N°. 12266 T rijdaa; 16 Februari. A*. 1900 Eerste Blad. Leiden, 16 Februari. js Feuilleton. Oorlog en Trede. LEIDSCI DAG-BLAD. PRIJS DEZER CQURAHT» Voor bMa per 8 maanden. Franco per pest -» Afiondertyke Nemmers t 1.10. MO. 0.05, (§eze feourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER AA) V1IRTEN TLEWl Van 1—8 regels t 1.06. ledore regel meer f 0.171. Ofootsrq lettere naar plaatsruimte Voor het incaaseeron bulten de stad wordt ƒ0.06 berekend. Dit nonuuer bestaat, uit TWEE Bladen. Set). ZaM-Afrikaausclie Veroenigiog. Aflêcctwg Leiden en Omstreken. Door 4ea Paailngmeester is stads de laatste opgave ootvangoo: door baaHdvliag van het Leidsch Dagblad van twao vriendinnen, die wel van die $auwe uien houden, die do Leidenaars tap- psn, als kol maar wat opbrengt voor do Soerenf 0.25 voor do Boeren. Omdat de poelier eoo mooi trillend gocoogen heeft op Cato's verjaardag 0.43 van een pa«r draronders, die Dinsdag f,00 prettig iee hebbeo g«had r 0.40 omdat Pa de kaakjes zoo goed in tjjn mond kas schieten en omdat Zus en Wim ztoftnds collecteeraen op Nicht Keetjes verjaardag0.316 gecollecteerd op het jaarfeest der Ohr. Jong«lioden-Vereeniging ,Timo- theus", ult^aanoe van ce Chr. Jonge- liDga-VerteBiglng „Obadja", alhier. B 4.50 omdat mt)n vreuw dacht, oat Myn heer 3. geen geld voor de Boeren aannam0.25 van N. N2.40 ▼oor de dappere BoereD, op bet ver- Jaarpartytje van Willem, omdat zya pantoffels te greot waren 9 0.25 voor de stryeende Boeren, omdat Johannes een pikketarisje kreeg 0,25 van een Hd uit öe loteryvereeniging uit het Oafé Hlllenaar. 9 0.50 Bijdragen kunnen worden toegezonden aan den Penningmeester, Rembrandtstraat 19, of aan het Bureel van dit Blad. Ofiloiéele Kennlsgerlngen. Burgemeester en Wethouders der gemeente Leiden; Gelet op art. 15 ran hot Koninklyk besluit vau Januari 1898 (Staatsblad No. 20) tot vaststelling VS"ï een kieervglernent voor de Kamers van Arbeid; brengen ter algemeene kennis, dat de op heden door hen vastgestelde kiezerslijsten voor de Kamers van Arbeid voer de Textielnijverheid, de Bouw bedrijven, de Voedmgs- en Genotmiddelen en de Drukkei ahedriiven op de Secretarie dezer gemeente ▼pbr een iedler ter inzage zijn nedergelegd en (Agen betaling der kosten in afdruk verkrijg baar zyb. i Burgemeester en Wethouders voornoemd, T Leiden, F. WAS, Burgemeester. 15 Febr. 1909. VAN I1EYST, Secretaris. Ia de ktefoe zaal van het Nutsgebouw ajbier had gisteravond do vjjfde oer zes WintvrleziUfsn plaats. Ds opksoist was, het barre weder ta aanmerking genomen, zeer goed. De vele dames en ds b uitend won «o- Jieb ben een etrvolls vermelding verdiend voor den door ben betessden moed. Als spreker trad op ds. G. Hulsman, van Z advoort, met het Onderwerp: fDs Mystiek Maeterlinck". Sprsker begon met te herinneren aan Jou. Ruysfcroek, den bskoadsn mysticus der mld- cel euiriB, die ons zooveel geschriften heeft nagelaten, den latsrsn serwaardon prior van het kisoster te Grosnendaal. Spreker deed ctt, omdat het is, naar hg zeide, alsof in Maeterlinck ciea mysticus is herrezen, z(J bet dan ook, dat er by dsn tweeden, den jongen Ruyaferotk voor gesn gsdachts aan ascese of extase plaats te, dat by sist k*nt en gontst de veorrechten van hst gsbsd, zich niet inlaat met priesters, alUren, roz>nkr*03 en de gedachte san kst vagevuur. omps tydge**et Maeterlinck werd geboren in 1862. Hy is sen maa van groote g*ven en heerlijke talenten; krachtig en flink van gestalte; sso Hrfbebuer van sport; met voel gevoel en een groet, deakemd verstaod; die in de rschten stadseros, maar een literator by uitnemendheid gewerden ls, ce roem van België, zya vaderland, ja, niet alleen van hst kleine Belgid, maar van de geheele wereld. Den eiokter, den mysticus, don dramaturg Maeterlinck en zyn werken heeft ds. Hulsman, m6t wien wg met g»»oegea kennis maakten, grondig bestudeerd; daarvan gaf by ia zjjo keurig*, niet by de epporvkkto alle n zich bepalende voordracht blyk. Ds vrucht zyner diepgaande studie kwam gisteren zyn audito rium ten goeds. Hy deed ons toch een blik slaan In Maeterlfocks gediobton, zoo verschillens btooruseld; cis verzen, waarin smart en aDgst den hoofatooa ziageo. Als eichter koo spr. hem niet ty«ster roemen. Spr. maakte ons meer en beter bekend met den mysticus Maeterlinck, den drooBoer, den peinzer, met hem, die gelooft aan een wereldziel, welke hy in alles voelt; by wees one daartoe in bet byzonder op zyn „Le Tróaer dee Humtlea", in het Nederlandech vertaalo; LQ roerde aan zyn eenheidspbiloso- phie, die hy kortweg onzinnig noemde. Hy stelde ons hem inzenderhuid voor als de dramaturg, die nieuwe, eigenaardige eiecbeo stelt, als de man Vkn ue ^sentiments étKnels", der eeuwige gevoelens, der eeuwige gedach ten «ue, dwepende mst Shakespeare, maar to' h niet met decen, zooals hy guweist is, reke nende deze met werkelijke wertlc; goveade hy (Moeterlisck) ons lets tetsai nieuws Door tal van veer^esloen uit zyn drama's deed spr. ons gevoelen wie HieUrtinek ie, hoe by denkt, hoe hy z|}q ge achten symboliseert, boe hy erkent een noodlot, maar vasthoudt aan ona-j vryheU op bet g*fcie1 der ziti, hoe het noo Jot ona dan ook moge ketenen en binden, overal en altoos. Vergissen wy ©na niet, dan zal spr. in naenige^o den lust ge wekt hebben om nader m-t Maeterlincks 6choono, veelzeggende drama's tekeod te worden. Vervelgens betcheuwde spreke den grooten letterkundige neg nader als mysticus, voorts als moralist en eindeiyk ais mensch. Maeterlinck is een myeticus zonder geloof. Zyn mystiek is de literarische. Hy is als mysticus een kind zy«e tyds, nu de dagen van naturalisme en materialisme voorby zyn en de wetenschap zelve aandrijft op de mystiek. Toch is MaeteriiBcks mystiek, wèl beschouwd, oen verfijnd materlalieire, zeer verschillend van du mystiek van Paulus, van Augustinue, v Thomas A Kempie, en daarom bevredigt hy ons niet. Maeterlinck heoft als moralist schoone ge dachten uitgesproken, vooral waar by handelt over offer en plicht, maar de CbmUltjke moraal is hem te streng, te ernstig. Ma«ter- lincka ideaal is Marcus Aurelius. Hy lacht over onze zonden en tekortkomingen en plaatst zich boven alle schuldgevoel, wat wy ii hem moeten misprezen. Maeterlinck is ons als mensch een aan trekkelijke gestalte, die wy moeten liefhebben; hem moeten wy dankbaar wezen. Hy, die onse letterkunde nog steeds met zyn geestes producten verrykt, is een groot man, met buitengewone gaven door God besteld. En toch, we moeten desondanks modelijden met Maet- rllnck hebben, al us 6prek&r verder, want hy is inwendig diep ongelukkig. Hy is sember, dreevlg; hy lacht nooit, is nooit geestig. Hy poogt in eigen kracht zich geluk op de aarde te veroveren. Op zyn standpunt staan wy, is het wèl met ons, niet. Wy zien uit naar eea objectieve waarheid. Onze lei js man is niet Marcus Aurolius, maar Jezus Christus, Wiens gestalte ons al duidelyker en heerlyker wordt. Wy beleven een mystieke periode, maar hoe langer boe meer oegint als blyvenee figuur op den voorgrond te treden het eloeke, lydende gelaat van Jezus Christus, hangen»* aan het Kruis, doornagel. Boven de literaire mystiek stellen wy de mystiek des geleete ee daarom ook stellen wy ooven den tweeden, den jongeren Ruyst.roek (Maeterlinck), flea literairen mysticus onzer ddgen, aea eersten, den ouden Ruyst roek, den geloovigen mysticus der middeleeuwen. Oaoer storm en sDe^uwjacht had de achtste byeenkomst plaat©, uitgaande van de Commissie voor de Volksoyoeukoaj6toD, en bet was dan ook ni&t u verwonderen, dat slechts voor oen kleia gedeelte e Oeboorzaal gevuld was. Jammer voor den spreker, maar dubbel jammer voor de afwezigen. De schoone improvisatie van prof. Jan Ten Brink ver- clendo »«n Vvel grooter gehoor. De spreker Oeed uitkomen hos in veel volks- sproekj^n de al te grooto nieuwsgierigheid van den mensch aanlei log gaf tot het ont staan der vortellt&g. Hierna vertelde ce heer Ten Brink do legende van Amor en Psyche, ven Apulujas, lsgr:e den na>3ruk op de nieuws- gierigheid van Psyche, ais tegen alle uit drukkelijk bevel in het gelaat van haar echt genoot aanschouwde, maar nu ook aan allvrlei bc-prosvingen en ellende was blootgesteld. Sprvker toonde daideiyk san hoe wy in deze «ru dergeiyke vertellingen geen hoogero sym boliek moeton zockeD, daar zy alleeo zyn opgesteld met het doel om te vertellto. Dezelfdo gedachte als in Amof en Psyche komt voor in Hiadostan, waar Totlisa den naam van haar echtgenoot niet mag vragen, maar dat toch doet uit nieuwsgierigheid en zoo haar gemaal Basnah Dan zya toever- macht ontrooft. In de 1001 Nacht uit zich de nieuwagitrig- heid in het, ondanks elk verbod, willen be zichtigen van ds honderdste kamer, het* ou den prins ongeluk aanbrengt. In de vertelling van Blauwbaard dezelfde geheimzinnige kamer, dezelfde ongepaste nieuwsgierigheid. Na de pauze wenscht» prof. Ten Brink zyn hoorders aan te toonen, hoe ook de deugd motief tot vertelling kon zyn. Op voor- treffaiyka wyze vertolkte spreker Bocaccio's „Grlselda". Hy wees op de gehoorzaamheid der vrouw, in de middeteeuwea als de hoogsto deugd erkend. Met ademlooze stilte werd de spreker be loond voor zyn belaagïooa optreden, waar deer hy ook de Commissie voor de Yolks- by««ekomsten zeer aan zich verplichtte. De «ames werkends leden der vereeniging ^Armenzorg" ontringaa dezer dagen eea gift van f 87.50 van het bestuur van het Stu- dosten Muziekgezelschap ,S5mpreCrescendo", zynde de helft van ét opbr ngst van het coecert in 1899. By kosinklyk besfeft is tot burgemeester der ga meenten Oegstgvest en Voorbout be noemd de heer J. G. M. Van GrUthuyzen, thans secretaris der gemeente Oogstgeest. Op verzoek van de betrokken kerk- hesturea is door dsfl minister van oorlog bepaald, dat aan de laraèlletische militairen d«r landmacht, die niet aaa de strengere tucbt by het algemtea depot van discipline onderworpen zyn en hnn aanstaand Paasch- f«est ten hunnent weoach n te vieren, daartoe 9*ieg©BheU zal word&a gegeven en wel coor am hen, wier ouders betrekkingen in bun garnbo©n8plaata wen^l, op de feestdagen vrysteUing van den «least te verleenea en aaa de overige militairen oen verlof te ver- leeecn van en met l^fht en met 22 April a. s. In dooegaans' fljeed ingelichten kring wordt verzbkard, dat de vooro-reUing een»r zuiver techaische herziening der Kieswet bet reeult^ab zou hecben epgolover«, dat zelfs binnen dU gr«nz»Q liet kiezerscorps van 50,000 tet 80,f0') kiezers zou worden uitgefcrtid. De Koeiogia-Modphtdeed ci^teroiiddag, van eea Hofdame vérgezeld, een wandoling ep den ScheveniDgscbeS stAudeoulevard. De Asser ikaanscfce gezant, ce heer Stanford Newell, vetljbk gisteravond voor eenige dagen naar Londen. Deo 22ston Febr. geeft de gezsét ter gefegenheid van Washing ton's geboortedag een-groot diner aan alUin Den Eaag aaowezigedMAmerikanen, alsmede at»n de cossuls der UrAthier te lande. Berea Gevers, gèldht te Washington, is van Ben Haag naar zjtaL post vertrokken. De Ptotterdanische^QioènteraaJ bepaalde gieiernamUdtg dea leeftijd voor verplicht aftreden voor den directeur der vormschool ep 65 jaar en benoemde in die betrekking den h.er J. Schreuder. Goedgekeurd werden de voorstellen: tot vernieuwing van een gedeelte kaaimuur aan don Welfahoek (koeten f 12,000); tet het aangaan van een overeenkomst met de Maatschappy tot Bxpl. van Staatsspoor- wogen in zake el?ctrtehe verlichting van de etatieas D. P. en Beurs; tet aankeop van terrein in den Prins- Alexander-pelder, dat krachtens de hinderwet Kan worden aangewezen voor het aanleggen van schietbanen (kosten ƒ112,800); en tot uitvoering van werken ten behoeve van verceren 6traataanleg benoorden een Nieuwen Binnenweg, waarby de grondwerken zullen worden opgedragen aan den heer A. Volkur ad f 105,000 Ingekomen was van den heer J. Reepmaker de aanvraag om concessie voor een stoomboot dienst op de Maas. Wegens de duurte der steenkolen werd do quaestis van prijsverlaging van het gas voorloopig aangehouden. Aan den heer K. Maas werd eervol ontslag verleend als directeur der Q. B.-S. met drie jarigen cursus. Kapitein Klein van het stoomschip .Prinses Amalla" der Maatsch. .Nederland" ia te Southampton overleden. Uit Rotterdam is gisteren voor de elfdo maal een bedrag van tien duizend gulden naar Amsterdam verzonden voor de NederL Zuid- Afrikaansche Vereeniging. De week van gebed en zelfverloochening van het .Leger des Heils" zal worden ge houden van 18 tot en met 24 Maart. Uit Londen verneemt de „Haarl. Ct.", dat den heer August Van Biene door een commissie van Engelscho tooneeldirecteuren een Slraduariuscello cal aangeboden worden op den avond (23 Maart a. s.), waarop by ▼oor de 2000ste maal optreedt in .The oroken melody". Sir Henry Irving, Beerbohm Tree, Wyndham, Hare staan aan 't hoofd. Men hoopt zelfs, dat Adeline Patti of madame Aloani zich dien avond in het stuk zal laten hooren. Na den afloop zal «e jubilaris receptie houden op het tooneel van het .Prince'a Theater", te Manchester, waar die 2000ste voorstelling plaats vindt. De heer Rich. P. A. Van Rees heeft zyn 6childery .De vlootrevue door H. M. de Koningin op 15 Sept. 1898" aan het Dup« van Marine ten geschenke gegeven. U9 minister van oorlog kon gisteren ce aangekondigde audiëntie niet geven, ten gevolge van een lichte ongestel- heid. die hem verhindert boden aan zyn departement te zyn. Dr. Hendrik Muller spreekt tegen wat Reuter seinde, als door de .Daily Mail" uit Kopenhagen vernomen, omtrent mededeelingen synerzy«s aan dea Noorschen kapitein Allum over de vredesvoorwaarden. Die kapiteio is ook niet attaché by de Engelscheo, maar by de Boeren. Naar wy vernemen, hebben verschillends Kamers vaQ koophandel thans ter beoordee* Hag ontvangen een ontwerp tot herziening van het tarief van invoerrechten, met verzoek haar wenken en opmerkingen, waartoe dit voorstel aanleiaiog zou kunnen geven, zoo spoecig doeaiyk mede te doelen. Zooals reeds vrosger is gemeld, beoogt het ontwerp slechts een technische herziening mtt behoud der economische grondslagen van het tarief, welk stelsel echter niet uitsluit een matige verhooging van hot Inkomend recht op verschillende artikelen, waarvoor thans 5 pet. verschuldigd is. De verzending van het ontwerp aan den i) Jeanne ?e!»de hem met haar blik. In Pebroken orde trokken de Pruisen op do nsctien af; een hoornsignaal klonk; hoeral ,yrerd re-non en met gevelde bajonet ging net cp .en ,,p.nd af. De Fr iibviuu scheten nog eens en weken terug. Joanne glMide van toern, en r.y durfde agar oom niet aaseien, dien zy hoorde zuchten Frankrykl" y Weldra trok de goheele Fraosche macht .tórug tot den rand van het glacis, maar de prutsen volgden enel, ondaaks het bulderen van het vestinggwehut, dat den terugtocht trachtte te dekken. De Franichen deden geen poging meer om .tand te heudea, maar trok ken, na een laatste salvo, zich binnen de veatiDg terug. De Pruisen deden nog een poging om mee <e poort binnen to dringen, maar zy moesten 'WtJken voor een k.gelregea van de wallen en trokken zich vervolgens in de omliggende 'dorpen en gehuchten terug. 1 Spoedig had het vuren geheel opgehouden en beersohte er weer een drukkende stilte. De zon lachte even vriendelijk als een uur te voren op het landschap, prijkende in toruerdo., alsof zij niet wist, dat de dood é«n ryken eogat had gehouden, alsof het bloedige gvi«;ht slechts eeo ouscbulaig spel ware geweest. Door de .Allés des Dames" trok een kleine troep soldaten op .Chateau Pernette" af. Jeanne herkende de Pruisen, die zy daar straks z»o moedig had zien stand houden onder den jongen officier. Maar den luitenant zag zU sist. Zou hy gevallen zyn? Deze gedachte deed haar pyn. Het beeld van dien officier etond haar duideiyk voor don geest; ze zou het nooit vergeten; ze moest, al was hy de vyaad van baar land, den man bewon deren, die zoo kalm ten strijde trok, ale ging hy naar een feest. Zwygend volgde zy haar oom de trap af. Beneden in dn huiskamer vonden ze bet ge heels dienstpersoneel ia groots vrees vereonigd. .Meneer, de Pruisen komen hierheen 1" riepen ze den kapitein toe. ,D!e zullen jelui niet opeten 1" antwoordde de oud-soldaat barscb. ,Qaat aan je werkt" .Neen, neen, ■oaoer do Pruissa .Domkoppen I Die zal ik zelf wol ontvangen." .Daar zQn ze all Daar zya ze all" Op het voorplein kloak een Duitech com mando; de kolven dor geweren rinkelden op de steoBoc. Hoffer ging, alleen door Jeaane gevolgd, naar bniten; de anderen bleven, angstig op eengedrongen, in de kamer. Toen de kapitein ea zyn nicht uit de huis deur kwamen, trad een jonge officier hun te gemeet, dezelfde, dien Jeanne In het ge vecht bewonderd bad. Hy salueerde en vroeg beleefd, in het Fianscb, of hy de eer bad den eigenaar van het huis voor zich te zien. .Die ben ik," sprak Hoffer ernstig. ,Ik verzoek u beleefd, myn lieden en myn eigendom to ontzien De Duitscher boog beleefd en antwoordde: .Heb daarover geen zorg, meneer. Wy voeren geen oorlog tegen vreedzame menscbon. Orer myn manschappen zult ge u niet te beklagen ho'oben. Ik beb bevel, deze plaats te bezetten en esnige verdedigingswerken te maken. Uw woonhuis zal echter onaangeroerd blyven. Ik verzook u eDkel om stroo, eenige dekens en brood voor myn manschappen. Wy zyn daarvan niet voorzleD," voegde hy er glimlachend by. ,Aan uw verlangen zal terstond voldaan worden, meneer." .Als er onkosten gemaakt worden," ver volgde de luitenant, ,dan wordt daarvoor betaald, contant of met een bon. U behoeft □iemand van myn manschappen zoader be taling iets te gaven." Hy groette weer beleefd den kapitein en de jongedame, en een blik van eerbiedige bewondering trof Jeanne, die bloesde en de oogen neersloeg. Toen keerde by tot zyn manschappen terug. De kapitein ging, leunend op Jeanne's arm, weer in hws. Hy zuchtte, en het meisje begreep, welke gedichte hem dien zucht deed elaken: de herlnaering aan de ontzenuwde Franeche vluchtelingen tegenover de krachtige vyandelyke treepen. Beiden gevoelden in dit oogenblik, dat Frankrijke zaak verloren was. V. Do Pruisen waren zeer epoedig thuio op het landgoed en waren gauw op goeden voet met hot dienstpersoneel, dat Eizasser Duitsch sprak, zoodat mon geen moeite had elkander te verstaan. De Pruisische jagers sloogen hun bivak op in esn schuur, dicht by het punt, waar ds .Allés des Danes" op den grooteu weg uit kwam. Een lange keten van posten werd uitgezet tot het ssute dorp. Heffer bood den luitenant, commandant van het kleine troepje, verbiyf aan in het slot; hy wsss dit echter beleefd, doch beellst van de hand. Hy mocht zyn volk niet ver laten en zou zoo verzekorde hy op het etroo heel goed slapen. De heer des huizes zorgde er voor, dat de soldaten met behulp van wat er aan bedden, huisraad, enz. beschikbaar was, hun bivak zoo gemakkelijk mogelyk konden inrichten. Zjjn oud soldatenhart gevoelde sympathie voor die mannen, al waren het dan ook vyanden. .Denkt u lang hier te blyven, luitenant?" vroeg by, nu in bet Duitsch. De officier was hierdoor aangenaam verrast. Hy merkte nu, dat by zich niet vergist had, toen hy uit des kapiteins naam opmaakte, dat deze van Duitsehe afkomst was. .Wie kan dat zeggen, meneer Hoffer?" antwoordde de luitenant vriendelijk, „De sol daat ts velde weet nooit, waav hy morgen het hoofd zal nearigggsQ. Misschien op bet stogsold, voor eeuwig." .Gaan ze Pfalzburg belegeren?" ,De commandant van Pfalzburg moest zich en ons do moeite van een belegering sparen. Hü kan bet voortrukken der Duitscbers naar den Moezel in geen eDkel opzicht tegenhouden. Naar ik hoor, bestaat er piau, de vesting to bombardeereD, als de commandant niet capi tuleert." .Dat zal hy Diet doen. Ik ken majoor Tailland als een dapper soldaat." .Des ts erger voor de stad en haar inwoners." .Dat is de oorlog, luitenant 1" .Zeker; maar ook in den oorlog moet men luiateren naar de stem der meoschelykheid. De tegenstand van Pfalzburg baat niets; er zal slechts nutteloos blood vergoten worden." Jeanne, die haar oom vergezelde, maar zich niet in het gesprek gemengd had, moest in haar hart den Duitschen officier geiyk geven; zy bewonderde zyn humane denkwyze. Op dit oogenblik kwam op den grooten weg een ruiterstoet in het gezicht; naderby komende, bleek het do staf van een generaal te zyn. De generaal hield, by de veldwacht gekomen, even stil, en de luitenant spoedde zich naar hem toe. Een kort gesprek, en de ruitere reden verder. .De commandeerende generaal van ons lagereovps," verklaarde de luitenant aan Hoffer, die met Jeanne de ruiters nastaarde. ,Hj} doet een verkenning om Pfalzburg. De com mandaut ie uitgenoodtgd to capituleereB." .Majoor Tailland zal niet capituteereiri" (Wordt ttmlgifr

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1900 | | pagina 1