N°. 12IC9
Vrijdag W November.
A0. 1899
$eze fëoarant wordt dagelijks, met uitzondering
v von (Zon- en feestdagen, uitgegeven
Eerste Blad.
De Biograaf.
I 'De Bulletins,
Nederlandsch Znid-Afrikaansche
ging-
fööseBO'is.
Leiden, 16 November.
LEIDSCH
DA&BLAD.
'PRIJS DEZER GOXTRAHTJ
Voor Lolden per 8 maanden. m a i.io.
Franco per post r 1.40.
Afzondoriyke Nommers 0.05;
PRUS DEB ADVKH'I'^U'I'I É'IW.
Van 1—0 regels f 1.06. Iedere regel meer f 0.171. Grootst»
letters naar plaatsruimte Voor het incasseeren bulten de etad
wordt f 0.06 berekend.
Pit noiiuuer bestaat, uit TWEE
Bladen.
Het programma voor hedenavond, waar-
Van enkele nummers veranderd zyn, is als volgt
Eerste gedeelte*
Woensdagmiddag voor kinderen.
Kinderfeest op het eiland Marken,
Stqjd. zonder bloedvergieten.
Een wedstrijd over 100 el.
Het terras van het Kurhaus te Scheveningen.
Een tooneel uit het drama tKing John" van
Shakespeare.
Jumbo.
Ik en myn twee vrienden,
j Wat er gebeurde met den heer Jansen.
De electrische tandradbaan.
r PAUZE.
Tweede gedeelte.
4 Het beroemde 10-duims reuzenkanon aan den
ingang der haven van New-York,
Een brand in een stal.
Hoe een vrouw haar man het laat thuis
komen afleert.
Gedresseerde honden.
Herstelion der zeilen a. b. van een Engelsch
'oorlogsschip.
Alles op zijn tijd.
De Derby-wedstrijd.
Paddock na de Race.
Aankomst van een trein aan het centraal
station te Berlijn.
Pract.' Exercitiën v. h. brandweercorps.
v Orkest der d.d. Schutterij.
SÉ)ie wy in de stad verspreiden, zullen in het
"vervólg worden genummerd.
Overal, waar deze bulletins worden aange-
plakt, kan men dan met een oo;opslag zien
of men ze al gelezen heeft, ja dan noeD.
Daarmede wordt te gemoet gekomen aan de
klachten, dat zy te lang blyven hangen,
ofschoon wy dringend verzoeken aan diegenen,
die bulletins opplakken, deze niet langer dan
één dag te laten hangen.
i Tot hedenmiddag drie uren was ons, met
het gisteren vermelde, op verschillende in-
ri"teekenbiljetten een bedrag toegezegd van
Onnoodig byna om mee te deeien, dat wy ons
Voortdurend voor de toezending van ingevulde
biljetten biyven aanbevelen.
Blanco inteekenbiljetten léggen aan «ns
Bureel ter beschikking.
Officiëelo Kennisgevingen.
Plaatselijke Directe Belasting.
Burgameestor en Wethouders van Leiden brengen
ter algemeeno kennis, dat het le Suppletoir Kohier
der Plaatselijke Directo BelastiDg voor 1899 in afschrift
gedurende v ij f maanden ter Secretarie dtr ge-
tnoento voor eon ieder ter lezing is nedergelegd;
dat bezwaren tegen den aanslag binnen drie
maanden na de uitreiking van het aanslagbiljet op
ongezogeld papier by den Gemeenteraad kunnen
worden ingediend,
en dat tegen *sRaads beslissing, binnen dertig
dagen Da de mededeeling daarvan, bg de Gedepu
teerde Staten der provincie Zuid-Holland i'i beroep
kan worden gekomen, eveneens bg odgezegeld adres.
Zg herinneren voorts de belanghebbenden uit-
drnkkelijk, dat door het indienen van bezwaren en
'*"£het instellen van beroep de verplichting tot betaling
—Van 'den aanslag niet wordt opgeschort.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leidc-n, F. WAS, Bargemeester.
- >15 Nov. 1399. VAN HEYST, Secretaris.
Een en veertig studenteD aan de uoi-
,tersit it alhier, het wenschelyk achtende een
band tu6schen de studenten te doen ontstaan,
zullen met eenige genoodigden ter bespreking
van hun plan tot oprichting van een vereeni-
ging om hun gemeenscbappelyke belangen
t te behartigen, samenkomen op Vrydag 17
jNovemter a. s., des avonds te 8 uren in
Hotel „Le Soleil d'Or" Breestraat 155, waar
tevens de praeses van den Amsterdamschen
Studenten-Bood als spreker zal optreden.
/- Ter gelegenheid van den voor heden in
i den schouwburg georganiseerden Transvaal-
avond ten bate van het Roole Kruis, zal
voor belangstellenden aldaar verkrygbaar
worden gesteld en wordt verder ook in den
handel gebracht een prachtvol bewerkt Leiden
Zuii-Afrika-Album.
Dit album, voor welks uitgave het initiatief
is genomen door eenige bekende Leidsche
ingezetenen, zal op verschillend gebied van
wetenschap en kunst bijdragen bevatten.
Behalvo van enkele oud Leidenaars, thans
elders gevestigd, zal het kunstwerk byna
uitsluitend byoragen van bewoners dezer ge
meente bevatten.
By het gisteren gehouden examen voor
lager onderwys handteekenen en perspectief
te Rotterdam slaagde de heër J. C. W.
Blankwaardt, alhier, leerling van den heer
W. J. Lampe.
Voor het examen der vrye- en orde
oefeningen der gymnastiek zyn te Dordrecht
geslaagd de heeren: C. Q. Yan Leeuwen en
D. De Jong, te Voorschoten.
Men schryft uit Groningen aan het
„Hbld." dat er een beweging onder de studenten
der Fransche taal- en letterkunde aan de
universiteit aldaar ontstaan is, om den leerstoel
voor 't Fransch naar Utrecht te zien verplaatst.
Het stoomschip „Koningin-Regentes,"
van Batavia naar Amsterdam, passeerde 15
Nov. Gibraltar; de „Prinses Sophie," van Am
sterdam naar Batavia, vertrok 15 Nov. van
Southampton; de „Prins Alexander," van Ba
tavia naar Amsterdam, passeerde 15 Nov.
Perim; de „Soembing" arriveerde 15 Nov.
van Rotterdam to Batavia.
Alfen. Gisteren nam de heer P. Moen, na
een veertigjaiigen dienst, en sedert 10 Nov.
1865 ondt-rwyzer aan de openbare lagere
school te Alfen aan den Ryn, afscheid van
zijn leerlingen, om het ovtrige deel zyns levens
een welverdiende rust te genieten. Toen bleek,
dat de hetr Moen door zyn.yver, toewyding
en welwillendheid zich de achting en waar
deering van autoriteiten en collega's, de liefde
van leerlingen en oud-leerlingen had verworven.
In een harteiyke to spraak herinnerde het
hoofd der school zyn scheidenden collega aan
den weemoed van het scheiden van een levens
taak, maar tevens aan den troost, dien de
zelfvoldoening schenkt, wanneer men mag
ervareD, dat de arbeid waardeering vincit. En
die was het deel van den heer Moen in
ruime mate. Najat de leerlingen hun schei
denden onderwijzer een afscheidslied hadden
toegezongen, werd hem, namens leerlingen
en oud-leerlingen een souvenir aangeboden,
bestaande in een keurige schrijftafel en een
pendule, benevens een album, bevattende de
Dameu der gevers.
Innig aangedaan dankte de heer Moen voor
die blyken van liefde en gaf deD kinderen nog
enkele lessen mee op hun levenspad. In menig
kinderoog welde een traan en by het heengaan
drukten alle kindereD hun scheidenden onder-
wyzer de hand. Burgemeester en Wethouders
verrasten den heer Moan met een afscheids
bezoek, bedankten hem voor den yver, waarmee
hy de zaak van het openbaar lager onderwys
had gediend, on overhandigden hem, namens
den Raad dtr gemeente, als souvenir, een
gouden bril, met den wensch, dat het hem
moge gegeven zyn, nog tal van jaren van
zyn rust te genieten. Ook collega's uit Alfen
en naburige gemeenten betuigden den bemin
den collega hun warme belangstelling.
Alkeinade. Het ontwerp der herziene Keur-
of Politieverordeniug voor den Drooggemaakten
Veender- en Lykerpolder onder deze gemeente,
ligt gedurende één maand, tot den 14den
December a. s. ter inzage van belanghebbenden,
ten kantore van den secretaris dezes polders
te Roelof-Arendsveen.
De aanvulling8kohitren der belasting op
de honden, en van den hoofdeiyken omslag
voor het dienstjaar 1899, liggen in afschrift
ter gemeente-secretarie voor een ieder ter
lezing, respectieveiyk tot en met den 30sten
November a. 6. en 14 April 1900.
Aarlanderveen. De in deze gemeente
grhouden collecte voor de Transvaal heeft
opge racbt f 336.345.
Benthuizen. By de op gisteren gehouden
verkiezing van één kerkvoogd en twee nota
belen, wegens periodieke aftreding, zyn her
kozen: tot kerkvoogd de heer Willem Grooten-
dorst en tot notabelen de heeren Simon Van
den Berg en Jan Bogaards.
De op Woensdagavond gehouden zen-
dingsbyeenkomst heeft ten bate der Nederl.
Zeuding8vereeniging opgebracht een som van
f 21.22.
Noordwyk-aan-Zeo. Gistermorgen is alhier
aangekomen NW. 31, reeder L. Van der Deyl,
schipper Adr. Van Duyn, zonder vangst en
met verlies van--55 netten, verloren gegaan
door 't slepen over een wrak.
Te Vlaardingen is binnengekomen NW. 3,
reeder E. Smit, schipper G. Duindam, met
110 kantjes pekelharing.
Oudshoorn. Op Vrydag 17 Nov. a. e., des
avonds te halfacht, zal in het Nutsgebouw
alhier een lezing worden gehouden voor leden
van den Nederlandschen Protestantenbond.
Als spreker zal optreden de heer H. C. Lohr,
predikant te Rotterdam.
De collecte voor de Ned. Zuid-Afrik.
Vereeniging in deze gemeente heeft opgebracht
f 481.81.
Voorschoten. Sinds de vorige opgave is
by den burgemeester ingekomen voor Trans
vaal en OraDje-Vrystaat een bedrag van f 6 50,
verzameld by gelegenheid van een zilveren
huwelijksfeest aan den Ryndyk. Het totaal
stygt daardoor tot ruim f 746.50.
Warmond. Naar aanleiding van het initiatief,
door het bestuur der „Harmonie van Warmond"
genomen, om ten voordeele van de Transvaal
en den Oranje-Vrystaat een concert te geven,
had dit Dinsdagavond plaats.
De opkomst was tamelyk, de verwachting
grooter, om het doel, waarvoor dit geschiedde.
Door de welwillende medewerking van eenige
dilettanten en den directeur der „Harmonie"
werd een schoon programma keurig uitgevoerd.
Da solo's voor piano door mej. Oostelaar
zoowel als het trio voor 2 fluiten en piano
door den directeur, mej. Oostelaar en dtn
jongenheer Verlint, waren in één woord ver-
rukkeiyk. Ook de welluidende zang van den
heer C. J. M. J. Macben, „Ave Maria" van
Gounod, met begeleiding van fluit en piano,
het lied „Een Kind van Holland", en vooral
het „Transvaalsche Volkslied" met orkest
(H. v. W.) brachten het publiek niet weinig
in vervoering, te meer, daar op het podium
een paar Eoeren in uniform met hun wapens
en de vlaggen der beide Republieken hadden
post gevat. Na het laatste couplet, hetwelk
door het publiek werd medegezongen, collec
teerden de Boeren f 27.235.
Ten slotte een woord van dank aan de
werkende leden der „Harmonie", dio behalve
de overige nummers, ons nog zooveel genot
verschaften met den Transvaalschen marsch
van den heer Oostelaar en de „Fantasie de
.l'Opéra Faust" van Gounod, arr. Joh. Ooste
laar. Beide nummers werden onberispelijk
uitgevoerd.
Zwammerdara. Voor de betrekking van
tweeden veldwachter in deze gemeente op
een jaarwedde van f 350 hebben zich by den
heer burgemeester 28 personen aangemeld.
De sollicititie was tot heden opengesteld.
Op Dinsdag 21 Nov. a. 8. wordt een
openbare vergadering van het Nutsdepartement
alhier gehouden, waarin als Bpreker hoopt op
te treden dr. J. H. Kiewiet de Jonge, van
Dordrecht.
Zoetermcer-Zog^vaard. Heden treedt de
nieuw benoemde onderwijzer aan de Chr.
school alhier in functie, waardoor het perso
neel aan deze school weder voltallig is. Deze
onderwyzor, de heer L. F. Langevoort, van
Den Haag, is in het bezit van de akte voor
de vrye- en orde-oefeningen der gymnastiek.
Vrydagavond halfzeven zal in de zaal
van den heer Poot, op uitnoodiging van de
Chr. Jongelingsvereeniging alhier, voor het
publiek optreden ds. Spoelstra, van 's-Graven-
hage, die een paar jaren in Transvaal heeft
doorgebracht, om te spreken over de toe
standen aldaar, ook in verband met den stryd,
die thans in die Republiek wordt gestreden.
Gisteravond had de tweede byeenkomst
plaats van de vereeniging „Onderling Genoe
gen". Na een keurige lezing werden door
enkele heeren bydragen geleverd, afgewisseld
door een paar zang- en muziekstukjes. Ook
werden we verrast met een paar muziek
stukjes van een jeugdigen violist.
TWEEDE KA91ER.
By de gisternamiddag voortgezette behan
deling der Ongevallenwet lichtte op art. 30
(bepalende het onderzoek van het Bank-bestuur
by en naar den getroffen werkman) de heer
Roessingh een amendement toe om aan den
getrolïene, die door bet Bestuur wordt opge
roepen, schadeloosstelling te geven voor reis
kosten in tijdverlies.
Do heer Kuyper lichtte een amendement
toe om de uitkeeriog niet te laten vervallen,
wanneer de getroffene zich niet wil onder
werpen aan een gevaarlyke operatie of aan
chloroformeering. Het gaat volgens voorstellor
niet aan, den verzekerde daartoe te ver
plichten.
De heer Vermeulen wil laatstbedoelde zaak
facultatief laten en het Bestuur der Bank
vryheid laten al of niet schadeloosstelling
toe te staan.
De Minister heeft geen bezwaar tegen het
amendement-Roessingh en tegen hefcamende-
ment-Kuyper heeft hy ook geen overwegend
bezwaar.
De heer Zylma heeft een nieuw art. 97&ts
voorgesteld, luidende: fDe verzekering van
werklieden tegen geldelijke gevolgen van
ongevallen in het bedryf van landbouw en
de verdere bedrijven, in art. 12 genoemd, zal
nader by afzonderlyke wet worden geregeld."
De Spoorwegramp.
Uit nadere berichten omtrent dit vreeseiyke
onheil van gistermorgen blykt nog het
volgende:
Trein 80, waarmee gewooniyk de reizigers
en de mail uit Engeland vervoerd worden,
was het station Kapelle al voorby, toen
zooals gewooniyk, daar de treio, die om 7.55
van Rotterdam naar Amsterdam vertrekt,
passeerde. Voor Bet station stonden echter
de signalen op onveilig, maar door den dich
ten mist werden die door den machinist niet
opgemerkt; eerst toen hy even voorby het
station knaisignalen hoorde, stopte hy en
bleef, een paar honderd meter verder, staan.
Die z lfde mist was oorzaak geweest, dat
de mailboot uit Engeland te Yliasingen
twintig minuten te laat aankwam, zoodat
de Staatsspoor heeft dezen maatregel, ter
wille van de reizigers en de mail sedert kor
ten tyd ingevoerd een tweede trein 80bis,
de eigenlyke mailtrein dus, werd afgezonden.
Met razende snelheid boorde deze door den
mist en gekomen by tut station Kapolle,
zag eensklaps de machinist De Klerk, op
slechts enkele meters voor zich, het onveilige
signaal. Met alle kracht remde hy, maar wat
geeft remmen by zulk een vaart op glibberige
rails 1 Hoe krachtig ook de rem wordt aan
gezet, onder zulke omstandigheden is een zoo
woest voortrollend gevaarte niet tot staan te
brengen binnen den korten afstand, waarin
het hier noodzakeiyk was. Zóó groot was
nog de kracht, waarmee de locomotief togen
den achtersten wagen van den stilstaanden
trein, een rytuig met eerste-en tweede-klasse-
afdeeliugen, stootte, dat deze geheel tot splin-
tirs werd geslagen het eenige wat heel
bleef was het dek, dat over de opsteigerende
locomotief heen schoof en de wieleo met de
assen, die er zich onder wrongen. Overigens
is nitte, wat ook, heel gebleven; stukken
hout meer dan een meter lang waren er niet
meer te vinden en de zware yzeren kracht
balken, loopend van voor tot achter langs
den wagen, waren gebogen als hoepels. Maar
nog was de kracht van den indringenden trein
niet gebroken. Ook het volgende rytuig, een
derde-klasse-wagen, werd gedeeltelyk inge
drukt en toen bleef de machine steken.
In den dichten mist steeg toen een ge
kerm op, dat, volgens hen, die het hoorden,
vreeselyk moet zyn geweest. DooJen en ver
minkten rolden langs den spoordyk omlaag
en bleven daar liggen, totdat hulp opdaagde.
De reizigers, die ongedeerd gebleven waren
en die eerst nog volstrekt niet beseften hoe
groot de ramp was, oie had plaats gehad,
waren, toen ze tot die ontdekking kwamen,
te veel van streek om onmiddellyk flink te
kunnen handelen. De eerste, die tot zichzelf
kwam, was de heer L. M. Son, candidaat-
tandarts, die op weg was naar Utrecht om
examen te doen. Maar de beste hulp werd
verleend door den heer D. Bakker, burge
meester van Kapelle, die juist op den weg
laDgs den spoordyk liep, toen de botsing
plaats bad. Onder zyn leiding werden de
verminkte lichamen op de kussens uit de
niet-beschadigde rytuigen en later ook op
dekens, neergelegd en inmiddels naar Niau-
werkerk getelegrapheerd om een locomotief
met desnoods een enkelen goederenwagen,
om de gewonden te vervoeren.
Voorts werd geseind naar het ziekenhuis
te Rotterdam, om daar alles voor de ontvangst
der gekwetsten in gereedheid te maken en
om brancards te sturen naar het Maasstation.
Ontzettend was de aanblik van al die ODge-
lukkigen, die daar lagen, zonder eenige
afdoende hulp. Immers, in het eerste oogen-
blik waren er geen geneesheeren aanwezig
en al kwamen die ook vr(j spoedig, hoe wilde
men zooveel gekwetsten met uit den aard
der zaak slechts primitieve middelen, daar
in bet natte gras in den dichten mist, be-
hooriyk verbindenI
Achtereenvolgens kwamen aan de doctoren
W. Berghegen en J. v. d. Wissel, uit Kapelle,
W. M. Blom, uit Krimpen, J. C. Bom, uit
Nieuwerkerk en J. Rutgers, uit Rotterdam.
Dr. Bom, de geneesheer van de Staatsspoor,
kwam met den hulptrein aan. Toen werden
de gewonden, het waren er vyftien, voor
zichtig in den trein gelegd; en daarna zett9
do trein zich langzaam in beweging naar bot
Maasstation te Rotterdam. In brancards en
de zwaarst gewonden op draagbaren, werden
zy naar 'het ziekenhuis aan den Coolsingel
gebracht, waarvoor zich een groote menigte
reeds had verzameld, die, van het ongeluk
gehoord hebbende, zich daarheen begeven
hadden. En onder die allen waren er ook velen,
die bloedverwanten of vrienden in den trein
hadden en die nu, angstig-gejaagd, wilden
weten of ook deze zich onder de gekwetsten
bevonden. Telkens als weer een baar aan
kwam, drongen bleek en ontdaan menschen
naar voren, gedreven door een folterende
ongerustheid. En als dan zekerheid was ge
kregen, óf gezichten die zich weer ontspanden
om by een volgende baar weer die zelfde
angstige uitdrukking aan te nemen, öf hart
verscheurende wanhoopskreten. In het zieken
huis bleek, dat van de vyftien gewonoen er
één onderweg was overleden, twee zóó zwaar
gewond waren, dat byna geen Loop meer is
op herstel, zes zeer ernstig waren gewond,
vier ernstig en twee minder ernstig. De
meeste verwondingen bestaan in enkelvoudige
of samengestelde beenbreuken; enkele in
schedelbreuken, terwyl ook eenigen ribben
gebroken hebben.
Op het terrein van de ramp had men in-
tusschen de dooden, vyf in getal, per roei
schuitje naar bet haarhuis te Kapelle gebracht,
terwyl nog een paai* personen, die niet ernstig
gewond waren, zich naar huD woningen had
den begeven, o a. de heeren W. J, Martino,
Nieuwe Binnenweg te Rotterdam, die een arm
gebroken had, en F. Mynlief, uit Krimpen a. d.
Lek, met een hakwonde. Voorts hadden velen
schrammen of builen opgeloopen.
H*t zwaarst is de familie Van Ham ge
troffen. De man en de vrouw waren beiden
ernstig gewond en toen zy uit den wagen
geslingerd waren, riep de moeder tusachen
het kermen door, telkens om haar beide
dochtertjes, die een eind verder op lagen
het eene, een meisje van elf jaar gewond,
maar niet ernstig, het andere acht jaar oud,
dood.
Allerlei droevige tooneelen werden er afge
speeld. Mejuffrouw J. M. Vürtheim, die met
den vader van haar aanstaande, den heer
A. J. Lelyveldt, naar Groningen reisde, zag,
terwyl zy zelf ernstig gewond was, den ouden
man in haar armen sterven; de heer M. Bo
gaerdt lag dood in het natte gras, naast een
zwaar gewonden vriend, met wien hy zou
gaan jagende zooevcn genoemde heer Mar-
tino hoorde zyn vriend J. F. Jansen hem
nog vragen of hy erg gewond was en zag
dienzelfden vriend tien minuten later sterven.
Later op den dag kwamen de officier van
justitie uit Rotterdam, mr. Mazel, en do
rechter-commissaris, baron v. d. Fels, die ter
plaatse een onderzoek iDstelden en proces
verbaal opmaakten, en de spoorweg-autoriteiten,
de heeren Huisinga, inspecteur van exploitatie,
Van Hoorn, sectie ingenieur, en Van Egmond,
inspecteur van tractie.
Uit het onderzoek bleek al aanstonds, dat
de machinist van den Vlissingschen trein wer-
keiyk geremd had. Deze, die er evenals het
overige machinepersoneel, zonder eenig let
sel is afgekomen, bestuurde dezen trein al
leen, wanneer trein 80 de aansluiting te
Vlissingen gemist had en was dan ook nog
niet aan den trein gewend, waarom bera een
„pilot" was toegevoegd, nl. den machinist
Oorschot. De stoker heet Driessen; hy is
oezelfde, die op den trein dienst dee), die in
Vlissingen in de wachtkamer van het station
reed.
De machine was nogal beschadigd en uit
de rails gesprongen; dit laatste was ook het
geval met den goederenwagen van den Vlis
singschen trein de onbeschadigde rytuigen
van de beide treinen waren echter alle in
het spoor gebleven en konden dus gom.ikke-
lyk worden verwyderd. Nadat ook de goede
renwagen gelicht was, bleef dus alleen de
locomotief 6taan, te midden van de ©ver-
blyfselen van den versplinterden waggon
eerste en tweede klasse. Stukken hout, kus
sens, bagagenetten, lampen, halve deuren,
alles lag door elkaar en daar tusscbendoor
koffertjes en taschjes, kleediDgstukken, een
geweer, platgedrukte hoeden, gebroken wan
delstokken en parapluie8, enz.
Heel den dag was noodig om de locomo
tief te lichten, waardoor de dienst tosschen
Rotterdam en Gouda over enkel spoor moest
geschieden; des nachts zou een trein wor
den gezonden om de overbiyfselen van den
gebroken wagen weg te halen.
Heden zou de weg weer geheel vry zyn.
Een Amsterdammer, die behoorde tot de
passagiers, welke gisterochtend vervoerd wer-
