JAPONSTOFFEH.
PUIKE KOFFIE,
Thee
E.Br^ndsm^
Zwarte en
Gekleurde
J. C. KOUT.,
Vermouth Cork
Harvey's Whisky
lij C. HEYNIS Jzn., Doezastraat 6.
H. MENS,
DoiMltl 11. H. CALLENBBEK. DMlI 11.
Souchon a f 1.30 per K.G.
371 Cent de 5 Ons, 8q
No. 12356 LEIDSCH DAGBLAD, WOENSDAG 6 JUNI. - TWEEDE BLAD. Anno 1930.
bevelen zichzelven aan door
hunne uitstekende qualiteit
en concurreerenden prijs, en
zijn bij de meeste Wijnhande
laren alhier te ontbieden, ma 39
Noderlandsche Maatschappij voor Tuinbouw cn Plantkunde.
Vleugels, Pianino's, Orgels, Haarlemmerstraat 53, Leiden.
1-ï. NIB31NS.
Leiden.
Specialiteit in Kindergoed en Lnicrmand-Artikelcn.
Donkersteeg 11. Donkersteeg 11.
AMSTERDAM.
Verkrijgbaar in alle buurten
der stad.
In liet bijzonder wordt de aandacht gevestigd op 8188 48
Wy moeten volledigheidshalve melding
piaken van hetgeen nog door verschillende
persorganen is opgemerkt naar aanleiding van
de verwerping van de Ongevallen
wet door de Eorste Kamer.
Het Centrum zegt:
Hot negatiove votum der Eerste Kamer
over de Ongevallenwet zal voor velen in
den lande een verrassing zyn geweest.
Al was het voorloopig verslag ongunstig
en al 6prak de oppositie zich ook by de
openbare behandeling heftig uit, men mocht
toch nog eonige hoop koesteren op de aan
neming.
Immers, in do Tweede Kamer was het ont
werp met aanzienlijke meerderheid aanvaard.
En al vond de voorgesteldo regeling daar
geen onvordoeldèn by val, de hoer Kuyper
deed in zyn verklaring vóór de eindstemming
,d;iidoiyk uitkomen, dat hot hier gold een zaak
'van groote urgentie, en dat, by verwerping,
verminkten, weduwen en weezen het gelag
'goeden betalen.
De Eerste Kamer heeft desniettemin een
streep door do rekening gehaald.
De eersto groote sociale wet van dit minis
terie is door haai verworpen, met vry krachtige
meerderheid zelfs.
Over de politieke gevolgen, welke dit votum
kan opleveren, zullen wy niet uitweiden.
Voorloopig heeft men af to wachten.
Maar wel wenschen wy even te constatoeren,
,dat uit de gevallen beslissing alweder gebleken
is, hoe de sociale wetgeving meer en meer
'onze staatkundigo verhoudingen gaat bo-
heerschen en eon gronslyn trekt door alle
partyen.
Wy" zien dan ook, dat onder do voor- en
onder ile tegenstanders leden van allo fracties
worden aangetroffen.
Van een zuivere partystemming was geen
Bprake.
Dit feit heoft zyn boteekenis voor de toe
komst... Meer zullen wy er voor heden niet
van zeggen.
Dat de genomen beslissing ons teleurstelt,
behoeft goen betoog.
Al viol aan de Ongevallenwet zeer zeker
te verbeteren en al bestaat de mogelykheid,
dat de Rogeering spoedig een gewijzigd ont
werp zal aanhangig maken, do onzekerheid,
die thans geboren wordt, geeft reden tot
1 kommer.
De lichtzyde is, dat algemeen denoodzako
ïykhoid dor werklieden-verzekering is erkend,
en ook, dat de Eerste Kamer in deze zaak
wel niet het laatste woord zal te spreken
hebben.
Wellicht ware reeds nu da beslissing, een
andere geweest, wanneer in do pers, speciaal
in sommige anti-revolutionaire bladen, niet
voortdurend op het „socialistisch" karakter
der Ongovalionwet was gehamerd.
Dit groote woord zal, vermoeden wy, by
Êommigen den doorslag hebben gegeven.
De NcdwlurnLr brengt in haar Kamer
overzicht hulde aau de Eerste Kamer voor
den moed en den ernst, die in deze zaak,
ook biykens do debatton, by haar hebben
voorgezeten. De Eersto Kamer was zich blyk-
baar geheel van haar roeping bewust. Zy
wist, dat er oogenblikken in ons staatkundig
leven kunnen intreden, waarin deze tak der
Volksvertegenwooidiging, wien anders een
meer schuchtere en bescheiden rol is toege
kend, naar de bedoeling onzer constitutie,
moet ingrypen, en waarin dit ingrijpen heil
zaam kan zyn voor de belangen van land en
volk.
Het juiste oogonblik voor ingrypen was
hier inderdaad aangebroken. De Regeering
had een Ongovalionwet verdedigd, zóó bureau
cratisch en centraliseorend, zóó het particulier
initiatief aan allo kanten opslorpend, zóózeer
werkman en werkgever beiden onder staats-
curateele stellend, zóózeer de industrie, die
pvry" gelaten wordt in haar stryd tegenover
net buitenland, in knellende banden vast
leggend by haar toerusting tot dien stryd,
dat de aanneming van deze wet bedonkeiyke
gevolgen had kunnon hebben en misschien
aan meriig bedryf, maar zeker aan de algemeene
volksenergie grooteiyks schade had gedaan.
En die wet was de eerste van een reeks
andere wetten, die volgen moeten. Na de
ongevallenverzekering moeten komen do ziekte
verzekering, de ouderdomsverzekering, enz.
De verkeerde plooi, die thans gelogd werd,
zou voortdurend verder buigen in een richting,
die, volmaakt in stryd rnet het Nederlandsch
karakter en de Nederlandsche traditie, alle
persooniyke veerkracht moet verlammen en
geheel ons vrye volk doen loopen op de kruk
ken van een arabtenaarssysteem.
Men leeft in die Kamer in een sfeer van
politiek, die nu en dan wel eens goed werkt,
en waarvan de leidende geesten vaak do kwade
gevolgen wel woton te keeren, maar die een
enkele maal toch ook zóó kan benevelen en
onklaar maken, dat men feitelyk aanneemt
wat men zelf niet hebben wil. Zóó kwam het,
dat ten slotte de Ongevallenwet, wier staats
socialistische tendenz door meer dan 70 leden
werd afgekeurd, nochtans word aangenomen.
Do Eerste Kamer bevindt zich tegenover
zulk een wet op een ander, een hooger stand
punt. Men kan het vergelijken met hen, die
zich in een dal bevinden en door stof on
boomen en struiken niet precies zien wat er
gebeurt; en hen, dio op een berg daarboven
staan, en met vryen blik het gebeurde als
óón geheel aanschouwon. De tegenstanders
van het regeoringastelsel waren in de Tweede
Kamer naar verhouding zeker niet minder
talryk dan in de Eersto Kamer. Maar het
onderschoid was, dat de laatsten niet door
een eindeloos amendementen-gevecht en toe
naderen en retireeren van den minister, noch
door hun politieke positie, zóózeer de kluts
waren kwytgeraakt, dat ze ten slotte hun
vrye oordeel verloren hadden.
In zulk een geval nu, vooral waar het zoo'n
hoogst ernstige zaak geldt, is ingrypen dor
Eerste Kamer gepast en nuttig. Van een con
flict met de Tweede Kamer in den eigenlykon
zin is dan ook geen sprake.
Ten slotte wordt de hoop uitgesproken, dat
het kabinet aanblyft en spoedig een betere
regeling indient, zoodat de slachtoffers dei-
ongevallen door het votum geon dag langer
van hulp verstoken zullen biyvon dan dit
anders het geval zou zyn geweest.
Gezien hot geruime tydsverloop, dat riog aan
do invoering van deze Ongevallenwet had
moeten voorafgaan, acht het blad dit, by een
weinig goeden wil van do Regeoring en Kamers,
zeer mogelyk en waarschyniyk.
Sprekende over do politieke gevolgen van
het votum dor Eersto Kamer, zegt De Tijd
ontbinding van de Eerste Kamer zeer onwaar-
sehyniyk to achten. Biyven de ministers aan,
dan rust op hen do stelligo plicht, in den
kortst mogolyken tyd een nieuw ontwerp
gereed to maken, hetwelk kans heeft door
do boi'Jo Kamers te worden aangenomen.
Onmogolyk kan dit laatste niet genoemd
worden. Een groot getal leden der Tweede
Kamer hebben getoond zoozeer een Ongevallen
wet te verlangen, dat zy bereid gevonden
werden, over de meest ernstige bezwaren
heen te stappen, als slechts het hoofdbeginsel
behouden bleef. Een dergeiyke houding zou
zeker ook van hen mogen verwacht worden
by indiening van een nieuw ontwerp, hetwelk
een minder centralisoeronde en bureaucratische,
daarby minder kostbare regeling invoerde dan
het thans verworpene. Daarby komt, dat,
indien men do stemmingen nagaat over de
amendementen Kuyper, Lobman en De Beaufort,
liet ten duideiykete biykt, dat de meerderheid
der Kamer feitelyk aan een ontwerp in laatat-
bedoelden zin de voorkeur gaf. Van een conflict
tusschon do Eerste en de Tweede Kamer is
dan ook geen sprake. Ook de meerderheid
der Tweede Kamer wilde wyziging, verbetering
van h6t regeeringsontwerp in den bedoelden
zin, doch kon het omtrent do wyze, waarop
die wyziging en Verbetering moest worden
aangébracht, niet eens worden. Daarom, en
dairom alleen, moest het regeeringsontwerp
ton slotte ongewijzigd in stemming worden
gebracht. Het lydt derhalve geen twijfel, of
een nieuw ontwerp, dat rekening houdt met
do bezwaren van een groot gedeelte dor leden
van de Eorste Kamer, en met dio van veel
industriëelen en werkgevers, kon met veel
kans op succes bij do Staton-Generaal in be
handeling worden gebracht.
Kan het echter geschieden door deze
Regeering
Op dezo vraag antwoordt De Tijd:
Dit had liet goval kunnen zyn by een meer
verzoenende houding barer leden. Wy geloo-
vou echter, dat do tegenwoordige ministers
door hun zeer stellige verklaringen, eerst in
do Tweede, lator in do Eerste Kamer afge
legd, zichzelvon den pas hebben afgesneden.
Van geen regoering mag verlangd worden,
dat zy, met ter-zyde-stelling van eigen meening
en beginselen, haar ontwerpen inrichte naai
den wil eener parlementaire meerderheid. En
deze Regeering heelt zich wel degeiyk aan de
o. i. terecht gewraakte centralistische begin
selen van haar eerste ontwerp gebonden.
Voorzeker zyn wy niet blind voor de ernstige
nadoelen, welke wegens den gedwongen stil
stand van werkzaamheden door elke ministe-
rieelo crisis aan de openbare zaak wordt toe
gebracht. Ook zien wy zeer wel in, dat,
zoolang geon verkiezingen in ons voordeel
zijn voorafgegaan, een wisseling van personen
aan do ministers tafel voor ons volstrekt geon
politiek voordeel beteekent.
Wat wy echter recht hebben te vorlangöD
is, dat ook in den politioken stryd de oud-
Hollandsche leuze .Recht door zee" biyvo
gelden.
Het Nederlandsche Dagblad betreurt, dat er
voorloopig niets komt van de ongevallen
verzekering der werklieden. Maar het blad Is
verheugd,dat deze wet is verworpen, omdat
zy berustte op een fataal beginsel, en een
door en door staats-socialistisch karakter
droog, zoodat slechts de socialisten en do
radicalen er volkomen vrede mee hadden.
Doch dozon hebben den tegenstand tegen hun
staats-almacht onderschat. Deze politieke fout
is gewroken. Moge het de ware vrienden van
den werkman tot voorzichtigheid aansporen I
Het blad wyt den val vooral aan minister
Lely. Snydend was destyds zyn toon tegen
over do ernstige poging van dr. Kuyper, om
den centralisatiegeest van het ontwerp te
breken en even onwelwillend do wyze, waarop
hy het amendemont-Lohman-De Visser-Kuyper
ontving. Juist omdat hierby do politiok geheel
buiten spel was, geiyk nu duidelyker dan
ooit uit den tegenstand van veel liberalen in
de Eersto Kamer tegen ljet ontwerp en hun
sympathie voor'genoemd amendement bleek,
was die houding volkomen onverklaarbaar.
Te meer, omdat dezelfde minister weder aan
de hoeren De Beaufort c. s. zyn medewerking
by de samenstelling van hun amondement had
verleend, dat hetzelfde bedoelde, maar onaan-
nomoiyk was, omdat het de kleine bazen te
zeer zou bezwaren. Eenerzyds scheen deze
minister dus scherp gekant tegen een deugd e-
lyke poging om hot ontwerp van zyncentra-
liseerond karakter te berooven, anderzyds
scheen dit weder niet, waar hy zelf aan een
dergelyk amendement zyn steun verleende,
hoewel zyn 6tem onthield. Heeft deze wyze
van handelen voor den minister in de Tweede
Kamer het succes gehad, dat beide amende
menten werden verworpen, ongetwyfeld heeft
zy in de Eerste Kamer het vallen van het
ontwerp zelf na zich gesleept. Uit het ge
beurde in de Eerste Kamer biykt, dat do
Christel yk-historischen en vry-antirevolutio-
nairen goed deden aan deze wet hun stem
te onthouden. Uit de houding van tal van
onverdachte liberalen in de Eerste Kamer is
gebleken, dat zy de wet, in haar tegen-
woordigen vorm, niet wenschen. Hot blad
hoopt van harte, dat de Ongevallenverzekering
spoedig wetteiyk zal worden gorogeld, door
middel van een echt-Nederlandsche, niot-
soclalistische wet.
De Standaard schrijft onder meer:
Dezo nederlaag is ton volle verdiend.
Hot Kabinet had, door een minder centra
listisch stelsel te kiezen, of ook door het,
na de indiening, in decentralistischen zin te
wijzigen, met byna eenparigo stommen der
Staton-Generaal een Ongevallenwet kunnen
tot stand brengen, die alsdan een nationale
schepping zou geweest zyn, do reeks onzer
sociale hervormingen op gelukkige wyze zou
hebben ingeleid, en verzoenend op den klassen
strijd zou hebben gewerkt.
Doch hot Kabinet heeft niet gewild.
Halsstarrig, en byna koppig, hooft het zich
aan zyn eens gekozen centralistisch stelsel
vastgeklemd, en hiermede graafde het zelf
voor het ontwerp den kuil.
Schuld heeft eveneens de radicale en con
servatieve fractie in de Tweede Kamer, dio
wol eerst den weg van decentralisatie op
wilde, maar, toen de Regeering zich In postuur
zette, aanstonds de zeilen eerst reefde, en
toen streek.
Door dio houding toch hebben deze fractiën
het Kabinet gestyfd in zyn opzet, en een
indruk gevestigd alsof het Kabinet met hoog
spel to spelen geen gevaar liep.
Maar al is het in zooverre voor de oppositie
een zelfvoldooning, dat deze hoogheid voor
don val kwam, ontveinzen mogen we ons
toch niet, dat deze loop der zaken pynljjk
aandoet.
Van harte hopen we, dat onze voorspelling
niot zal uitkomen; maar wo vreezen, dat een
nieuwe en betere wet er niet zoo spoedig
komt. En bleek dat zoo, dan zou het vooruit
zicht op verdere sociale hervorming treurig
staan, en do verwydering tusschen de twee
klassen dor maatschappy allicht toenemen.
Vooral de argumentatie, waarmede het
ontwerp van meer dan óón zyde In do Eerste
Kamer is bestreden, achten we in dit opzicht
bedenkeiyk.
Schier even fataal als de onzinnige betoo
ging van Zondag, die óf tot wyken uit vreeze
noopte, óf prikkelen moest tot weerstand.
Voor bedreiging gaan mannon van karakter
niet uit den weg.
Doch ook al mochten de gevolgen zulk een
noodlottig karakter dragon, de verantwoorde-
lykheid hiervoor komt geheel op het Kabinet
neer, dat een schoone kans om verzoening
te stichten, door zyn ongemotiveerde hard
nekkigheid verspecldo, en ons in deze impasse
gebracht heeft.
Aan het artikel in do Arnhemsche Courant
ontleenen wy het volgende:
Het is dan toch gebeurd, wat nog altyd,
ondanks de donkore wolken, die aan den
horizon samenpakten, verwacht, althans nog
gehoopt mocht worden, dat do meerderheid
der Eerste Kamer niet den treurigen moed
zou hebben om den omvangryken arbeid, aan
do verzekering van den werkman tegen do
iinancieele gevolgen van een ongeluk in hot
bedryf ten koste gelegd, te vernietigen en de
duizenden en tien duizenden, die dagelyks aan
zulk oen ongeluk blootstaan, nog langer aan
oen onzekere toekomst ten prooi te laten.
Met de grootst mogeiyke lichtvaardigheid
heeft echter een meerderheid van 29 leden
der Eerste Kamer het verrichte werk niet
slechts ongedaan gemaakt, maar bovendien
ook een politieke crisis in 't leven geroepen,
waarvan de gevolgen voor het oogonblik nog
niet geheel te overzien zyn, maar stellig
hoogst bedroevend zullen zyn alleen reeds
wegens de stoornis, welke er door in de
wetgeving gebracht wordt.
En verder:
Er is, dunkt ons, geen keus: óf ontbinding
der Eerste Kamer, óf ontslag van het minis
terie. Gaat men de Btemiyst na, dan ziet
men, dat de afgevaardigden der provinciën
Drente en Friesland homogeen vóór en die
der provinciën Overysel, Gelderland en Limburg
tegen de wet stemdendat van do Groninger
afgevaardigden twee vóór en éón tegen stemde;
dat de beide afgevaardigden ón van Utrecht,
èn van Zeeland eikaars stemmen neutrali
seerden; dat van do Noord-Hollandsche afge
vaardigden 7 tegen en 2 voor, van de Zuid-
I-Iollandsche 4 tegen en 6 voor, en van de
Noord-Brabantsche 4 togen en 2 voor slemden.
Onderstellende, dat de kiezers dor leden van
de Eersto Kamer, d. w. z. do meerderheid in
de verschillende Provinciale Staten, van de
wenschelykheid doordrongen waren, dat, waar
het als met de Ongevallenwet den eersten
stap geldt in een nieuwo richting, do afge
vaardigden der provincie eikaars invloed niet
neutraliseeren, dan zou een omzetting der
meerderheid in de Kamer ten gevolge van
eon ontbinding mogelyk zyn. Maar de uitslag
blyft wegens de verkiozingswyze van de leden
der Eerste Kamer stellig zeer twijfelachtig.
Derhalve het ontslag van het ministerie.
Er blyft, dunkt ons, alsdan ge8n andere oplos
sing, tenzy mon aan het in ons land,
helaas 1 maar al te gebruikeiyko modderen en
plooien de voorkeur mocht geven, dan het
optreden van een ministerie van Grondwets
herziening, ten einde in de allereerste plaats
te geraken tot de nu noodzakeiyk gebleken
verandering van de verkiozingswyze der leden
van do Eersto Kamer, die, met behoud van
oen tot zekere categorieën beperkt passief
kiesrecht, als die der Tweede Kamer recht
streeks moeten gekozen worden, en om verder
do belommeringen uit don weg te ruimen,
welke aan een bevredigende en deflnitievo
regeling van het actiove kiesrecht in den weg
staan, opdat men eindelijk kome tot de al in
1891 door het ministerie-Van Tienhoven-Tak
nagestreefde vervulling der „voorwaarde tot
biyvende verbetering." Do behandeling van
en de stemming over de Ongevallenwet in
de Eerste Kamer hebben de noodzakelykheid
van zulk oen doortastend hervormingsprogram
duldeiyk in het licht gesteld.
Het Volk zegt onder meer in zyn artikel
„Do handschoen toegeworpen":
De arbeiders, die thans weten, welk eon
levensbelang voor hun klasso die wet ver
tegenwoordigt, hoe nauw het lot hunner
vrouwen en kinderen daarby betrokken is
de arbeiders, die op zoo ondubbelzinnige en
indrukwekkende wyze hun wonscli hebben to
kennen gegeven wat zullen zij doen
Het landeiyk comité voor de Ongevallenwet,
voor die óéne meeting opgericht, dient zich
permanent te verklaren, totdat een Ongevallen
wet in den geest der arbeiders is tot stand
gekomen.
De arbeidersvereenigingon dienen zich
nauwer aaneen te sluiten en do arbeiders
met alle kracht to steunen, om de reactie,
waarvan deze verwerping getuigt en die zich
heeft georganiseerd in de Vereeniging var)
Werkgevors met haar eerstdaags vorschynond
dagblad, met allo kracht te weerstaan.
De stryd voor het algemeen kiesrecht, dat,
het wapen zal zyn, waarmede de arbeiders,
zich niet alleen in de Tweede Kamer en de
gemeenteraden den noodigen invloed moeten
veroveren, docli ook do kapitalistische elemen
ten moeten verdry ven uit de Provinciale Staten,
die immers de leden der Eerste Kamer ver
kiezen de stryd voor het algemeen kies-,
recht zal feller dan ooit moeten ontbranden l
Tegen de Eerste Kamer, bolwerk van behoud,
zal een campagne moeten worden begonnen;
ten eerste moet by de grondwetsherziening,
waarnaar wy streven, worden beproefd, deze
rem van den vooruitgang op sociaal gebied
uit onze Btaatsmachlno te verwyderon, en
gelukt dat niet, dan zal men toch al het/
mogelyke moeten doen, om haar het kapita-'
llstisoh karakter to ontnemen.
Door deze verwerping wordt een nieuw*
tydpork van klassenstrijd In Nederland inge
luid, indien althans de arbeiders inzicht, ge-'
voel van oigenwaarde en volharding genoeg
bezitten, om zich by dezen brutalen kapitalisten
streek niet goedsmoeds neer te loggen.
De Firma LEZWIJN_en EiGEMAN, t«u»,
heeft in haar brandvrije Kluis een aantal Brandkastjes geplaatst
(zoogenaamde Safo-Deposit-Inrichting) on geeft gelegenheid tot het buren
van deze Kastjes, ter bewaring van Effecten en andere waarden, op by
haar verkrijgbare conditiën. 90 10
1093 48
Groote Stalen
worden
op aanvrage
ter
bezichtiging
gezonden.
't Is vreemd, maar treurig, dat nog altijd vele Nederland
sche Boeren aan buitenlandschc, in dit geval aan Engelsche
producten, de voorkeur geven.
5Kon het nn geen tijd worden, nu de afstammelingen van
ons Nederlandsch ras door de Engelschcn vermoord worden,
dat go II van Engelsche producten onthoudt en IJ liever van
lloliandsche producten voorziet?
Indien ge dus dezer dagen Uw Schapen gaat wasschcn,
gebruikt dan uw Nederlandsch product en wel het Uni-
versed Hollandsch Wasehmiddel van
ROMEIN en OUDENHOVEN,
dat verkrijgbaar is te Lelden bij I>. W. F« F. I>E WAAL,
Firma NWEMER, Marc, cu by L. W. J. v. d. DRIFT, Steen-
slraat 2 2. 4079 28
Afdeeling LEIDEN EN OMSTREKEN. 4872 20
Woensdag 6 Juni 1DOO, in „Zomerzorg", van halfdrie tot halfvyf:
CORSO met versierde Sportkarren en eigen versierde Rij
wielen, opgeluisterd door muziek. Van halfacht tot tien urenTentoon
stelling van versierde Sportkarren en Rywielen. Concert van de Staf-
muziek van het 4de Reg. Inf. Toegangspryzen voor 's middags zoowel
als voor 's avonds ƒ0.50 per persoon. Kinderen beneden de 10 jaar ƒ0.25
per persoon. F. VAN ROMBlllGH, Secretaris.
8981 24
Uitgebreide collectie Instrumenten. Vertegenwoordiger der voornaamste
en meest solide Dultsche en Amerikaansche fabrieken.
De Vleugel» en Pinnlno's „Schtedmayer óc Soehne" kunnen
gerekend worden tot hbt beate te bohooren, hetgeen de piano-lndustrle levert
en voldoen daarom aan de hoogs' nnoi?chen. 3221 28
Groote keuze in zwarte en gekleurde Stoffen, Fantalale-Katoenett
Jours, Servetgoed, Korsetten, gekleurde en witte Kokken, Pantalons,
Nachthemden, Dames-Overhemden, Heeren- en Dames-Dassen en Hand
schoenen, Militairen-Handschoenen, Linnen en Papleren Fronts, Boorden en
Manchetten, Linnen en Katoenen Zakdoeken, Truien en FletekouBen, Wollen,
Sitse en Moltonnen Dekens, Veoron en Kapokbedden, Kapok-, Zeegras- en
Stroomatrassen. 4351 28
