JAPOKSTOFFEi 'j. c. kort. Jxmder^l e E.Br^ndsm^ m Zwarte en Gekleurde STOOMTRAM Donkersteeg 4 Bordeaux. Madera. Port Malaga Souchon a f 1.30 per K.G. ito. iim LEIDSCH DAGBLAD, WOENSDAG 30 MEI. - TWEEDE BLAD. Anno 1900. PERSOVERZICHT. Burgerlijke Stand. Leiden, De Vink, Voorschoten, Veur (Leid- schendam), Wijkerbrug, Voorburg, 's-Gravenhage. Vertrek van Leideu naar de Vink en Voorschoten: Kaar Vcnr (Lcidschendam), Wijkerbrng, Voorburg en 's-Gravculiage Bij mooi weder open Tramrijtnigen. Essence, Berjjviooltjes, Meiklolijes en Keserla. van het Huis zullen gedurende de maand Mei de voorradige Winkelartikelen tegen zeer lagen prijs worden opgeruimd. AMSTERDAM. Verkrijgbaar in alle buurten der stad. In hei bijzonder wordt de aandacht gevestigd op 3183 48 0.501 "d 0.60 g? M T- 0.80 f4 cn H f 0.80 o, m i 8 De schryver der Brieven uit de Residentie In de Asser Courant schrift o. a. het volgende: „Men weet, dat de Eerste Kamer van de Regeering een toezegging wenschte te ont vangen tot indiening eener novelle, waarin meer vryheid zou worden gegeven aan de werkgevers, om zich van den ver- zekeringsdwang te kweten, dan het tegenwoordig wetsontwerp toelaat. Wat is nu het antwoord der Regeering? Weigert zy absoluut zoodanige novelle voor to bereiden? Het valt moeiiyk in het staatsstuk te lezen. Zy wyst er op, dat in de Tweede Kamer 'voor zoodanig 6tolsel geen meerderheid is te krygen geweest, en zy stelt de vraag: „Kan nu van de ondorgeteekenden, die in de be sproken stelsels meer na- dan voordeelen zien, verwacht worden de toezegging van oen novelle, strekkende om de door de amende menten beoogde regeling alsnog In de wet te brengen?" En dan volgen deze woorden: „Daarvoor zou geen reden zyn, te minder, omdat mag worden aangenomen, dat voor een novelle als bovenbedoeld in de Tweede Kamer evenmin een meerderheid zou te vinden zijn als er voor de amendementen-De Beaufort en De Savomin Lohman een gevonden is." Daarvoor zou geen reden zyn. De Regeering zegt dus met andere woorden: Wij voor ons zien geen reden in die omstandig heden met zulk een voorstel by de Tweede Kamer aan te komen. In zoover kan men het dus een weigering noemen. Maar er staat toch ook weer niet in: Wy zouden in geen geval zoodanig voorstel wenschen in te dienen. En hierop komt het eigenlyk'aan. Gesteld nu eens, dat de Eerste Kamer in den vorm van een motie, of hoe ook, een besluit nam met overgroots meerderheid van stemmen, dat het gewenscht ware, alvorens tot invoering van de Ongevallenwet over te gaan, alsnog te trachten een wyziging tot stand te brengen in den zin van meerdere vryheid voor de -werkgevers, zou in zulk een besluit dan misschien niot een aanleiding kunnen gelegen zy'n voor de Regeering om de Tweede Kamer te winnen voor het oordeel der Eerste? Dat ls en biyft alsnog do open vraag, die eerst door het debat in de Eerste Kamer zal kunnen worden beantwoord." Een asterisk „Te laat" in De Standaard "geeft het volgende te lezen: Aan het zittend Kabinet kan de lof niet onthouden worden, dat het den Staten-Generaal werk in overvloed toezond. Op het laatst regende het letteriyk wets ontwerpen. Do fput is maar, dat zich op het laatst te veel opeenhoopt. Deze zitting loopt by na ton einde. In de volgende of laatste zitting zullen de beraadslagingen over de Begrooting meer tyd dan anders vorderen, en gaat de -Kamer, met het oog op de stembus, allicht rèeds in April, of uiteriyk begin Mei, naar huis.- Hóe wil nu de Kamer er aan denken, om al'wat afkwam in dien korten tyd af te doen? De Kieswet, de Drankwet, de suppletie- Ongevallenwet, No. 80 van Justitie, de Woning wet, de Rustwet, de drie militaire wetten, waar nog een vierde bykomt voor den Land storm, de Pensioen-wetten, en dan nog de tallooze kleine wetten. Er is geen mogelykheid op. Het feit, dat de Regeering met klom eischt, dat de militaire wetten alsnog onderzocht zullen worden, is dan ook alleen verklaarbaar in den gedachtengang, dat de Regeering voor dezo wetton de urgentie vraagt, en er andere ontwerpen voor wil laten rusten. Meer dan één groote wet gaat in October niet, en in de tweede sessie na Kerstmis zal twee al veel zyn. Waaraan ligt dit nu? Heeft de Kamer getreuzeld? Integendeel, ze werkte harder dan ooit. Neen, de fout ligt in het te laat afkomen der ontwerpen. In Frankryk dient een nieuw Kabinet bin nen twee maanden zyn hoofdontwerpen in. Hier duurt het jaar en dag eer er iets boven den horizon komt. En daardoor gaat dan het eerste jaar doelloos vöorby. Waren nu de ontwerpen, die afkwamen, nog maar geacheveerd geweest, er zou nog schot in zyn gekomen. Maar byna elk ontwerp van beteekenis bleek een a v a n t-p r o j e t te zyn, dat eerst daarna in raak gewyzigden vorm ter tafel werd gelegd. Vandaar de elndelooze schrifteiyke omhaal, on het pas nu in staat van wyzon komen van zoo menig ontwerp. Van do militaire wetten kwam Landweer nog zoo pas in, on Landstorm is er nog niet eens. Dit nu gevoegd by de hopelooze werk methode der Kamer, vertraagt en houdt op, en maakt, dat een goed deel van den ministe- riöelen arbeid, als de stembus komt, hoog stens geparadeerd zal hebben. De Spectator heeft onlangs oon fout mee- nen te ontdekken in de Leerplichtwet. In art. 7 onder No. 4 leest men, dat ouders on voogden van de naleving der verplichting, om hun kinderen naar school te zenden, zyn vrygesteld, „zoolang zy voor de kinderen op e enige, binnen den afstand van 4 kilometer van de woning gelegen lagere school, ondanks aanvrage tot toelating, geon plaatsing kunnen verkrygen." Het gespatieerde woord maakt, dat in ver band met hot vervolg hier eigenlyk staat, dat zoolang er nog maar één school is, binnen de 4 kilometer, waarop de kinderen geon plaat sing kunnen krygen, do ouders van de ver plichting zyn vrygesteld, terwijl natuuriyk de bedoeling is, uit te drukken, dat dit laatste het geval zal zyn, als op geen enkele school, binnen dien afstand, plaats te vinden is, zegt Het Schoolblad, in andere woorden de door De Spectator genoemde fout aanduidende. Het Handelsblad scbynt het hiermede eens te zyn. Het neemt althans het stukjo rat Het Schoolblad zonder commentaar over. De Residentiebode wil het echter voorkomen, dat art 7 No. 4 zeer juist is en de wet niet moor wil eischen dan by dit artikel in zijn tegenwoordigen vorm geschiedt De Minister heeft niet verlangd en heoft niet kunnen ver langen, dat de ouders alle scholen zullen afloopen om eon plaatsje voor hun kind, maar is tovrodon, dat zy van hun goeden wil doen blyken, door voor hot kind plaatsing aan te vragen op één school, hetgeen in practyk zal beteekenen op de openbare en byzondero school, welke daarvoor door haar ligging, enz. is aangewezen. De „technische wyziging" van de Kies wet, zooals die door do Regeering is voor gesteld, wordt nog door verschillende pers organen besproken. Zoo heeft de Arnhemsche Courant een artikel, waarin wordt uitgeweid over de vraag, welke politieke bedoeling achter de voorgestelde wyziging zitten kan. Het blad is van oordeel, dat de Regeering niet de be doeling had om aan de „Unie"-mannen en Sociaal-democraten te gemoet te komen alleen aan de wanverhouding tusschen de kiesgerechtigden in het eene en het ande're district wil vermoedelijk de Regeering zoovoe! mogelijk een eind maxon. Wat nu de voorgestelde wyziging zelve betreft, daarover zegt de Arnhemsche in dit artikel over dit onderwerp: De „technische wyzigingen", door de Re geering voorgesteld, kunnen hen, die een reentvaardige oplossing van het kiesrecht- vraagstuk zonder voorafgaande Grondwets herziening onmogeiyk achten, uit don aard niet bevredigen. Of het cyfer der kiesgerech tigden daardoor toenemen zal, kan hen be- trekkeiyk onverschillig laten, omdat dio ver meerdering, al is zy op zichzelve ook geen kwaad, meer toevallig is dan wel hot gevolg van gelyke rechtserkenning voor alle Staats burgers, onverschillig waar zy toevallig wonen. De aan het stelsel „inherente" fouten biyven hot, ook na de technische herziening, aan kleven en het schrappen der kenteekonen van art. 80 der Grondwet biyft nüi als vóór die technische herziening eisch van recht vaardigheid. Voor het oogenblik echter is een wyziging der grond wettelyke bepalingen, welke aan den wetgever voor een billyke en bevredigende kiesrechtregeling in den wog staan, niet te verkrygen, en daarom scbynt het ons practischo politiek toe, om, onder de gegeven omstandigheden, de door de Regee ring voorgeschreven wyzigingen in de Kies wet to toetsen uitsluitend aan deze voor waarde, of zy in het stelsel dier wet, dat onder de bestaande Grondwet toch niet op bevredigende wyzo te vervangen is, als een verbetering te beschouwen zyn. Van dit standpunt nu komt het ons voor, dat de voorstanders van Grondwetsherziening ter vorkryging eener rechtvaardige kiesrecht regeling in het algemeen aan de voorgestelde wyzigingen hun steun kunnen geven. Do Provinciale Groninger Couron' is niet voldaan ovor de aangeboden wyzigingen. Zy erkent, dat er verschillende verbeteringen zyn aangebracht, maar kan niet toegeven, dat de Regeering de grondslagen dor bestaande wet onaangetast heeft gelaten. In één opzicht vooral kan het blad zyn teleurstelling niet verbergen. Het had gehoopt in dozo wyziging iets terug te vinden van het amendement-Borgesius van 1896, om de cyfers van de huurpryzen voor de rubriek der huurkiezors te verlagen. In ons gansche land zyn slechts 10,089 huurkiezors, wat veel te weinig is, en toch brengt deze. wyziging.niet, wat men in dit opzicht althans van den heer Borgesius zou hebben verwacht „Te eerder was er reden voor deze ver wachting, omdat mede door het innig, onaf- scheidelyk verband, dat is gelegd tusschen de cyfers der huurpryzen, die op kiesrecht aanspraak geven, en do miniraum-cyfers voor den aanslag in hot personeel, het percentage voor do proportie tusschen kiezers en bevol king zoo ergeriyk ongelyk en zeer ten nadeele van de groote steden is uitgevallen. De vraag ryst, waarom in "een ontwerp, dat beoogt aan de gedachte van dien vorigen wetgever beter en vollediger verwezenlijking te bezorgen, niet ook het middel wordt aan gegrepen om deze „onverdedigbare" ongeiyk- heid te temperen door verandering van do cyfers der tabel, dio door dezen minister in 1896 zoo heftig zyn veroordeeld? Door los making van den kiozerswelstand, van dien, welke voor het personeel de laagste is ge oordeeld Dat bedoelde wyziging niet binnen hot kader eener technische herziening vallen zou, kan het blad den Minister niet toegevonhet had de tabel willen veranderd zien, en staat even stil by de mededeeling van den Minister, dat hy „na overleg met zyn ambtgenooton" gemeend heeft do tabel niet te moeten wijzigen. Wat beteekent deze ongewone by voeging? Misschien wel, dat 's Ministers ambtgenooten hem hebben verhinderd aan de tabel te tornen? „Is dit werkelijk do beteekenis der onge wone byvoeging, dan mag misschien in haar de uitnoodiging worden gelezen ten aanzien van de tabel hot rocht van amendement in actie te brengen en in elk geval veilig onder steld worden, dat een amendement tot ver laging dor cjjfers aan dó, ministerstafel een geneigd oor vinden zal". Met het opschrift „Nieuwo plaatsvervan ging" neemt De Nederlander oveneens de wyziging onder handen, waartegen wy De Tijd zagen opkomen. Er moeten meer kiezers komon, spot De Ned.; het „volk" dat niet stemmen wil wit het. Do grondwettolyko bepaling echter is reeds zóó ver mogelyk uitgerekt; trekt men nog sterker aan art. 80, dan scheurt het weer. En Grondwetsherziening durft men ook niet aan. Wat to doen in dezen nood? „Men moet", zegt De Ned. „dit staat vast, den kiezers de moeite sparen om zich aan te geven. Maar men zal hen ambtshalve op de kiozersiyst plaatsen. Immers is het kiesrecht kiesplicht; hot gaat maar niet aan, de uitoefening van het kiesrecht afhankelyk te maken van het goedvinden der ingezetenen. „De kiesbevoegdheid mag niet volgons indivi dueel verlangen al of niet ontstaan, 't Geldt hier niot een gunst, aan zekere Gategorio van burgers te vorleenen, maar toekenning van een publiek-rechtelyko functie in het algemeen belang." Maar hoe zal dat dan geschieden? Zal dan de administratie onderzoek doen naar het bedrag van loon en huur? Neeu; de lezer is er nog niet achter. Wy zullen hem maar op weg helpen, want hy raadt het toch niet. De verhuurders en de patroons zullen het werk doen! Wat voor de administratie te druk is, en wat de nieuw te scheppen kiezers zolf niet willen verrichten, dat wordt opgelegd aan patroons en werk gevers. Dezen zullen aan de administratie de noodigo gegevens moeten toezenden. Mot welk recht een mensch, die een huis verhuurt of iemand in zyn werk neemt, kan verplicht worden aan de administratie de ge gevens toe te zenden om den huurder of arbeider te plaatsen op eon kiesiyst, die mot het verhuren van huizen of het beoefenen van een ambacht in geenerlei verband staat, zie daar nog een raadsel, dat wy niet kunnen oplossen. Alleen dit weten wy, dat de verhuurders en patroons, die niot of niet behooriyk vol doen aan de verplichting om de ingezetenen aan hun kiesrecht te helpen, met f 100 boete kunnen gestraft worden. Ziedaar de vernuftige oplossing van het raadsel, hoe men dezen ingezetenen, zelfs tegen hun wil, kiesrecht kan bezorgen zonder hun eenige verplichting op te leggen of hun vryheid te belemmeren. De last wordt overgebracht op de patroons en verhuurders. Ziedaar alles. O heeriyke radicale gerechtigheid 1" De Residentiebode stelt tusschen den afge vaardigde Borgesius vaii 1896 en don minister Borgësius van 1900 een eigenaardige verge- iyking in. Toen de hoer Yan Houten zegt het Katholieke Haagscho orgaan minder ge lukkig zyn Kieswet technisch zoo goed noemde als zy menschelykerwyze kon worden gemaakt, antwoordde de heer Borgesius hem in 1896, dat daardoor een groote hulde werd gebracht aan 's Ministers voorganger, „omdat de techniek dezer voordracht (de Kieswet Yan Houten) voor een groot deol uit hot vroeger wetsont werp is overgenomen." De Residentiebode voDd die opmerking destyds niet onaardig, doch meent, dat minister Borgesius thans wel zal wenschen, die woorden nooit te hebben ge sproken. Indien hy toch niet ten onrechte tot do techniek van de Kieswet rekent de bepalingen, welke voor eon groot deel uit het ontwerp-Tak zyn overgenomen, dan is de herziening, die thans by do Kamer is inge komen, in geen enkel opzicht een technische. Zy raakt toch in hoofdzaak de kenteekenen zolven, welke juist hetgroote verschil vormen tusschen het ontwerp-Tak en de Kieswet-Van Houten. Volgens De Residentiebode zou de Minister dan ook beter doen zyn ontwerp te betitelen: de Kieswet-Van Houten, geamendeerd in hoofd zaken overeenkomstig de voorstellen en wen ken van het lid der Kamer, den heer Goeman Borgesius. Op 12 Mei 1896 noemde Borgesius het ongerechtvaardigd, „dat hot inkomen moet verdiend zyn in eenzelfde dienstbetrekking, by donzelfden patroon, terwyl dit is wel het summum by verwisseling van patroon het kiesrecht vervalt, zelfs al is het inkomon, by den laatston patroon verdiend, roods grootor dan volgens de tabel voreischt wordt." Den 21s ten Mei 1900 stelt ministor Borgesius als technische verbetering voor, dat men, om loonkiezer to zyn, in de laatste 18 maanden achtereenvolgens by niot meer dan twee per sonen in dienstbetrekking is'geweest. üp 12 Moi '96 noemde alweer do lioer Borgesius hot ongerechtvaardigd ais beroep op bozit van eenig kapitaal alleen din wordt toegolaton, als de geldbelegging is geschied öf op het Grootboek df in een bepaalde ge- privilegeerdo spaarbank, terwijl alle andere beleggingen zyn uitgesloten. Den 21sten Mei 1900 stelt minister Borgesius voor, aan een belegging op de Rykspost-spaarbank geiyk te stellen een belegging by „een gemeente- lyko spaarbank of een spaarbank, bel door het bestuur van een als rechtspersoon erkende Voreeniging, van een naamlooze ven nootschap of van een coöperatiovo vereeniging". Den 12don M o '96 dreigt de heer Borgesius togen de huur- en loonkiezers te zullen stom men, omdat hy vast overtuigd is, dat, als men om kiezer te worden, moet opgeven, hooveel huishuur men verwoont of welk inkomen men hoeft, do overgroote meerder» heid, dio in de termen valt om daardoor het kiesrecht te verkrygen, dat recht toch niet zal aanvragen. Don 21sten Mei 1900 stelt minister Borgesius voor, ondor bedreiging met' boete, de patroons en huiseigenaren met opge ven van de huur, welke verwoond wordt en van het inkomen, dat de werkman heeft, te belasten. Eén kenlooken laat minister Borgesius, be houdens een wyziging der redactie, onaange roerd, het kenteeken, ontleend aan het be waren van oen huis. Dit eene kenteeken werd dan ook toevallig gewyzigd door aan neming van een amendement van het Kamerlid Borgesius. "Wanneer men nu nog wil overwegen, dat artikel 243 Gemeentewet ook al gewyzigd wordt overeenkomstig oen verworpen amen dement van het Kamerlid Borgesius, dan zal men wel moeten toegeven, dat de fouten, die, minister Borgesius ontdekte in de practijk der wetten, die hy bestreden heeft, erg toe vallig samentreffen met de grieven, die de heer Borgesius in theorie er tegen had, en dat het er veel van heeft of de wetten wél; technisch volmaakt zyn, indien men Borgesius' amendementen had aangenomen. De Residentiebode geeft deze opmerkingen al6 een vingerwyzing tot zekere omzichtigheid by het booordeelen van dit wetsontwerp. AARLANDERVKEN. Bevallen: E. v. d. Zeeuw geb. Penseel D. J. Schuurman geb. De Brey Z. Overleden: M. Den Hollander D. 16 j. Gehuwd: W. Houtman en A. Van Zwieten. IJ. Tuinenburg en A. v. d. Ham. ALFEN. Bevallen: A. Spijker geb. Van Mourik D. M. De Pijper geb. Van Wijk Z. Overleden: J. De Rijk D. 4 in. Gehuwd: J. De Vos .jm. 36 j. en W. G. Karreman jd. 22 j. J. De Joug jm. 24 j. en W. Van Veen jd. 27 j. O. Esveldt jm. 42 j. en N. Van dor Meer, wed. van L. Kom, 51 j. BODEGRAVEN. Bevallen: D. Verboom geb. Drost D. M. Sterk geb. Spek L>. B. J. Veldt geb. Pfaulh u. J. Kleinveld geb. Koornwinder Z. Overleden- A. Van Dam 18 d. J. Stol wijk 20 j. O. Kleijne, gehuwd met S. De Vink, 47 j. II. Klerkx, gehuwd met A. Van Wijn gaarden, 40 j. Gehuwd. J. C. De Vlieger, wedr. van P. M. Straathof, 33 j., en P. De Rijk jd. 'r.t j J. A. Van Niekcrk jm. 26 j. en C. Ver woerd jd. 32 j. BOSKOOP. Bevallen: E. Walraad geb. Guldemond Z. A. J. Den Ouden geb. Heems kerk Z. J. A. Vellinga geb. Kiere L. Kranenburg geb. Splinter Z. E. llougendoorn geb. Oosterom D. N. Van d. Wolf geb. Wassenaar D. A. Tork geb. Simmerman D. H. A. Otto -geb. Hardijzer Z. Overleden: J. Splinter 31 j. C. Booy geb. Van Pruisson 30 j. HAARLEMMERMEER. Ondertrouwd: J. Van der Wcrff en L. Boterbloem. G e h u w d: P. J. Meegdos en C. A. Van VoGen. G. Spoets en C. Schotsman. Eyk e- P. G. Van Se^eJen W. a». Reent*-.... C. Witziers en G. C. R. Kruk. J. Van Dijk en S. M. Bortehng. L. Kenter en C. Van War merdam. Bevallen: J. Potman geb. Van Eyk D. J. Wesseliua geb. Do Koning Z. M. alaarsen geb. Van Bekkum Z.-A. Uythoven geb. Plaay- mnns D. G Van Zalingen geb. Hiilkema D. A. W. Kardol geb. Scbreudeis Z. E. Munnik geb. De Rijke D. T. Rodenburgh gob. Uithoven D. M. H. Van Westen geb. Van So- D. M. Bax geb. Vreugden bil Z. A. o geb. Timmors Z. S. Van Buy ten geb. Van u.-i Linden D. J. M. Renting geb. Jans6ens 1). A. Kuperus geb. Duiker. Overleden: J. Tork geb ij. M. V. Biosheuvol 5 w. E. Snaterse geb. Post 27 j. J. Meyer 62 j. P. Berg 55 j J. Nijs 48 j. F. Onos geb. Van Wielingen 57 j. M. J. uythoven 2 d. A. Hoeren 12 w. T. Nomes geb. Versluys 76 j. BAZERSWOUDE. Gehuwd: P. Groenendijk 24 i. en J. Belt 24 j. J. C. Van der Ploeg 28 j., en E. Van dor Poel 23 j. OEGSTGEEST. Gehuwd: W. Van Turennout en G. Van der Mey. W. Van Biezen en C. W. Van Varik. J. Jnfie en G. Zeestraten. K. S. Mecbelse on D. Van Duyl Geboren: Geertruida Trijntje. D. van W. Oudshoorn en E. Van der Zwart. Jan, Z. van M. De Kluyvor en P. De Jong. J3er*icliten over Rijnland's boezem, gedurende de week van 20 26 Mei 1900. Stanl van don boazem to Leiden. Idem te Oude-Wetering WerkiDg der Gtoomgemalea Watorloozing lange natuurlijken weg. Watcrinlating Reg nval ia mM 20 Mei. 21 LI- 22 Mei. 28 Mei. 24 Mei. 2' Mei. 65 65 64 54 68 61 ..i cm.A.r- 66 66 £6 63 63 13 64 om.—A.P. Bpaamdam 24 u., Halfrreg u., Gouda u., Katwyk u. Spaarndam u.. Dat' u., Gouda 21 Va u„ Katwijk 22 u. Door de eluis te Gouda H'jI/3 u. 20.0 1093 48 Groote Stalen j worden op aanvrage ter bezichtiging gezonden. 7.5-5, 9—, 10.-, 11.—, 12.-, 1.-, 1.56, 3.-, 4.10, 5.-, 6.- 7.-, 8.—, 9.- en 9.55. 4567 38 7.55, 10.—, 12.-, 1.56, 4.10, 5.—, 7.-, 9.- en 9.55. AMSTERDAMSCtlE TIJD. aanbevelend, J. YAN DER STOK. TRADE MARK 3742 40 Beleefd IJl

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1900 | | pagina 5