President Kruger ii Europi
LE1DSCH DAGBLAD,
VRIJDAG 23
- TWEEDE BLAD.
Anno 19(10.
ir, i
De telegrammen in ons vorig nomrner
omtrent de aankomst van president Kruger
te Marseille liepen tot het volgende bericht:
iBNa zyn mede-comitóleden te hebben geraad
pleegd, verzocht de heer Thourel (voorzitter
van de Marseillaansche commissie) prof. Van
Hamel, er by den President op aan te dringeD,
;dat hy dadelyk aan wal zou komen. Het geldt
'hier zeide Thourel belangen, die zwaarder
:wegen. De President zal wel het welnemen van
'de officieren en equipage van de „Gelderland"
willen opofferen aan die van de bevolking van
Marseille. Na de teleurstelling, die zy Woens
dag ondervonden heeft, zou zij nimmer het
.opgegeven motief als een ernstige reden op
vatten om de landing van den President,
waarop zy ongeduldig wacht, te vertragon."
De hierop volgende telegrammen luiden
aldus:
MARSEILLE, 22 November. (ft. O.) De
heeren Violle en Roels zullen aan boord van
de „Gelderland" gaan om er by den President
op aan te dringen, dat hy zonder verwyl van
boord zal komen.
Beiden stappen met den heer Van Hamel
in de sloep, die met krachtige slagen der
riemen weer naar de „Gelderland" gaat.
Aan den wal wacht men intusschen met
ongeduld, terwyl de „Gelderland" tot op 800
meter nadert.
De President erkent de juistheid der be
weegredenen, door de afgevaardigden aange
voerd, en stemt toe binnen een half uur van
boord te gaan. Hy vraagt alleen eenige
©ogenblikken om afscheid te nemen van de
officieren van den kruiser.
Tien minuten daarna ziet men de sloep,
met de Nederlandsche vlag getooid, zich van
het schip verwyderen.
Het is de sloep met den President I
Onmiddeliyk daveren bravo-geroep en de
toejuichingen, door de menigte aangeheven.
MARSEILLE, 22 November. (ft. 0.) Zoodra
de sloep aanlegt, verdubbelen zich de toe
juichingen op het zien van Krugor. Men
schreeuwt letterlijk: „Leven de Boeren! Leve
KrugerI" De menigte is één en al enthusiast.
Do President is vergezeld van dr. Leyds en
de Zuid-Afrikaansche afgevaardigden.
By het aan wal komen reikt dr. Leyds
President Kruger de hand en met vast eren
tred, dan dien men met het oog op zyn
leeftyd zou verwachten, zet de President voet
op Franschon grond.
Het is thans 10 u. 55 min. Men verzoekt
Krugor plaats te nemen op den voor hem be
stemden zetel, maar hy weigert te gaan zitten;
hy staat recht met ontbloot hoofd, gekleed in
gryze overjas en den hoed, met rouwfloers tot
op de helft omgeven, in de linkerhand.
MARSEILLE, 22 November, (ft. O.) Het
i'uitorlyk van President Kruger is bijzonder
sympathiek. Do portretten, bier sinds een
paar weken populair geworden, geven goon
juist beeld van zyn persoon. Thourel, presi
dent van het Comité voor do onafhankelyk-
heid van de Boeren, spreekt de welkomst-
rede uit; daarna neemt de heer Pauliat, pre
sident van het Central-Comité, het woord.
De rede van Thourel luidde als volgt:
„In naam van de geheele bevolking van
Marseille, waarvan ik de tolk ben, en als
president van het comité voor do onafhan
kelijkheid der Booren te Marseille, heb ik de
eer, die ik beschouw als de grootste, die my
in myn leven overkomen kan, om Uwe
Excellentie het welkom in deze stad toe te
roepen. Wil dus op het oogenblik, dat gy
voet zet op dezen edelmoedigen gastvryen
grond, den groet aannemen, dien ik u aan
bied uit naam van myn medeburgers, en de
verzekering van do diepste hoogachting,
de levendigste sympathie en eene grenzen-
looze bewondering voor U persooniyk en voor
het nobele Boerenvolk, waarvan Gy de waar
dige, heldhaftige vertegenwoordiger zyt.
Woorden zyn nutteloos, onze aandoeningen
gaan verder dan men uit kan drukken.
Hulde en welkom aan den grooten stryder
voor de onafhankelykheid, aan den grooten
.Burger KrugerI"
Daarna sprak de heer Pauliat zyn rede uit:
Mynheer de President 1 Met grooto voldoe
ning sta ik voor U, die met het Boerenvolk
de hoogste en nobelste deugden, die het
:menschdom sieren, vertegenwoordigt: de on-
.bedwingbare liefde tot vryheid en onafhan-
Jkeiykheid; het vaste besluit om liever het
vreeselykste lyden te dulden, zelfs den dood
to verkiezen boven het zich bukken onder
een vreemd juk.
Ik heb do opdracht U niet alleen geluk
to wenschen uit naam van alle Franschon,
die tot ons Comité behooren, maar ook
'namens alle Comité's, die zich met hetzelfde
dool gevormd hebben in de Vereenigde Sta
ten, Rusland, Duitschland, Nederland, Zwit
serland en België.
Ik mag U zonder vrees voor tegenspraak
het wolkom toeroepen zelfs uit naam van
Engeland, want al dogenen, die in dat land
verstand en kennis hebben, alle mannen van
geweten, eerlykheid en rechtvaardigheid,
i treuren, vragen zich met droefheid af door
.welke duivelsche machinaties hun vaderland,
.tot nu toe geëerd als de kampioen van het
recht, in dezen barbaarschen oorlog kon ge
wikkeld worden, die geheel Zuid-Afrika in een
bloedbad veranderde.
De geheele wereld aanschouwt met veront
waardiging al het leed, dat U werd aangedaan,
,en juicht Uw heldhaftigen tegenstand toe.
'Maar ook voor de ongerechtigheid zyn er
'gronzen, die niet overschreden kunnen worden.
Hoewel de schyn er togen is, hebben wy
'een vast vertrouwen in de eindeiyke zegepraal
'der twee Republieken, zelfs düm wanneer de
regeoringen, teruggehouden door buitengewone
'voorzichtigheid of zelfzuchtige bedoelingen,
zouden voortgaan zich to onthouden van elke
poging om een einde te maken aan het bloed
vergieten.
j Onze meening staat vast dat er geen reden
tot wanhopen is. Alles werkt er toe mede
T5w ical te doen bereiken. De loop der
.zaak Is u biykbaar gunstig. Do Kaapkolonie,
;welker krachtigste, levendigste takken Trans
vaal en Oranjo-Vrijstaat zyn, heeft haar oor
sprong in Holland, dat tot fier devies hoeft
'^Ik zal handhaven," en in Frankrijk,
De onuitputtelyke geestkracht der Boeren
komt voort uit de ziel dier twee rassen en
dryft hun tot volhouden. Ook de stryd der
groote Amerikaan8che Republiek in de vorige
eeuw zy U ten voorbeeld l
Laat den Eeuwigen Rechter uitspraak doen,
Hy zal U niet verlaten.
Ik eindig met den uitroep, dien Gy door
geheel Frankryk zult hooren:
„Leve President KrugerI Leven de Boeren I
Leven de Zuid-Afrikaansche Republieken I"
Herhaalde malen werden de beide sprekers
toegejuicht.
Erugers antwoord.
Daarop neomt President Kruger het woord.
Zyn stem klonk aangedaan, maar byzonder
doordringend voor een grysaard.
De President spreekt in het Hollandsch do
volgende rede uit:
„Myn hartelyken dank aan de Presidenten
van het Comité te Marseille en van het
Comité voor de onafhankelykheid der Boeren
voor hun woorden van welkom.
Ik dank de bevolking, die in zoo grooten
getale opgekomen is om my te begroeten.
Hoewol ik rouw draag en hier niet ben
gekomen om feesten by te wonen, neem ik
toch van ganscher harte Uw toejuichingen
aan, overtuigd dat zy U worden ingegeven
door Uw medegevoel in onze beproevingen en
de sympathie voor onze zaak, die der vryheid
Ik ben werkeiyk trotsch en gelukkig een
haven van Frankryk voor mijn ontscheping
gekozen te hebben, er den voet op vryen
grond te zetten en als vry man ontvangon te
worden.
Myn eerste plicht is myn dank te betuigen
aan uw regeering voor alle bewyzen van
achting, dio zy ons zelfs kort geleden te
midden van onze beproevingen heeft gogeven.
Ik geloof dat Engeland nooit dezen oorlog
had goedgekeurd, als het goed ingelicht was
geweest. Sinds den inval van Jameson, die
de twee Republieken had willen vermeesteren
zonder zelfs een geweerschot te lossen, heb
ik niet opgehouden een Hof van Arbitrage
te verlangen, hetgeen my tot nu toe altycl
geweigerd is.
De oorlog, dien men tegen ons voort; be
reikt de grenzen van barbaarschheid.
In myn leven heb ik dikwyis tegen wilde
Afrikaansche volksstammen moeten stryden,
maar de barbaren, die wy nu te bostryden
hebben, zyn erger dan de vorigen.
Zy wapenen zelfs Kaffers togen ons, ver-
brauden onze hoeven, die wy mot zooveel
moeilykheden opgebouwd hebben, verjagen
vrouwen en kinderen, wier mannen en vaders
gedood of gevangengenomen zyn, laten zo
zonder bescherming, zonder dak, dikwyis zelfs
zonder brood.
Maar wat men ook doet, nimmer geven
wy ons over; wy zullen stryden tot het einde 1
Ons groot en onwrikbaar vertrouwen is
gevestigd op onzen Eeuwigen Vader.
Onze zaak is rechtvaardig en als de recht
vaardigheid der menschen mocht ontbreken,
zal de Eeuwige Vader, die Moester is der
volkeren en aan Wien de toekomst behoort,
ons niet verlaten.
Ik kan U verzekeren, dat, indiende Trans
vaal en Oranje-Vrystaat hun onafhankelykheid
mochten verliezen, ook de twee Boeren-volkon
mot hun vrouwen en kinderen vernietigd
zullen zyn."
Do menigte juicht des Presidents rede
(welke door Prof. Van Hamel, uit Groningen,
mot luider stemme in het Fransch wordt
vertaald) zeer toe. Prof. Van Hamel wordt
dikwyis door de toejuichingen onderbroken.
De laatste woorden werden mot uitbundige
bravo's ontvangon.
De heer en mevrouw Eloff, die by hun
grootvader stonden, weenden.
Een hevig gedrang had plaats by bet ver
laten der afgesloten ruimte en President
Kruger had moeite zyn rytuig te bereiken.
By het zien van den President met den hoed
in de hand neemt het geroep: „leveKrugerl"
toe en kan men op zyn energiek gezicht
verrassing en dankbaarheid lezen.
De optocht.
MARSEILLE, 22 November, (ft. 0.) Do
volgorde van den stoet was als volgt:
Eerste rytuig: President Kruger, Thourel,
president van het Onafhankeiykheidscomitó,
senator Pauliat en Dr. Leyds.
Tweede rytuig: Fischer, Violle, secretaris
van het comité te Marseille; Rambaud, vice-
president van hot Parysche comité; consul
Pierson.
Derde rytuig: Vessels; Caron, lid van den
gemeenteraad te Parys; Bertin, vice-president
van het comité te Marseille; Heymann.
Vierde rytuig: de heer en mevrouw Eloff
en de heer Spanjaard.
Daarop volgden tal van landauers met
andere leden der comité's.
MARSEILLE, 22 November, (ft. 0.) Ontzag-
lyk veel bouquetten en bloemstukken wer
den den President aangeboden. De vaandel
dragers der vereenigingen liepen met hun
banieren naast het rytuig van den President.
De muziekkorpsen speelden het Transvaalsche
volkslied. De menigte juichte uitbundig den
held van den dag toe en langs den geheelen
weg klonk het: „Leve KrugerI Leven de
Booren 1" De stoet ging langs den Boulevard
des Dames, door de Rue de la Rópubliquo,
over de Quai de la Fraternité, de Rue de la
Cannebière en de Rue de Noailles.
MARSEILLE, 22 November. (Q.-ft) Na
het défilé vulden zich de straten; groepjes
personen mot vlaggen riepen „LeveKrugerI"
voor het Hótel du Louvre et de la Paix, waar
de aldaar logeerende Engelschen floten en
terwyl de stoet nog voorbijging kopergeld
onder de menigte wierpen, om te kennen te
geven, dat zy de Franschen als bedelaars be
schouwden. Het volk werd boos en bedreigde
het hotel; de politie liet het sluiten, en de
eigenaar van het hotel zette de Engelschen
er uit. Het Hdtel du Louvre is een der grootste
hotels, waar veel Engelschen logeeren.
Eon vyandige menigte biyft voor de hotels
staan, welke door de politie worden bewaakt.
MARSEILLE, 22 Nov. (ft. O.) Langs den
geheelen weg, welken de President aflegde,
stond een dichte menigte op de trottoirs en
in de straten. Het kostte den rytuigen groote
moeite zich een weg te banen, zoodat de
stoet over den korten afstand een uur deed.
Het geheel biedt een prachtig schouwspel
aan: die balkons, die ramen, zwart van de
menschen; die vlaggen en banieren, allerwegen
wapperend en ontplooiddie geestdrift, welke
steeds hooger en hooger stygt.
Het verkeer kon niet geregeld meer plaats
hebben. De trams werden bestormd. Dames en
heeren stonden in de raamkozynen.
Er had een incident plaats voor het Hotel
du-Louvre et de la Paix. Eenige Engelschen,
in den morgen aangekomen, bevonden zich
op het balkon der eerste étage en hielden de
hoeden op toen de President voorbijreed.
Een ontelbare menigte schreeuwde„Hoedon
af 1" De Engelschen bleven echter op het
balkon slaan met de hoeden op en balden zelfs
de vuist tegen do menschenmassadeze jouwde
en floot ze uit. De manifestatie duurde voort
totdat de Engelschen verdwenen waren.
Do President ging zyn hotel binnen onder
de toejuichingen van een geestdriftige menigte.
Hy moest zich aan baar op het balkon ver-
toonen, waar hy de bevolking bedankte voor
de warme ontvangst, hem ten deel gevallen.
Daarna trok de President zich in zyn appar
tementen terug.
Het volk bleef opeengepakt voor hot Hotel
de Noailles schreeuwen, om den President
nogmaals op hot balkon te hebben. De malre
van Marseille bracht hem thans een officieel
bezoek, en allo voorname personen wenschten
voorgesteld te worden. Een prachtige bronzen
groep werd door het comité aangeboden. De
geestdrift nam steeds toe.
Aan het banket van hedenavond zouden
aanzitten de volgende in Nederland bekende
personen. Rechts van den President, in volg
orde: Van Hamel, Fischer, Van Trotsenburg,
Pierson, Eloff en Bredel; aan zyn linkerhand:
Leyds, Wessels, Boissovain, Muller, Van der
Hoeven, Grobler, De Bruyn, Heymans en
Bolman. In bet geheel aan de eerotafel 28,
en aan alle tafels te zamen minstens 400
rnenschon.
MARSEILLE, 22 November. (H.-B.) Na een
dejeuner in kleineren kring, zal president
Kruger enkele afgevaardigden en commissiön
ontvangen.
MARSEILLE, 22 November, (ft. 0.) De
minister en afgezanten van Transvaal be
paalden het begin der receptie op kwart
over tweeën.
De receptie.
Reuter seint verder uit Marseille, omtrent
do receptie:
Dr. Flaissières, de maire van Marseille, is,
vergezeld door den secretaris-generaal van den
maire, den President een bezoek gaan brengen
in zyn hotel. De heeren zyn door dr. Leyds
aan Kruger voorgesteld. Dr. Flaissières zeide
daarby het volgende tot don President:
De toejuichingen, die u ten deel gevallen
zijn, sodert gy den bodem van Marseille bobt
betreden, on dio nog voortduren, bewyzen wel
wat de gevoelens der bevolking zyn jegens u
en het dappere volk der Zuid-Afrikaanscho
republiek. Do ingezetenen van Marseille, die de
vrijheid zoo liefhebben, nemen liarteiyk deel
in het groote leed van de Boeren. Mot mijn
medeburgers wensch ik, dat in den loop van
de nieuwe diplomatieke phase, die het Trans
vaalsche vraagstuk ingetreden is, dat vraagstuk
wordt opgelost in vredelievenden zin, en niet
enkel volgens de voorschriften, die uit het ge
schreven recht der natiën voortvloeien, maar
volgens de hoogere beginselen van recht, die
voor de menschheid zelf den onvergankolyken
grondslag vormen van beschaving en vooruit
gang. Laat ons allen hopen, mijnheer de
President, dat by die oplossing de wereldvrede
evenmin gevaar zal ioopen als de waardigheid
en de stoffeiyko belangen van het volk dat
gy met zooveel gezag vertegenwoordigt.
Krugor bedankte den burgemeester voor
deze woorden, en zeide dat hy vertrouwen
stolde in God en in zyn goed recht. Do
mairo overhandigde Krugor vervolgens oen
groot aantal adressen.
Ook de prefect van Bouches-du-Rh6ne legde
een bezoek af by den President. Een kwartier
later, om halfdrie, verschenen de eerste
doputatiön. De vestibule, de gangen, de trappen
en de zalen van het hotel waren weldra vol
menschen. In den sieriyk met planten ver
sierden salon waren onder palmen, voor den
schoorsteenmantel, Btoelen gezet voor den
President en eenige anderen. „Zoudt gij niet
denken, vroeg de President ter loop6, dat myn
bezoekers my een oogenblik met rust willen
laten?" Ik heb honger, ik zou wat willen
eten." De President ging dejeuneeren en trad
om vyf minuten over drieën de receptiezalen
weer binnen, door levendige toejuichingen
begroet. Dadelyk begon toen het voor by trek ken
van de doputatiön. Thourel, die de leden van
het comité voorstelde, zeide daarby het vol
gende: Mynheer de PresidentI Namens het
Marseillaansche comité voor de onafhankelyk
heid van de Boeren heb ik de eer u te ver
zoeken, als een herinnering aan dezen onver-
getelykon dag dit kunstvoorwerp te willen
aannemen, dat door een onzer grootste
Fransche kunstenaars gemaakt is. Al is de
oorlog ook een gruwel, al begaan de regee
ringen die den oorlog over de volkeren brengen
om hun belangen to bevorderen, een misdaad
tegen de menschheidde oorlog kan ook wettig
zyn: een wettige en roemryke oorlog is die,
welke ten dool heeft de verdediging van
eigen haard. „La dófense du foyer" dat is
ook de naam van dit schoone kunstwerk.
Thourel zeide verder: De overeenkomst, die
het kunstwerk heeft met de worsteling van
uw volk, hoeft onze keuze geleid. Zeker, indien
de kunstenaar zich by zyn werk geïnspireerd
had op de voorbeelden, door de Boeren gegeven,
zou liy het andera opgevat hebben. Hier
strydt de man met de eene hand tegen den
indringer, en met de andere beschermt hy
vrouw en kind. In uw land is de vaderlands
liefde zoo vurig geweest, dat vrouwen en
kinderen den moed van mannen toonden en
vaak met hun bloed de aarde verfden, dio
hun arbeid vruchtbaar had gemaakt. Doch wil
het aannemen zooals het is, en u herinneren,
dat er te Marseille harten zyn, die voor u en
uw dapper volk in alle beproevingen kloppen.
De President stond op, en na Thourel de
hand gedrukt, en de leden van het comité
gogroet te hebben, zeide hy het volgende:
Ik neem gaarne uw mooi geechenk aan.
Ik weet, dat het de uitdrukking is van uw
sympathie. Waarlyk, om hun haard te ver
dedigen hebben de Boeren de wapens opge
nomen, daarvoor stryden zy met ontembaren
moed. Ik dank u harteiyk, en mijn dank
betuigingen richten zich tegeiykertyd tot alle
beschaafde volkeren, die hun sympathieën met
zoozeer overhebben voor ons persooniyk als
wel voor de zaak der Boeren, die de zaak is
van recht en vryheid. Ik ben er zeer door
getroffen. liet is inderdaad de rechtvaardigheid
onzer zaak, die al het andere op den achter
grond driftgt. De zaak der Boeren is niet
hopeloos, noch onontwarbaar. Integendeel, de
wapens brengen ons niet ten onder, dat zou
het aantal kunnen doen, maar aangezien wy
liet recht aan onze zyde hebben, zal het
aantal verpletterd worden mot Gods hulp.
Kruger's woorden werden met luide toejui
chingen begroet. Men merkte, op dat hy de
rozet van het legioen van eer in zyn knoops
gat droeg.
Na het bezoek van den prefect is Grebauval,
voorzitter van den gemeenteraad van Parys,
door President Kruger ontvangen. In naam
van de stad Parijs, zeide by, die de eer had,
de gedelegeerden dor boide Republieken te ont
vangen, betuig ik u hulde en sympathie. In
naam van den gemeenteraad en de stad Parys
zy het my vergund, u uit te noodigen, ons
stadhuis te bezoeken, waar gy harteiyk ont
vangen zult worden. Gy zult daar zyn te
midden van herinneringen aan groote mannen,
die allen de onverwoestbare zaak van het recht
en van de vryheid hebben verdedigd.
President Kruger zeide, dat hy diep getrof
fen was door de uitnoodiging. Hy verzocht
zyn antwoord te mogen uitstellen totdat hy
zyn opwachting gemaakt zou hebben by het
hoofd van den Staat.
Thouret stolde Boyer, een lid van den ge
meenteraad van Marseille, voor, die zeide: Uw
natie moge onderdrukt, zy kan niet onder
worpen worden, want wat voor uitslag de
monsterachtige aanval op uw Republieken ook
moge hebben, voor de geschiedenis zult gy
niettemin overwinnaars bly ven, omdat gy voor
de rechtvaardigheid en de vryheid vecht. Moed,
mynheer de President, alle volkeren zfln met u l
De heer Spanjaard, die de leden van het
Nederlandsch-Z.-A. comité van Marseille voor-
stolde, hield de volgende toespraak: Het Ned.
Z.-A. comité te Marseille is verheugd, den
held te ontvangen, die jarenlang de be
schaafde wereld mot bewondering heeft vervuld.
In uw worsteling voor vryheid en recht zyn
alle beschaafde volkoren als één man met u
en uw landgenocten, die liever hun leven
opofferen voor recht en gerechtigheid, dan
hun vryheid te verliezen. Zy hebben recht op
onze sympathie. Mogen die offers met de hulp
van den Allerhoogste met succes bekroond
worden, moge do goedo uitslag ook van de
edele taak, die gy nu gaat ondernemen, een
troost worden voor de weduwen en weezen,
aan wie het volk van Marseille reeds zooveel
bewijzen van sympathie heeft gegeven.
De gepensionneerde generaal Geschor stelde
een deputatie voor van de broeaerschap van
oud-officieren te land en ter zee, en sprak
het volgende: Onze vereöniging wil u haar
eerbiedige bewondering en haar innige sym
pathie betuigen. Gy hebt gestreden, en gy
strydt nog voor uw vaderland. Gy en uw
volk hebt vooral uw hartebloed gestort om
aan de beschaafde wereld te bewyzen, dat
het geweld het recht niet kan onderdrukken.
Met God voor het vaderland is uw devies.
Het patriarchale vaderland, dat den heldenmoed
van Pretorius heeft voortgebracht, zal voort
leven in den moed van zjjn fiere afstamme
lingen.
Henri des Houx stelde den President do
bestuursleden van de Fransche pers voor. Alle
Fransche bladen, zeide hy, zonder onderseheid
van gezindheid, hebben deelgenomen in de
harteiyke beweging ton gunste van uw heilige
en groote zaak. Alle burgers van een vry
volk hebben hun hart voelen kloppen by de
verhalen van uw heldhaftigen stryd voor de
vryheid. Meer dan eenig ander land kan
Frankryk, dat zelf zoo wreede beproevingen
doorstaan heeft, uw heldenmoed waardeeren.
Wy zjjn voor de Boeren, omdat wy voor do
rechtvaardigheid zjjn. Daarom verzoeken w(j
u, onzen heilwensch te aanvaarden voor het
succes van uw vromen pelgrimstocht.
Na Henri des Houx komen nog verscheiden
andere deputation. Onder de notabelen van
do Protestantsche kerk, die aan Kruger voor
gesteld werden, bevond zich Friscb, een zwager
van 'Villebois-Mareuil. Namens do familie heette
hy den President welkom, hy mocht dat te
eerder doen, zeide hy, omdat oen lid van die
familie, het edelste lid, voor de zaak der
Republieken gesneuveld wa.v
De President schynt zeer afgemat te zyn.
De redevoeringen worden nu bekort, en het
voorbytrekken gaat haastiger, ook geeft men
den President niet meer de hand, omdat zyn
hand en arm hem pfln doen. De kinderen
van Marseille brengen hem bloemen en verzen.
De warmte is drukkend, en de President, die
uiterst vermoeid is, uit don wensch om naar
zyn kamer te gaan.
Om halfzos is de receptie afgeloopen. Buiten
was het nog even druk.
Eet diner.
MARSEILLE, 22 November, (ft. 0.) Dr.
Leyds heeft hedenavond aan het banket, dat
niet door Kruger bygewoond werd, gezegd,
dat de President hem de opdracht gegeven
had, het volgende te zeggen: De President
was moe, droeg rouw en nam niet aan feesten
deel. Anders had hy gaarne eenige oogenblikken
met de gasten doorgebracht. Hy zou nooit
het harteiyke onthaal van de stad Marseille
vergeten: die ontvangst overtrof al wat de
President had kunnen verwachten van de
stad, die aan Frankryk zyn prachtig volkslied
gegeven heeft, de Marseillaise, het lied van
ieder volk, dat men zyn onafhankelykheid
wil ontnemen.
De President had gewild, dat het gejuich
gehoord had kunnen worden door alle Boeren,
die in de bergen gekampeerd zynzy zouden
u van ganscher harte bedanken; nu dankte
de President uit hun naam. Hy wenschte de
stad Marseille alle voorspoed toe, en geluk
aan haar kinderen. Als ik had kunnen koment
had de President gezegd, zou ik myn dank
over heel Frankryk uitgostrokt hebben, en
myn glas hebben opgeacaKc t<rc oocz
den waardigen president Loubet.
In naam van President Kruger dronk dr.
Leyds op den president der Fransche Republiek.
Nadat dr. Leyds den toost van dank van
president Kruger had voorgelezen, nam de
gezant der Z.-A. Republiek nogmaals het woord,
Hy zeide:
„Gy' hebt wel de goedheid gehad myn ge
zondheid te drinken en sympathie uit te
spreken, waarop ik trotsch ben, omdat zy
klaarbiykelyk ingeboezemd worden door de
zaak der Zuid-Afrikaansche Republieken, die
het hart van allen, die nog een ideaal heb
ben van gerechtigheid en menschelykheid,
hooger doet kloppen. Die zaak der Boeren-
Republieken vindt ook buiten het grond
gebied der Republieken edelmoedige en
vurige verdedigers, die niet geaarzeld heb
ben haar te dienen met geheele toewyding
en voor haar hun krachten, hun tyd en hun
talenten ten beste te geven. Ik wil hier spre
ken van de comitó3, die zich gevormd, bob
ben, van de mannen, die zich hebben ver-
oenigd om hun pogingen te doen samen
gaan met de onze, voor de zaak van het
recht. Daarom, myne heeren, beschouw ik
het heden als een plicht der dankbaarheid,
die toegowjjde modewerkers te herdenken,
en hun de betuigingen over te brengen van
mijn dankbaarheid, door hun te zeggen:
President Kruger is geroerd door uw yver
en uw werken voor de goede zaak.
„Ik drink, myne heeren, op de comité's,
die zich gevormd hebben to Marseille, te
Parys en in zooveel andere steden van
Frankryk, en die met al hun krachten mede
werken voor het behoud van de onafhanke
lykheid dezer Republieken of hun te hulp
komen en te steunen die voor haar stryden
op het slagveld."
Guórin, voorzitter van de commissie uit den
Paryschen gemeenteraad, dronk op de verbon
den dappere volkeren van Transvaal en Oranje-
Vry staat, en bracht hulde aan Botha en Do
Wet, die hy by de Grieken der Thermopylen
vergeleek. Kruger was de belichaming van
den tegenstand eener natie, en het levende
symbool van een onafhankelyken haard. Hy
herinnerde aan Gambetta's woorden, dat er in
de dingen hier beneden een verborgen recht
vaardigheid woont, en hoopte, dat die recht
vaardigheid spoedig zou komen voor de Boeren.
Onder de andere toosten wordt vooral ver
meld die van den heer Garon, gemeente
raadslid van Parys, uit naam der pers, die
hy uitnoodigde woorden des vredes te doen
hooren. Het is haar taak de weldoenster der
menschheid te zyn, door aan de beide volken
voor te houden, dat zy niet verder mogen
gaan.
De heer Rambaud dronk, uit naam van
het Parysche Comité, op de officieren en de
bemanning van de „Gelderland", het schip,
dat van de Koningin der Nederlanden de
edelste opdracht kreeg, die een oorlogsschip ge
geven kan worden: naar Frankryk den man.
over te brengen, die aan alle natiën zulk een
schoon voorbeeld van vaderlandsliefde gaf. Ram
baud bracht hulde aan Nederland en aan de
Koningin, die in een paleis gastvryheid gaf
aan het vredescongres, en zich de heldin van
liet recht betoonde tegenover de aarzelingen
der groote mogendheden, die gewild heeft, dat
op het schip, dat Kruger dragen zou, de vlag
werd ontplooid, in de schaduw waarvan de
Trompen en de De Ruyters gestreden hebben.
Hy eindigde met een dronk op de Koningin
der Nederlanden, want geen Souvereine ver
diende ooit meer geluk te hebben in haar
huiseiyk leven en roem in haar regeering,
die zoo goed begint.
Fischer en verscheiden anderen voerden
nog het woord. By het verlaten van het ge
bouw had niets byzonders plaats.
De straat bfl het „Hótel du Louvre" is
afgezet door een sterk cordon van polite-
agenten; men vreesde nog altyd uitbarsting
van de volkswoede tegen de Engelschen.
Morgen vertrekt de President om 9 u. 20
min. in een salonwagen, in den expres-trein
naar Parys aangehaakt.
Maatregelen van orde.
Ten gevolge van de opstootjes die gistor-t
morgen voorkwamen voor het Hótel du Lou-
vre et de la Paux, heeft de maire onmiddel
lijk last gegeven een krachtig onderzoek in
te stellen naar de aanleggers er van, die op
de meest strenge manier zullen worden ver
volgd
In den namiddag waren de deuren van het
Hótel du Louvre, op de Cannebière, waar
het incident voorviel tydens den tocht van
president Kruger, gesloten.
In den omtrok bevond zich een talrjjke
maar kalme menigte. Onder de vensters van
hot Hotel de Noailles is het aanzicht heel
anders. Er is een ontzagwekkende menigte,
waaruit van tyd tot tyd juichkreten opstygen,
die moeten doordringen tot den President,
wiens vertrekken aan dr Cannebière zyn
gelegen.
Des avonds te 6 uren trokken groepen mani
festanten met driekleurige vlaggen door de
hoofdstraten. Voor den „Cercle des Officiers"
werd geroepen: „Leve het leger 1 Leve Frank
ryk! Leve president KrugerI
De betoogers trokken daarna langs do
bureelen der groote bladen, waar dezelfde
kreten weerklonken, en ten slotte naar het
Engelsche consulaat, waar op de wyze van
het „Air des Lampions" gezongen werd:
„Conspuez les Anglais".
De politie moest de manifestanten uiteen-
dryven.
Togen 7 uren begaf een groep manifestanten
zich naar de prefectuur en trachtte opnieuw*
door de posten te breken, die in don omtrek
van het Engelsche consulaat waren opgesteld.
Deze poging mislukte echter. De politiemacht
werd versterkt.
De pakketboot „Rome", die heden met
meer dan 500 Engelsche passagiers naar
Bombay moet vertrekken, werd door de
politie bewaakt.
De 9Gelderland"
ia gisternamiddag om vyf uren van Marseille
weer vertrokken. Admiraal Besson is den
commandant een bezoek gaan brengen.
