A°. 1900
$eze gourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Leiden, 15 Februari.
Oorlog en Vrede.
NU2265
IXoncIerdaa: 1£> Februari.
LEIDSCH
DAG-BLAD.
fEXJS DEZKB GffCEHiJECr»
Voor Ld Sail por 8 maanden;
Franco per post
Afzondoriyke Nommers a
tfo.
WO.
0,05.
PRIJS DER ADVERTEJNTJÜËNt
Van t-ö regels f 1.05. lodore regel meer f 0.17}. örooter^
to tiers naar plaats ruimte Voor het incassearen buftoD do stad
wordt f 0.06 berekend;
Ned. Zuid-Alïikaansclie Vereenigiog.
Afdeelitig Leiden en Ometreken
Door den Penningmeester is siods de laatste
opgave ontvangen:
door bemiddeling van het Leidsch Dagblad:
Van den J. Martens, voorzitter der
„Cöthener Academischer Fuszball-
cliib" van een voetbalmatch gehou
den ten behoeve der Boeren, post
wissel uit Cöthen i/A30.
Gecollecteerd door de loterij-ver-
eoniging uit café „De Put", omdat
de kastelein steeds de echte Harte-
velts jenever verkoopt0.60
van een bruiloftspartij van A. B.
•n G. S. uit de Haarlemmermeer 3.76
-óp den verjaardag van oom Piet en
met medewerken van tante Mie. 1.01
van drie vrienden: „omdat de
Leideaaars zulke flauwe uien tappen,
o. a. bibberend zingen, enz." 0.25
voor de Boeren, omdat And
Dinsdagavond zoo gevoelvol georgeld
heeft, al heeft ook zijn naam wegens
dat verdienstelijk spel niet in de
courant geprijkt0.10
Bijdragen kunnen worden toegezonden aan
den Penningmeester, Rembrandtstraat 19, of
aan het Bureel van dit Blad.
Bij den heer A. I. Witmans Mz., penning
meester van de Vereenigiog „Schoolkinder
voeding", alhier, zijn de volgende giften
ingekomen:
Van het Studentenmuziekgezelschap „Sempre
Crescendo" 87.50, zijnde de helft van de netto-
opbrengst van een gegeven concert.
Van iemand, die onbekend wenscht te bly-
ven, 1, terwijl de Bakkersvereoniging hem
een nagekomen gift van 0.20 ter hand
stelde.
Bij dr. H. G. Hagen van een onbekende ƒ1.
1 De heer R. J. De Stoppelaar, alhier,
proponent bj] de Doopsgezinde Gemeente,
heeft het tijdelijk beroep naar Oost- en West-
GraftdiJk aangenomen.
Het vernieuwde kerkgebouw der Remon-
etrantscbe gemeente alhier zal ingewijd worden
op Zondag 25 Februari a. s., 's voorm. te
halfolf, door ds. H. P. Schim van der Loeff.
Na daartoe herhaaldelijk van verschillende
zijden te zijn aangezocht, zal de heer J. A.
Loebèr Jr. In het begin van Maart hier een
cursus voor dames aanvangen, waarop het
artistieke bindwerk en eenige versierings
technieken behandeld zullen worden.
r Wij vernemen, dat de Nederl. Gustaaf-
Adolf-Vereeniging de schoone gift van f 4000
ontvangen heeft van P. C., zeker denzelfden
weldoener, die 2500 aan „Natura Artis
Magistra" geschonken heeft en van wien nog
andere groote giften vermeld zijn geworden.
Voor den Hoogen Raad werd heden mr.
Th. J. Hoppe beëedigd als raadsheer in het
Gerechtshof te Amsterdam.
Het hoofdbestuur van het Roode Kruis
ontving door bemiddeling van den Neaer-
landschen consul te Chicago 10,000 van do
Zuid-Afrik. Vereenigiog aldaar voor de ge
wonde Boeren, „voor wie," naar er wordt
bijgevoegd, „80 pet. der Amerikaansche be
volking sympathie gevoelt."
De St.-Nlcolaaa-vereeniging te Nieuw-York
zond ruim ƒ5100.
De „Vereenigiog tot Verbetering van den
Volkszang", te Amsterdam, daartoe aangezocht
door het „Algemeen Nederlandsch Verbond"
(secretaris: dr. Klewiet de Jonge), wenscht een
poging te doen, om de eenheid in het
Volksgezang te bevorderen. Ieder jaar
zal de Vereenlging een zestal liederen uit
geven, die öf reeds bekend en geliefd zijn, óf
waarvan door inhoud en melodie te ver
wachten is„ dat zij ingang zullen vinden b|j
het volk.
Worden die liederen nu op alle scholen in
ons Vaderland geleerd en tevens zooveel
mogelijk in do buisgezinnen gebracht, dan
kaa langzamerhand het Nederlandsche Volk
in het bezit komen van een verzameling lie
deren, die by huiseiyke of openbare feesten
gezongen zullen worden, bot gezellig samen
leven bevorderen en wellicht niefcsbeteekenende
of walglyke straatliederen zullen verdringen.
Het eerste bundeltje is thaDs by den uit
gever W. Versluys, te Amsterdam, verschenen
en tegen geriogen prys alom verkrygbaar
gesteld. Voor directeuren of leiders van zang
scholen, en verder voor allen, die met de
Vereeniging in de aangegeven richting werk
zaam willen zyn, is ojr'aanvrage by het
bestuur een present-exemplaar beschikbaar.
Voorzitter der Vereeniging is de hoer J.
Stamperius, 1ste secretaris de heer P. Blokker
Nz., beiden hoofden van scholen.te Amsterdam.
Het adres van den laatste is: Marnixkade47.
De „N. R. C." zegt o. a. bet volgende
omtrent het optreden van het Boheemsch
Stryk-Quartet te Rotterdam:
„Veel, veel monschen natuurlijk ook
hier, om de vrienden Hoffmann, Suk, Nedbal
en prof. Wlban te begroeten en weer te
booren in hun onvergelykeiyk reproduceeren
der fijnste en innigste kunst. Wie by het ont
waren van menig ia de concertzaal ietwat
vreemd gelaat het heerschen eener Böhmen-
mode mocht willen vaststelleo, zou waar-
schynlyk een stukje waarheid aan den dag
bronges, doch óók onbiliyk oordeeleo over
de beteekenis van dit zeer byzonder quartet-
spel. Want dit is juist het eigene en bewys
van het echte daarin, dat het door zyn
opperste klankschoonheid zeldzame klaarheid
krygt ook voor wie anders door het ingewik
kelde der compositie worden afgeschrikt. En
bovendien mogen we aannemen, dat tegen een
temperamentvolle voordracht, als die der
Bohemers, tegen hun ryken vloed en gloed
van klankkleuren geen enkel maar eenigszins
muzikaal-voelend mensch bestand is. Hun
superioriteit overwint een ieder. Ook de
traagsten moeten mee, en de cynicus heeft
tegen week-worden te kampen.
We zeggen niet, dat het passief aanhooreo,
zonder de minste notie vsn wat een quartet
is, het ware genieten moet beeten, maar meeDen
een verklaring te zien van de jaren-achtereen
voortdurende ruime belangstelling van ver
schillenden aard. Behoefte aan warmte in kunst,
aan ds heerlykste emoties, aan een verwerke-
lykten droom van ideale schoonheid in muziek,
zy brengt telkens zoo heel velen tot het eer
biedig luisteren naar hun zielvol geluid.
Half Nederland weet nu wel wüt we aan
de Bohemers hebben: voor hun roem zorgen
ze zelf, In hun uiterst sympathiek en een
voudig dienen van het hoogste. Lof en eer
hebben ze al geoogst, te veel, znllen ze zelf
erkennon: want al dat buigen, ook tusschen
de deelen van een quartet, wordt vermoeiend.
En tochmoeten we het opnieuw weer
even zeggen hoe biy we zyn met de komst
en hoe dankbaar voor wat ze met hun on
volprezen instrumenten ons geren willen l
Nu maar niet druk meer er over praten.
Stil na genieten. En hopen
Beroepen is by de Ned.-Hervormde
Gem. te Boskoop (toez.) ds, Th. H. Ph. Van
Papenrecht, te Brielsch-Nieuwland.
Mej. C. H. Yernède, te Bussum, die haar
opleiding als verpleegster in het Haagscho
ziekenhuis genoot, is als zoodanig benoemd
aan het Nederlandsch Sanatorium te Davos.
De vereeniging „Nederland en Oranje" te
Beriyn heeft tot H. M. de Koningin het
verzoek gericht, het protectoraat der vereeni
ging te willen aanvaarden.
In den gemeenteraad te Brielle waren
vier vacatures ontstaaD, eensdeels door het
bedanken van de heeren Lette, Buys en
Treffers, anderdeels door het vertrek van den
heer Hobbel. By de verkiezing van gisteren
zyn herkozen de heeren Lette en Buys. De
heer Treffers komt in herstemming met den
heer L. Rademaker, terwyi de heer A. Hermans
gekozen is in de vacatfcre-Bobbel,--
In den ouderdom van 83 jaar is op „De
Koepel", te Hees, overleden de heer W. L.
Welter, emer.-pred. by do ijlollandsche ge
meente te St.-Petersburg, ridder ia de orde
van den Nederlandschen Leeuw en van de
Stanislausorde.
In de gistermiddag gehouden vergadering
van den Haarlemscben gemeenteraad is een
krediet van hoogstens ƒ1000 toegestaan voor
een rele tot het doen van onderzoekingen naar
in ons land en het buitenland bestaande ver-
lichtingsfabrieken door den nieuwbeooemden
directeur, den hoer J. Blom, en een lid van
het dageiyksch bestuur.
Van het leger hier te lande hebben in
het afgeloopen jaar 56 officieren den dienst
verlaten, als: 34 met pensioen, 13 met eervol
ontslag, 9 overgeplaatst by het O.-I. leger;
verder zyn er 14 overleden.
Htt „H. Dgbl." verneemt, dat de voor
dracht ter benoeming van een hoofdcommis
saris van politie te 's-Gravenhage by den
minister van justitie berust en binnenkort
die benoeming kan worden te gemoet gezien.
Onder voorbehoud deelt het blad mede,
dat werd verzekerd, dat die voordracht zou
bestaan uit de heeren H. J. Versteeg, com
missaris van politie te Amsterdam; J. C. G.
Vermeulen, 1ste luitenant van de Kon. Mare
chau8see te 's-H^rtogenbosch, en F. A. P.
j->i0tz, commissaris van politie der 2ae ui-
deeling te 's-Gravenhage.
Het stoomschip „Java", van Amsterdam
naar Batavia, passeerde 13 Febr. Kaap
Carvoeiro; de „Smeroe", van Batavia naar
Rotterdam, is 14 Febr. met brand in de lading
te Lissabon binnengeloopen; de „Ardjo.no",
van Rotterdam naar Java, vertrok 14 Foör.
van Southampton; de „Kaiser," van Hamburg
en Amsterdam naar Oost-Afrika, arriveerde
13 Febr. te Aden.
Hnzerswoude. Dinsdagavond gaf het ge
zelschap van den heer Leon Bonefang, van
Rotterdam, een „soirée amusante" in de zaal
van het hotel van den heer H. De Graaf:
„Het wapen van Hazerswoude". Als corres
pondent van het „L. D." meende ik deze
zeldzame gelegenheid, om in eigen woonpbats
een Rotterdamsch theater gezelschap te zien
en te hooren, niet to mogen verzuimen. Een
uur wandelens heen en terug door alle even
tualiteiten van het grillige winterseizoen
schrikte my niet af, zoodat ik om halfacht
op een goed plaatsje naar bet orkest zat te
luisteren, dat een ouverture ten gehoore bracht.
Wel omvatte myn begrip van een orkest
meer dan de muziek van een enkele piano,
maar aangezien de heer Bonefang wellicht
de andere leden zyner kapel elders moest
laten optreden, was ik zoo beleefd het deel
voor het geheel te aanvaarden. Ik kan niet
an era zeggen dan dat de pianist op zyn
instrument thuis was en het niet zeer talryk
publiek in de gewenschte vroolyke stemming
wist te houden. Somtyds ging zelfs iets van
den gloed des spelers op do toehoorders over
en. gaf een algemeen gezang uiting aan het
gevoel des harten.
Het programma nog eens overlezende,
ergerde ik my by herhaling aan de woorden:
„Groot Lachsucces", „Kolossaal Lachsucces".
Waar dient dat toch voor? Is het alleen e n
middel tot „reclamemaker^", dan geloof ik
niet, dat het veel doel zal treffen, en als men
er zich een by val van het publiek door ver
zekeren wil, late men voortaan die aanbe
veling gerust weg, want lachen kan mm
niet op verzoek of commando. My dunkt, dat
het woord „biyspel" voldoende de luimige
strekking van het stuk te kennen geeft. Na
in gemoede dezen raad gegeven te hebben,
mag ik tot myn voldoening zeggen, dat de
heeren Philips en Joseph hun rolien zóó
speelden, dat de grootste pruttelaar of hypo-
chondrist van tyd tot tyd over zicbzelvm
verbaasd moeet zyn, als hy zich onwillekeurig
op deelneming aan de algemeene hilariteit
betrapte.
Het best bevielen my de gebroeders Selsor
in „Politie en Schuttery", mej. Catharina en
de heer Philips in hun hoogst komisch en
goed voorgedragen duet: „20 minuten te laat"
en de heer Boesnach met zyn bediende Pietje
Puck in bet laatste nummer van bet pro
gramma. Ik voor my zou in overweging willen
geven dit laatste nummer niet al te lang te
rekken, daar wat hier oog niet het geval
scheen te zyn men ook van het komische
te veel kan krygen.
.Hoewel geen bepaalde Tranavaalavond waa
aangekondigd, werden onze stamverwant.n ia
Zuid Afrika loch niet vergeten. Mej. Bonefang
zong als Hollandsche soubrette met waardig
beid en innig gevoel: „Transvaalsche Droom
boelJen, of Paul Krugcr en Chamberlain",
terwyi de heer Philip Boesnach met zyn
creatie: „Hulde aan Transvaal", in Trans
vaalsche kleederdracht en met ce vierkleur
in de rechterhand, stormachtige toejuichingen
inoogatte.
Een enkel woord moet ons nog van het
bart. Menigmaal hebben we ons by andere
gelegenheden verwonderd, dat by kleine
tooneelen zooveel toegeeflijkheid van het
aesthetisch gevoel der toeschouwers wor it ge
vergd. Een groot deel van den avond zit
men dan byv. naar eeQ scherm te kykeu,
dat met de wansmakelijkste voorstellingen is
gevuld. De heer Do Graaf beho ft zich in
dezen echter niets aan te trekken, aangezien
door de kuostvaarcige hand van den omen
heer Faivre do zaal ia tweeën is gescheiden
door middel van een passend doek, met goed
gekozen symbolische voorstellingen in zachto
nuances beschilderd.
Ds. N. Y. Van Goor, Geref. predikant
te Boxum, vóór nog geen jaar predikant
alhitr is beroepen tot preoikant by do
Gereformeerde Kerk te Grand Rapids, in
Noord-Amerika.
By doNederduitsch-Hervormde Gemeente,
alhier, is tot predikant beroepen de. J. Dippel,
te Den Bil t.
Noordwyk. Toen gisternamiddag om half-
twee de stoomtram, van Zee komende, de
Zeestraat inreed, kwam van de tegenover
gestelde zijde de wagen der Amerikaansche
petroleum-maat8chappy (firma Creyghton, te
Leiden), circa 1500 L petroleum bevattende
en daarom met drie paarden beapannen, aan-
ryden. Doordat deze niet voldoende kon uit
wijken, en door den machinist niet bemerkt
werd, zoodat de tram niet spoedig genoeg
kon stoppen, kwam de wagen m6t don tram-
wagon in aanraking. Gevolg was, dat de
eerste door den schok erg beschadigd werd
en een der paarden zoo ernstig aan t-en poot
werd gekwetst, dat het hoogst waaraobynlyk
afgemaakt zal moeten worden. De bestuurder
en zyn knechtje hadden zich -ooor een sprong
op en over een muur wetea te redaen. Of
do tram nog geleden heeft, hebben we niet
vernomen.
Sossenheim. Het aandeel der lotelin ren
voor deze gemeente, lichting 1900, bostiafc
uit de personen: J. P. v. d. Voort, P. Hoinan
en A. J. Blinde. Zy zullen den 7den Maart
a. s. des voormiduags te kwartier over negenen
te Leiden aanwezig moeten zyn om te worden
ingelijfd.
Uit de „Staatscourant".
Kon. Besluiton. Benoemd tot president van
het gerechtshof te 's-Hertogenboscli, jhr. mr. P. M.
F. Van Meeuwen, thans vice-presidouf vnn gemeld
college; tot vice-president van het gerechtshof to
's Hertogenbosch, mr. C. F. G. Do Menthon Bake,
thans raadsheer in gemeld college; niet ingang
van 1 April 1900, tot giiffi9r bij liet kantongerecht
te Gulpen, mr. G. M. J. Bouhomme, thans kanton-
it Feuilleton.
6)
„Te Pfalzburg zUn gevulds magazijnen,"
meende een ander; maar dat moet natunriyk
voor do heeren generaals bewaard blyveal"
,De duivel bale die generaals I Ze hebben
ens voor den vyand verraden en laten ons
nu verhongeren."
,Wat zou je er van denken, kameraad,
ale w|j eens op eigen gelegenheid gingen
probeeren wat te bikken te krijgen? Er zal
hier by de boeren nog wel wat zitten. Ga
je moe?"
De beide mannen slopen weg en waren
epoedig verdwenen achter een baag, welke
den tuin eeDor boerenhofstede omgaf.
Kapitein Hoffer balde de vuist, nu hy zag,
tot welk een etaat van verwildering het leger
al gekomen waa.
Hy moest eohter verder, naar de itad, om
bulp te zoeken voor zijn zoon.
In de vesting heerschte dezelfde wanorde
als bulten op den beirweg. Op bet markt
plein kampeerden soldaten, een bont mengel
moes; boerenwagens en treinrytuigen kwamen
onophoudelijk aan, beladen met gewonden.
Haar de officieren werd niet meer geluisterd
in da herbergen verdrongen zich militairen
van aUe rangen. De burgers beijverden zich
om de vermoeide vluchtelingen van eten en
drinken te voorzien en luisterden met be
nauwde gezichten naar de verbalen over den
verloren slag.
Voor de hoofdwacht stond het gevolg van
den generaal, die zich in bet gebouw bevond;
ordonnansen renden af en aan; adjudanten
drongen de soldaten zich voor den verderen
marsch gereed te maken; er werd niet naar
hen geluisterd.
HofTer zocht tevergeefs naar een arts; alle
beschikbare kraebten waren gereqnireerd voor
bet hospitaal, dat in minder dan geen tyd
overvuld was.
Tosvallig kwam hy een hem bekenden
militairen doktor tegen, dien by aanklampte
en hem vertelde van zyn zoon.
Ds officier van gezondheid raadde hem aan
Victor binnen de stad te brengen, bet mocht
kosten wat het wilde.
,Haar ik ben bang, dat hy onderweg zal
sterven I" riep de beangste vader.
,Is bet zoo erg?" zei de dokter. ,Uaar,
heuscb, kapitein, u moet hem toch bierbeen
zien te brengen. Niemand van ons, artsen,
kan op bet oogenblik bier gemist worden I
En buitendien, als ge uw zoon by u houdt,
loopt hy gevaar den Fruisen in banden te
vallen; die kunnen morgen voor de stad zijn."
„En wil men zich bier niet opnieuw tegen
hen verweren?"
.Hier? Het die troepen? Ocb, kapitein, u
beeft tocb anders zoo'n goeden kyk op
militaire zaken I Meen, wy trekken aebter
den Hoezei op Uetz terugHaar neem
my niet kwalyk, ik moet weer naar myn
gewonden."
,En myn zoon?"
Breng hem hier, zeg ik ui"
De dokter spoedde zich voort naar het
hospitaal, en de kapitein zette den onder-
zoekingatoebt voort, tot het hem eindelyk
gelukte den dokter to vinden, die meermalen
voor kleine ongesteldheden in zyn buis was
geweest. Dokter Leieer heette hy; hy was
een bejaard man.
Hy luisterde naar Hoffer'B verhaal en ant
woordde toen:
„Ik zal u eens wat zeggen; over een uur
of wat ie die drukte hier gedaan. De troepen
moeten verder Daar Saarburg; wy sluiten
dan de poorten, en er komt geen mensch
meer in. 't Zou wat mooie zyn, als ze bier
alles opaten en wy zonder voorraad zaten;
want de majoor is stellig van plan Pfalzburg
zoo lang te houden als by kan. Dat wordt
een bange tyd, kapitoini Haar ais de troepen
weg zyn, kom ik naar „Pernette", reken
daar op! Werk zoo lang met koude kom-
pressen en wacbt even: ik zal n een
recep;. voorschrijven."
Haastig krabbelde by bet recept voor een
koortsmiddel.
„Ziezoo I meer kan ik op het oogenblik
niet doen. Tot ziens, kapitein 1"
Ook dokter Leiser verdween, en de kapitein
begreep, dat bet zaak waB, maar naar huis
terug te keeren. Hy liet het recept gereed
maken in een apotheek - wat gelukkig niet
lang duurde en aanvaardde de reis naar buis.
By de poort riep de wachthebbende luitenant
hem toe:
„Als ge met uw gezin nog een toevlucht
wilt zoeken in de stad, moet ge u baasten,
kapitein 1 Over zes uren worden de poor
ten gesloton en dan komt niemand meer
binnen l"
„Dank u, kameraad! Ik zal my haasten."
Langzamerhand brachten hoofdofficieren wat
orde in de wilde warreling van vluchtende
soldaten in en om de stad; zy slaagden er
in, die by elkaar behoorden te verzamelen;
maar do regimenten waren geslonken tot
bataljon» of compagnieön; van de prachtige
cavalerie-regimenten was slechts een bandje-
vol manschappen overgebleven, die radeloos,
de meesten nog zonder paard of wapenon,
door den chaos dwaalden.
Nog steeds kwamen meer vluchtelingen
aan; doch zy werden niet meer in de stad
gelaten en hoopten zich op in de dorpen in
den omtrek. De eenigazina weer geordende
soldaten marcheerden in woeteiyke richting
naar Saarburg en Hetz, en de vluchtelingen,
door een instinctmatige zucht tot zelfbehoud
gedreven, snelden hun na, zoodat do geheele
massa langzamerhand zich naar het westen
verplaatste.
De kapitein troostte zich met de gedachte,
dat, als men den eersten, verbysterenden
indruk der nederlaag te boven was, de Frsnsche
soldaten zich wel zouden heretellenen
dan zouden Frankryks adelaars, als vanouds,
z 'geviereud het Blagvold boheerechen.
Op „Chateau Pernette" trof by een troep
T cbtelingen, die zieh op bet voorplein en
in don tuin gelegerd hadden. Toornig ging
hy op hen af; doch een oude sorgeant-majoor
trad hem te gemoot.
„PardoD, meneer," zei de man beleofd, „dat
wy ongenoedigd bier binnen hel hek gekomen
zyn. Wy marchoeren spoedig verder, doch
zouden wel een weinig drinken willen hebben."
„Waar ia uw regiment?
Het een somberen blik op troepje,
antwoordde do sergeant-majoor-
„Hier ziet u het 50 de linie-regiment voor u."
De kapitein sidderde; het wae hetzelfde
regiment, waarby by gedimd, waarmee bU
de overwinningen in Italië bevochten bad.
Het tranen in de oogeo wen-ln. ny zich af.
Daar zag hy, dat zyn nicht Joanne De
Parmentier te midden van de soldaten stond
en levensmiddelen en wyn uitdeelde. De uit*
gehongerden drongen om haar heen, zonder
nochtans een oogenblik de achting en den eer-
bied uit het oog te verliezen.
Met bleek gelaat, doch kalm, atondzydaar
en had voor ieder een vriendeiyk woord; de
akelige, met bloed en vuil bedekte geetalten
schrikten haar niet af; zD vertrisebte hot
verband der verwonden en zorgde, dat dezen'
iets byzonder verkwikkende kregen.
Dit gezicht ontroerde den kapitein dtop.
Hy ging naar de voordeur, waar zyn doohter
hem te gemoet kwam.
„Hoe is het met Victor?"
„HU is wat kalmer geworden," antwoordde
Josépbine. „Mama is by hem; z$ Wabht 4>
met ongeduld."
„En waar ga jy heen?"
{Wordt »eruotgA>
