SUNLIGHT, aan schilfers 1
PUIKE KOFFIE.
bij C. HEYNIS Jzii, Doezastraat 6.
STOOMTRAM
A. LEWENSTEIN,
NIEUW BOOD,
H.H. Kippenhouders.
H. C. HEERBURG ffl.Pz.
GelteH tot iiiDiii
aa. -
Backhaus' Kindermelk.
GEOPEND,
Fotografie „Studio",
Aimrtrattn a 1.-.
G. W. SCHRETLEN, Hooigracht 49.
Openbare Verkooping.
JJiiarsmanssteeg No. 9:
2CÉM1 a/l-.
Openbare Verkooping,
42Va Cents de 5 Ons, 8981 24
LEIDSCH DAGBLAD, WOENSDAG 25 JULI. - TWEEDE BLAD.
Anno 190
PERSOVERZICHT-
OPENBARE VERGADERING
Christ. Jongelings-Vereenigiiig „Pred. 12: la",
gesneden en dit met warm water
in een overdekten pot tot een pap Ij
opgelost is een ONEINDIG BETEREM
ZACHTE ZEEP, dan de groene zeep j|j
en kost dan nog geen 5 ets. per pond. if
Probeert en doet Uw voordeel.
Leiden, De Vink, Voorschoten, Veur (Leid-
schendam), Wijkerbrug, Voorburg, 's-Gravenhage.
Vertrek Tan Leiden naar do Vink en Voorschoten:
Baar Veur (Leidschendam), Wijkerbrug, Voorborg en 's-Gravenhage
Bij mooi weder open Tramrijtnigen.
Haarlemmerstraat 147
levert do beste en goedkoopste MAIM10BISES op afbetaling en
ii Contant, met flinke korting. 6i83 31
ONDERRICHT GRATIS.
Vertegenwoordiger A. DE JONG.
Filiaal: Korcnbrogstecg 3.
De 2de-Hands-Boekhandel van
6E6R. ELTE&Co.
Eost en Inwoning
Doogewoenl 165.593710
De Firma LEZWIJN en EIGEMAN, to Leiden,
prima qualiteit, f 0.80 en f 0.90 per Liter.
No. 12397.
Een technische herziening fler
'kieswet op breeder s c h a a 1 bopleit
ide Provinciale Groninger Courant, ten einde
by de stembus van 1901 van de nachtmerrie
[van het kiesrecht te worden bevryd. Voorde
eenheid der liberalen is dit noodig, betoogt
het blad. Want zyn de liberalen het op veler
lei punten eens, op het stuk van het kiesrecht
'is er wezenlyk verschil van gevoelen. En alle
liberale elementen zullen by den komenden
kiesstryd hand aan hand moeten gaan, willen
zy de richtingen, die zy strydig rekenen met
'hot algemeen belang, van invloed berooven.
Om nu een technische herziening der kieswet
op breeder schaal uit te voeren is gemakke-
lyk te doen, meent de Prov. Gr. Ct.
„Do amendementen-Borgesius van 1894, op
de tabel by de kieswet behoorende, wyzen
den weg. Het verband tusschen de cijfers der
huurprijzen, die aanspraak geven op kiesrecht,
en de minimum-cyfers voor de aanslagen in
het personeel kan by amendement worden
verbroken en zal voor de uitbreiding van do
kiezers massa en vooral voor de regelmatige
verdoeling van do kiezers over de verschil
lende districten van groote betoekenis zyn.
En de minister? De minister zal dergeiyke
amendementen dulden, indien hy ze zelfs niet
dankbaar aanvaardt, gegeven zyn, tusschen de
regels der Memorie van Toelichting te lezen,
bekentenis, dat hy wat gaarne zelf dezen weg
(zoude zyn gegaan, als niet in den ministerraad
'hem de vleugels waren gekortwiekt."
In De Standaard schryft De W.:
De eenige der in de Troonrede van 21 Sep
tember 1897 aangekondigde wets voordrachten
op den arbeid, onder het ministerie-Pierson
by de Tweede Kamer ingediend, is de
Rustwet....
Voor een ministerie, dat zich, naar hot
gevoelen- van den afgevaardigde van Venloo,
dr. Nolens, in hoofdzaak met sociale wet
geving moest bezighouden, was dit al heel
weinig. En toch indien dit onderwerp deug-
doiyk ware geregeld, er zou reden zyn ook
voor dit weinige zeer dankbaar te wezen.
Het kan toch niet ontkend, dat het vraagstuk
van de rust- en arbeidstydenal meer
de aandacht vraagt.De ernstige werk
stakingen, welke dezer dagen te Rotterdam
onder de bootwerkers en speciaal onder de
bakkersgezellen uitbraken, en die ook, zoo
niet in hoofdzaak, liepen over het verkregen
van meer rust, bewyzen afdoende hoe onge
regeld deze materie is gebleven.
Eerst don 16den November 1898, alzoo 16
jmaanden na het optreden van dit kabinet,
'werd het hier bedoelde wetsontwerp ingediend.
[De inhoud bleek boneden de meestbeschei-
|den verwachtingen te zyn; en wat den vorm
j aan gaat, daarvan lezen we in het Voorloopig
•Verslag: „Algemeen let wel: algemeen
'werden vorm on redactie van het wetsontwerp
j onvoldoende geacht. Do bepalingen zyn zoo
t'ingewikkeld gesteld, dat zy voor industrieelen
!en werklieden zeer moeilyk te verstaan zyn."
''Het wetsontwerp is dan ook, blykens dat
▼erslag, door de Tweede Kamer allesbehalve
.gunstig ontvangen. Zoo ongunstig zelfs, dat
de betrokken minister, do heer Lely, biykhaar
geen kans zag er een draagiyk antwoord op
te geven. Het Voorloopig Verslag verscheen
een half jaar nét de indiening, nl. 2 Mei 1899
en nu, na ruim 14 maanden, is or nog geen
Memorie van beantwoording verschenen. Er is
dan ook geen byzondere scherpte van inzicht
noodig om te voorspellen, dat er van de Rustwet
niets zal komen, dat zy, zelfs gewyzigd,
niet vóór de Kamerverkiezingen in het volgend
jaar zal tot stand wordon gebracht.
Met de eenige wotsvoordracht op den arbeid,
tot heden als eigen werk ingediend, is het
ministerie van sociale hervormingen derhalve
niet byster gelukkig geweest. En op de vraag,
wat daarvan de oorzaak is, zou zeker kunnen
verwezen worden naar de valsche en onoprechte
stembus-leuzen van 1897, die een meerderheid
te zamon brachten, waarmede op sociaal gebied
niet heel voel is uit te richten, en waardoor
het ministerie al te zeer gebonden werd,
Mr. 3. Van Houten komt in No. 14
van de reeks Nieuwe Staatkundige Brieven er
tegen op, dat de Regeering zich laat wel
gevallen, dat door de Tweede Kamer by
amendement zeer Ingrijpende w y z i-
gingen in wetsontwerpen worden
aangebracht.
Schr. heeft hier het oog op het amendement-
De Savornin Lohman, op het wetje, om aan
Afrikaanders den toegang tot onze hooge-
scholen gemakkeiyk te maken, en meer nog
op de amendementen-Kuyper en Rink, op
het wetsontwerp betreffende art. 240 en 243
der Gemeentewet.
Voor ieder, die wil, dat de leiding der zaken
werkelyk by de Regeering beruste en niet by
het plenum eener vergadering van honderd,
is het duidelyk, zoo betoogt schr., dat de
betrokken ministers by aanneming van zoo
ingrypende amendementen het door hen inge
diende ontwerp hadden behooron in te trekken,
natuuriyk na de Kamer bytyds te hebben
gewaarschuwd. Dat had dictatoriaal geschenen,
maar ware eenvoudig constitutioneel geweest.
De Grondwet en het Reglement van Orde
van de Tweede Kamer zyn ten aanzien van het
initiatief van de Tweede Kamer waarlykvry-
gevig genoeg; men behoeft niet nog boven
dien aan die Kamer de bevoegdheid te geven
de Regeering by de behandeling van haar
ontwerpen op zyde te schuiven en deze met
of in plaats van de grondwettig voorbereide
ontwerpen haar eigen voorstellen, waaronder
tamelyk onbedachte invallen, in handen te
duwen.
Ik bestryd natuuriyk volstrekt niet de bo-
voegdheid der Kamer, om zulke amendementen
in overweging te nemen en goed te keuren,
maar zy zyn en behooren te biyven sub
versieve amendementen, d. i. een zachte
vorm om de Regeering6voorstellen ter zyde
te stellen. Ook zulke amendementen kunnen
wel in hun gevolgen een opbouwend karakter
erlangen, maar slechts als uitgangspunt van
nadero, grondwettig overwogen ontwerpen,
doorgaans van een volgend ministerie. De
beginselloosheid, waaraan de nu gevolgde
handeiwyze voet geeft, leidt zichtbaar tot
vermindering van de waardigheid der Regee
ring en tot ontwrichting van onze staats
instellingen.
Welke houding zullen de betrokken minis
ters by de behandeling van dit voorstel by
de Eerste Kamer aannemen Zal de Regeering,
na hetgeen door haar in tegenovergestelden
zin in de memorie van toelichting is gezegd,
nu kunnen verdedigen, dat het wenscheiyk is
de wet van 1897 principieel te veranderen en
aan de gemeenteraden een bevoegdheid te
geven, welke zy by monde van den heer
Fierson aan de Tweedo Kamer sterk heeft
ontraden hun toe te kennen?
Een regelmatig grondwettig overleg tusschen
de drie takken der wetgevende macht eischt,
dat do Eerste Kamer slechts worde gesai-
sis8eerd van twee categorieën van voorstellen
door de Tweede Kamer goedgekeurde Regee-
ringsvoorstellen en initiatief-voorstellen van
de Tweede Kamer, waaromtrent de Kroon
nog vry is en waaraan zy, na ingewonnen
advies van den Raad van State, haar sanctie
verleent of onthoudt.
Het amendement-Kuyper omtrent de onge-
lyke belasting van de verschillende soorten
van inkomsten was nimmer een Regeermgs-
voorstel en kan ook niet geiyk met het
door mr. Rink geamendeerde onderdeel het
geval kan geacht worden te zyn, als men
de toelichting van de Regeering op haar
voorstel buiten aanmerking laat met den
naam van geamendeerd Regeeringsvoorstel
bestempeld worden. Het is een aan een
Regeeringsvoorstel aangehaakt initiatief-voor
stel; zyn natuuriyke en by de Grondwets
herziening van 1887 formeel als zoodanig
erkende verdediger in de Eerste Kamer zou
de voorsteller zelf zyn.
In landen, waar de Eorsto Kamer of Senaat
het recht van amendement heeft, zou do
Regeering dit college kunnen verzoeken den
tekst van het Regeeringsvoorstel weder te
herstollen, en de zaak als conflict tusschen
de Kamers kunnen behandelen.
Hier te lande, waar de Eerste Kamer,
blykens de onthouding van het recht van
amendement, een andere stelling inneemt,
eischt een goede werking der Grondwet, dat
de Regeoring haar beware voor zulke con
flicten.
Door dit niet te doen zal die Kamer thans
genoodzaakt zyn óf door aanneming van het
haar door de Tweede Kamer gezonden ontwerp
mede te werken do Regeering als zelfstandigen
factor der wetgevende macht te schrappen óf
de Kroon te verzoeken een voorstel in nadere
overweging te nemen, hetwelk, zooals het
ligt, nooit door deze is overwogen, veel minder
by de Staten-Generaal aanhangig is gemaakt.
Ministers, wier advies geen kracht genoeg
heeft om de Tweede Kamorvaq een handeling
als de gepleegde terug te houden, moeten óf
hun voorstel óf hun portefeuilles opofferen.
Ook tegen den aard van de amendementen
Kuyper en Rink heeft mr. S. Yan Houten
ernstig bezwaar:
Zooals bet ontwerp nu luidt, krygt de
middenstand, schryft hy, in stryd ook met
de bedoeling van het ontwerp, zooals de
Regeering het inzond, in ruime mate de
middelen in handen, om zich aan de gemeen-
teiyke inkomstenbelasting te onttrekken en
tevens groot nadeel aan het Ryk te berokkenen.
Stel byv., dat de Haagsche gemeenteraad
besluit haar belastingstelsel naar de beginselen
van de heeren Kuyper en Rink in te richten,
dan 600 als aftrek voor levensonderhoud
aanneemt en van hot amendement-Kuyper
ten volle gebruik maakt door den aftrek van
25 pCt. van de inkomsten uit arbeid en ver
mogen beneden 13,000.
Dan behoeft, by oen normaal belastingcyfer
van x voor de inkomens boven ƒ6900, by 2000
inkomen, vallende onder het amendement van
dr. Kuyper, slechts x van 900 geheven te
worden. Immers ƒ2000 min of 500
1500 min 600= 900 i. e. I1/, maal
den aftrek van 600. Hoe weinig men by
een lager belastbaar inkomen wil heffen, staat
absoluut ter discretie van den gemeenteraad;
eveneens hoe de opklimming van x totx
belasting by belastbare inkomens tusschen
900 en 6300 zal geregeld worden.
Het ligt dus voortaan volkomen in handen
van de meerderheid van den Haagschen ge
meenteraad den last der gemeente-uitgaven
voor een groot deel op de groote fortuinen
te leggen. Al zyn zy er talryk, omdat Den
Haag behoort tot do oasen, waar zy een wyk-
plaats hebben gezocht tegen de eigenaardige
biliykheidsbegrippen der radicale en socialisti
sche gemeenteraden, als de talrykste klassen
haar aanslag tot het minimum van het ont
werp terugbrengen, moet het percentage voor
den hoogsten toch aanzienlyk worden.
De gemeenteraden dezer wykplaatsen krygen
voortaan de macht hen door middel van het
belastingbiljet ook uit deze gemeenten, en
daarmede ook vermoedelyk voor een deel uit
het land, te verjagen. Voor een zomerbezoek
zal men hen dan nog eens zien, maar de over-
bly venden zullen den last dragen en het Ryk
zal zyn beste posten voor inkomsten-, bedryfs-
en successiebelasting gaan missen.
Ik vertrouw, dat de Eerste Kamer niet zal
aarzelen beter voor het Staatsbelang by do
regeling der gemeentelyke financiën te zorgen
dan de Regeering, die zich by deze zaak de
teugels uit de handen heeft laten glippen.
Het zou wel een beetje onaangenaam zyn
voor de Eerste Kamer weder de fiolen van
den toorn der democraten over zich te zien
uitstorten. De Regeoring had haar daarvoor
moeten bewaren, op gevaar af zelf met slik
te worden geworpen. Maar ten slotte is de
Eerste Kamer er nu eenmaal voor. Juist als
zy bleek regelmatig even buigzaam te zyn
als de Tweede voor een waan van den dag,
zou zy op weg zyn te bewyzen, dat zy zonder
schade gemist kon worden.
De minister van waterstaat schynt, zegt
Het Vaderland, niet byzonder veel lust te
hebbon het ontwerp mpwet voor behan
deling gereed te maken, en de Tweede Kamer
schynt er geen spoed achter to zotten. In
zooverre is het waarschuwend woord, dat de
myningenieur Reinier Verbeek in Dc Economist
tegen het ontwerp laat hooren, misschie»
overbodig. Maar juist daarom ".ou het blad
wel een waarschuwend woord in tegenover
gestelden zin willen spreken, een aanmaning
aan Minister en Kamer om dit ontwerp toch
niet te laten liggen.
Een Nedorlandsche mynwet beteekent prao-
tisch een wet op de ontginning der Lim-
burgsche steenkolenbeddingen. En nu staat
de zaak zoo, dat meer en meer het over
wegend publiek belang van een behooriyke
exploitatie der steenkolenlagen wordt erkend.
De Staat moet zelf, waar noodig, tot ontgin
ning kunnen overgaan, en moet beschikken
over de bevoegdheid om concessionarissen,
die ontginningen tegenhouden, uit hun recht
te ontzetten. Vandaar de instelling der Staats
commissie voor de mynontginningen en van
daar het wetsontwerp tot wyziging der mynwet.
Maar nu wil het ongeluk, dat, zoolang die
wyzigingswet hangende blyft, en zoolang die
Staatscommissie werkzaam blyft, men niets
opschiet, integendeel do toestand steeds onbe
vredigender wordt, daar op concessie-aanvragen
niet wordt beschikt en tot onteigening niet
wordt overgegaan. Hoe zeer er „periclum in
mora" is, bewees onlangs het adres van liet
Twentsche steenkolensyndicaat.
En daarom zou ons waarschuwend woord
dit zyn: Minister en Kamer, maakt met de
behandeling der mynwet, zoo het kan, eenige
haast, en gy, Minister, neem den tegen woor»
digen toestand niet als voorwendsel om feiteiyk
alle ontginningen tegen te houden. Het be
lang van alle Nederlandsche huismoeders en
van de gansche Nederlandsche industrie is
met een oplossing der quaestie gemoeid.
Denemarken steekt onzen boterhandel
de loef af, schryft de Prov. Friesche Ct.:
Niet maar eventjes. Neen, zoo glad als
het maar kan. Ziehier eenige cyfers.
Waarde der uitgevoerde boter (in mil-
lioenen).
In het jaar. Uit Denemarken. Uit Nederland.
1896 75,000,000 13,000,000
1897 81,000,000 15,000,000
1898 88,000,000 14,000,000
KAn het erger?
Onze uitvoer nam in drie jaren met óón
millioen toe.
De Deensche uitvoer met 13 millioen gulden.
Met een bedrag, geiyk aan onzen geheolen
boteruitvoer I
Maar, het moet gezegd, do Deensche
regeering spreidt op dit punt een activiteit
ten toon, waarvan onze Regeering geen kaas
gegeten heeft l
Want het ligt 'm niet zoozeer aan de
boter.
De Hollandsche behoeft voor de Deensche
niet onder te doen in geurigheid en smaak.
Gelukkig, dat wy onze fouten beginnen
in te zien. Dat is de eersto schrede op den
beteren weg. Nederland moet niet alleen
wat Denemarken voordeed navolgen (in
zooverre het gunstig werkt), maar in vin-
dingrykheid op zyn beurt Denemarken de
loof zien af te steken. Dan pas komt onze
boterhandel flink er bovenop.
Het OCH TEND VOEDER, door
1># T4 DRINK, Harderwyk, in
den handel gebracht, is onovertref
baar en wordt door verschillende
Kippenhouders als het best bestaande
aanbevolen.
Grootste Eieren-productie.
Eiwitgehalte 780.
Vetgehalte 20.70
Proefbaaltjes inh. 10 KG. k ƒ1.40
vorkrygbaar by den Agent voor Leiden
en Omstreken H. KEIJ, in Kol.
Waren, OS, Haarlemmer
straat OS.
Vraagt prys by 50 en 100 K.G.
Neemt proef. 6233 20
De Notaris FRIJLINCK,
«j te Warmond, zal op
Vrijdag 3 Augustus 1900
by inzet en op Vrydag 10
Augustus daaraanvolgende by afslag,
telkens des voormiddags 11 uren, in
het Stationskoffiehuis „Zomerzorg",
te Leiden, veilen en verkoopen:
De voor weinige jaren geheel nieuw
gebouwde en naar de eischen des tyds
ingerichte BOUWMANSWONING, be
vattende: Voorhuis, Keuken,Opkamer,
Zomerhuis, Kelder en Achterhuis,
waarin Regen- en Weiwaterpomp,
Boenhok, benevens Stalling voor 24
stuks vee met TUIN, HOOIBERG en
SCHUREN, bonevens diverse partyen
uitstekend WEILAND, in den Ouden
Hof polder, aan den weg de Lage
Voort en de Hofdyk, te Oegstgeest,
kadaster Sectie C, Nos. 146,147,148,
172, 1263, 160, 161 en 1356, to
zamen groot 10 Hectaren, 90 Aren,
60 Contiaren.
Te veilen in 4 porceelen; breeder
by biljetten omschrevencombinaties
en massa.
De perceelen zyn verhuurd, de
Woning en verdere getimmerten tot
1 Mei 1901, de Landeryen tot Kerst
mis 1900.
Aanvaarding onder gestanddoening
der huur by de betaling der koop
penningen 24 September 1900.
Grondlasten over 1900 77.96.
Rynlandsch Bundergeld 1.10 per
Hectare. 5831 46
De Bouwmanswoning is te bezich
tigen eiken Donderdagnamiddag van
twee tot vyf uren.
Nadere inlichtingen te bekomen
ten kantore van voornoemden Notaris,
alwaar tusschen veiling en afslag tot
Donderdag 9 Augustus 1900, des
namiddags 4 uren hoogingen kunnen
worden gesteld tegen genot van
één vijfde dor verhoogsommen.
DER
met medewerking der
Geref. Zangverecntging „De Harpe Davids",
OP
ZATERDAG 28 Juli a. s, in de ZAAL NOORDEINDE, des avonds te DALFACHT.
Programma'8 aan den ingang verkrijgbaar d 5 Cents. 6280 24
7.55, 9.-, 10.-, 11.—, 12.-, 1.-, 1.56, 3.-, 4.10, 5.-, 6.-
7.-, 8.—, 9.- en 9.55. 4567 38
7.55, 10.—, 12.-, 1.56, 4.10, 5.—, 7.—, 9.- en 9.55.
AMSTERDAMSCHE TIJD.
3 jaren schriftelijli garantie.
MACHINES WORDEN OOK VERHUURD PER DAG, PER WEEK EN PER MAAND,
lïaarleiiinierstraat 147.
koopt en verkoopt Effecten; wis
selt Coupons, vreemd Bankpapier
vreemd Geld. Geeft voorschot op
Effecten; neemt geld k deposito.
Incasseert Wissels op Binnen- en
Buitenland. Geeft af Wissels op Buiten-
landsGhe Hoofdplaatsen (direct ver-
krygbaar). Opent Rekening-Cou
rant met rente-vergoeding. Sluit
Kr and- en Eevens verzekerin
gen en geeft gelden op Hypotheek.
KANTOOR: 2482 16
Breestraat I50A, Leiden.
9495 28
van nette Burgerlieden, die een vrye
Kamer en een net en degeiyk
Kosthuis verlangen. 6173 6
Adres: Papenstraat 4.
Roomboter, 1ste qualiteit, rood étiquet 70 ets.
2de blauw 65
Keukenboter 50
Bacleriêevrije Zoetemelk 800 gr. tl. 10
idem Halvetten-Melk 1000 gr. fl. 8
6635 14
Inkoop van Oude Boeken
tegen hooge prijzen.
Dagelijks aan huis te ont
bieden. 6267 14
Voor een jonge Dame wordt in
een beschaafde Familie
gezocht. Brieven met opgave der
conditiën onder letter Z aan de
Boekhandelaars H. A. KRAMERS
ZOON, Rotterdam. 6261 8
Inkoop van Goud, Zilver, enz.
tegen de Hoogste Waarde
BIJ 5878 12
F. WESSEI,
Haarlemmerstraat 118,
recht over de Don-
kersteeg.
op Dinsdaig don Sisten Juli 1900,
te beginnen des voormiddags to
10 uren, ten Sterfhuize van den
Heer D. L. IMMINK, onder Katwyk
a/d. Ryn, aan den straatweg van
Valkenburg naar Katwyk a/d. Ryn.
Wyk 1, No. 104, ten overstaan van
den te Leiden gevestigden Notaris
W. F. KAISER, van een gedeelte van
een goed onderhouden INBOEDEL,
bestaande in Meubelen, alsTafels,
Stoelen, Canapé, Speeltafel, Chiffon
nière, Linnen- en Commodekast;
voorts: Pendule, Spiegels, Prenten in
lyst, Haard, Mangel, Ledikanten met
Beddegoed, eenig Zilverwerk, Glas-
en Aardewerk, Koper- en Blikwerk,
eenig Tuingereedschap, 1 Haan en
9 Kippen, 1 Bijenkorf en hetgeen
meer ten verkoop zal worden aan
geboden.
To bezichtigen op Maandag 30 Juli
1900 van des voormiddags 10 tot des
namiddags 4 uren. 6194 26
heeft in haar brand vrye Kluis ecu aantal Brandkastjes geplaatst
(zoogenaamde Safe-Deposit-Inrichting) en geeft gelegenheid tot hot huren
van deze Kastjes, ter bewaring van Effecten en andere waarden, op by
haar verkrygbare conditiën. 90 10
5766 20 Aanbevelend,
