N°. 12 9) Zaterdag IS November. A0. J899 foze goarant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zen- en feestdagen, uitgegeven. Dit liomiucr bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. LEIBSCH DA&BLAD. PBIJS DEZEB GOOIUUSTJ Voor Leiden per 8 maanden. i i .10. Franco per posta t r 1.40. Afzonderlijke Nommers 0.05. PHI J3 DEB ADVEBTENTTEH't Van 1—0 rogete f 1.06. Iedere rogel moor f 0.17J. Grootaro letters naar plaaleraimte - Voor hot inccsseeren buiteD do 6ta! wordt f 0.06 berekend. Aangezien wy gei n vol komen zekerheid liebheu, dat het defect aan de automobiel tijdig genoeg voor hedenavond kan worden hersteld, wordt de vooi stelling in de Stadszaal met de Biograaf van heden avond uitgesteld tot Dinsdag. De kaarten van gisteren zyn geldig voor Maandag, die van hedenavond voor Dinsdag, tenzij men die aan ons Bareel wenscht terug te geven. Leiden, 17 November. Tm de kunetzaal van het Stedelijk Museum zal morgenmiddag om drie uur weer een tijdelijke tentoonstelling van schilderijen wor den geopend, waarcy het bestuur van het Museum, alsmede Burgemeester c-n Wethou ders, zullen tegenwoordig zijn. Dr. P. J. Muller, van Haarlem, vervulce de spreekbeurt in ce tweede der „Winter lezingen", welke gisteravond in do kleine zaal van het Nutsgebouw gehouden werd. Tot onderwerp zijner causerie had hij gekozen: Portugal en de Portuge-.zen. Spr. begon met er op te wijzen, dat het in onzo dagen wel is waar vreemd mag schijnen voor een ander volk dan voor het Transvaalsche do aandacht te vragen, maar men verliezo niet uit het oog, dat Portugal in het bezit is van de Dciagoabaai, cie van zoo groot gewicht kan zijn in den oorlog in Zuid-Alrika en waarover reeds zootocl te doen-was-on nog is. Dr. M. ging als journalist naar Portugal, ter bijwoning v..n een congres in de hoofd stad Lissabon, werd er toen, evenals de collega's, met zeer veel nndersch.i ing, niet ongelijk aan een koning, behandeld en was in ce gelegenheii heel wat van Lissabon en een paar andere steden te zien. Hotwd Portugal weinig bekend en weinig gezocht is, verdient het toch onze aandacht, al ware het dan enkel maar om de in vroegere eeuwen bestaan hebtende gemeen schap tüsscben Portugeezen en Hollanders. Ja, wanneer wij de geschiedenis raadplegen, blijkt, dat de Hollanders meer dan eens krachtig hebben meegeholpen om den koningen van Portugal het bezit van hun land te ver zekeren. Dr. M. slo g, mede aan de hand van Byron's „Childe-Harold", een blik in het oude Lissabon, cfat o. a. als by uitstek vuil werd voorgesteld. Ha de geweldige aardbeving, die het grootste gedeelte der stad verwoestte en veel inwoners doodde, werd ce stad herbouwd. Thans ziet men van de vroegere vuilheid niet veel meer, al zoekt moD er tevergeefs naar snze Holland- jsche zindelijkheid. Spr. schilderde one eenige typen van be- woners, o. a. de viechvrouw, de eenige, die wat luidruchtigheid aan den dag legt, nl. door luide ce aandacht op haar koopwaar te vesti- i gen. Hieraan konopte by de opmerking vast, 1 dat, al zyn de Portugeezen niet boos, zy toch in het geheel niet van zingen houden: zy i hebben een Volkslied zonder woorden, alleen met een melodie! Hy beschreef ons, Da do gunstige ligging van Portugal - gunstiger dan van Spanje geschetst te hebben, het schil derachtige aanzicht, dat Lissabon by aan komst oplevert, vestigde de aandacht op het Praga do Commercio (Handelsplein); op bet verkoer der met muilezels bespannen trams; op de cafó's, welke alleen des avonds bezocht worden en waarvóór men op den dag vrienden 1 en kennissen ontmoet zonder iets te ge bruiken; op paleizen en kerkenop het gemis van musea; op de vroegere kloosters, cie geen monniken of nonnen meer huisvesten, daar men die niet meer in Portugal vindt; O.; het feit, dat de priesters in dat land volstrekt niet in eere zyn, en op nog veel meer eigenaardige byzonderheden, welker ver melding ons te ver zou voeren. Vry uitvoerig beschreef spr. ons een Portugeesch, zooge naamd bloedloos, stierengevecht, en kon natuurlgk niet zwygen van recepties en andere plechtigheden, in tegenwoordigheid van den koning, de koningin of autoriteiten, in Vcr.and met het congres. Spr. bezocht ook Coïmbra, de universiteits stad, Oporto en Cintra, roemde nogmaals bet natuurschoon v^n menig plekje en den smaak van don echten oulen Portwyn. Hy litt tevens uitkomen, dat de Portugees een vyand van harJ werken, das aan den luien kant is en zelden of nooit haast aan den dag legt, zelfs niut hard loopt als zyn koning of koningin in de nabyheid is, hsel anders dan wy, Nederlanders, die draven om onze Koningin of iets van h.t Hof te zien, een goede ge woonte, welke wy maar moeten biyven hul digen. Al deze byzonderheden, mot geestige op merkingen gekruid, waren met aaadaent gevolgd, welke zoo mogelyk nog grooter word, toen spr. zijn einöinoruk meedeelde. In hoofdzaak kwam deze hierop neer: Het Portugeesche volk leeft zonder godsdienst, heeft een afkoer van de geestelykheid, is ongeloovig en wil met het EvaDgtlie niets te maken hebben. Portugal heeft goed lager onderwijs noo ig; het is zeer achterltylc: van 5 millioen Portugeezen kunnen 4 millioen lezen noch schryven. In Portugal eten velen van de Staats- en van de stadsruif. Het daar beerschende nepo tisme is de dooi van het volk. De partyen staan dientengevolge scherp tegenover elkan der, wat de ontwikkeling op elk gebied belet, waardoor niets goeds tot stand komt. Er is In Portugal geen kadaster, waardoor niet uit te maken is aan wie de groDd behoort. Als bet op belastingbetalen aankomt, behoort hg aan Diemand! De akkers van het zoo vruchtbare land liggen meerendeels braak. Voor milliot-nen kilo's koren worden ingevoerd, terwyl Portugal in staat kon zyn de koren schuur van geheel Europa te wezen. Hoo kan Portugal opgeheven worden uit zyn staat van verval? Door het het Evan gelie te brengen, zelde spreker. Eo hy voegde er by: Er is daar ontzaglijk veel voor h t Evangelie to doen. Alleen door het Evangelie kunnen ware hervormingen tot stand gebracht worden. Alleen h t Evangelie maakt volken groot. Zien we dat niet aan Transvaal? Hst steunt op zyn geloof; dat geloof maakt h-1 sterk Kome Portugal dan onder het licht van de zon der gerechtigheid I Kome Portugal tot bet geloof in Jezus Christus! Dan komt er leven en dan zal de bede verhoord worden, die ook spr. voor Portugal op de lippen nam als uiting van wat er in zyn hart omging, de bede: God zegene Portugal! Door den burgemeester alhier is benoemd tot controleur van jolitie de heer W. Spuy- man, sergeant by de instructie compagnie der vesting-artillerie te Schoonhoven. Voor de muziekminnaars is het zeker een telangryke tyding, dat de heeren Orelio, Mann en Wolter3 hier a. s. Maandag een concert zullen komen geven. Deze drie vormen een klaverblad op muzikaal gebied, dat moeilyk zyn wedergade zal kunnen vinden. Ze zyn dan ook zóó gunstig bekend, dat het overbodig is bier met veel woorden op dezen kunst avond ce aandacht te vestigen. Alleen zy herinnerd, wat eigeniyk óók al niet Doodig is, dat over..), waar zy optraden, zy de grootste belangstelling en het meeste succes onder vonden. Zal Leiden daarby na achterstaan? Dat mag niet, en dat zal zeker niet! Het concert beeft plaats in het Nutsgebouw. De officier van administratie der 2de kl. W. H. C. Ten Brummeler, gedetacheerd by de Kweekschool voor Zeevaart alhier, wordt met ingang van heden belast met de be trekking van admit.istrateur by het hospitaal der marine te Willemsoord; oientengevolge is de detacbeering ingetrokken en beeft ge noemde offici r c!en administratieven oionst van de Kweekschool voor Zeevaart overge geven aan den officier van administratie der 2do klasse J. M. Tromp. Gedurende de 1ste helft der maand November zijn aan het postkantoor alhier en de daaronder behoorende hulpkantoren bezorgd de volgende brieven en briefkaarten, welke, door onbekendheid der geadresseerden, niet besteld konden worden: Brieven: Wenzelenburg, Alkmaar; F. C. B. Scheltuy8ch, Amsterdam; Mej. C. De Pecker, Bloemenkous; J. Meynins, H. Wassenburg, A. Reysytr, J. v. d. Meer, 's Gravenhage; N. N. Haarlem; „Leid. Dagblad", (uit Leiderdorp), Mevr. H. De Jongb, Leiden; Den Heer, Ouds hoorn; Mej. v. d. Berg, Wed. Laar, H. Kerve- zej, Rotterdam; V. De Wit, Vierlangesluis; Heinnes, Vlaardingen; Soess, Winterswyk; Mej. C. Meiner, Briefkaarten: Mej. H. Ravenstein, P. v, Bree, S. Van Geenen, Amsterdam; F. C. Kooien, 'e Gravenhage; E. v. d. Steen, H. A. Dorré, Rotterdam. Uit het Buitenland terugontvangen brieven F. Hallmann, Bonn; M. Da Rièvre, Brussel; J. Huges, Kopenhagen; C. SteeDsma, Pretoria; Mej. Dupwi, Taunis: T. Freiwald: Hebigau. Brief kaarttn: L. Bouvy, Esneux; H. M. O. Hausman, Gontenban; D. Joosting Bunk, Interlaken; C. v. d. Helden, London; C. Gaulein, Paris; G. Meyer, Dr. Ley s is gistermiddag van AmstcrJaru naar Bruss.-l teruggekeerd. Voor den Hoog n Raid is heden btëedigd als advocaat jhr. mr. L. E. M. Von Fisenne, te 's-Gravt-nhage. Mr. L. P. M. H. Baron Michiels van Verduyneo, lid van de Tweede Kam r, ia door Z. H. den Paus benoemd tot KiJder Groot kruis der orde van den Heiligen Gregorius den Grooten. De tooten van de Kooioklyke paketvaart- maat8cbappy tuBschen Batavia on Singapore zullen, te beginnen met 16 December, niet meer aansluiten op ce Britsche mailbooten van BrinJisi naar Hongkong en Shanghai en teru^, maar op do Duitscbe mail ooten van Bre incr»haven, resp. Hamburg, over Napels naar Shanghai v. v. Te rekenen van 8 December zullen dienten gevolge Ces Vrfidags om de 14 dagen m> t de genoemde Britsche paketbooten alleen brieven en andere stukken kunnen worden verzonden voor Atjeh en oncerboorigheden, Sumatra's Oostkust, Palembang, Riouw, Banka, Billiton, en de Z. W. afdeeling van Borneo. Daarentegen zullen dan, te rekenen van 27 November, des Maandags om de 14 dag6n met den trein van 12.40 a. van Amsterdam naar Antwerpen, langs den weg van Napds, met de Duitsche mailbootea brieven en andere stukken voor alle plaatsen in Nederlanosch- Indie worden verzonden. Een suppletoire verzending langs den weg van Napds geschiedt op die dagen met den trein van 6.7 a. van Amsterdam naar Ant werpen. (Sés,-Ct.) Uit Batavia wordt aan het „Hbl." gemeld, dat de officier van gezoncheid 2de klasse H. C. Buning ook naar do Z.-A. Repu liek gaat met de ambulance van bet Roode Kruis. De onlangs uit Oost-In Jtë teruggekeerde lsto luit. M. D. J. De Jongh is ingedeeld by het 5de regiment infanterie. Da off. van gez., chef van den genees kundigen dienst der cadettenschool te Alkmaar, dr. R. Sleeswyk, heeft eervol ontslag uit 's lan is dienst aangevraagd. (D.) Door vrouwe A. W. M. HorstmaD, wed. J. P. Schlüter, te Arnhem overleden, is aan de armen der Lutbersche Gemeente aldaar een legaat vermaakt groot f 3000, vry van rechten en kosten. Aan de Weesiorichting te Neerbosch vermaakte zy een som van f 1000. Da. J. G. Deur, te Gouda, is beroepen by de Ned. Herv. Gem. te Veenendaal. De minister van W., H. en N. heeft in verband met het overiyden van den inspec teur van den arbeid J. Arendsen de Wolff, mot ingang van heden, den inspecteur van den arbeid H. W. E. Struve, te 's-Graven- hage, aangewezen als ook tydelyk bevoegd in de 2de arbeidsinspectie. Sts.-Ct Blykens by het departement van marine ontvangen bericht bestond by den comman dant van bet pantstrdekschip „Friesland", den kapitein ter zee W. Römer, het voor nemen 17 dezer van Mahé (Seychollen) te vertrekken ter voortzetting van de reis naar Durban. Het stoomschip „Koningin Regentes," vau Batavia naar Amsterdam, passeerde 16 Nov. Kaap Roca. üillegom. Gisteravond gaf de vereeDiging „Voorwa.rts" in café „Flora" voor een zeer talryk publiek haar eerste voorstelling in dit seizoen. Opgevoerd werden „De verloren zoon", tooneelspel in 4 bedryven of 5 tafereelen. De rollen werden door de dilettanten goed ver vuld en bovenal bleken zy te gevoelen het geen door hen voor het voetlicht werd ge bracht. Met de grootste aandacht werd het spel der leden door ieder gevolgd en een herhaald applaus was hun welverdiende be looning. Het biyspel „Fluk en Flok in de klem" met zang in éóo be'drjjf bracht de lachspieren der aanwezigen weer eens in 1 eweging en viel Z9er in den smaak. Ook de voor rachten „Drieake de acbartnslieper", „Gevallen grootheid of de politieke straat veger", en „Ik eet H. O. en ik niet", ver wierven een uitbuncig succes. Het programma werd vlug en vlot afge werkt; de keuze der stukjes bleek met veel zorg golaan; ze waren eenvoudig, geestig, niet al to conventioneel, geheel berekend voor de krachten der wenende leden en wat meer zegt, voor niemand kwetsend of 6tootend. Vooral ook daarom, zoomede voor het vele goede en aangename wat de leden te zien en te booren gaven, een welverdiende hulde aan de vereeolging „Voorwaarts". Op Dinsdag 28 November a. s. zal er ingevolgd Art. 14 der keur schouw worden gedreven over de tinnenslooten van d'-<n Lls- troeker polJ^r. De v rki zing van twee notabelen der Herv.-Gem. wegens periodieke aftreding, is bepaald op Woensoag 29 November a. s. van des voorm 11 uren tot ces nam. 1 uur. Dinsjag 21 November a. s. zal in de con certzaal van den heer D. Sistermans alhier, onder leid ng van den heer W. L. Stegman, een concert worden gegeven door solisten der Koninkiyke Militaire kapel van het regiment grenadiers en jagers. Hazerswoude. Gisteren liep hier op klaar licht n dag een groote tunsing door de orps straat. Juist kwam jager Van Tol met hond en kar het oorp inryden. De jagershond werd losgemaakt en weldra was de kippendief in zy'n macht, die onder een grooten toevloed van belangstellenden door Van Tol naar huis werd gebracht. Koudekerk. In de Ned.-Herv Kerk spra ken Woensdagavond ds. Van den Broek, van Schieaam, tn de heer Coolsma, directeur van bet Zenoingshuis der Ned. Zendingsvereeni- ging te Rotterdam, in het belang der Zencing. Ds. Klercq ging de gemeente voor in gebed, herinnerde aan den oorlog, die in Zuid-Afrika tegi-n onze stamverwanten wordt gevoerd, om caarna to gewagen van den anderen, den heiligen oorlog tot uitbrei ling van het Chris tendom. Hulde bracht hy aan die vrome mannen, die, slechts met geestelyko wapenen toegerust, in dezen stryd de overwinning weten te behalen en wekte tot waardeering van hun arbeid, hun toewyding en zelfver loochening alle aanwezigen op. Ds. Van den Broek, die tot onderwerp ge kozen had „Van Oorlog eo van Vrede", ging achtereenvolgens na de oorzaak van den strijd, de wapenen, daarin te gebruiken en de uitkomst, waartoe hy lei Jen moet. Evangelie-arbeid, zeide spr., is een werk van stryd; de evangelie-prediker vindt zyn weg niet geëffend, dikwerf moet hy zich een pad banen door een yszee, moet by rotsen verbreken. Overal treden vyanden hem togen, het Heidendom, het Mohammedanisme, enz. Ook vyanden zyn die Christenen, die het zyn in naam, maar niet in wezen. De zendeling wil in den heiligen kryg slechts winnen door den invloed van het woord, dat by predikt, door ce macht van het gebed, waarmee hy zyn werk verricht, door de kracht van zyn wandel, die in over eenstemming moet zyn met zyn prediking. De stryd moet leiden tot vrede, tot vrede des gemoed8 voor den enkelen monscb, tot de komst van het vrederijk voor de geheeld* verloste menschheid. Het moet voor den zendeling iets weemoedigs zyn en een gevoel van onvoldaanheid geven, te beseffen, dat hy, na den enkeling tot het geloof bekeerd te hebben, andean opüieuw he ft te overtuigen. Er is eens iemand ge wcest, die als zyn oordeel heeft te kannen gegeven, dat na elke overwinning de wapen rusting nauwer dient te worden aangegord; die uitspraak is van volle toepassing op een arbeid van den zendeling. De heer Coolsma herinnerdo er aan, boe by vóór 20, 21 jaar in hetzelfde kerkgebouw een woord van opwekking ter bevoroering ▼an de zendingszaak bad mogen sprekoD. Hy dankte voor de belangstelling en de mede werking, die :e Zendingsvereeniging in deze jaren had mogen ondervin en, maar boopte de behoeften der zendingszaak stygen met den dag dat die belangstelling en mede werking zich ook voortdurend krachtiger mochten uiten. Spr. deelde omtrent de werking van de Vereenlging zeer belangwekkende byzonder heden mee. Zy werkt onder de Mohammedanen op West-Java. Toch zyn er echter ook door haar zendelingen opgeleid, die, boewei niet voor haar rekening, werkzaam zyn in Egypte, in de Minahassa van Menaco, in Djapara, do Molukken, de Philippynen of een vruchtbaar arbeidsveld vinden onder de Indische militairen. De Zendingsvereeniging heeft op West- Java een 12-tal zendiDgsposten, omtrent elk waarvan spr. tal van byzo.iderheJen ver tolkte, die, op boeiende wyze medegedeeld, een aandachtig gehoor vonden. Uit kleine beginselen heeft de Ned. Zendingsvereeniging zich langzamerhand ontwikkeld; vast ge loovend aan den zegeD, oio op haar arbeid rust, zet zy dien arbeid bemoedigend voort; na nogmaals 20 jaren zullen daaraan twijfelen we niet nog veel meer goede tijdingen voor baar vooruitgang pleiten. Burgemeester en Wethouders van Koude kerk, gelet op art. 20 der Algemeene Politie verordening in deze gemeente, vastgesteld den 25Bten Mei 1898, brengen ter kennis der onderhoudsplichtigen, dat de schouw over den Lagen Rjjndyk of Heerenweg, tiet vo?ipad enz. op Donderdag 30 Nuvemter a. a. sal gedreven worden. Oudshoorn. B. en Ws. herinneren den ingezetenen met bet oog op de aanstaande volkstelling aan de bepalingen van het Koninkiyk besluit, regelende de verplichtingen tot bet dotn van aangifte voor de bevolkings registers. Wassenaar. Als men baldadig wil zyn, kan men zyn lust overal aan koelen, zelfs aan een yz.ren wegwyzer van dtn Alg. Ned. W.-B. De paal op het kruispunt van Kerk-en Langstraat mo^st het steeas ontgelien Nau- welyks was by weder beschilderd of hy werd andrrmaal beschadigd. Werd Ce Bond niet moede den paal te doen opverven, de jengd werd bet niet moede de verf te ootn verdwenen tot bet onze politie-agent De J. gelukte de daders op beeterJaad te betrappea. Het spreekt van zelf, dat er proces verbaal opgemaakt werd en dat dit voorbeeld anderen afschrikken zal om de nette palen te schenden. Warmond. Te beginnen met a. s. Maandag zal bet station alhier geopend zyn voor b.t vervoer van yl en vrachtgoederen, wagen ladingen en kolenvcrvoer; een lang gewenschte verbetering voor deze gemeento. Woubrugge. Het horhalingsonderwö3 van do openbaro lagere school, waartoe gelegen- heil bestonJ, gaat hier wegens onvoldoende deelneming niet door. Zoeterwoudo. Aan de lotelingen dezer gemeente der lichting 1899, met nameW. v. Leeuwen, G. v. d. Poel en C. J. Stjjnman, is verlof verleend na 15 Nov. tot 31 Maart 1900 behoudens h.t geval, dat by onveruoopten terugkeer naar bun corps het verlof onmid- uellyk wordtingetrokken. De miliciens genieten dus weer van dit buitenkansje. Het aandeel dozer gemeente in de kwade posten der personeele belasting over 1897 is bepaald op f 97. - De begrooting dezer gemeente voor bet dienstjaar 1900 is door Gedeputeerde Staten goedgekeurd in ontvangst en uitgaaf op f 29,004.62. Uit de „Staatscourant". Bij Koninklijk besluit is C. Bosman benoemd tot burgemeester der gemeente Vianeu. Beuoemd: tot ontvanger der directe belastingen en accijnzen Ie Strijen c. a.f W. J. Schaafszaa, ontvanger derzelfdo middelen te Locliem c. a.; tot ontvanger dor directe belastingen en accijnzeD te Boskoop c. a., C. P. Vogelenzang, ontvanger der zelfde middelen te Lekkorkerk c a. De kapitein-magazijnmeester der artillerie te Zwolle F. A. la Rose, met ingang van 1 Februari 1900 op pensioeu gesteld en hot bedrag van het pensioen bepaald op ƒ15130 'sjairs. De kapitein-magazijnmeester der artiKeiie te Woudnchem, li. L. Horst mann, mot ingang van 1 Februari 1900 op pensioen gesteld on het bedrag van bet pensioen bepaald op j 1394 's jaara. Bij het wapen der artillerie, met ingang vaa 1 Februaii 1900: a. benoemd bij don staf van het wapen, tot maga zijnmeester bij het magazjn te Woudiichem. de kapitein J .1. A F. Kanncmans, van het 3de reg. vesting-artillerie, en b. in rang en betrekking overgeplaatst naar Zwolle, de Cdo luit.-uiagazijnmeestor J. Bresser, thans van de stapclmag.i/.ijnen. Fiaanctecle «ucdetieelingen. De correspon ent te Lon;en v.>n de „N.R. C." seint: Geruchten volgens welko La -ysmith xich overgegeven zou hebben, urukten gisteren aanvankelijk Wallstreet, evenals hot voort duren van do letr^kk^iyko gellschaarschte, niettegenstaande de s-icretaris der schatkist, Gage, als zyn moening te kennen heeft gegeven dat bet t ru :vlo Ln van bet goud uit het <innen)an< <i r Unie nu weldra be ginnen zal De m e eding van den secretaris, dat by berei j is 25 millioen collars 5-pCts.- staatsobligatinn per 1904 en 4-pCt3. idem per 1907 in te koop-n tegen den koera, die er dm vorigen dag tor Beurze voor geboden is, kwam te laat om nog invloed op de geldmarkt to kunnen oefenen. Gemenyrd Nieuws. De Haagsche rechtbank veroor deelde gisteren de ürij jonge mannen, die terechtstonden wegens poging lot diefstal onder verzwarende omstandigheden in een sigar nwinkel aan de Wagenstraat te 's-Gra venhage, tot resp. 2>/2, 2 en 3 jaar gevan genisstraf. Vryge8proken werden de twee personen, die rywieltn huurden en verpandden, doch weder in het bezit van den eigenaar stelden ▼óór het eindigen van den hnurtyd. Het Openbaar Ministerie by dat college vorderde voor de drie werkvrouwen aan het ministerie van koloniën, beklaagd wegens een bekenden diefstal van papier in genoemd departement, voor ieder twee maanden ge vangenisstraf.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1899 | | pagina 1