AS- en 1 PETROLEUMKACHELS
as §i
CL 3ÖGEMAHH,
PUIKE KOFFIE.
lij C. HEYIIS Jzb, Eoezastraat 6.
WIELRIJDERS.
BOTERMARKT 17.
I VERVERIJ sn CHEMISCHE WASSCHERIJ.
In d« Koffiebaal
Gsliraifltotlnous
Botermarkt 17. ANT. DEN BIEZEN.
42% Cents de 5 Ons,
visceemEN
(GeenLiMflfflmeerJ
MENGELWERK.
j
LOUIS J. COHEN.
ry*.
iïej. BERTHA KRüSEB,
1
BiiMs ei MDtfti,
Ontvangen: Blauw Cheviot FIETSMANTELS,
gegarandeerd, waterdicht,
prajs x G.50.
Ilaarl.straat 45, Leiden,
DE GRACIEüSE, f 1.37'L per kwartaal
Nationals Hypotheekbank,
p. ï.miuwm,
SLUIT VERZEKERINGEN
plantsoen 83.
Deskundige voor'Dames.
G. ¥an BrnsseS, 'V
irMA.
zuivere Preanger-Koffie,
©ok deze manier van handelen aanleiding tot
©en voortdurend tornooi tusschen commissie
©n minister, waarbij de vermoeide en onge
duldige Kamer, niet wetende „a quel saint
se vouer", maar raak 6temt, de beslissing
aan het toeval overlatende. Nog z\jn er voor
beelden, dat een wetsontwerp op die manier
aanleg toont met stille trom begraven te
worden, adres aan het militair strafrecht.
Of het eon vooruitgang zou zijn deze be
handelingswijze tot de normale to maken,
gelijk mr. Kruseman wil, achbi?e£ Vaderland
nog zoo zeker niet. IntusscheD, terecht merkt
h. i. de scfrryvor op, dat wij rekenen moeten
met de bepaling der Grondwet, dio in elk
geval vóór de openbare behandeling een
onderzoek beveelt-, en die een ingrijpende her
vorming in don weg staat.
Wel aanbevelenswaardig acht Het Vaderland
zijn denkbeeld om technisch zeer ingewikkelde
ontwerpen aan grootore commissies toe te ver
trouwen, en aan deze dan oen geheel zelf
standige werkwijze te verzekeren, zoodat de
beslissingen in de commissie vallen en de
Regeering daarmede rekening houdt, behoudens
altijd do eindbeslissing van bet plenum. Om
dan het voorafgaand onderzoek te redden, zou
mr. Kruseman een onderzoek in de afdeelingen
uitsluitend over de hoofdbeginselen willen,
om daarna het ontwerp in de commissie te
brengen. Dat dit volstrekt noodig zou zijn,
ziet Eet Vaderland echter niet in.
Kleine wetsontwerpen van weinig botee-
kenis, waaromtrent de praktyk gereedolyk
'zou kunnen beslissen welke daartoe te rekenen,
zou de schrijver aan een vaste commissie
willon verzenden, analoog aan die voor de
1 verzoekschriften. Ten aanzien der bogrootingon
geeft mr. K. aan do tegenwoordige wijze van
behandeling do voorkeur; speciaal heeft hyj
bezwaar tegen do zelfstandige begrootings-
commissie, die de hoeren Schaapman en
Lobman beoogden en waartegen toen een
wat to politiek gekleurd, maar, naar ook
Eet Vaderland meent, in den grond dor zaak
gerechtvaardigd verzot was.
Als bydrage tot de oplossing van eon vraag
stuk, waarvan, zegt Eet Vaderlanddo be-
teekenis voor do levensvatbaarheid onzer
parlementaire instollingon niet te hoog kan
worden aangeslagen, heeft het artikel van
mr. Kruseman h. i. stellig waarde.
Do opmerking van de Provinciate Groninger
Courantvolgons welke niet zoozeer in do
schriftelyko voorberoiding als wel in don
spreeklust der Kamerleden en in het indienon
van onbekookte amendementen hot kwaad
schuilt, doet Bc Nederlander schrijven:
„Al ligb ook in deze opmerkingen wel iots
waars, eenzijdig zyn ze zeker. Het oponthoud,
door het openbaar debat veroorzaakt, is toch
betrekkeiykerwljs nooit heel groot. Uitgeno
men die gevallen, waarin de onvoldoende
voorberoiding van een hoofdquaestio of do
indiening van grooto amendementen het dobat
doet vastloopen on uitstel noodzakelijk maakt.
Maar dan bestaat hiervoor gcwoonlyk goocl9
reden.
Het kwaad, voor zoover hot bostaat (want
het wordt vaak overdreven), ligt voornamelijk
4n de schriftelijke voorbereiding. Wy hebben
i§r genezing daarvan indertijd het stelsel van
speciale deskundige commissies aanbevolen,
en het verheugt ons, dat ook de schrijver in
de Vragen des T\jds hiervoor veel sch\jnt te
gevoelen."
Mr. S. Van Houten hoeft een nieuwen
Staatkundigen Brief in het licht gegeven, No. 16
van de reeks. Hij handelt over de.Kieswet
voordracht van minister Borgeslus.
Mr. Yan Houten is van oordeol, dat het
ontwerp geen levensvatbaarheid zal blykente
hebbeD, en ook gelooft hy, wat Eet Vaderland
voorziet, dat de heer Borgesius by de behan
deling van de Kieswet, „tot groot vermaak
van zeker publiek op de sociaal-democratisch©
pynbank zal worden gespannon".
De heer Yan Houten gelooft tevens, dat de
heer Borgesius deze kwelling verdient, omdat
hy niet beproeft, in zyn eigen geest, tot
vervanging van des sohryvers Kieswet een
eigen werk tot stand to brengen, maar omdat
hy, quasi in den geest van Van
Houten, in diens werk gaat knoeien.
De heer Yan Houten vestigt er de aandacht
op, dat mr. Borgesius in de Memorie van
Toelichting zelf uitdrukkelijk zegt, dat hy de
gedachten van den wetgever (van
1S96) beter verwezenlijken wil.
Maar, zegt de heer Yan Houten, die ge
dachte is niet de zyne, van die gedachte was
en is hy zolfs een vinnig tegenstander. De
heer Borgesius stond vooraan in den stryd
voor de ontwerpen Tak, hy stomde tegen elk
belangryk onderdeel van myn wetsontwerp en
tegen de wot in haar geheel.
„Waar ter wereld is nu ooit in eenigen
codex van staatsmansplichten geschreven, dat
het noodig of verdiensteiyk is, zich aan folte
ring bloot to stollen voor do betere verwezen
lijking van zoo fel bestreden gedachten van
oen ander? Degeen, die er het meeste plezier
van zou moeten hebben, als mr. Borgesius de
gedachto van de wet van 1896 beter ver-
wezeniykte, zou ik zolf moeten zyn; ik dispen
seer er hem echter gaarne van," schryft de
heer Van Houten.
Do heer Yan Houten geeft vervolgens een
recapitulatie van de Kieswet-quaestiön.
De gedachte van den wetgover van 1S96
was, om in de wet allo vindoaro werkeiyke
„kenteekenen van geschiktheid en maatschap-
pelyken welstand" te formuleoren en den
graad van de vereischto geschiktheid en maat-
schappeiyken welstand, waarvan door eenig
kenteeken moost biyken, zóó laag to stellen,
dat doorgaans elk, die zich en zyn gezin uit
eigen inkomston onderhoudt, zeker wel een
dier kenmerken zou kunnen vortoonon. En
wat de techniek betreft, men had hot oog te
vostigen op do gezamenlyko kenteekenen, niet
op den invloed van elk daarvan afzonderlijk.
Van deze technischo gedachte hoofd
gedachte by do bewerking dor wet van 1SÖ6
is geen spoor van begrip by mr. Borgesius
te ontdekken, zegt de heer Yan Houten. Ook
by do behandeling van die wet in do Tweedo
Kamer was hem dit begrip niet by te brengen.
Hy zit nu, als toen, ieder kenteeken afzon-
derlyk uit to person, alsof er voor de werking
der kieswet als geheol byzonder wat van
afhing, of er gevallen aan eenig bepaald
kenteeken ontsnappen, vergetende, dat slechts
diegoen er nadeel by heelt, by wion g o e n
enkel der kenmerken aanwozig is en dio
zich ook geen enkel daarvan weet te ver
schaffen.
De afwezigheid van een der kenteekenen
heeft slechts gevolgen voor personen, die geen
der andere vortoonen en dus op de uiterste
grens staan der volksklasse, aan wie het
kiesrecht naar do Grondwet zelfs niet mag
worden verleend. In deze gevallen, uit den
aard der zaak niet zoo heel talryk, heeft de
wet van 1896 liever in onthoudenden zin
beslist, dan het kenteeken door veelvuldige
by voegingen te verzwakken of gevaar te
loopen voor misbruik door fictieve aanschaffing
daarvan.
Dit laatste nu, betoogt de heer Yan Houten,
zal hot gevolg zyn van de wetswijziging, door
mr. Borgesius voorgesteld. En.psychologisch
verklaart by zich deze wetsvoordracht alleen
uit de moeijykhoid, die de heer Borgesius en
zyn vrionden hebbon gehad, om by do kiezers
en ook voor hun eigen consciöntie hun stem
tegen de kieswet van 1896 en tegen ondor-
deelen als de uitbreiding van het gemeenteiyk
kiesrecht, te rechtvaardigen.
Het toenmalig en tegenwoordig verschil met
mr. Borgesius en de zynen loopt aldus
besluit de heer Yan Houten ik hoop, dat
men zich daarvan by de verkiezingen van
1901 good rekenschap geve enkel over
hot kiesrecht van bedeelde en met-bedeelde
armen, waarvan ik niets dan nadeel voor de
ontwikkeling van ons publiek en privaat recht
voorzie. Aan deze nu door do Grondwet uit-
geslotenen zou m. i. de wetgever, ook indien
hy vry ware, de kiesbovoogdheid met volle
recht onthouden.
Door armoede tot hebzucht gedreven kiezers
zyn te vergeiyken met en oven schadelykals
omkoopbare rechters.
Het eiland Marken.
Dit eiland trekt nog altijd byzonder de
aandacht, al ondervindt het in de laatste jaren
concurrentie van Volendam, dat in do gunst
van toeristen en schilders (aldaar te zamen-
onder don naam van „Engelschmannon"
bekend) is gaan deelen. Yooral de goede
gemeenschap met wèlingericlite stoombooten
tusschen Amsterdam en het eiland draagt
veel tot hot vroomdelingenverkeer op Mar
ken by.
Yan Markons geschiedenis weet men over
het algemeen weinig af.
Iemand, dio het eiland bezocht heeft,
beschreef het als volgt:
„Marken is een eenigszins gepronon
ceerde ondiepte in de Zuiderzee. Het bestaat
van achteren tot voren uit klei. Omstreeks
de veertiende eeuw werd het van het vaste
land losgetarnd. Een historie heeft het niet,
want sinds dien tyd is het blyven stilstaan.
Des zomers hoerschen er toeristen, dos
wintors koude en honger. Dos zomers staat
het gras, des winters het water een olhoog;
'8 zomers wordt hot bewerkt met harken,
's winters bevaren met barken. Men vindt er
een paar koeien en geiten, een school en twee
kerken. Twee gedachten houden den bezoeker
voortdurend bezig: Hoe ben ik hier gekomen
Hoe kom ik hier toch zoo gauw mogelyk
weer vandaan? Men komt er door een uur
op een plank te zitten en dit is ook
het eenige goede middol om er vandaan
te komen. Op het eiland doen eenige sagen
de rondte, waarvan de voornaamste is, dat
er in vóórhistorischen tyd eens een paard is
geweest; de mogelykheid hiervan wordt echter
door velen betwyfold. Als de Markers geboren
wordeD, zyn het allen vrouwen; op het
zesde jaar is er echter by die individuen,
welke later mannen zyn, eenige metamorphose
op te merken, nl. dat de rokken zich splitsen
en van onderen in twee pypen overgaaneen
broek wordt het evenwel nooit; zelfs heb ik
een verschrikkelijk, ontzettend ouden Marker
gezien, wiens beenkleederen nog altoos het
midden hielden tusschen een pantalon en een
bouwen."
Deze beschrijving ïydt zoowel aan over
drijving als aan onnauwkeurigheid. In 't ge
heel geen geschiedenis l Dat is wel wat sterk.
Waarheid is, dat wy er niet te veel van
weten. Daar hoeft, in do dagen van keizer
Napoleon of iets vroeger, do „Maire" van
Marken voor gezorgd. Toen dit opgewonden
heerschap zyn zetel op het eilandje had inge
nomen, hield hy by gelegenheid eener voor
jaarsopruiming do volgende alleenspraak:
„Al het oude," zeido hy, „is voorbijgegaan;
ziet, het is alles nieuw geworden. Wij rekenen
niet meer Anno Domini, maar van 't jaar
der vryheid af. Wat hebben wy, of beter
gezogdwat heb i k met al die oude dingon,
die muffe, antieke papieren uit Graven- en
Prinsontyd van noode? Men vraagt niet uit
wysheid naar den goeden ouden tyd, zegt
Salomo weg met dien ouden rommel 1"
en do Maire stopte o gruwel I hot-
ganscho kostelyko Marker archief in den haard
en kookte er zyn middageten op!
Vergenoegen wy ons met, tot 's mans
eeuwige schande, het feit hier mede te deelen
en laten wy de beoordeeling aan de billijke
verontwaardiging der lezers overl
Ondanks deze Vandaalsche handelwyze Is
er wel iets van Markens geschiedenis bekend.
Marken is, wat de iemand" van zooeven
ook zoggen moge, vry wat ouder dan de
14de eeuw, heette in de eerste eeuwen onzer
jaartelling Flevo en lag in 't meer van den
zelfden naam. Tusschen do 9do en de 13de
eeuw werd dit meer door stormen en water
vloeden voortdurend vergroot, en do Zuiderzee
ontstond.
Nu was er in de eerste helft der 12de
eeuw te Hallum in Friesland een gesticht
der Premonstreiters of Witte Heeren, een
orde van Kanunniken (zoogenaamde wereld
lijke geestelyken). Dit gebouw heette „Marifcn-
gaard." De orde broiddo zich snel uit en zoo
verrezen hier en daar abdyen, ondergeschikt
aan de Moederstichting te Hallum. Een van
die filialen was „Het Monnikenhuis op Marker-
hoofd," ook „Markerhoevo" genaamd. Het
eiland Markcrhoofd was in die dagen drie-,
viermaal zoo groot als thans, en de moimiken
deden hun best om door indyking hun gebied
nog te vergrooton. Zy hadden daar twee groote
boerderyen, het Ooster- en het'Westerhuis,
en hielden zich bezig met veeteelt on ook
een weinig landbouw. Een kleiner Monnikon-
huis was te Monnikendam gevestigd, alwaar
zy hun producten aan den man brachton.
Het Monnikendammer wapen vertoont nu nog
een monnik met een helmstok of roorpon
over den schouder. Hiervan wordt do volgenüo
legende verteld:
Wanneer do monnikon met hun schuit van
Markerhoofd aan wal kwamen on de stad
ingingen, namen zy don helmstok mee, om
te beletten, dat de kwajongens in hun af
wezigheid gingen booKjevaroc.
Het rustige leven dor broeders nam echter
eon plotseling einde. Hot was in 1345, dat
graaf Willem, den lezers van „Do Roos van
Dekama" welbekend, twist zocht met do
Friezen en oen landing by Stavoren beproefde.
In datzelfdo jaar beval by do gevangenneming
der Friescho monniken op Markerhoofd, aan-'
gezien zulk een vyandelijko voorpost, zoo
dicht by zyn land, allicht gevaarlyk kon wor
den. Echter vond Floris van den Boeck horst,
baljuw van Amstelland en Waterland, by zijn
aanval slechts drie monniken; do andere
waren vermoedelijk gevlucht. Land, have en
inboedel, alles word ten voordeoio van den-
graaf verbeurd verklaard en publiek verkocht
waaronder 23 paarden, 93 kooien, 15 varkens)
oen ploeg, twee wagens, een wan, enz. enz.
Boeren van Waterland, den Zeevang en
Drochterland namen de plaatsen der monniken
in en slechts eenige namen als Mooniswerf,
Mouningsluis en dergelyke houden nog de
herinnering aan de Witte Heeren in stand.
Toen de kloeke Vaders verdwenen waren,
ving het oude, klassieke gekibbel over dyken
en polders aande dyk word slecht onder-
houden; in plaats van land te winnen liet,
men zich terugdringen en kroop op do vlucht-
heuvels byeen. Nog wyst men by laag water
de oude muren in de zee aan, welke toonen f
hoe ver zich voorheen de grenzen van het
oude Markerhoofd uitstrekten. f
Langzamerhand kromp het eiland in en evenft
geleidelijk veranderde het bedryf der bowonors,
van landbouw in vischvangst. Doch de be
volking ging weinig in aantal, niets in welvaart
vooruit. De pacht der boerderyen vermindordo
voortdurend. Het aantal woningen bedroeg in
1514 vyf en zeventig, in 1632 tweehonderd'
een en veertig, in het midden der 18de eeuw
honderd een en dertig. Twaalf buurten telde',
men nog in 1790; nu slechts zeven.
Op 3, 4, 5 en 6 Februari 1825 -woedde in
ons vaderland een storm, die ook voor Marken]
noodlottig was. Zeventig woningen spoelden,'
weg. En nu nog loopt by na elk jaar het]
eiland geheel onder, daar de dyk wel zwaar, l
doch niet hoog genoeg is.
Het eenige, dat aan de vroegere levenswyze
der bewoners van Markerhoofd Lerfnnert, is
de hooibouw, die vooral door de vrouwen wordt
uitgeoefend, en de eigenaardige vorm der'
huizon.
Marken is, wkt de slecht gehumeurdo
schryver, dien wy zoo straks -aan haalden,
ook moge zeggen, een bezoek overwaard. Wel
is het eiland niet meer zoo „typisch" als ia
de dagen, dat Hildebrand het bezocht, wel;
gaat het karakteristieke al meer verioron,'
maar thans is er nog genoegzaam over
voor dengene, die uit zyn oogen wiLzien.
Slechts onkele tientallen van jaren geleden
Keukvrlj.
bolide.
7768. 36
J. L. ORE^GHTOKT.
7060 30
I VRIES k STEVENS.
lsle Leidsche Vuwvasls Lakfabrieken
Emailleer-Isriclitlng,
17 HEERENGRAGHT. 6 LANGESTRAAT.
OPGERICHT A°. 1890.
Speciaal ingericht voor het onder garantie
Vuurvast en spiegelglad Lakkeeren van
DEN in effen zwart of in still (zijnde in
kleuren overeenstemmend met de stoffeering).
Voor het dito bewerken van "Vuurscher
men, Kolen-, Turfbakken, Thee-
bladen, enz., benevens zulks in elk genre
l Ornamenteeren en Fileeren.
Mot hot oog op het a. 8. Seizoen is het gewenscht
Haarden, enz., reeds nu te zenden, om een tydige terug
bezorging te kunnon verwachten. 7670 56
Eedipl. Piano-Onderwijzeres,
Ilooge Rijndijk ÖG,
Zoetcrwoiulc. 7217 6
llUi
firms A. A. RENSINK,
BREESTRAAT 132, LEIDEN.
—O— 8614 14
In alle formaten
RUIM VOORHANDEN,
j Depot van bel Nederl. Bijbel-Gen.
flmsteniam. Keizersgracht 370.
OPGERICHT in 18G1.
Gestort Kapitaal. f 250,000.—
Hosorveka8250,000.—
•Gestort Waarborg
fonds (uitsluitend
bestemd ter ver
zekering van de
rente en aflossing
der Pandbrieven) 2,500,000.
Gesloten leeningen
op 30 Juni 1900
tot een bedrag
van27,396,906,89 j.
Verstrekt geld op eerst©
liypotlieck op huizen en lande
rijen, tegen lage rente en zonder
vooruitbetaling.
Geelt Pandbrieven nlt, ren
tende 3j en 4 pCt.
Inlichtingen te bekomen ten
kantore der Bank te Amsterdam en
bi) den Heer J. W. BECK, to Aar-
landervcen, Agent voor Aarlan-
dorveen en Omstreken.' 6494 23
KSEÏHBBG 4 MEIHUIS, Hpcgeo.
DEPOT LEIDEN:
Do Dames worden beleefd uitgenoodigd, haar goederen
aan onze inrichting te laten behandelen. 7C43 60
Aflevering zeer ving en onberispelijk.
Vraagt Prijscourant en inlichtingen in ons Depot
8931 24
Nieuwe Rijn 8.
tegen brand, op het vervoer van
goederen p>or schip, 6toomboot of spoor,
op geldswaardig papier, per
post, VAN GEND LOOS, enz.,-op'
het leven en tegen ongelukken,
tegen inbraak, diefstal, enz., enz.
6713 11
1
Leerares in Htem vorming, Uit
spraak en Solozang!
SPREEKUUR: 7601 9
Dinsdag en Vrijdag 12 nar.
Mevr. Wed. VREDEVELD,
Verloskundige, Singel 57, Amsterdam,
b/h. Contr. Station. Zitting te Haarlem
eiken Maandag van 4—9 uron, Coide-
manstraat 6 zw. 7 min. v/h. Station.
7287 7
moot U doen in boterolie „Delicatesse"
van MOLENBERG DEKKER te
ZAANDAM, beter lts er niet, vor-
krygbaar in beugelfiesschen a 8 dL.
60 Cts. per flesch by: 7748 14
H. A. ANTONY, RapenburgA. F.
MULDER, Salomonsteeg; KEIJST
KRAK, Yeemarkt; B. E. SPIJKER
P.Hz., Hoogewoerd te Leiden; W.
HOLMAN, HillegomJ. J. v. ZOELEN,
LisseH. P. v. NIEKERK, Sassenheim;
S. J. SCHOUTEN, Warmond.
ONT V ANGEN s
een nieuwe collectie
Geboorte-, Yerlovings-en
Onderlrouwkaarlen
van &f ƒ1.50 per 50 met Env.
Haarlemmerstraat 267, Leiden.
Door een flinken voorraadt
caricaturen byzonder ingericht voor
allo 3581 20
RUBfE KEUZE f
VOORDRACHTEN eu BRUILOFTSLIEDEREN,
Laatste geiuigwditUlt, r
Ben Beer W. KRAAL Jrv te Kampen
Mot verwondering wofdL my door
volen, die my eenigfwiagon.geleden zoo
gebrekkighobben zionloopen, gevraagd,
wat my scheelde en door welk middel
ik daarzoo spoedig bon afgokoinen. Na-;
tuurlyk komt daardoor Letgeaprek op
Uwe -pleisters, waarvan ik,gaamo con
stateer, dat zo een onfeilbaar middel
zyn tegen likdoorns. 4248 2<)
Met de meeste achting,X SCHOTïV
Sergt. d. artillerie, Hazen windhondstr;
0.180, Gorinchom, 18/3-'00. -
Yerkrygbaar k f 0.26 by de Firma
REiJST&KiiAK-en J.H.DrjKHUis, Leiden.
brandt men dagelijks op
Duitsche wijze 389 Iff
uiiranntende doer «eer en smk.
Prijs i>er 5 ©us 57^ Cent.
VERKOUW&STOKIHJYZEN,
NIEl'tïE RIJS 47,
van nette Burgerlieden, die een vrye
Kamer en een net en degelijk
Kosthuis verlangen. 6173 6
Adres: Pajpcnslraat 4.
