitengewoon
goed volbracht Toen lord Roberts Johan
nesburg naderde, onderhandelde dr. Krause
met hem over dc overgave van dc stad.
Lord Roberts bood liem een hooge betrek
king aan, maar dr Krause besloot naar
Europa te vertrekken om daar het eind van
den st r ij cl af te wachten. Sedert zes maanden
bevindt hij zioh nu in loonden en bereidt daar
dc verdediging voor van den afgevaardigde
Markham in het proecs door Wcrner-Bcit
tegen dezen begonnen.
De Engelsche rcgcering schijnt tc vreczen,
dat in dit proces door dr. Krause als ad
vocaat te veel zou worden geopenbaard wat
het Engelsche: daglicht nooit mag zicu, en
daarom moest hij nsehadclijk worden ge
maakt.
Dit laatste blijkt ecnigen schijn van waar
heid te bevatten, want ook de Loudcnschc
correspondent van het „AJgem. Hbl." schrijft
dienaangaande nader, dat dc laat»te hypothe
se omtrent de arrestatie van dr. Krause deze
is. Het Parlementslid Markham heeft een lae-
terproccs hangende, hem aangedaan door
dc firma Werner, Beit k Co., die hij, eerst
in het Lagerhuis, later in zijn district, voor
dieven uitmaakte. Markhams advocaat Rec
tus Isaacs had dc medewerking m dit pro
ces verzekerd van dr. Krause, die door zijn
vroeger ambt van alle bijzonderheden in ver
band met het Reform-Comité te Johannes
burg op de hoogte is.
Men denkt nu dat de heeren Werner Beit
Co. hun invloed brj het departement van
koloniën of in Zuid-Afrika gebruikt hebben,
ten einde in de eerste plaats toegang tot
dr. Krause's stukken tc krijgen, waaronder
wellicht zijn voor hen ÏDcrimincercnd, toD
tweede om op die wijze dr. Krause te beletten
den heer Markham zijn rechtskundigen en
uiterst deskundigen bijstand te verleencn.
Dc meld heb uitdrukkelijk al» een gerucht;
wat er van aan is vreet ik niet.
Jiederl. Zuidafrikaansehe Verecnigino-
Betreffende de werkzaamheden van het Nc-
derlandsche Bijstandsfond» voor Zuid-Afrika te
Pretoria, is bij het Hoofdbestuur bericht inge
komen, gedateerd 1 Augustus 3S01, dat de vol
gende bod ragen werden besteed voor den aan
koop van goederen-;
Voor het Ramp te Irene. pd. »t. 4f>0
Ivlorksdorppd. st. 400
Vcrceniging: 200
Belfast 200
Pietersburg400
To samen pd. st. ]<>30 If 19800)
Blijkens vroegere opgayen, dd. 12 Juni j. I.,
eveneens door ons gepubliceerd, vos reeds aan
gekocht voor do kampen te Volksrust, Stan
derion, Heidelberg, Krugersdorp, I otchef-
stroom cn Middelburg tot een bedrag van pd. st.
2900 (/3480ö>:
De Commissie van Beheer gaat voort mot lo
kale kamnconimissies aan to stellen voer dc
distributio der giften. Zij benoemde voorts te
Pretoria een speciale commissie voor de kam
pen, waarvan de voorzitter is de heer W. JO,
Hollard cn leden zijn do H. H. Jlir. W. D. do
Bavornin Lobman. J. F. Delfos en Dan. Bun.
De volgendo lokale kampcomnnssics zijn aan
gesteld
te Heidelberg: J. B. Evers en J. Junius.
Middelburg Dr. van Gorkoin, Zendeling
M arié en J. D. Bchutstal
van Woudenberg.
VolksrustPredikant "W. F Knobel en
J. L. O. Rcinccke
Krugersdorp: Predikant G. Rad I off. A. te
Water, 11. H. 1) i!a i'lcs-
»i» cu J. Gmndling.
Standerton: J. J. C. van Hasselt, J. H.
Everist en Predikant. N.
H. C. do Jong Teunisse,
„Vereeniging J. M. Kok en E. M Goodwin.
„Johannesburg: P. Rous c*n van lib cede van
Oudshoorn.
te Nijlstroom P. van Hoerden, H. J. Geldcn-
huis on P. J. Sternberg.
To Potcliefstroom heeft dc lokale commissie
bedankt, waarvoor ons geen redenen worden op
gegeven. (Vermoedelijk uit vrees voor den cen
sor.) Het werk wordt echter gedaan door een
andere commissie in overleg met den Engelschen
kamp-superintendent
Te Johannesburg werd het kamp steeds vol
doende door andoren geholpen, zoodat het bij-
8tandsfonds nog geen steun verleende. Vermoe
delijk zou echter de uitdecling van goederen
worden gehouden onder de krijgsgevangen vrou
wen en kinderen, die in de stad zijn onderge
bracht.
De commissie van beheer ontving officieel
do volgende medcdcchngen omtrent dc bevol
king der kampen in het begin van Juli
Barberton 1500 Heidelberg 1800
Irene 4600 Johannesburg 3400
Potcliefstroom 6000 Klerks dorp 2ö00
Krugersdorp ..2600 Middelburg 7400
Mafeking 1800 Nijlstroom 1000
Pietersburg 3000 Standerten 8800
Vcreonigrog 790 Volksrust 6400
Belfast 850
Volgens gerucht zou Belfast als kamp wor
den opgeheven en de bevolking naar Middel
burg worden overgebracht.
Omtrent de ondersteuning in den Oranje-
Vrijstaat kunnen wij helaas, nog geen enkele
mededccling doen. Volgens net laatst ontvan
gen bericht van de commissie van hot Bijstauds-
fonds te Bloemfontein gedateerd 21 Juni j. D
konden de kampen buiten Bloemfontein nog
niet door haar bereikt worden. Wij verstrek
ten haar intusschon voldoende fondsen om den
arbeid te beginnen, terwijl ook andere comi
tés bier te lande gelden naar Bloemfontein zon
den. Volgens een vroeger bericht zon bet aantal
kampbewoners in don Oranje-Vrijsta at niet
kleiner zijn dan in de Z. A. 11., terwijl het vol-
lo getal in alle kampen in Zuid-Afrika 100.000
te boven gaat. Als die alIeD door onze commis
i)
Uit een elders ingekomen bericht blijkt ons
dat dit overleg geen gunstige resultaten ople
vert. Wij moeten voorioopig mei des© sendedee-
ling volstaat^
sie bereikt kunnen wordon, zullen de uitgavoii]
van ons fonds nog ontzettend stijgen on iniuid-f*
dels gaan ook onze andere onderateuniDgr/a
buiten de kampen, zoowel in Afrika als in Ne
derland door. Aanvulling van onze middoloa')
blijft dus meer dan ooit noodig. Het leven von
duizenden staat op bet spel.
NcderJandsohc Zuidafrikaansche Vereen.)
PAUL DEN TEX, Secretaris.
Amsterdam, 80 Augustus 1001.
Eon „Exchange"-telegram uit Kaapstad doelt!
mode, dat hot stoomschip „Llmpopo" te!
Lorenzo-Marquez 13 aangehouden en verzegeld.
Men vermoedt, dat er contrabande aan bcordj
is, een vermoeden, hetwelk versterkt wordt i
door de omstandigheid, dat de Boeren heen
en weer zworven langs de grens b(J Chalchal,
waarheen het schip bestemd was
Het stoomschip Limpopo" ia een kloln
etoom8cheepje van een honderd ton, dat sea
geregelde beurtvaart yitoefent tusschen de
plaatsen noord van Loren^o-Marquez, Aan d#
Incomati- en Litnpopo rivleron. Chaichal, een.'
van deze plaatsen, is een plekje, waar zich sen)
Portugeesch fort en een paar katTorwinkels^
bevinden, terwyi er tevens een kamp ir van1
de agenten dor Rand Native Labour Association.^
Het ligt ongeveer drie dagen te paard boven
Lorenzo-Marquoz.
Volgens Jater bericht ia de „Limpopo","
nadat de Portugeesche ambtenaren haar door
zocht hadden, weer vrygelaten.
Kolonel Colvillo, dio tusschen do Klip- er,
Vaalrivieren opereert, hoeft 200 rundoren buik.
gemaakt en 5000 schapen, en in hot algemeen
den Booren aanzieniyk nadeel toegebracht.
Soms nog wat boeionplaalsen verwoest?
No. 6 dor Chronica (Twoode reeks) van
dr. Schaepman bevat een critiok op -het artikel
van prof. Van der Vlugt m Onze. Eeuw, om-;
trent den uitslag dér algemeeno verkiezingen,
en een beschouwing over de Katholieke
Kamerclnb, vooral in haar verhouding tot do
Katholieke pers. j
Dr. Schaepman noemt prof. Van dor Vlugt'»
artikel oen „hoog voornaam opstel" en spreekt,
van „fraaie, van geest en vernuft sprankelend©
bladzydenvol wetenschap ook en van ge-'
zonde ziel- on zinbundige waarnemingen".
Na vervolgons het entrefilet van Dc Neder
lander als een. „kort en juist woord" geciteerd
to hebben, teekent dr.Bchaepman daarbyaan:^
„Do kleine ironie aan het slot. is niet alleen
geoorloofd, maar rechtvaardig. Zy bovat de bofïa-
lykste, fijnste en schorpsle criliek. Voor wlo
zien wil, is het immers zonneklaar, dat het
meuwo dilemma als eon druppol water op het
oude geiykt.
Do vraag is eenvoudig deze: Waarom, waar
door, hoe is het reebt meester ©ver 's menschou
wil? Door de uitspraak der rede. Maar vanf
welke rede? Van d© rede, die het „onont-,
beeriyk gereedschap" is om tot kennis ta
komen? Maar dit „gereedschap" kan niot staan'
boven den meester, die het bezigt, en die meester
is de willende menseh. Of is hier de rede liet j
„hoogste richtsnoer" en, behalve een zeer on
bepaald govoel, het éénige? Maar hoe kan dun
de rede ten opzichte vanRel ééne recht
On gereedschap èn richtsnoer zyn? Bob ooft j
zy zelve geen richtsnoer?
Juist daar ligt hot vraagstuk, zal d6 "alvl-
nist u antwoorden Do rode behoeft eon richt-1
snoer en dat richlsnoor is do Openbaring in
de Schrift. Juist, zal de Katholiek zeggen, do
redo behoeft een richtsnoer en dat vindt zy
in bot bestaan van God en Zijn wet, uat zy,
als hoerlykst gereedschap dor menschenzicl,
in de ziel on in geheel do natuur, geheel de
wereld, dio baar omgeeft, heoft gevonden.!
Maar, zal lil) er bijvoegen, daar do rode door
de zondo is verzwakt, daar het gereedschap
niet in volmaakten slaat verkeert, daar ook
do meester, die het bezigt, het recht gebruik
niet altyd volgt, daarom is nog oen ander
lichtsnoer feitelijk onontbeerlijk: de bovon-\
natunrlyke openbaring van den éór.en God,
den God van Natuur en Genode."
Dr. Sclmopman besluit met te zoggen, dat1
het oude dilemma („openbaring of rode"), door
prof. v. d. Vlugt veroordeeld, niet bedoelt in
absoluten zin de rede te stellen tegenover de
oponbaring.
„De gezonde rede on de openbarroj kun
nen niet met elkander in tegenspraak komen.
Wat het dilemma zegt is dit: Do rede alloon
als eenig en hoogste richtsnoer voor het recht,
öf de Rede door de openbaring voor dwaling
behoed en in weten verrykt
Wat bet steunen van sociaal-doraocralisch»
candidaten «aan de stembus togonovei liberalon'
aangaat, schrijft dr. Schaepman onder meer
„In do besproken tactiek vermag Ik weinig
anders to zien dan een wraaknomiug, die zich
op onszelvon nog het geduchtst wrokon kan.j
Maar dit ter zyde. Een beginsel behoorscht
voor my alles. Hot pauselyk woora: ^Nulia
conjunetio" is ook hier boslissond. "W&aroin?
Hier is openhartigheid strongo plicht
Alle uiterste partyen lieoben oen bedwel
mende en onweerstaanbare aantrekkelijkheid.
Hoe verder zy gaan, hoe vorder zy medealo.
pen en hoo grooter haar sloepkracht wordt-
Het absolute, hot onvoorwaardeiyk stellige,'
het: „Gy ziiit zyn als Godon", is voor den1
mensch de verleiding, dio de rede on het!
geweten, die do vryhcid doodt
En nu zou men om redenen van tarrdak:
de Christenon aansporon mot oen rociaal-1
democraat bet krygspad op te gaan liet'j
is toch gewaagd spel. Mon kan goraakkeiyk)
zeggen: Ons volk is te zoor gehecht aan hot',
grondwettig koningschap, aan het vaderland,'
aan zijn Stamhuis van Oranje, om ooit eenj
verbond te sluiten mot do sociaal-democratie,'1,
al stemt men hier of daar toevalligerwyzej
op eon sociaal democraat. Is mon daarvan)
zóó zeker? Zyn er geen voorboolden van .1
iets anders? Hobben ouze Nederlandschd|
Daensistan niet reeds de leus van bet voLj
strekte algemeene stemrecht overgonomeq;
om to komen tot socialo hervormingon Isj
men zeker, dat alleen bravo, bedaarde, doftige;
burgers don sociaal democraat hebben gestemd,;
geen anderon, goon moerderon uit onzen kring?)
Ik word allerminst bezield door socialisten^
vrees, maar juist daarom wil ik open, harden
stryd. .Nulla conjunetio". Iedere toenadering
ouzerzyds is een n&dtren lot
