N°. 12111 "Vrij(laa: X® Augustus. A0. 1899 <§eze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Leiden, 17 Augustus. Feuilleton. In liet duin bedolven. •u LEIDSCH PRIJS DEZER COTJBAHT» Voor Lolden per 8 maanden, «•atiiüiti 1.10. Franco per post aan** 1.40. Afzonderlijke Nommers 0.05. PRUS DER A-DVKRTKNTF KWi •6 rogels f 1.06. Iedere regel moer f 0.174. Grootero Van 1 letters naar plaatsruimte wordt f 0.06 berekend Voor hot incasseeren buiten de stad orilciëel© Konnlsjjeylngen» Vl1sl»g rerklezlog van leden van de Kamers van Arbeid te Lelden. Burgemeester en Wethouders van Leiden bren gen ter algemeene kennis, dat afschriften van do Srocessen-verbaal, vermeldende den uitslag der op en löden Augustus 1899 gehouden stemming ter verkiezing van 4 leden patroons van de Kamer van Arbeid voor do Drukkersbedrrjven, 3 leden patroons en 2 leden werklieden van de Kamer van Arbeid voor de Textielnijverheid en 4 leden Satroons van de Kamer van Arbeid voor de Voe- ings- en Genotmiddelen, zijn aangeplakt en voor een ieder ter gemeente-secretarie ter inzage zijn nedergelegd. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Leiden, H. C. JUTA, Weth.-lo.-Burg. 16 Aug. 1899. VAN BEYST, Secretaris. Wy vestigen nogmaals de aandacht onzer lezers er op, dat de tentoonstelling ran Japan- sche kunst alhier ook Zondag den 20sten Augustus van 14 uren zal geopend zijn. ftaar wjj vernemen, is de directeur van 's Ryks Ethnograpbisch Museum dan tevens bereid aan buiten Leiden wonende belangstellenden, desgewenscht, nadere inlichtingen aangaande enkele der tentoongestelde voorwerpen te ver strekken. In de gisteravond gehouden vergadering /an de R.-K. Kiesvereeniging werd gesteld iot candidaat voor het lidmaatschap van den Raad in het derde district, met overgroots me.rderheid van stemmen, mr. P. J. M. Aalberse. Verder werd besloten de candidatuur van den heer J. De Lange (a.-r.) te steunen. Gelijk men weet, hebben de anti-revolu- tionnairen beloofd dit wederkeerig den can didaat der roomsch-katholieken te doen. Prof. dr. W. Koster Gzn., uit Leiden, heeft in het „Zeitschrift für Augenheilkunde" een artiktl geschreven over de ontwikkeling fler ophtbalmologie van Nederland. Het artlkèl |b versierd met een zeer mooie reproductie Van bet portret van Boerhaave uit de Senaats kamer der Leidsche universiteit. Geslaagd is voor bet examen Engelsche taal (M. O.) mej. E. J. Resink, te Hillegom. Zjjn we wèl i gelicht, en we hebben alle reden dit te gelooven, dan bestaat bU een nieuwbenoemden directeur van het Gym nasium te Katwijk a/d. RUn het voornemen a>n die inrichting een Handelsschool te ver binden in den geest van de gemeentelijke Handelsschool met 5 jarigen cursus in het Huis met zeven Hoofden te Amsterdam. (Rb) Aan het diner, Dinsdag door den groot hertog van Saksen ter eere van de te Schevenin gen vertoevende er'groothertogin van Baden gegeven, werd, behalve door do Duitsche legatie, ook deelgenomen door luitenant-generaal graaf Dumonciau, chef van Hr. Ms. Militair Huis, on eenige in de badplaats vertoevende aan zienlijke vreemdelingen. Aan de Kamer van Koophandel te 's-Gra- venbaga zijn brieven gericht door de onderafd. Scheveningen van de „Maatsch tot bevorde ring der Ned. Visschery" en door de Per manente Commissie uit de reederij aldaar, om dank te zeggen voor den steun, door de Kamer aan de Havenzaak verleend. De Per manente Commi83ie brengt dien dank, ©'er tuigd als zjj is van oen krachtige meiewer king ter bereiking van dat voor Scheveningen onmisbaar watrrwerk. Da eerstbedoelde missive zegt: „Met raad en daad steeds gereed deze voor Scheveningen zoo gewichtige zaak te steunen, komt de K. v. K. een groot aandeel toe in de behaalde overwinning". H. M. de Koningin-Moeder keerde m t gevolg, bestaande uit freule Yan Ittersum en jbr. Van Weede, in een salonrijtuig, deel uitmakende van den gewonen trein via Rheine en Deventer, van haar bezoek aan den prins en de prinses van Bentheim, te Apeldoorn terug. H. M. de Koningin was met gevolg, de freules Rengers en Van Hardenbroek en den heer Zegers Veeckens, van Het Loo gekomen om de Koningin-Moeder te verwel komen. Dr. Hofstede de Groot heeft in het Museum te Colmar een tot biertoe onbekendo Rem brandt ontdekt (een oude vrouw). Het doek wordt thans te Berlijn schoongemaakt. Vad.) De heer J. Yan 't Lindenhout schrijft o. m. in „Het Oosten": De drie weesjongens, die weggeloopen zijn, Johannes Jakobus Yan Nus, Andries De Jong en Lambertus Kwakkel, zijn weder terecht. We danken allen, die ons behulpzaam waren in deze zaak. Onder vriendelijke dankbetuiging aan hen, die ons hun gaven toezonden, en aan hen, die gaven voor den gedenksteen op het graf van wijlen E. Gerdes verzamelden, berichten wi), dat in het laatst van September maat regelen genomen zullen worden tot uitvoering der plannen in deze zaak. Inmiddels blijft tot 15 September de ge legenheid open, om bijdragen voor dit doel te zenden aan het adres van den heer Van 't Lindenhout, te Neerbosch. Er wordt niet zoozeer om grooto gaven als wel om veler deelneming gevraagd. Lijsten tot het verzenden van bijdragen worden op aanvrage gaarne toegezonden. De heer A. Plate, voorzitter van de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Rotterdam, begaf zich overeenkomstig den wensch van H. M. heden gedurende 2 a 3 dagen naar Het Loo, om H. M. op de hoogte te stellen van de havenwerken, den handel en de scheepvaart, in verband met het bezoek van H. M. de Koningin in September a. 8. aan Rotterdam, hetwelk hoofdzakelyk de havenwerken zal geiden. Bij het Staatsexamen tot toelating aan de universiteit zijn toegelaten voor de facul teiten der godgeleerdheid, enz. de heeren E. M. M. Hamer, J. Spinoza Oatella Jessurun, G. De Lange, S. Tromp de Ruiter. Voor de faculteiten der geneeskunde, ens. de heer J. B. Hubrecht. Uit Indiö is het bericht ontvangen van het overlyden van den adelborst lste klasse S. Gratama, in het hospitaal te Pentab Perak (Atjeh), op den 4den Augustus jl. Naar wij vernemen, zullen door den minister van marine maatregelen genomen worden om in het incompleet aan machinisten te voorzien, o. a. door voor het volgend leer jaar 1900/1901 voor toelating tot de machinis- ten-opleiding belangrijk meer plaatsen open ts st-.llen. (D.) Het comité, dat de feesten, deze week g geven bij gelegenheid van het 25 jarig bestian van het Amstexdamsche brandweer corps, geregeld had, had gisteravond den commandant en zyn officieren uitgenoodigd tot een feestmaaltyd in het „Hotel Amsterdam" in de Kalverstraat. Het comité toonde, dat het op waardige wyze zyn gasten wist te ontvangen. Menig hartelyk woord werd gesproken menig woord getuigde van wa^rdeering onder ling en naar buiten. Het feest der brandweer is op aangename wyze besloten en het feest comité verdient inderdaad een woord van hulde voor de wUze, waarop het zyn taak opvatte. Gisteravoni werd te Dordrecht in het gebouw „Kunstmin" een groote, goed bezochte meeting gehouden om sympathie te betuigen voor de Transvaalsche zaak. Verschillende sprekers, o. a. dr. De Yisser, uit Amsterdam, voerden het woord. Door het geestdriftig publiek werden twee moties aangenomen, die gezonden zullen worden aan het volk van Transvaal en Oranje-Vcüstaat. Do werving voor het corps mariniers zal eerlang tydelyk worden gesloten. De minister van oorlog heeft ter kennis van de landmacht gebracht, dat lo. de detacheering van cadetten by de corp sen van het leger dit jaar zal eindigen: a. voor de cadetten, gedetacheerd by andere dan de hieronder genoemde corpsen op 15 September a. b.; b. voor de cadetten, gedetacheerd by het 2de, het 3de en het 6de reg. infanterie en het 3de reg. veld-artillerie, op 16 September a.s; c. voor de cadetten, gedetacheerd by het lste en het 8ste reg. infantorie, op 20 Sep tember a. s. en 2o. de by lo. sub a en b bedoelde cadetten op 16 September en de by lo. sub c bedoelde cadetten op 21 September de corpsen zullen verlaten, waarby zy zyn gedetacheerd geweest. Het stoomschip „Maasdam" arriveerde 16 Aug. van Nieuw-York te Rotterdam; de „Merapi", van Batavia naar Rotterdam, ver trok 16 Aug. van Marseille; de „Oengaran", van Rotterdam naar Java, vertrok 16 Aug. van Southampton; de „Soembing" vertrok 16 Aug. van Batavia naar Rotterdam; de „Gedé", van Rotterdam naar Batavia, vertrok 16 Aug. van Suez. Alfen. In het hotel „St.-Joris" vergader den gisteravond de leden der Wilhelmiaa- vereeniging. Den leden werd door den voor zitter een barteiyk welkom toegeroepen, waarna werd medegedeeld, dat de jeugdige vereeniging reeds 60 donateurs en 300 leden telt. Een voorloopig program, in verband met de beschikbar© gelden, was reeds ontworpen en werd aan d© goedkeuring der vergadering onderworpen. Het voorstel, aan de kerkbesturen te ver- zo ken om den 31sten Aug. een godsaiansii^ wyiïng te geven, punt 1 van het program, w-.-rJ met algemeene stem uen gos"gevonden. Vervolgens werd te 1-ten in d6n miicag van 31 Aug. een ringrydery te houden, waar aan door paren uit de omiiggecdo gemeent n kan worden deelgenomen. Ook zullen volksspelen gegeven worden voor ingezetenen der gemeente Alfen, een •n ander door muziek opgeluisterd. Na afloop van ringrydery en volksspelen, die in ieder geval voor de donker invalt moeten zyn geëindigd, zullen de pryzen wor den uitgereikt met muziek op een nader te bepal-n plaats. Aarlandcrvoon. Gistermorgen om negen uren had de uitgeschreven veulen-keuring plaats vanwege de vereeniging tot verbetering van het paardenras te Alfen. 26 veulens, in dit jaar geboren, en alle afstammelingen van Rubico, in eigendom aan voornoemde ver eeniging toebehoorende, waren opgekomen. De pryzen werden uitgereikt als volgt: lste prys N. Plomp, Nieuwkoop, zw. hengst, 2de prys M. Bruinis, Alfen, br. hengat, 3de prys J. W. Clant, Alfen, zw. hengst, 4 ie prys M. C. Piek, Oudshoorn, bruine hengst. Bestuurs- pryzen wc-rden toegekend aan J. De Jong, Aarlanderveen, br. bles-hengst, en Straathof, te Zevenhoven, br. merrie. De jury bestond uit de heeren C. Oujyk, te Waddingsveen, A. C. Van den Akker, te Hazerswoude, en J. Van Gulpen, te Spaarndam. Leiderdorp. Het bestuur van den Acht- hovenerpolder maakt bekend, dat de schouw over de molenwatering zal worden gedreven op 30 Augustus a. s. Oudshoorn. Door het gemeentebestuur zyn vastgesteld de kiezerslysten voor de Kamer van Arbeid en ter secretarie ter inzage gelegd. Bezwaren kunnen binnen 14 dagen by Ged. Staten worden ingebracht. Gedurende de afgeloopen maand zyn ter gemeente secretarie 5 gevallen van mondden klauwzeer aangegeven. Zoeterwoude. Aan den milicien A. Molen kamp der lichting 1899 dezer gemeente is, behoudens bevoegdheid tot wedtroproeping voor den 21sten Dec. a. s., een paspoort uitge reikt, uithoofde hy, ten gevolge van de nadere iniyving van een ander milicien, boven het contingent zyner gemeente dient. De besmetteiyke ziekte, febris typhoïdea, in het huis, staande aan den Ryndyk en bewoond door C. v. d. Linden, is geweken verklaard. Vit de „Staatscourant," Kon. besluiten. Benoemd voor 1 jaar tot leeraar der Rijks H. B.-S. te Sappemeer, dr. J. T. Hoekstra, tydelijk leeraar te Middelburg; voor 1 jaar, dr. Van dor Laan, tijdelijk leeraar aan do hoogere burgerschool en gymnasium te Maastricht; tot onderwijzer aan de Rijkskweekschool voor onderwijzers te Nijmegen, O. G. Tromp, aldaar; tot burgemeester van Benschop, Hoenkoop en Pols broek, K. Van Beusekom, secretaris dier gemeente; van Willeskop, J. F. B. Van Hasselt, burgemeester van Montfoort. Goedgekeurd, dat aan F. W. Everts, burge meester der gemeente Watergraafsmeer, op zijn verzoek, eervol ontslag is verleend als secretaris dier gemeente. Voor het tijdvak van 1 Juli tot, en met 31 Augus tus 1899, ter ondersteuning in zijn studiën» van Rijkswege een beur9 verleend aan A. Spahr van der Hoek, student in de faculteit der geneeskunde bij de Rijks-universiteit te Groningen. De officier van gez. der 2de klasse dr. II. W. Boele, van het personeel van den geneeskundigen dieist der landmacht, metiDgangvan 1 September 1899, op zijne aanvrage, op non activiteit gesteld, zonder bezwaar der schatkist en voor den tijd van óón jaar. Do gewone audiëntie van de ministers van binneDlandsche zaken, linanciëo, oorlogen koloniën zal deze week niet plaats hebben. Examens. De minister van binncnlandsche zaken brengt ter kennis van belanghebbenden, dat de examens ter verkrijging van akten van bekwaamheid voor het middelbaar onderwijs (met uitzondering van die voor het hand- en rechtlijnig teekenen, de gymnastiek, de Engelsche en de Hoogduitsche taal, de landbouwkunde, don tuiubouw en do bout teelt) en die voor het lager onderwijs in de wis kunde, bedoeld in art. 65 der wot op het lager ooderwijs, dit jaar iD de maandon November en December zullen worden gehouden. Zij, die zich aan deze examens wenscbeo te onderwerpen, moeten zich vóór 10 September e.k. bij het Departement van Binnenlanascho Zaken aanmelden bij schrijven op ongezegeld papier, daarbij nauwkeurig en duidelijk opgevende naam, voornamen (voluit geschreven), woonplaats, adres en de begeerde akte, met aanwijzing tevens van letter en nummer der programma's, vastgesteld bij Koninklijke besluiten van 2 Februari 13CH (Staats blad No. 8). 11 October 1869 (Staatsblad No. 156) en 14 October 1884 (Staatsblad No. 216). Bij de aanmelding voor het examen middelbaar onderwijs in do F'ranscbe taal behoort to worden overgelegd do reeds verkregen akte van bekwaam heid, waaruit het recht op do bij do wet verleende vrijstelling van eenig doel van het onderzoek moet blijken. Bij de aanmelding voor het examen lager onder wijs in de wiskunde moet de akto van bekwaam heid worden overgelegd, waaruit de wettelijko bevoegdheid om aan liet examen deel te nemen moet blijken. Gemengd Nieuws Door de betrokkon polderbe- sturen ondor Haarlemmerliede en Haarlem is aan de heeren Anderheggen en Neumeyer vergunning verleend voor het leggen der trambanen over de waterloopen (Znider en Rottepolder) en door den polder (Zuider- en Romolenpolder^ oen en ander ten behoeve der electrische tram Amsterdam—Haarlem. Gisternamiddag was trein 34 van Rotterdam naar Amsterdam door de vele passagiers zoozeer in vertraging, dat by te Yogelenzang op verkeerd spoor werJ gebracht om den sneltrein van Rotterdam naarRlicine to laten passeeron. Met 20 minuten vertraging kwam men te Amsterdam aan en de aanslui ting in verschillende richtingen w rl gemist. Te Utrecht zyn Woensdag do drie slachtoffers van het noodlottig ongeval op Zaterdagavond onder veel L-lijkm van belangstelling ter aarde besteld. Do begrafenis had plaats uit het huis vaQ den beer B.f wiens dochter ook om het leven kwam. Een 15 tal bloemstukken waren op de drie lyk- wagens gelegd. Men schryffe uit Parmerend aan do „Tel." Door de afJeeling Beemster, Purmerend en Omstreken <sW Hollandsche Maatschappij van Landbouw is besloten de algemoeno ver gadering met de daaraan verbon-en tentoon stelling in 1900 te Purmerend te ioen houden. I. De Familieraad. Een nog droeviger landstreek dan de ver maarde Landes, die hun naam aan een der Fransche departementen gegeven hebben, is die der zandduinen, welke den Atlantischen Oceaan op de kusten van Frankryk omzoomen. Deze duinen vormen een strook van twee a drie uren gaans breedte; zy beginnen by Biarritz, loopen langs de Golf van Gascogne «n strekken zich in dit gedeelte des lands tot voorby La Rochelle uit. Verderop worden over een afstand onderbroken door de hooge kusten en granietrotsen van Bretagne en Normandiö, totdat zy, in het noorden weer opdoemende, zich verliezen in de lage streken van Bolgiö en Nederland. 1 In den tyd, dat de gebeurtenissen, welke ^y gaan beschryven, voorvielen, nl. in het midden der vorige eeuw, was men nog vry onbekend met de beschermende kracht, die van de beplantingen met bosch uitgaat, en de ongelukkige bewoners der kuststreek waren zonder verdediging aan de verwoestende macht der duinen blootgesteld. De landbouwer verbot zyn huis en erf slechts in de uiterste ooodzakolykheid; maar wanneer het zand tot xelfa do spits van de parochiekerk bedreigde, moest men wel zwichten. Dan zag men gansche gezinnen, met hun bescheiden have beladen, droevig het binnenland bereiken, dat ternauwernood minder awa en miader ellendig was dan de streek, die zy achterlieten. Aldus verlateD, verdween het dorp weldra onder het zand; nog een weinig tyds, en de toppen der hooge pijnboomen, welke vóór elk huis io de Landes geplant zyn, het kruis op den kerk toren, misschien een stuk muurwerk, dat hooger was dan de andere overblyfselen van gebouwen, staken nog boven de dikke zand laag uit; maar een stevige Westenwind voltooide het werk van verwoesting, en weldra leefde nog slechts de naam van deze zoo lang door de menschen bewoonde plaats in de herinnering van eenige ouden van dagen of in de fabelachtige sprookjes uit het hoekje van den haard. Zoodanig was op dit tydstip het lot, dat het kleine kasteel Castilhac bedreigde, hetwelk ongeveer aan het uiteinde der landtong, die zich tusschen den linkeroever der Gironde en den Oceaan uitstrekt, gelegen was. Het kasteel en zyn aanhoorigheden maakten een adellyk leengoed uit, dat aan een der oudste geslachten des lands toebehoorde. Eertyds bestonden do bezittingen van dit leengoed uit zeer vet weiland en vruchtbare landeryeD, en zoo de rijkdom der heeren van Castilhac niet volkomen aan hun buitensporige be weringen beantwoordde, zy konden ten minste vry goed van do opbrengst hunner land goederen leven. Maar sedert ongeveer twintig jaren hadden de duinen, in geduchte legers oprukkend, de landeryen der Gascognische edellieden overweldigd. Eerst hadden dezen langzamerhand het oude dennenwoud zien verdwynen, waarin hun vaderen op den wolf en het wilde zwyn gejaagd haddendaarna had een orkaan binnen enkele uren de weilanden die tot nu toe acht of tien kleine koeien, de twee dozynen magere schapen en het nog kleiner en magerder paard der burchtheeren voedden met zilte kruiden overdekt, ten gevolge waarvan men verderop, in de landete midden van distelen en struikeD, een schaarsch en onvoldoend voedsel voor hen had moeten zoeken; daardoor was de kudde tot op de helft verminderd. Er was evenwel nog niets verloreD, zoolang de hutten van boomstammen, die het ge hucht Castilhac uitmaakteD, hun bewoners nog konden beschutten. De boer in de Landes is zoo sober, hy weet zich zoo goed met weinig tevreden te stellen 1 Maar de ellendige hutten kregen ook hun beurt. In een 8tormachtigen nacht bedolf het zand ze byna voor de helft en de arme onderhoorigen zagen zich genoodzaakt een minder ongastvryeü bodem op te zoeken. Zy verlieten het land, na nederig afscheid genomen te hebben van huo heereD, die, ondanks hun trots, goede meestere ge weest waren, en zy trokken weg, om nimmer terug te keeren: het duin had hen van hun leeneed ontslagen. Een eDkele, meer byzonder aan den dienst op het kasteel verbonden, was met zyn neefje, een jongen van twaalf of dertien jaar, achtergeblevon, om do kudde te verzorgeü, die thans de voornaamste hulp bron van do heeren De Castilhac uitmaakte. Die oude getrouwe en zyn ne©£ waren voort aan de eenige ïyfeigenen en onderhoorigen van het aloude leengoed. Men had een oogenblik de hoop gekoesterd, dat ten minste het kasteel, hetwelk volgens de gewoonte op een hoogte gebouwd was, buiten het bereik van het zand zou blyven. Het bestond uit een grooteo, vierkanten, alleen staanden toren of don jon, door twee kleinere torentjes geflankaerd; eenige vormlooze by- gebouWfn dienden tot schuren en stallen. Al die bouwwerken waren afgesleten en ruw, en zouden, volgens do bewering van de heeren van Castilhac, tot de hoogste oudheid opklimmen, daar hun voorvaderen in die kleine sterkte de Saracenen en Noormannen, die Aquitanië in de achtste en negende eeuw teisterden, hadden getrotseerd. De muren waron op veel plaatsen meer dan zes voet dik; do ramen, smal en weinig in aantal, waren niet meer dan schietgaten; demetsel- stof, die de steenen aan elkaar hechtte, had nog zulk een hardheid, dat, ondanks den bouwvalligen toestand van het gebouw, op verscheidene plaatsen de woekerplanten er geen wortel in konden schieten. Dit bouw werk scheen dus door zyn massa en zyn hechtheid opzetteiyk gemaakt te zyn om zoowel don aanvallen dor elementen als dien der menschen weerstand te bieden. Maar, helaas! al was het nog sterker geweest, hoe zou het den vyand, dio het belaagde, over winnen? Op zekeren dag verzwolg het duin, na langzaam de geringe verhevenheid, die den toren tot grondveste diende, overweldigd te hebben, de bygebouwen en verstopte den hoofdingang, zoodat men het kasteel niet anders meer kon binnenkomen dan door oen venster der eerste verdiopiDg. In dien uitersten nood werd bet voor de familie De Castilhac, die het slot nog bewoonde, een dringende ei3ch om een besluit te nemen. Behalve dat de toegang tot dit oudgetouw thans grooto moeilijkheden en zei 8 govaren aanbod, bestond ook de mogelykneid, dat het duin zich niet tot deze eerste verovering bepaalde; het verhief zich reeds fier en dreigeDd tegenover den toren, aan welka grondslag het knaagde; van zyn kruin had men gemakkeiyk ein steen naar don wind- wyzer van den toren kuDnen werpen. Op Castilhac zag men evenwel niet do minste toebereidselen, geen eükel teeken van een nabyzynd vertrek; de familie bleef rustig wonen en volgde haar dagelyksche gewoonten. Sedert den onlangs voorgevallen dood van haar opperhoofd was deze familie tot drie personen verminderd, twee broeders en een zuster, allen nog jong, on, overeenkomstig de traditie in hun geslacht, weiDig vatbaar voor vrees. Do oudste, Hector, de eenige bezitter van het leengoed, volgens het gebruik in Gascogne, dat aan de jongere broeders noch aan de vrouwen oenig deel in de vaderlyko nalaten schap toekende, droeg met wysgeerigo held haftigheid de gobeurteni68en, welke in weinigo jaren zyn ondergang hadden voltooid. Wordt vcrwlgdj

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1899 | | pagina 1