N°. 12150
Dinsdag 3 October.
A*. 1899
i§eze gourant wordt dagelijks, met uitzondering
van gon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit uomiucr toestaat, uit TWEE
Bladen.
Eerste Blad.
JLeidens Ontzet.
W interdienst.
Leiden, 2 October.
LEIDSCE
DAGBLAD.
FBJ.JS DEZEB COUBAUTi
"Voor LeJden per 8 maanden. t.Hk
(Franco per post 1.40.
Afzonderlijke NommerB 0.0B.
FEUS DEB ADVERTENTEÊB i
Van 1-6 regeia I 05. Iedere regej meer O.J7J. - Groctem
letters oaar plaatsruimte - Voor het Incaaseerao bulten da *>«4
wordt f 0.05 berekend
Wegens Let 3-8ctober-feest zal mor
gen het „Leldsch Dagblad" des voor
middags te halftwaalf verschenen.
Advertentlën worden nlteriyk tot
des morgens tien eren aangenomen,
liet Bureel zal reeds te aeht oren
geopend zijn.
Bij dit nummer wordt den Abonné's
aangeboden het boekje met den
•winterdienst van sporen, trams en
booten.
Oflloiëele Kennisgovlngen.
Burgemeester en Wethoudere van Leiden,
Gez oa art. 8, lete aliaea, der Hinderwet;
Brongen bij deze ter algemeeno kennie, dat door
hen op heden vergnnniüg ie verleend aan D.
TESKE Jr. en rechtverkrijgenden tot hot uitbreiden
van de woldro^erij in het perceel Looieretraat No. 9,
door opriohting van een bewaarplaats van huiden
en woL
Bargemeeater en Wethouders voornoemd,
Leiden, F. WAS, Burgemeester.
23 Sept. 1899. VAN HEYST, Seoretaria.
De leeraren van het genootschap „Mathesis
Sclentiarum Genitrix" vereenigden zich Zater
dagsavond in de bestuurskamer, om hun
directeur den heer P. Dikshoorn aan den voor
avond van z\jn zilveren feestdag op gepaste
Wijze hun hulde te bieden.
Een commissie belastte zich om den jubilaris
binnen te leiden, waaraan voldaan werd.
De heer L. Vermaas sprak in een keurig-
nette rede den directeur toe en wees hem
op het zeldzame feest, thans gevierd. In korte,
doch scherpe trekken teekeude hy de kracht,
waarmede de heer Dikshoorn in die laatste
26 jaren is werkzaam geweest. HU wees op
den band, die directeur en leeraren bindt, op
den bezielenden en weldadigen invloed, zoo
fieilzaam voor den bloei van „Mathesis", en
éindigde met don jubilaris een passend geschenk
aan te bieden, zijnde een stoel, in antieken
styl bewerkt en voorzien van een zilveren
plaat met inscriptie.
Op hartelUkeD, vriendeiyken toon bedankte
de jubilaris den spreker en de overige leeraren
voor deze welgekozen en welgemeende woorden
en voor het cadeau.
Nog menig hartelijk woord, nog verscheidene
genoeglUke gesprekken volgden, alle getuigenis
afleggende van de achting en waardeering,
waarop de heer Dikshoorn aanspraak mag
maken bü het onderwijzend personeel van
„M. S. G."
Dit was dus Zaterdag-avond reeds. Doch
de Zondag, de eigenlijke feestdag, brak aan. Hoe
somber het er daarbuiten ook uitzag, in de
woning van den heer Dikshoorn straalde de
zon van geluk en tevredenheid, vriendelykheid
en hartelijkheid. Dat getuigden de vlaggen,
die uit de woningen van buren wapperden,
dat getuigden de honderden visitekaartj-s,
briefkaarten, brieven en telegrammen. Dat
getuigden tevens de talloos vele bloemstukken
van particulieren en corporaties, met elkaar
in geur en kleur om den voorrang dingende.
En te midden van deze zee van schriftelijke
en bloemrijke betuigingen van sympathie, de
persoonlijke felicitaties van burgemeester,
professoren, leeraren, hoofden van scholen,
onderwijzers, familieleden, vrienden en ver-
Wanten.
Te één uur werd de jubilaris door een
deputatie uit de leerlingen verwelkomd in
het „Nut". By monde van den heer N. J.
Êenbeek, voorzittor van deze deputatie, hartelyk
toegesproken en gelukgewenscht, werd hem
in het bijzijQ van echtgenoote en kinderen
een prachtig antiek buffet aangeboden in
denzolfden stijl als de stoel van de leeraren.
Het aanbieden van het buffet ging vergezeld
van een album in rood marokijn leeren band,
bevattende, behalve een ponteekening, voor
stellende het gebouw, waarin de lessen van
het Genootschap gegeven worden, met de
noodige attributen, een prachtig gecalligra-
pheerde opdracht en naamlijst van de leerlin
gen-gevers.
Dat de jubilaris op de hem alleen eigen
hartelijke manier bedankte voor de verrassing
en blykon van achting en liefde, hom toege
dragen, spreekt vanzelf.
Te drie.uren kwam het bestuur van „M.S.G."
in pleno den jubilaris gelukwenschen. De
voorzitter, prof. dr. J. M. Van Bemmelen,
hield een keurige improvisatie. Hy wees op
de verdiensten van den heer Dikshoorn als
directeur. Hy wees op den goeden geest, de
weldadige inwerking op leeraren en leerlin
gen, hoe onder Dikahoorn's leiding „Mathesis"
steeds in bloei was toegenomen en thans
wellicht haar culminatiepunt bereikt had. Dat
dit culmineeren samenviel met het 25-jarig
jubilé, was opmerkelijk en niet genoeg te
waardeeren.
Hem te wijzen op den ingeslagen weg
voort te gaan en immer zyn krachten te
biyven besteden aan het welzijn van de
schoone inrichting was overbodig.
Niet alleen toch was hem de leiding en
regeling van het onderwys opgedragen, neen,
een belangrijk deel der administratie had by
tevens voor zyn rekening. Hy zorgde steeds,
dat inkomsten en uitgaven van het eene aan
het andere jaar sloten, en dus ook daarin had
spreker niet anders dan te roemen den yver
en de nauwgezetheid van den jubilaris.
Het bestuur bad dan ook besloten de uit
gesproken gelukwenschen met een stoffeiyk
biyk van belangstelling te doen samen gaan.
De penniogmeeeter, dr. L. H. Siertsema, bood
dit vervolgens aan.
Een menigte mondelinge en schrifteiyke
felicitaties volgde nu van verschillende kanten,
o. a. ook een zeer vereerend schryven van oe
Commissie van Toezicht op het Middelbaar
Onderwys te dezer plaatse.
Hedenavond zullen de oud-leerlingen in
„Zomerzorg" hun voormaligen directeur op
feestelyke wyze begroeten.
De navolgende missive is door onder
staande negen Raadsleden aan den gemeente
raad verzonden.
Leiden, 2 October 1899.
Ondergeteekeoden hebben de eer de vol
gende motie aan den gemeenteraad voor te
stellen
De Raad, overwegende, dat de plicht om
de belangen der gemeente naar vermogen te
behartigen zonder onderscheid, op burgers
van verschillende godsdienstige overtuiging en
politieke denkwyze rust; van oordeel, dat het
niet billyk is, dat schier zonder uitzondering
personen van ééa bepaalde richting worden
gekozen, om toezicht te houden op allerlei
gemeenteiyke instellingen, noodigt Burg. en
Weths. uit, om in dezen hun invloed aan te
wenden, opdat by voorkomende gelegenheden,
de voordrachten of aanbevelingen van door
den Raad te benoemen personen, minder
eenzydig zullen worden opgesteld.
Toelichting.
Ondergeteekenden dienen hun verzoek in,
naar aanleiding van No. 3 der agenda van de
laatst gehouden Raadszitting benoeming
van een lid der Commissie voor de bewaar
scholen.
Tegen de aanbeveling zelve bestond by
ondergeteekenden geen bezwaar, en zy hebben
er zich dan ook stipt aan gehouden.
De eerste gelegenheid echter, dat ter ver-
„vulling eener opengevallen plaats, een voor
bracht of aanbeveling van personen den Raad
werd aangeboden, wenschten zy aan te grypen,
om van hun zienswyze in dez^n te doen
blykeo, en tevens om daarover het oordeel
van den Raad te vrageD.
De motie zelve vereischt nauwelyks eenige
nadere verklaring of toelichting.
Alle lieen van rechtschapen zin zyn het
immers eens, dat niet aan één fractie, welke
dan ook, met uitsluiting van andere richtingen,
het toezicht op de gemeentelyke instellingen
mag worden toevertrouwd.
Die inrichtingen zyn ten bate van het alge
meen gesticht en zy worden door de penningen
van alle belastingbetalende ingezetenon in
stand gehouden; niets duideiyker derhalve,
dan dat het toezicht op de gemeentelyke instel
lingen in overeenstemming moet zyn met
baar oorsprong, aard en doel.
Nu valt niet te OQtkennen, dat In Lei Jen
de eisch van recht en billijkheid op dit stuk
al te vaak is uit het oog verloren.
Immers de samenstelling van byna alle
commission van toezicht op gemeentelyko
instellingen is bepaald eenzydig en niet in
overeenstemming met den werkeiyken stand
van zaken.
Het mag onneodig heeten hierby te ver
zekeren, dat de bekwaamheid, yver en gosde
trouw der leden van welke commissie ook,
by ondergeteekenden aan geen twyfel onder
hevig zyn.
Er zyn echter mannen van kunde en recht
schapenheid onder alle richtingen der burgery;
ook deze burgers zyn bevoegd om over ge
meentelyke iastc-llingen een werkdadig toe
zicht uit te oefenen.
Ongetwyfeld zal hun medewerking voor
onze gemeente, in moer dan één opzicht ten
zegen zyn.
(Was get.) P. J. Van Hoeken.
Eerstens.
Van Kempen.
Per a.
J. P. Driessbn.
A. J. Van Hoeken.
Den Houteb.
De Lange.
Aalberse.
Nog moet vermeld worden, dat in de
vergadering van de afdeeling Leiden en Om
atreken van den Nederlandschen Protestanten
bond besloten is, om op de a. s. Algemeene
Verga.ering Leiden voor te stellen als plaats,
waar de volgende jaarvergadering zal worden
gehouden.
Tot heden zyn by het Leidsche Studenten
corps ingeschreven 75 novitii, waarvan by
de faculteit der rechten 44; medicynen 22,
letteren 3, godgeleerdheid 2 en wis- en natuur
kunde 4.
Beroepen is by de Ned.-Horv. Gemeente
te Hekelingen (toez.) de heor E. Van den
Broek, cand. te Leiden.
De heer J. De Best, alhier, staat No. 1
op het drietal voor tweeden onderwyzer aan
een openb. lagere scbool 2de klasse te Am
sterdam.
Aan het postkantoor Leiden en de daar
onder ressorteerende hulpkantoren werd gedu
rende het 3de kwartaal ingelegd 143,282.27
terugbetaald 120,278.775. Het laatste, door
dat kantoor uitgegeven, boekje draagt het
nummer 16968.
De commissie voor de herziening van
de belastbare opbrengst der gobouwde eigen
dommen in het schattingsdistrict Leiden
zal deze week haar werkzaamheden in de
gemeente Valkenburg aanvangen.
Beroepen is by de Ned.-Herv. Gem. te
Kage en Abbenes, de heer C. Heemskerk,
cand. te Ter-Aar.
Door B. en Ws. is by den Rotterdamachen
gemeenteraad een voorstel ingediend, om thans
definitief te besluiten tot den aanleg van de
Schiebaven on tot voltooiiDg van den mond
der Maashaven.
Do kosten voor de Schiebaven, waarvan
de noordelyke oever 700 en de zuidelyke
450 M. gedacht is en welke haven een opper
vlakte zal beslaan van 7 l/a hectare, worden
geraamd op 500,000 en die van de vol
tooiing van den mond van de Maashaven op
225,000, beide te dekken uit geldlseDiog.
De installatie van den nieuwbenoemden
burgemeester van Arnhem, don heer E. C.
Sweerts de Landas "Wyborgh, zal plaats
hebben in een buitengewone Raadsvergade
ring, vermoedelyk te houden Dinsdag 17
October, des namiddags te 3 uren.
De Haagsche briefschryver van de
„N. Gr. Ct." scbryft:
„Onze hoofdcommissaris van politie, de
heer Van Schermbeek, heeft, geiyk reeds
gemeld, zijn eervol ontslag aangevraagd. Ge
heel onverwacht is dit niet. De geschokte
gezondheid van den heer v. S., gevoegd by
de minder aangename verboudiog tot onzen
burgemeester, die hem, vooral sedert de be
kende gebeurtenissen by de Inhuldigings
feesten, toen hy totaal werd geïgnoreerd,
zelden of nooit meer ontmoet en alle zaken
schrifteiyk en langs omwegen met hem be
handelt, hebben reeds lang doen voorzien, dat
de hoofdcommissaris zou aftreden. Men zegt,
dat de gemeente-ambtenaar, die by de feesten
door den burgemeester in de attributen van
den hoofdcommissaris werd gesteld, de hoofd
commies jhr. Roëll, of de oud-cemmandant
van de Haagsche brandweer, de ex-majoor
De Wys van het Indische leger, beBtemd zyn
om den heer Van Schermbeek op te volgen.
Voor de drie commissarissen van politie, die
wy hebben, zou dat eeQ minder aangename
gewaarwording kunnen wettigen, maar hun
kans schynt in elk geval zeer gerisg te zyn."
By de Indische begrooting heeft de
minister van koloniën weder bet jaarlyksche
subsidie van 12,000 aan de gemeoDte Delft
voor de kosten van de Indische Instelling
voorgesteld, terwyl de minister ten vorigen
jare op een verzoek tot subsidie-verhooging
de toezegging had gegevon, dat by het ont
werpen der begrooling voor 1900 zou worden
nagegaan, of aan het verzoek voldaan zou
kunnen worden.
Burg. en Weths. van Delft hebben zich met
een adres tot de Tweede Kamer gewend,
waarin zy hun teleurstelling er over uit
spreken, dat de minister niet heeft kunnen
besluiten om oaast de strikte uitvoering der
contractueele bepalingen ook in aanmerking
te nemen de verandering, die sedert in de
omstandigheden is gekomen.
Zy wyzen op het feit, dat voor den met
1 Sept. aangevangen cursus slechts één
candiJaat is ingeschreven, terwyl in het geheel
thans slechts 37 studenten de lessen zullen
volgen. Tegenover een totaal-ontvangst van
17,940 staat nu een totaal-uitgaaf voor de
gemeente van ƒ35,430, zoo jat de Instelling,
ongerekend nog enkele andere onkosten, voor
de gemeente een nadeelig slot oplevert van
17,490.
Waar nu de minister her'aaaldeiyk openiyk
zyn afkeuring hoeft uitgesproken over de
tegenwoordig gevolgde methode van opleiding
der ambtenaren, waaraan voornamelyk de
achteruitgang der Inoische Instelling is te
wyten, vertrouwen Burg. en Weths. van Delft,
dat de Kamer een middel zal wettn te vinden
om te verhoeden, dat de gemeente Delft het
slachtoffer worde van geheel buiten haar
toedoen noodig geoordeelde regeeringsmaat-
regelen.
Door B. en Ws. te Rotterdam is thans
praeadvies uitgebracht op de verzoeken om
in de bestekken van gemeentelyke werken
bepaliDgen te stellen betrekkeiyk het loon
en den arbeidsduur der werklieJen. Ofschoon
deze quaestie ruim 7 jaar geleden werd op
geworpen, zouden B. en Ws. liever nog aan
uitstel de voorkeur gegeven hobben, overtuigd
als zy zyo, dat, naarmate de werking der
gewenschte maatregelen elders langer zal
kunnen zyn gadegeslagen, ook do werklieden
tot het inzicht zullen komen van het teden-
keiyke er van en dat alzoo na al hetgeen
over deze leuze van den dag reeds is gesproken
en geschreven, daar ter stede een weinig vrucht
bare wrijving zou kunnen worden vermeden.
Na hun zienswijze over de in de adressen
gestolde elschen breedvoerig te hebben toe
gelicht, en waarin zy duideiyk hebben doen
uitkomen, dat zy in de inwilliging van het
geen adressanten ten opzichte van het loon
vragen een bron van gevaar zien, waarom
zy mltsdi.n ontraden aan dit verzoek'gevolg
te geven erkennen B. en Ws. toch de
wenschelykheid van in de bestekken in het
belang der werklieden meerdere bepalingen
voor te 8chryven dan tot dusver het geval is.
Naast verplichte loonstaten zouden die be
palingen moeten omvatten de verhouding van
het loon voor Zondags- en nachtelyken arbeid
tot het gewone loon en waarborg, dat by
plotselinge staking van het werk to:h eenig
loon wordt uitbetaald, en eindelyk een aantal
bindende voorschriften ter verzekering van
de veiligheid en de hygiënische belangen van
de op het werk dienstdoende werklieden.
Een lyst van zu'ko bepalingen, als B. en Ws.
wenscheiyk voorkomen, is aan de stukken
toegevoegd en aan den Raad overgelegd.
By beschikking van den minister van
binnenlandsche zaken is, voor het tydvak van
1 October tot en met 31 December 1899,
benoemd tot assistent voor de scheikunde
aan de ryksuniversitoit te Groningen dr. B.
R. De Bruyn.
Door mevr. de wed. A. Craandyk, geb.
S. C. Prins, overleden te Amsterdam, is o. a.
vermaakt aan de Synodale Weduwcnbeurs
ƒ3000; het fonds voor noodiydende kerken
en personen 2000 en aan het fonds ter
tegemoetkoming in de schraalste predikants
traktementen 2000; alles vry van successie
rechten.
Zaterdagmiddag te één uur vertrok van
Den Haag de koninklyke extra trtin der
Staatsspoor, waarmede Hare Majesteiten de
Koninginnon naar Het Loo terugkeerden met
de dames en heoren van den dienst: baronesse
Van Ittersum, jonkvrouwe Van de Poll, baro
nesse Sloot van Marxveld, baronesse De
Constant Rebecque, kamorheer jbr. Pabst
van Bingeréen, adjudant jhr. Van der Staal,
particulier secretaris van H. Morvonnance-
officier graaf Da Monceau en kamerheer jbr.
Van Tets, dienstdoande by H. M. de Koningin-
Moedor.
Tot het doen van uitgeleide waren alleen
in het station aanwezig de Gouverneur der
rvsiientie generaal Van Pommeren en de
burgemeester baron Van Harinxma thoe
Slooten, met wie H. M. de Koningin zich,
nadat zy het ealonrytuig had bestegen, onder
hield tot aan het vertrek van den trein.
H. M. de Koningin droeg een grys wandel
toilet mot donker hoedje; de Koningin-Moeder
was in het zwart gekleed.
Zoowel by het vertrek van het Paleis als
by aankomst aan het station vonden Hare
Majesteiten velen, die Haar met hoerakreten
een harteiyken groet brachten.
De speciale trein stond onder directie van
de heeren J. L. Hulsinga, inspecteur van het
vervoer, en G. Van Egmond, inspecteur van
tractie.
Des middags te 3 u. 12 m. kwam de koniok-
lyke trein aan het station van het paleis Het
Loo aan. Niettegenstaande den regen, waren
talryke belangstellenden aanwezig om H.H.
M.M. te begroeten, dia door den burgemeester
van Apeldoorn en door de aldaar aanwezige
hofbeambten werJen verwelkomd en in ge
sloten rytuigen naar het Paleis reden waar
terstond daarop de konir.klyke standaar go
heschen werd.
A. s. Dinsdag des middags te 12 uren zal
H. M. de Koningin-Moeder een kort bezoek
aan Soestcyk brengen.
Rosier Faassen is ter verpleging opge
nomen in een ziekenhuis voor zenuwlijders
te Scheveningen.
Ds. T. G. M. Rappard, van Waard er
vertrokken, heeft gisteren, na des voorm. te
halftien te zyn bevestigd, te Mynsheerecta: d
zyn intreerede des nam. gehouden.
Tot secretaris-penningmeester van den
polder en het waterschap Willeskop is be
noemd de heer R. Van Beuzekom, te Benschop.
De in de Troonrede toegezegde ontwer
pen van wet op de bevordering, de non-acti
viteit en het ontslag van officieren en op de
pensionneering van officieren, onderofficieren
en mindere militairen, zoowel van de zee
als van de landmacht, zyn by den Raad van
State aanhangig gemaakt.
Zondag herdacht de gemeentebode J.
Van den Arend, te Oud-Krallugeo, gemeente
Rotterdam, dat hy 50 jaar die betrekking
waarnam. Gedurende 47 jaar was bjj vóór de
annexatie met Rotterdam reeds als zoodanig
in functie en tevens Irievengaarder, en nog
steeds vervult hy met grooten yver zyn
betrekking. Gedurende 50 jaar is hy ook bode
van den polder Kralmgen. Verschillende stof
felijke biyken vielen den jubilaris ten deel,
o. a. by monde van den burgemeester, by
wien do jubilaris Zaterdag ten Raadhuize
ontboden werd, van het gemeentebestuur.
Voorts kwamen Zond3g ten Raadhuize te Oud-
Kralingen, alwaar de jubilaris woont, de schout
en heemraden, by moQdo van den heer Lam
bert, en een commissie uit de Kralingsche
ingezetenen, by monde van den heer Giooleo,
den jubilaris gelukwenschen en stoffeiyko
huldeblijken aanoiedeo. Dat der ingezetenen
was vergezeld van een album met de namen
der gevers.
Het stoomschip „Burgemeester Den Tex",
van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 1 Oct.
te Southampton; de „KöDig", vanOost-Afrika
naar Rotterdam en Hamburg, arriveerde 29
Sept. te Marseille; de „Prins Willem I" ver
trok 1 Oct. van Amsterdam naar Suriname;
de „Werkendam", van Rotterdam naar Niouw-
York, vertrok 1 Oct. van Boulogne sur-Mer.
Hazerswoudo. Toen Zaterdagmiddag de
voerman L. Blonk met zyn wagen vol pas
sagiers naar het dorp terugkeerde, raakte by
het afryden van de brug, ter hoogte van bet
gesticht Meerburg, het lemoen los, zoodat het
rytuig, tot aller schrik, gsdurende eenige
oogenblikken met zeer gevaarlijke slingeringen
over den bresden weg voortging.
De krasse zeventiger, die de teugels steeds
goed bleef vasthouden, sprong eindelyk van
den bok, liet zich een eindweegs voortslepen
en bracht door zyn tegenwoordigheid van
geest, zonder dat er persoonlyko ongelukken
plaats grepeD, het paard en den wagen tot
stilstaan. Na een kort oponthoud kon men
de reis voortzetten.
De Christelyke joDgelingsvoreeDiglng
„Pred. XII vers la" hoopt, evenals het vorige
jaar, woaer een ree ks van lezingen te houden
in het gebouw „Salvatori". Eenige predikanten
hebben hun medewerking bereiji toegezegd
en den 28sten October zullen wo reeds het
genoogen kunnen smaken den bekenden ds.
Hoedemaker te hooren over het onderworp:
„Het onveranderiyke in de wet van Mozes".
Ieder, die zich verblijdt, dat de gemeente nu
in het bezit is van zoo'n keurignet en doel
matig lokaal als „Salvatori", rekene het zich
tot een plicht, door zyn tegenwoordigheid by
die lezingen tegen een matig entrée, de
joDgeling8vereenigiDg in haar streven tot het
aanbrengen van kennis en de bevordering
van het geesteiyk leven te steunen.
Leiderdorp# De schouw over de slooten,
enz., in den polder Achtboven, xal worden
gehouden op 5 October a. s.
Blykens den ten behoeve van de aan
staande volkstelling opgemaakten staat zyn
in deze gemeente 428 huizen, nL in Zylwyk
60, de Waard 7, Kerkwyk 152, Doeawyk 137
en Achthovenerwyk 72.
Het vermoedelyk aantal inwoners is 1921»