„De Automaat" 4
AMBULANCE.
Lef op2
Do itecklijlie Moedor
W. G. DEE.
RSTTIEE EN FRAAIE IAN3RERIEL
Firma C. CONRADS&Co.,
Maatschappij tot Detailverkoop van Petroleum
GftfflMMËIOlil
ZONDAGSRUST.
Or. B.B. Hemes mCost»
MENGELWERK.
deffatuur-V/ollen
Ondergoederen j
Seazemakep Co., Leiden.
WeiLP.DeWiide&Zonen
■■■■■ii
Tooneelherinnermgen.
Prima geraffineerde zuivere Amerikaansche
Petroleum, in Bussen van
4 Liter inhoudende a 7 Cts per Liter.
COUPONBOEKJES van CO cn 100 Liter ii 67, Cent per Liter.
Langegracht 52. Directeur.
Hazerswcnds. I. C. GOK.
c- VEBEENIGING
Nederlandsche Patroons
Buitengewone Algemeens
Vergadering,
Oude Singel 6, Leiden.
Hcvronw (i. A. iiOEFFTCKE,
Slaihssdcrskads 102, AMSTERDAM,
SAMSOOSE.
W. VAN BEELEN Cz., te Katwijk,
Opleiding voor Examen en de Practqk.
HOÖISBACHT W. Telephooan. 113.
Botermarkt 13.
Damesrokken, Handschoenen, Ojne Dames*
Zakdoeken in doos, Chales,
Zijden Foulards, Fantasie-scborijes, enz.,
het Comité op te doeken. Voor de tien duizend
gulden, daardoor uitgespaard, zouden naast
den thans gevraagden landbouw-ambtenaar,
■wanneer de omvangrijke taak hem te zwaar
valt, nog juist een paar anderen hun zetels
kunnen opslaan in de residentie. Het gevaar
voor Staatslandbouw echter zullen wodanop
den duur niet kunnen ontgaan.
De Slichlsche Courant meent, dat de profetie
reeds in vervulling gaat, dat de invoering
van Leerplicht heropening van don school
strijd zou ten gevolge hebben.
Niet alleen, dat de voorstanders van het
Bijzonder Onderwijs zich terecht bezorgd
makon over de geldelijke gevolgen van de
invoering van Leerplicht, maar ook van
radicale en socialistische z\jde begint men
weer aan het onderwijsvraagstuk te tomen,
getuige de beschrijvingsbrief voor hot tweede
onderwyscongres, van die zijde weldra te
houden. Men is daar niet heel erg tevreden.
„Men begrijpt," zegt de Stichtsche Courant
„wat de heeren willen.
Verplichte School voeding en Kleeding met
Bubsidieering voor de Gemeentebesturen door
•het Ryk, uitbreiding van het iiorhalings-
'onderwys, dat verplicht moet worden gesteld,
on uitbreiding van den Leerplicht tot het 15de
jaar, sta';.n daarbij natuurlijk op den voor
grond.
De -h~tel, door ministor Borgosïus met
c'. .alistische saus gekruid, heeft, wel verre
van der heeren eetlust te bevredigen, dien
slechts te meer geprikkeld. Zy willen niet
maar een socialistische kruidorij, maar socia-
listischo spijs.
Van twee zijden te gelijk wordt dus de
Ondorwys-quaestie aan de orde gesteld.
Het kan wel niet anders of zy zal by de
verkiozingen van 1901 oen zeer gewichtig
deel uitmaken van meer dan één program."
1 Dankbaar is het blad, dat men althans in
het „Ume"-rapport een banier bezit, die
by do stembus tot vereenigingspunt kan
dienen, maar ook daarna nog treffelijke diensten
kan doen, on waarvan de proüjtolijkheid nu
zelfs door liboralon begint erkend to worden.
Nu w[j toch omtrent de invooring van
Leerplicht mededeelingon doen, herinneren wo
aan de uitspraak van dr. Schaepman, die ia
zijn Chronica, zei, dat het niet-verhoogon van
do subsidie aan het Bijzonder Onderwijs mis
dadiger zou zijn dan wat Chamberlain in Zuid-
Afrika doet. Wat zal nu, vraagt De Hollander,
hot gevolg zijn van deze krasse verklaring
van dr. Schaopman?
„Zal de Rogeering met 1 Januari a. s. niot
beginnen met do invoering der Leerplicht
wet? Dan loopt het Ministerie gevaar met
zijn eigen vrienden op nog meer gespannen
voet te komen, want dan zal het hoeten, dat
het Ministerie loopt aan den leiband van
dr. Schaepman en het wachtwoord ontvaDgt
van Rome,
0/ zal do Regcoring toch ovorgaan tot in
voering van de Leerplichtwet? Zoo -ja, maar
dan wordt hot gegeven woord niet nagekomen
en is, althans van do zijde van dr. Schaep
man en zeker gesteund ook door de anti
revolutionairen, het signaal tot heropening
van den schoolstrijd te verwachten.
Spoedig zal op deze vragen het antwoord
bekend zyn."
Men leest in Onze Paarden over h o n g-
stenkeuring:
Ofschoon in Nederland nu reeds geruimen
tijd de verplichte hongstenkeuring is ingevoerd,
zoo schijnt het toch nog maar onmogelijk
te blijven, dat ar voor de verplichte hengsten-
keuring personen kannen worden gevonden,
die bevoegd en vertrouwd zijn om eon hengst
te keuren.
Een sterk staaltje hiervan is weer in N.- en
Z.-Holland afgespeeld.
De hengstenhouder Scholten liet het vorig
jaar zijn hengst „Nelson" voor de verplichte
hengstenkeuring te Leiden keuren. „Nelson"
was 2 jaar in Z.-Holland on het vorig jaar
te Utrocht ook goedgekeurd.
Dit voorjaar echter werd „Nelson" to Leiden
afgekeurd, omdat hij volgens de jury een
spat had.
Daarna vroeg Scholten voor zijn hengst in
N.-Holland een extra-keuring aan togen be
taling van f 25.
De Noord-Hollandsche commissie keurde
don hengst goed op bouw, stand en gang
(volgens deze commissie had „Nelson" dus
goen spat), doch.... hy werd afgekeurd op
cornagei
De hengst mocht dus in Z.-Holland niet
dokken, omdat hij een spat had, en in N.-Hol
land niet, omdat hy cornard was.
Deze maand probeerde Scholten het weer
te Leiden by de verplichte keuring.
Toen werd hem gezegd, dat do commissie
niet kon zien of hy een spat had, daar het
been dik was en opgeloopen. Op cornage
werd de hengst duchtig onderzocht en
goed bevonden.
Men zou hieruit dus kunnen opmakeD, dat
eigenaren van hengsten, die „cornard" zyn,
hun hengsten in Z.-Holland moeten presen-
teeron, doch dat zy, die in het ongelukkig
bezit van oen hengst met een „spat" zyn, in
N.-Holland het beste terecht komen.
Het is te hopen, dat de nieuwe R4jkswet
ons toch oindelyk zal helpen aan keurmeesters,
die hun vak verstaan, opdat onrechtvaardig
heden als de bovengenoemde niet moer boven
het hoofd van de Noderlandsche paarden
fokkers hangen. Het is zeer treurig als de
keurmeesters zoo „dom" doenl
*-ci
Over liet verstand der vogels.
NAAB BREHM.
Alle vogels hebben do gave iedere omstan
digheid in te zien, die hun noodzaakt een
verandering in hun dagelyksche gewoonten to
brengon. Z(j treden hierbij zelfstandig hande
lend op en voeren met een helder bewustzijn
en een volkomon vrijen wil uit, wat hun het
geschiktste voorkomt Zoo leeren zij gauw
vriend en vyand konneu, goede woonplaatsen
kiezen, gevaren ontwijkeü, voedsal bomachti-
gon on zich mot overleg en bewonderens
waardige geschiktheid in do voorkomende
omstandigheden voegen, zonder dat hier van
instinct sprake kan zijn. Hot instinct bewerkt
slechts een meer of minder onvrijwillig han
delen, maar het verstand daarentegen volgt
niet een innoriyken drang, maar brengt in
toepassing wat het door ervaring geleerd
heeft Het is niet eens noodig het verstand
der vogels te bewijzen, want de volgende
voorbeelden spreken voor zichzelt
Een staaltje van goed geheugen van vogels
geeft Lenz:
Lenz bezat een haan, die met eon der
kippen ruzie had gekregen en nu zóó met
haar in oorlog was, dat de haan verwijderd
moest worden om den vrede in het kippenhuis
te herstellen.
„Ik gaf hem," vortelt Lenz, „aan een
straatveger in ruil voor een jongen haan.
Maar twee en een half jaar daarna veronge
lukte deze en ik kocht dadelijk mijn ouden
haan terug. Zoodra deze weer op do plaats
was, keek hy verheugd rond, sloeg mot do
vleugels, kraaide on begroette zyn onde ken
nissen allervriendelijkst; maar bloof ineens
pal staan voor de hen, om wie by verbannen
was. Hy keok eerst ernstig, toen donker,
eindoiyk dreigend; de hen zag hem verlegen
aan.om kort te gaan, in een paar minuten
begon de strijd precies als twee en een half
jaar geleden, en ik moest den haan dadoiyk
weer by zyn kraag pakken en verbannen."
Eenlge vogels, vooral de musschen, richten
hun leefwyze geheel naar die der menschen,
by wie ze wonen, in. Zy bestudeeren nauw
keurig en voortdurend het karaktor van den
mensch, zoodat ze, hoe vertrouwelyk ze ook
met hem omgaan, toch een oogje in het zeil
houden. Door het samenleven mGt hem wint
hun verstand aanmerkelyk; hun gehechtheid
en vriendschap voor wie hen voedt zyn dan
ook maar schyn, want ze vertrouwen hem
nooit. Het kwaad, dat één musch is aan
gedaan, komt allen ter oore en ze vergeten
het nooit. Ook vreezen ze steeds nieuwe
streken en listen en beschouwen het een
voudigste ding met een schuin oog, tot zy
er zich van overtuigd hebben of er gevaar in
steekt of niot. Tevergeefs houdt men ze met
vogelverschrikkers af van een lekkornij, en
in knippen laten ze zich niet vangen. Ook
wachten ze er liefst op, dat and-ere vogels
op verkenning uitgaan, vóór ze zeiven tot
een onderzoek besluiten.
Yoor my'n raam pikken zo, terwyl ik werk,
vrymoodig het voodsol weg, dat ik er ge
strooid hebmaar ik behoef myn hoofd maar
naar hen to keer en, of ze vliegen weg.I
Do stadsmusschon onderscheidon zich van
hun dorpskatnoraden precies als straatjongens
zich van dorpsjongens onderscheiden: Beiden
zyn even brutaal en bandeloos, maar voor de
stadsklanten is er niets nieuws meer onder
de zonHet zyn uitgeslapen rakkers, en men
zou blind moeten zyn om dezon dieren geen
verstand toe to kennen!
Een voorbeeld van merkwaardige slimheid
van een knifduiker vortelt myn vader:
„In Juli 1818 maakte ik met tweo myner
vrienden, de heoren Bondo en Schilling, een
tochtje op hot Frieszmtzermo9r. Eon prachtig
mannetje van den kuifduiker trok onze aan
dacht. Bonde en ik stapten in eon boot en
Schilling plaatste zich aan den oever, waar
het meer heel ondiep was, want daar onze
goweron in dien tyd nog steensloten hadden,
moesten wy den vogel daarheon zien te dry ven,
waar hy niet zoo diep duiken kon, om zeker
van ons schot to zyn. Door voorzichtig roeion
gelukte het ons dan ook, hom te krygen waar
we hem hebben wilden. Nu scheen hy zoo
zeker verloren, dat ik hem al toeriep: „Goeden
nacht, kuifduikorl" Onze boot naderde hem
al zoo dicht, dat hy óf duikend door ons,
óf zwemmend of vliegend door Schilling moest
geraakt worden. En tóch vond hy een middel
om te ontkomen; een middel, waaraan wy,
natuuronderzoekers, geen van allen gedacht
hadden. Hy zwom namelyk naar den lagen
oever, waar een tairyke kudde koeien graasde,
en vloog nu op, maar zóó, dat hy vlak over
de kudde heenstreek. "Wie hem nu geschoten
had, zou ook eon koe op zyn rekening gehad
hebben! Al gauw kwam de vogel buiten
schot, en toen hij de kudde voorby was, steeg
hy hoog op, vloog naar het hoogore, met
dicht riet begroeide gedeelte van het meer en
stortte zich daar in het water. „Bravo!"riep
ik, „dat was oon meesterstuk I" En hoo graag
ik het schoono dier ook voor myn verzameling
bemachtigd had, verheugde ik me toch, dat
hy, door zyn schranderheid, een schijnbaar
onmogetyko vlucht mogelijk had gemaakt.
Om hun voedsel te bemachtigen, vortoonen
sommige vogels buitengewoon verstand.
Eeu mijner vrienden, een hoogst geloof
waardig geestelyke, verhaalde my een aardig
stutje van oen tamme ekster:
Deze ekster leefde onder de hoenders cn
word door die grootere huisgenooten meestal
van -de etonstafol verjaagd. Met dat kibbelen
trok zy meestal aan het kortste eind, vooral
als twee kippen te ge) ijk op haar aanvielen,
en moest met een leege maag toezien als de
andoren smulden. Hierdoor verbitterd, ge
bruikt© zy list, waar de kracht haar ontbrak.
Zy nam nu telkens zolf den stryd op tegen
de etende kippen, welke, boos over hun
gestoorden maaltyd, het eten "lieten staan om
de rustverstoorsler te tuchtigen. Scheldend
on kijvend huppelde deze voor hen uit, totdat
hy zo ver genoeg van den voederbak gelokt
had, vloog dan plotseling op, spoedde zich
naar het eten, pakte oen stuk aardappel weg
en bracht het in haar schuilplaats onder een
ton. Dit grapje herhaalde zy net zoo lang
tot zy genoog voorraad verzameld had.
Er zyn onder de vogels, evenals onder do
menschen, genieën.
Zulk een gome was een zwarte kraai, die,
800 pas van myn woning, in een klein woud
van hoogstammige sparren en berken nestelde.
"Wanneer deze kraai honger had, vertoonde
zy een schranderheid en stoutmoedigheid,
wolke algemeeiiO verbazing en groote onte
vredenheid teweegbrachten.
Als een kudde ganzon niet bohooriyk be
waakt werd, stortte hot dior zich op een klein,
van do ouden wat verwilderd, gansje, doodde
het met eemge snavelhonwen, pakte het met
den snavel by den nek en droog het naar
haar jongen.
Evenzoo stal zy jonge eenden on kippom
„Eens had een dienstbode, die in den tuhJ
bezig was, een vette boterham een dud
gesmeerde had ze eerst al opgegoten be-1
waard, en op hot gras gelogd. Toen zy en
een eindje vandaan was, het do kraai zicm
van hoog uit de Jucht vallen, pakte de boter?
ham en droeg die, trots al hot gejammer va»
de eigenares, naar haar nest. "H
De knechts daar droogon toentertijd korte)
jassen en namen 'b morgens hun brood ia
hun zak mee naar het veld. Als hot warmetf
werd, trokken zy hun jassen meestal uit ea>
legden deze in een greppel achter aan het;
veld, om beter te kunnen ploegen. fi
Eons, toon te ver genoeg verwyderd warer£>
kwam do kraai, trok het ontbyt uit don zal^
van een der knechts en nam het mee. Dé
kameradon lachten den bestoleno uit en be».
weerdon, dat hun zoo iets niot overkomen^
zoul Zy legden den volgenden dag de jassea'
zóó, dat do zakken er iQ gerold on er onder
lagen. Nu Jiet de kraai de ploegers op den
heuveligen bodem zóó ver weggaan, dat ze'
de greppel niot meer konden zien, keerde.'
een jas om, at naar hartelust, en bracht weer
een flink maal aan haar jongen. De knechts
moesten eindelyk, om zeker van hun ont
byt to zyn, zóóveel steenen op de jassen
leggen, dat de kraai zo niet meer optillen kon
Op deze manier was het slimmo dier op de.'
kleedingstukken dor menschen opmerkzaam
geworden. Zy onderzocht die nu ook-op binnen-
plaatson en in gebouwen.
Wanneer do herders van het ontbyt wafc^
brood overgelaten hadden, stopten zy dat in
een aan den ingang van den openstaanden
stal hangende oude staljas. De kraai door- j
snuffelde nu ook allo zakken van deze jas,
wanneer ze ongezien naderen kon, ja, ze
vloog zelfs tot byna midden in den stal, om
te dieven 1
De algemeen gehate vogel bezorgde my,
door haar geniale streken, het grootste ge
noegen, en men kan licht donkon, dat ik geen
ooron had naar de tot my gerichte vragen
om haar dood te schieten. Hoe had ik het -
over myn hart kunnen verkrygen, om zoo'nj
geestige gezollin hot levenslicht uit te blazen 1
Ik dacht aan het spreekwoord: „Kleine
dieven hangt men, en groote laat men
loopen" en liet do schelmsche rakker
tien jaar lang rondspringen."
Nog andere bewyzen geven ons vogels, die
langoren tyd met den mensch omgaan; hun
verstand wordt er door ontwlkkoldniet echter
wordt een ons verstandig toeschynende
handeling door den mensch te voorschijn
geroepen. De vogel neemt eenvoudig veel aan
wat met zyn omstandigheden strookt.
„De uitnemende scherpzinnigheid en de
aanhankelijkheid van myn jonge kraanvogels,"
schryft de heor von Seyffortitz aan mtjn vader,
„hebben zulk oen hoogte bereikt, dat zy ieders
bewondering wekken.
Al zeer spoedig hadden ze in hot geheef;
geen angst meer voor monsohen en huisdier er
en zy zochten de menschen, die hun eenmaal
iets lekkers gegeven hadden, dageiyks in hun
huis op. Zonder vroes kwamon ze in onze
benedenkamers, bleven er soms langen tyd
en aten uit één bak mot een grooten jacht- -f
FMeW Mflllfl Mefk
8212 23
Centrnal-
AdTertentie-Bnrean
TAM 921 17
fiERROEDEES VAR DEB ROEK,
B&EESIK1AT 113, LEIDEL
PLAATSING VAN
ADYERTENTIEN
IN ALLE
Binnen- on Buitenlanösdio
COURANTEN.
A. W. SIJTHOFF te Leiden, heeft
uitgegeven en by alle Boekhandelaars
verkrijgbaar gesteld:
Met tal van Platen en Portretten,
geb. f 3.90.
Dit hoogst interessant boek zal
zeker met genoegen gelezen worden
door oen ieder, die eenig belang stelt
in hot toonoel. De 6chryver geeft
blyk een zeer aangenaam causour te
zyn en vertelt zoo gezellig, dat mon
onwillokeurig voortgaat met lezen.
Trouwens de meeste bladen hebben
hot werk met zóó groot sympathie
besproken, dat do uitgever durft
rekenen op een gunstige ontvangst
hot lezend publiek.
Bussen worden in bruikieen gegeven, doch blijven het
eigendom van de Maatschappij. 9684 40
EUVIOOBl PETER HAMEL,
"Van af heden tot 6 Dec. worden
deSi^Nicolaas-ValtkeUen weder
verkocht door ondorgeteekende.
Voor 55 Cents ontvangt men
Tijf ons beslc St.-Nicolaas mot
Bon, recht gevende op een der uit
gestalde voorwerpen, bestaande in:
Hanglampen, Vazen, Milieux, Wijn
kannen, Kaasstolpen, Kop en SchoUls,
porcelemen Kommen, allerhando Glas
werk, enz., enz.
Let opl elk koopor krygt een
Cadeau. 9685 18
VAN
op DONDERDAG 29 XOTEM-
B£R 1990, dos namiddags te 1 uur,
m het „lilble-Ilotel" te Amster
dam; ter behandeling van de voor
steilen tot wyziging der Statuten.
-, Het Bestuur,
J. A. WOKMSER,
9683 21 Secretaris.
van nette Burgerlieden, die een vrfle
Kamer en een net en degel\jk
Kosthuis verlangen. 6173 5
Adres: I*apeiis4raat 4L
1). YAN UKUT1NG,
Rijks ra plaatsverv. Oistricts-Veearfs,
is verhuisd van Leiderdorp naar
Spreekuur 01727
(voorhoen te Leiden),
bericht, dat zy te con sul toeren is in
het Hotel „Levedag", by den
Hoer LEVEDAG, Woensdag don
21sten November, van 's morgens
11 tot '8 avonds 8 uren en Donder
dag den 22ston November, van
10 uren tot iialfzes, tot hot aan
leggen van Breuk banden, Buik
gordels, Uastieken Kousen,
Korsetten op maat, die borst en
maag vrylaton en geen onaangename
drukking veroorzaken, Kecbihoii-
dende Korsetten (ook voor Kin
deren), die de verkromming tegen
houden. Voor Dames, die ongesteld
zyn, zal zy gaarne aan buis komen.
Ryke keuze Frauscbe Kor
setten en ook ZIEGLER's Horloge
veer-Korsetten van af f L75,
Bernus B. A. HOEFFTQKE.
kan sterven en hare traceren radeloos een zonder hulp achterlaten. Maar moeder
Aarde sterft nooit althans niet zoolang wij levon. Moedor Aarde biodt ons
•als wij ziok -zfjn, de heerlijkste geneesmiddelen aan, namelijk in tal van
kruiden en sappen. Wanu do Aarde wil ons niet ziek hebben.
Maar-de menschen willen wijzer zijn dan hunne moeder Aarde. Zij zoóken
«esmiddelon, die veel gold kosten en geen baatgovon. Vandaar
naar wond
do ZiokoKjkhedcn en do Kwalen op dézewereld.
De Gezondheids-Krulderuionig van Luck bevat alle Kruiden, dio de onder-
windiDgrfchrt» gODeesbeeren van alle tijden erkend en beproefd hebben do besten
to zijn. Daarom is O. Luck's Gezondheids-Kruidenbonig een voortreffelijk huis
middel ksg«n Dloedboest, Kinkhoest^ Ix>ngenkatarrh, Keelontsteking, Moeilijke
acUmhalia^, Let^gaiokLoiJ, Longoeormg, Longverslyming, Borstbenavrwdhedon,
IjODg«nteé*kisjg, Bcrstaandoeningen, Zenuwlijden, Steken in de borst, Lever
kwalen, ScfcoRsdjd.
Eon «v«n voortreffelijk huismiddel voor lijders aan de maag is de Levons-
«ssence van Dr. Eornost. Aanbevolen in geval van Maagkwalen, Buikpijnen,
heia, G
Galaandoening, o w
Geo!zucht. Piys p. fiosch il. 2.50, fL 1.25, fL ./O. Verkrijgbaar in byna allo
Apotheek in JDrogi ^winkels.
Leiden: D. W. E. F. DIG WAAI», Firma N. K. SWEMER, Mare.
9693 81
Dr. NESTOR CHARBONNTER, te
Brussel, Oud-Hoogleeraar in de Hy
giëne en schrijver van onderscheidene
werken op medisch gebied, schrijft
over de Songuiuosc:
„De f^usgaiDose is een voedsel.
Men moet daarom niet verlangen, dat
zy werkt als een zweepslag of als een
tooverslag. Maar van een geregeld
voortgezet gebruik der Sanguinose heb
ik de beste verwachtingen tot overwin
ning van de bloedarmoede en al haar
gevolgen." Te Leiden by REYST EN
KRAK, Steenstraat 41. 9266 16
Vraag de Caramels en Pec
toral (Bofat-Slroop) voer hoest
on verk»«dhold, bereid uit de grond
stoffen, die door Oiiomisch Instituut
Dr. J. G. L. TRIENS te Rotterdam
zyn bevonden onschadelijk te ztjn.
Verkrijgbaar bjj de Heeren; W.
F. v. HARTROP Ju., Hooigracht, A.
LAM AN, Nieuwe Hun, te Leiden,
OUWEHAND, te Katwijk on A. BAK
KER, te Rijnsburg. 9689 16
Agent v/h. „L. D.", beveelt zich be
leefd aan tot het plaatsen van
AdrcrtenUSn, het leveren van
„De ftracieuse" en andere Doek-
werken. 7749 11
Tevens Agent der Wed. Ycrx.
Bank, gevestigd te Amsterdam.
Sluit verzekeringen op levon en bjj
overlijden van af 60. en lioogor.
AI wat men koopt op Zon
dag, terwijl het even goed een
dag vroeger of later gekocht
kon worden, koopt men veel
te duur!
Het wordt namelijk gekocht
ten koste van de Zondags
rust der winkeliers en hun
bedienden.
9678 20
OWTVAWGEN: een prachtige Collectie 9679 40
DAMES-HAND WEHKEN
alsmede een groole sorteeilug iu
