Zaterdag 12 Augustus. §eze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Tweede Blad N\ 12106 A0. 1899 LEIDSCH DA&BIAD. PEJJS DEZEE GOUEAJSTi VToor Leiden per S maanden. j 1.10. Franco per post 1.40. Afzonderlijke Nommers 0.05. PBÏJS DEB ADVEBTENTIEN: Van 1-6 rogels f 1.06. Iedere regel meer f 0.17|. Grooterej letters naar plaatsruimte -? Voor het tncasseeren buiten do 8t8d wordt f O.06 berekend. KOLONIËN. BATAVIA, 5-11 Juli. „De waarnemende gouverneur van Sumatra's Westkust" schrjjft de „J.-B." „heeft als zfjo meening te kennen gegeven, dat een tuchtiging der V Kota's r.ooJzakelyk en anhexatia gewenscht is, maar die Vijf Steden behooren administratief tot het gewest Sumatra'8 Oostkust. En nu heeft de Itegeoring het wenscheltfk geacht eerst ook de meening van den resident Van der Steenstraten te vragen. Komt het tot een annexatie, dan zou het niet onwaarschijnlijk zijn, dat de militaire macht langs den natuurlijken handelsweg, de Kampar-rivier, in prauwen van do Oostkust naar het begeerde terrein trok, waarbij cavalerie vermoedelijk meer oponthoud dan voordeel zou opleveren. „Intusschen is het te verwachten, dat de annexatie wel door zal gaanin het gebied der V Kota's moet goud en tin in den grond zitten; vooral tin." Zooal8 men weet, is besloten tot het zenden van een expeditie naar de V Kota's. ATJEH. Het „Bat. Nwbl." ontving de volgende tele grammen uit Kotta-Kadja: Keude Geudong, 8 Juli. Van 29 Juni tot 2 Juli is onder bevel van overste Van der Dussen over Lho Triëng naar Embong op gerukt, van waar over Boeloe Rajas werd teruggekeerd. De vijand bood geen tegenstand. De brug over de Paseirivier kwam 3 dezer gereed. Den 4den dezer werd opgerukt naar Ma- tangkoeli, waar een groot getal Atjehers een sterke stelling bezet hield. De vijand hield echter geen stand en ontruimde de stelling na een vuurgevecht,. Den 5deö Juli werd-uit-het bivak Matang- koeli uitgerukt naar Lho Soekoen en terug gekeerd over Toempoe Peurela. Op dezen tocht werd weinig tegenstand ondervonden. Over de Kertirivier werd een brug geslagen. Den 6den Juli werd in twee colonnes langs do rivieroevers naar Paja Bakoeng gemar cheerd, alwaar een sterke Gajoe benteng werd gevonden, welke evenwel verlaten was. De colonne, welke langs den rechteroever marcheerde, raakte met den vijand handge meen. Den volgenden dag werd van Paja Bakoeng naar het bivak teruggekeerd. Op dezen tocht sneuvelde een inlandsch korpo raal; levensgevaarijlk gewond werd een in landsch cavalerist; niet levensgevaarlijk de kapitein der inf. J. H. L. Schneiders, de lste luitenants J. L. Doenleben en W. Haax- man, twee Europeesche en veertien inland- »che minderen, benevens vijf dwangarbeiders. De vijand liet vier en zeventig dooden met hun wapens achter. De gezondheidstoestand *a de weersgesteld heid blijven gunstig. Voorloopig wordt nu gepatrouilleerd en gewerkt aan den weg naar Kerti. Enkele hoofden hebben zich bt) den bevel hebber gemeld. Generaal Van Qeutsz is naar Kotta Radja teruggekeerd. Den 6den en 7den dezer rukten verschillen Je colonnes uit het bivak Djeumpa uit en kwamen meermalen met benden van Polim in vuur gevecht. Onzerzijds werd zwaar gewond de Europ. fuselier De Lang; licht gewond de luitenant Luchsinger en drie Europeesche miuderen; gesneuveld is de fuselier Manneveld. De vijand liet acht dooden met bun wapens (waaronder drie Beaumontgeweron) liggen. Een vijand werd gevangengenomen. Een telegram uit Oleh-leh van 10 Juli luidt: „De troepen uit Dameumpa patrouilleeren in het zuiden der Pedirvallei; overdag worden de colonnes, 's nachts wordt het bivak be schoten. Den 6den Juli is in twee colonnes naar Gloempang Minjen uitgerukt en over Qle Siblah teruggekeerd. Op dezen tocht werden licht gewond een wachtmeester en een fuselier; niet levensgevaarlijk een fuselier, allen Europeanen. Den 7den Juli werd in twee colonnes naar Treuüng Po9ding gemarcheerJ. Bij Titue werden in een handgemeen licht gewond de luitenant Luchsinger en een Europeesch sergeant, beiden door rentjongsteken. Bij do andere colonne is een Eur. fuselier gesneuvel J. De trein naar Padang Tidji werd gisteren beschoten." Aan de „Loc." wordt uit Atjeh bericht, dat het hoofd, dat op 2 Juni jl. door een marechaussee-afdeeling van Seulimeum werd afgemaakt, niet is.ToekoeBantaSjam, genaamd Toekoe. Liion, maar Pang Mat A-li, nauw verwant i6 aan Toekod Lhon en veel op hem gelijkt; hy droeg ook dieus wapens. Dat zou een tegenvaller zijn. ft Door den Gouverneur-Generaal van Ned.-Indiü zijn de volgende beschikkingen genomen: CIVIEL DEPARTEMENT. Ontslagen: Op verzoek eervol uit 's land9 dienst, de botaal meester bg den aanleg van Staatsspoorwegen C. H. Leidel- meijer; do onderopziebter lste kl. bij de exploitatie van Staatsspoorwegen op Java F. A. J. Van Os en de gewezen algemeen pakhuismeester te Menado, W. D. Londt, eerstgenoemde met iDgang van 8 Juli 1899. Benoemd: Met ingang van 10 Augustus 1899, tot resident van Pasoeroean, do res. van Tegal, G. J. P. Valette; tot controleur der in- en uit voerrechten en accijnzon te Padang, de ontvanger by dien dienst te Semarang J. J. Beoye. Bij de exploitatie van Staatsspoorwegen op Java: tot stationschef lste kl. de stationschef 2de kl. A. J. Rookmaaker; tot stationschef 2de kl. de stationschef 3de kl. F. A. Ch. De Pineda; tot commies voor den stationsdienst, en ge plaatst op de Oosterlijnen, de ambtenaar op non activiteit H. Idzardi; tot machinist 3de kl. de tijdelijke machinist 3de kl. J. F. Coert. Benoemd: Tot notaris te Soerakarta, de notaris to Djokjakarta O. J. De Haart; tot 2den commies bij de Wees- en Boedelkamer te Soerabaia de 3de commies bij de Algemeene Rekenkamor fl. J. Do Graaf. Tijdelijk werkzaam gesteld: Tot ultimo December 1899, by de tot 's lands plantentuin te Buitenzorg behoorende bergtuinen te Tjibodas (Preanger Regentschappen) T. A. Wouters, en zulks voor het verrichten van tuinmanswerk zaamheden en het nemen van acclimatisatieproeven met subtropische gewassen. DEPARTEMENT VAN OORLOG. Ontsla gen: Met ingang van 2 Augustus 1899, op ver zoek, wegens volbrachten diensttijd, eervol en met behoud van rechtop pensioen uit Hr. Ms. militairen dienst, de kapitein der inf. J. M. Van den Ende; op verzoek, wegens ongeschiktheid voor alle militaire diensten, eervol on met behoud van vocht op pensioen uit ITr. Ms. militairen dienst, de kapitein dor geuie H. A. Berkhout. Overgeplaatst: Van de 13de compagnie (4de comp. vesting art.) te Batavia naar de lsto comp. art. (lste veldbatlerij) te Batavia de 2de luit. der art. W. Muurling, bij den gewestelijken en plaatsolijkon geniedienst van do 2do milit. afdceling op Java te Semarang de majoor der genie E. Marcella; bij het 9de bataljon, de lsto luit. bij hot garni- zoens-bat. van Atjeh en Ünderhoorighedon, geëva cueerd van Atjeh naar Batavia, F. J. P. Sachse; vau de 9de comp. (3de comp. vestingart.) to Batavia naar de goweermakersschool te Meester- Cornelis en a la suite van zijn wapen gevoerd, de lste luit. der art. H. Van Witzenburg; bij het lste reserve-bataljon, de 2de luit. bij het garnizoens-bat. der Zuider- en Oosterafd. van Bor neo, geëvacueerd vau Bandjermasin naar Soerabaia, J. Konwenaar; bij het gamizoen3-bat. der Zuider- en Ooster-afd. van Borneo, de lste luit. bij het 5de bat. C. B. H. Van Hombracht: van de 18de comp. (1 berg-battcrij) te Batavia naar de 23ste compagnie (2de compagnie vesting) artillerie te Batavia de kapt. der art. J. W. Hoef man van de 23ste compagnie (2de compagnie vesting) arlillerie te Batavia naar de 18de comp. art. (lsto berg-batterij) te Batavia de kapt. der art A. Bangert van Medan naar Tandjong Kala (Eorlox) Atjeh en Onderhoorighedcn de lste luit. der genie L. C. H. Derx. Toegekend: Aan den op vorzook. wegens ongeschiktheid voor alle militaire diensten, eervol en met behoud van recht op pensioen uit Hr. Ms. militairen dienst ontslagen off. van gez. lsto kl. W. J. Van Haoften, de titulaire rang van dirigoc- rend off. van gezondheid der 2de klasse. Verleend: Wegens ziekte, een tweejarig verlof Daar Europa, aan den luit.-kol. der inf. jhr. G. J. W. C. H. Graafland. DEPARTEMENT VAN MARINE Benoemd: By de Gouvecnements-iirarine, tot derden machi nist, de leerlingen-machinist G. E. Smith en Ch. J. Bakkers. Overgeplaatst: Van het stoomschip .Peli kaan" op de „Condor" de tweede stuurman W. P. Bijlevela. Or e iri e n cl Nieuws. Ongelukken by het zwammen. Te Maastricht is een jongen van 16 jaar by het balen in de Maas veroronken. Te Grootobrook (N.-H.) is de 13 jarige zoon van den heer Bartels by het zwemmen in het Kanaal verdronken. Zyn ïyk werd eenigen tyd later opgehaald. Te Noderwecrt is de bliksem geslagen in twee fcoerderyen, bewoon! door de landbouwers Steenen en Heymans. By laatstgenoemde is ook het vee en het pas geoogste graan verbrand. In het gehucht Biest, by Hilvaren- beek, zyn twee boerenwoningen geheel afge brand, cie door vier gezinnen werden tewoond. Btfna niets kon er gered worden, een paard en oen koe zyn in de vlammen omgekomen. Eet stoomschip „Godthaab" is dez^r dagen van Groenlani te Stockholm teruggekeerd, ooch heeft ge9n berichten vaa Andrée medegebracht. Daarby dient echter in het oog te worden gehouden, dat bet schip niet noor Jelyker is gegaan dan Godhavn, aan de westkust on Ier den 69sten breeitegraad gelegen. De „Godthaab" beeft Upernivik, dat zestig myien noordeiyker ligt, niet aangedaan en juist aan deze plaats zou men berichten van Andrée kunnen verwachten als hy nog leeft en in Groenland is. Upernivik is wel bezocht door de „Fram" onder bevel van Sverdrup, die den 5den Aug. van het vorig jaar van daar vertrokken is om naar het Noorden te stevenen. S dert heeft men van Hansen's schip niets gehoord; Maar Upernivik beeft maar eenmaal per jaar verbinding met de beschaafde wereld. De „Lucindi" is den 14den Mei jl. uit Kopen hagen daarheen vertrokken en keert over een week of drie terug. Dit schip zou berichten kunnen medebrengen. Uit Berlyn wordt gemeld, dat te Kinten, by Memel, een geheela familie, uit zes personen bestaande, by den brand van een particulier huis om het leven is gekomen. Boerenopstanden. Ten gevolge van het mislukken van den oogst is de nood in Bessarabië hoog gestegen. Verschillende oproeren zyn hiervan het gevolg geweest en ten einde die te bedwingen, werJen militairen ontboden. Dat dit nUt altyj zachtzinnig ge schiedt, kan blyken uit oen bericht van Bolgrad, waar 20 bo ren opstandelingen gecood en 16 zwaar gewond werden. Te Washington wordt thans officiéél erkend, dat er een geval van gele koorts voorgekomen is onder de Amerikaansche bezetting te Havanna. Te Hongkong zyn verleden week 29 gevallen van p.jst aangegeven en 29 per sonen overle Jen tr aan. To:h neemt de epidemie er nu geregeld af. Een hooggeacht burger van Glas gow, c'r. Colguhoun, lil van den gemeenteraad, voorzitter van de financiëale commissie, cura tor der hoogeschool en ouderling van de „Free Church", is in hechtenis genomen wegens verduistering van gelden tot een gezamenlyk bedrag van tweemaal honderd duizend p st. (twee millioen vierhonderd duizend gulden). Dr. Colguhoun was van beroep advocaat en had als zoodanig gelden ter plaatsing ge kregen. Hy besteedde dit geld om in Monte- Carlo te 6pelen. Toen dr. Colguhoun er de lucht van kreeg, dat zyn bocriegeryen uit kwamen, liet hy zich opnemen in een krank zinnigengesticht, maar d-.zo slimheid heeft hem toch niet voor de gevangenis gevry waard. In den omtrek van Ajaccio is Vrydag de bliksem op verschillende punten neergekomen c-n veroorzaakte o. a. brand in bet Milelli-wou l, door Napoleon I aan de stad vermaakt, waarvan ettelijke bunders olyf- boomen vernield zyn. Uit Nieuw York wordt melding gemaakt van een verscbrikkelyk spoorweg ongeluk, dat te Skelton Heights by Bridgeport gebeurd is. Een electrische trein reed over i een viaduct, ontspoor ie en viel van een hoogt9 van 90 voet naar beneden, met het gtvolg, dat 46 menschen gedood werden. Mevr. Couderr, te Parys, verdacht wegens het vergeven van haar nichtje S m- tenay, is Zaterdag voorloopig op vrye voeten gesteld. Zy klaagt zeer over de ruwe en onhebbe- lyke wyze, waarop de politie haar behandeld heeft, naar zy zegt. William Aetor, de bekende Ameri kaansche geldman, sedert laDg te Londen gevestigd, heeft zich dezer dagen als Engelsch- man doen naturaliseert. Zaterdagavond heeft men te Nieuw-York een hem voorstellende pop op een wagen rondgereden en voorts op een plein met een teerton in brand gestoken. E n bord op de pop droeg het opschrift: „Astor, verraderen zyn land". Verscheidene gemeenten in de Alpen zyn door hagelslag geteisterd, de wyn- gaarJen in het dal der Durance verwoest, te Gap en Tallard verscheidene huizen onder geloop n. Te Agnières is een man door den bliksem gedood. Volgens de „Matin" is het spoor wegongeluk by Juvisy te wyten aan een ver gissing in de werking van het bloktoestel. Van de gekwetsten is nog niemand over leden, maar vyf verkeeren in zeer ernstigen toestand. Kerkelfiko Berichten. Benthuizen: N d.-Herv. Gem. Zondag namiddag te twee uren hoopt ds. Le Grand, van Woubrugge, in een liefdebeurt voor de gemeente op te treden. Geen Zondagsschool. Valkenburg: Ned.-H6rv. Gem. Zondag morgen te halftien, de heer J. D. De Stoppelaar, theol. cand. te Leiden. Des avonds te halfzeveD, ds. K. W. Vethake, predikant te LeiJen. Woubrugge: Gtref. Gem. Zondagvoor middag te tien uren en dos avonds te half zeven, de heer D. Hoek, van Kampen. INGEZONDEN. Koninginnedag. Mijnheer de Redacteur/ Nog steeds zit ik uit te kyken naar 69nige beweging. Maar, erger dan AnDa uit Blauw baard, zie ik niets, zelfs geen stofwolk. My dunkt, een kinderfeest is altoos oen aardige en waardige viering van don Koning innedag. Is er niemand, die het initiatief neemt? Leiden, 10 Aug. 1899. H. Burgerlijke Stand. SASSENHEIM. Overleden:! Rekers, 69 j.. wed. van H. v. Zonneveld. C. v. d. Hulst, jd. G9j. Ondertrouwd: C. Q. De Nobel, jm. 25 j. en A. v. d. Voort, jd. 21 j. ZOETERWOUDE. Gehuwd: L. J. Kuiper, 24 j., wonende te Den Helder, en Ch. E. v. Eek 26 j., alhier wonende. F eiiilleton. Uit bet vrouwenleven. Sol) Honderdmaal stond zy op het punt, den vleescbklomp weg te gooien; maar dan begon telkens weer het koel, redeneerend verstand, wees haar op het dwaze daarvan en bracht er haar toe het er op te laten aankomen, of Frits het gastronomisch vraagstuk, dat zy hem wilde voorleggen, zou raden, en als hy het raadde, hoe hy zich dan wel zou houden. Zoo bleef het vleesch in den pot en werd oindelyk klaar. „Verduiveld, dat ruikt lekker l" riep Frits Grieszmayer verrukt uit, toen hy als gewoon lijk om één uur thuis kwam en door de kleine vestibule in de keuken. Vrooiyk stak hy zyn neus in de lucht, was spoedig by de kookkachel, lichtte bet deksel van den pot cn zette groote oogen op. „Jongens, Fanny, wat oen moorddadig stuk vleoschl Dat zal een godonmaaltyd wordon vandaag l" Daarby omairad* hy haar en kuste haar tnrtaaaldeiyk op den frisschen mond. En zou zij hem dan de vreugde bedorven door hom de waarheid te bekennen? NeeD, dat kon zy niet v«r haar hart krygenl Zy hot hem in zyn waan en droeg spoedig het fitnn op. Hij vond de aardappelsoep zóó uitstekend, dat hy gaarne nog eon tweede bord daarvan genomen zou hebben, als hy niet gevreesd had, dat hy zich dan niet zoo aan het vleesch gerecht zou kunnen te goed doen, als hy van plan was. Maar zy, die zich vast had voorgenomen geen stukje vleesch te eten, vulde haar bord nog eens vóór zy de soep wegbracht. Zy zette toen het vleesch en de macaroni op een plaDk, een schaaltje met de fijn geraspte parmezaankaas er naast en wilde daarmee de kamer binnengaan. Maar haar handen beefden zóó, dat zy het weer neer moest zetten en een poosje moest wachten tot haar zenuwen bedaard waren. gNu?" riep Frits haar door de open deur toe. „Kom, schat, laat my niet langer smachten!" Zy vermande zich, nam de vleeschplank op en deed eenige schreden. Toen begon zy weer te beven; zy merkte, hoe haar handen alle kracht verloren, en uitte plotseling een luiden kreet van schrik. Aan haar kreet paarde zich de zyne, een gestommel, gerinkel en geklets moDgde zich daartusscheD. Het gestommel kwam van de vallende aanrechtplaok, het gerinkel van de scherven en het geklets van het vleesch, dat met de saus en de macaroni tegen den grond kletste! Daar lag nu allesI „Maar, Fannv!" riep Frits ontzet. „Wat heb je nu gedaan? Dat lekkere etenl" Daar stond - zy, met slap neerhangende armen, in oen echt tragische houding, en staardo somber op hot onheil, dat zy had aangericht! „Ach, hoe heb ik my daarop verheugd 1" voegdo Frits er troosteloos aan toe. „En nu is alles weg! Hoe kon je toch ook zoo onhandig wezen Hy vro9g dat op een toon, waarin verwyt en opkomende toorn lagen. Zy ademde diep op en ri&p toen byna vrooiyk uit: „'t Is beter zool" tBeter?" vroeg hy verbluft. „Maar ben je dan plotseling gek geworden?" „Neen, niet gek, Frits l Maar dat is de recht vaardige straf." „Waarvoor dan?" Hy keek haar zóó twy- feleod aaD, alsof by zyn vermoeden toch niet ongegrond vond. „Wat heb je dan gedaan?" „Ik heb je willen misleideD," bekende zy neerslachtig. „My? Hoor nu eens aan.... maar hoe dan?" Fanny nam met beide handen haar japon op, stapte over de vetlaag heen, liep op hom toe en viel hora om den hal8. „Woes niet boos, Fritsje," smeekte zy aan zyn borst. „Het was geen rundvleesch." „Zoo? Wat was het dan?" Beschaamd fluisterde zy hem de waarheid in het oor: „Paardevleesch." „Paardevleeschriep hy uit, als door oen wesp gestoken opspringend en de kleine vrouw jui3t niet zacht van zich afschuivend. „Werkeiyk, Fanny? Paardevleesch is het geweest „Ach ja, Frits. Ik beb er ook reeds spyt genoeg van, dat ik hot gekocht heb." „En waarom heb je het dan gekocht?" begeerde hy te weten en zag haar uit- vorschend aan. „Om goodkooper rond te komen," bekende zij in zichtbare verwarring. „Zoo? Waarom dat? Hml" Hy schudde twijfelend het hoofd. Het wilde er by hom niet in, dat zy, nadat z'y zoo lang geld genoeg hadden gehad, opeens te weinig zouden hebben. En haar verlegenheid bevestigde zya vermoeden, dat zy bjj dat alles een ander, bepaald doel had. „Je hebt zeker voor je opschik willen sparen niet?" En daar zy geen antwoord gaf, maar schuldbewust het hoofd boog, zag hy het duidelyk in. „Ei, hoe eliml" riep hy boos uit. „Om goedkooper rond te komen, dat beteekent dus: om genoeg geld te hebben, moest ik paarde vleesch voor rundvleesch eten en wie weet wat al niet meer in plaats van hetgeen ik gewoon ben!" „Ach neen, Frits!" ontkende zy verschrikt. „Dat zou my immers nooit zyn ingevallen 1" „Er moet je in hot geheel niets meer invallen hoe je goedkooper rondkomt nl. goedkooper voor jou alleen," antwoordde hy, altijd nog boos. „En waarom heb jy dan" by wees op haar vol soepbord „tweemaal soep genomen, wat je anders nooit doet? Om je daarmee te verzadigen, omdat je naar het paardevleesch wel geen trek meer hebben zoudt. Dat heb je zeer grootmoedig ra'J alleen willen overlaten nietwaar?" Hj lachte half geërgerd, half vrooiyk. „Verkeerd aangelegd, kind! Zoo slim als jy boDt, ben ik ook, en ik wil, dat je eens goed gevoelt, wat zulk een goedkoop middagmaal beteekent. Ik heb er volstrekt niets tegon, dat jo soep noemt, zooveel je wilt. Doe dat maarl Ik zal my aan wat beters te goed doen en vandaag eons buitenshuis in een restaurant oton ton koste natuuriyk van je huishoudgold, al ia het ook ƒ1.80!" Lachend zette by zyn hoed op en greep naar zyn stok. „Ziezoo, waarde vrouw, bon appatit, en denk er eens ernstig over na, of de mannen zoo dom zyn als de vrouwen meenen, en reken maar nauwkeurig na, wat vandaag dit middagmaal kost, dat zoo goedkoop moest zyn! Vergeet echter niet, de gebroken schotels mee te tellen. Adieu, dierbare l" Hy wenkte haar lachend met de hand toe en verwijderde zich haastig in het biy voor uitzicht van een goeden maaltyd. Zy bleef in een zeer treurige stemming achter en had tyd over alles na te denken: het duro middageten, den vuil geworden keukenvloer, dien zy bovendien, terwyi haar man in een restaurant het zich goed liet smaken, moest schoonmaken; de gebroken schotels, die nu aan het mooie eetservies een huwelijksgeschenk ontbraken, en niet het minst over de ongelooflyke gebeurtenis, dat haar man voor do eerste maal in hun echt buitenshuis at. Dat deed by haar zelfg een paar tranen opwellen. En zy nam zich stellig voor, zich dit middageten ten nutte te maken; voor haar goeden man nimmer meer geheimen te hebben; haar verleidster in het vervolg vor uit den weg te gaan on aan de gewone maaltyden van goed rundvleesch, zooals Frits ze graag had, altyd trouw to bij von. Y/ant óón van deze kostte immers niet hot vyfdo van wat z'y vandaag er onzaligorwijze aan had uitgegeven! En nimmer moor in haar loven wildo zy by de schade ook neg den spot dragen zooals vandaag. O, nimmor meer!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1899 | | pagina 5