N®. 12064
Zaterdag 34 «Juni.
A®. 1899
$eze fëourani wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Nieuwe Portretten
H. M. de Koningin
Koningin-Moeder
Leiden, 23 Juni.
Peuilleton.
Dc lotgevallen van een uitvinder.
LEIDSCH
DAG-BLAD.
•PRIJS DEZER COURANT»
Voor Leiden pér 8 maandon.
Franco per post
Aizondoriyke Nommers
r ï.io.
1.40.
0.05.
PRIJS DER ADVEHTENTlSN:
Van 1—6 regel3 f 1.05. Iedere regel meer f 0.174. Grootero
letters naar plaatsruimte r. Voor bet incasseeron buiten de stad
wordt f 0.06 berekend.
VAN DE
VAN
bn de
op plaat hebben w(j een aantal Craal
afgewerkte lichtdrukken bestell, die
vy onzen lezers tegen den prys van 12'/j Ct.
aanbieden.
In de Vestibule hangt een afdruk ter be
zichtiging.
êjSsjP* In dit nummer bevindt zich
de bon, waarmede de portretten mor
gen, Zaterdag, van 'a morgens 9 uren
tot 's namiddags 6 uren, aan ons
Bureel kunnen worden afgehaald*
Prys 12'/2 cents,
franco per post 15 cents*
De roomsch-katholitke kiesvereeniging heeft
voor de gemeenteraadsverkiezing dezelfde can-
didaten geproclameerd als die door de anti-
revolutionnaire kiesvereeniging „Nederland en
Oranje" gesteld zyn, te weten: district I de
beeren A. Mulder, J. De Lange, mr. R. P.
Ledeboer; district II de heer n A. E. Van
Kempen, N. Stadhouder, W. Pen (allen aftr.);
district UI de heeren Van Kempen, Pera en
mr. L. M. J. H. Eerstens.
By Koninkiyk besluit is, voor den duur
van het studiejaar 1899 1900, benoemd tot
rector-magnificus der Rijksuniversiteit: te
Leiden, dr. H. A. Lorentz; te Utre.ht, dr.
H. "Wefers Bettink; te Groningen, dr. H. Haga.
"Wie in teekenen belang stelt of daarin
examen denkt af te leggen, zal wèl do?n keDnis
te nemen van een by den heer J. M. N.
Kapteyn, te Leiden, verschenen geschrift„De
Perspectief in verband mst natuurteekenen"
door A. M. Bicgman, teekenleeraar aan de
Burgeravondschool, Ryks-normaallessen en
Ambachtsschool te Leiden. Het werkjo is in
twee deehn verdeeld: Tekst en Platen.
De collecte voor het Fonds tot aanmoe
diging 6n ondersteuning van den gewapenden
dienst io de Nederlanden heeft te Ofgstgeest
opgebracht f 15,68s en te Sassenheim f 12.59.
Het programma voor b6t feest ter ge
legenheid van het 70-jarig bestaan van het
reg. grenadiers en jagers is vastgestrli en
bevat o. a. des middernachts van 6 op 7 Juli
een aubade op de voorplaats der Oranjekazerne
dcor do Kon. Mil. Kopd. Ver'er zullen offi
cieren, onderofficieren en minderen ieder af-
zonderlyk deelnemen aan oen feestmaal. Er
zal op 7 Juli een groote revue worden ge
houden in de Maliebaan, om 12 uren 's mid
dags, terwfil er 8 Juli verschillende wed-
strydon zullen worden gehoulen om pryzen.
Ook den kinderen der gehuwde onderofficieren
en minderen is een verrassing bereid. Door
onderofficieren en minderen zal ook de Dieren
tuin kunnen worden bezocht.
Een goedkoope en wexkelyk practische
Atlas van Nederland wor-t ons door den uit-
gover P. Noordhoff, te Groningen, toegezon
den. De elf provincie-kaartjes waaruit deze
atlas bestaat, zyn door F. Bruins duidelyk
geteekend en de meeste spoor-, tram-, straat-
en grindwegen zyn er op te vinden. Men kan
denzelfden atlas ook in zakformaat verkrygen,
in linnen stempelband.
Het kleermakersvakblad „De Coupeur",
onder redactie van den heer Chr. A. F.
Anróchte, scbryft een prysvraag voor kleer
makers uit. Deze omvat drie afdeelingen
en wel:
1. Afdeeling: Inzending van een coupe voor
gekleede jas.
2. Afdeeling: Inzending van een pantalon
coupe.
3. Afdeeling: Verklaring hoe verschillende
opgegeven fouten in kleeaingstukken ver
beterd kunn°n worden.
De regeling dezer prysvraag is opge'ragen
aan de „de Technische Club", een onder-
afdeeling van de Nelerlandsche Coupeurs-
vereenigiog. Deze club zal tevens als jury
optreden.
Verschillende medailles worden uitgeloofd.
Inzendingen mo ten vóór 5 Augustus ge-
schio en aan het bureau der redactie: Jacob
van Campenstraat 56, Amster 'am.
De gemeenteraad van Bergen op-Zoom
besloot de Stads-bank-van leening op te heffen.
Htt stoomschip „Gedé", van Batavia
naar Rotterdam, vertrok 22 Juni van Ptrim
de „Spaarndam" vertrok 22 Juni van Rot
terdam naar Nieuw York; de „Burgemeester
Den Tex", v..n Amsterdam naar Batavia,
vertrok 22 Juni van Genua; de „Solingen",
van Batavia naar Amsterdam en Hamburg,
passeerde 22 Juni Suez.
Noordwyk. Overeenkomstig het Woensdag
avond-genomen besluit -bieLL de R. K. Kies
vereeniging gisteravond een buitengewone
vergadering tot. het stellen van een derden
can jidaat voor den gemeenteraad ten gevolge
van het bedanken van den heer J. Hoogeveen.
Staande de vergadering werden door drie
leien der vereeniging aanbevolen de heeren
dr. A. Kervel, J. Prins en P. Van EerJen Hz.
Na gehouden stemming en laterj herstem
ming tusschen eerst- en laatstgenoemde werd
de beer P. Van Eerden Hz. met 46 stemmen
canöidaat gesteld. Op den heer dr. Kervel
waren 35 stommen uitgebracht. De candidaten
der R.-K. Kiesvereeniging zyn dus (alpha-
betisch): C. Alkemade Sr., P. Van Eerden Hz.
on G. Van Konynenburg.
Hedenavond vergadert de Prot. kiesver
eeniging „Gemeentebelang" in 't „Hof van
Holland", tot hetzelfde doel.
Ouilshoorn. Voor belangstellenden ook in
deze gemeente zal het ykkantoor te Leiden
na 23 Juni zyn geop nd elkon Vryiag en
Zaterdag van 9 tot 1 uur, met uitzondering
van do Vrydagen en Zaterdagen vallende
tusschen 2 en 22 Juli a. s.
TWEEDE HA!71EK.
De heer Veegens hield zyne interpellatie
over het Regeeringsonderzoek naar de wer
king van art. 243 der Gemeentowet (verbod
van progressie).
Vooropstellende, dat ten opzichte van dit
verbod geen compromis tusschen de verschil
lende partyen is getroffen, drong interpellant
aan op een beslissing in deze met het oog
op de inrichting der gemeentebegrotingen
voor 1901. Veronderstellende, dat het onder
zoek, dat 9 Nov. 1897 aanving, is afgeloopen,
achtte spreker thans den tijd gekomen om
de onzekerheid, waarin de gemeenten ver-
keeren, en .die met den dag grooter wordt,
weg te nemen, en opdat z*y weten waaraan
zy zich te houden hebben.
In vUe gemeenten hebben die onderzoekin
gen reeds aaDlti ing gegeven tot een gerecht
vaardigde beweging tegen art. 243, omdat
daarin een omwenteling op plaatselyk belas
tinggebied gelegen is. Treedt bet art. onver
anderd in werking, dan zal de middelklasse
bovenmatig worden gedrukt en zullen de meer-
gegoeden buiten verhouding tot hun draag
vermogen worden ontlast, zoodat hierdoor de
gemeente financiën benadeeld worden.
Daarom vraagt int6rpellant of de Regeering
bevestigd is in hare overtuiging, dat moeiiyk-
heden te wachten zyn by onveranderde wer
king van art. 243, en zoo ja, of de Regeering
oen ontwerp tot wyziging van art. 243 zal
inoienen, wat volgens spreker urgent is.
De Minister van Binnenlandsche Zaken zegt,
dat het onderzoek eerst thans is afgeloopen.
Het resultaat heeft hem bevestigd in zyne
moening, dat voorziening noodig is. Het ligt
daarom in het voornemen een wetsontwerp
in te dienen, in de richting door interpellant
gewenscht. Het tijdstip der indiening kon de
Mini-.ter nog niet noemen.
De beer Veegens, dankzeggende, bepleitte
nogmaals de urgentie der quaestie.
By de behandeling van het wetsontwerp
houdend© bepalingen Omtrent den u i t v o o r
van vee, oppert de beer Hennequin eenige
bedenkingen, wyzende op de vel* kosten,
welke verbonden zullen zyn aan het htirleger
van ambtenaren, dat noodig zal zyn om te
controleeren dat de bepaling is nageleefd vol
gens welke certificaten van gezondheid noodig
zyn voor uit te voeren vee.
Hy raadt aan, het ontwerp niet aan te
nomen, omdat hy er groot nadeel van voor
ziet voor den veehouder en den landbouwer
in de grensprovinciën.
Ook der heeren De Savornin Lohman en
Fokker bestryden het ontwerp, dat to veel
bevoegdheid aan de Regeering geeft.
De heer Van Deinse meent dat de bestryders
de beteekenis der wet overschatten. Het ODt-
werp strekt indirect tot bevordering van don
veeuitvoer, omdat door de voorgestelde maat
regelen aan het buitenland de zekerheid wordt
gegeven, dat slechts gezond vee wordt uit
gevoerd.
Ook de Minister van binncnl. zaken betoogt
dat de bedoeling is en den uitvoer te bevor-
dtren, want de maatregelen worden voorgesteld
om allo voorwendsels van het buitenland te
keeren. By uitvoer zal de regeering slechts
eon gezondheids certificaat eischen, en do
maatregel zal zoodanig worden genomen dat
er zoo min mogelyk last door veroorzaakt
wordt.
Nadat de Minister nog aannemiog wensche-
ïyk had genoemd, om sluiting der grenzen te
voorkomen, werd het wetsontwerp verwor
pen met 42 tegen 25 stemmen.
Tegen stemden de heeren: Yan de Velde,
De Bieberstein, Knyff, Jansen, Nolens, Travag-
lino, Rethaan, Maracó, Van Asch van Wyck
(Wyk), De Ras, Troelstra, Yan Heemstra,
De Waal Malefijt, Kuyper, Brummelkamp,
Krap, Hennequin, Michiels, Lobman, Ketelaar,
Mackay, Fokker, Yan Gyn, Van der Kun,
Donner, Staalman, Kolkman, Van den Bergb,
Veegens, Mutssairs, Loeff, Van den Heuvel,
Dobbelman, Verhey, Schaper, Yan Kol, Van
der Zwaag, Van Kerkwyk, Van Gilse,
Merckelbach, Van Alphen en Schaepman.
Nadat nog eeD paar klelno wetsontwerpen
waren goedgekeurd, hield de heer De Waal
Malefijt een interpellatie over de regeling der
exploitatie van do vischhal te
IJ m u i d o d. Hij stelde vier vragen, hierop
neerkomende.
lo. Wie heeft de Regeering over de door
haar vastgestelde regeling van den vischafslag
te IJmuiden gehoord?
2o. Is de directeur der vischhal by het ver-
ieenen der vergunningen vry of aan regelen
gebonden. Zoo ja, wil de minister dia instructie
publiceeren opdat willekeur uitgesloten biyve?
3o. Zal de afslager by verkoop of inzet van
visch gehouden zyn, zich naar de wenschen
van den eigenaar of diens vertegenwoordiger
te gedragen?
4o Wil de Regeering ook aan andere instel
lingen dan de Haarlemscbe Bankvereeniging
dezelfde rechten en verplichtingen voor den
verkoop en het gebruik van de Vischhal ver-
leenen.
Interpellant meent in 't kort, zonder te
willen reageeren op den Ryksafslag, dat niet
voldoende r.kening is gebonden met de be
langen van den handel en de visschery.
De Minister van Waterstaat stelde in zyn
antwoord voorop dat vaststaat, dat besloten
is tot instelling van een Ryksvischafslag en
betoogde dat de bestreden regeling van boven
staan 1e beslissing een uitvlo. isel was. By een
Ry/cs-afslag is een publieke afslag uitgesloten,
niet de onderhandsche verkoop. Met het oog
op laatst bedoelden verkoop zal hy nadere
bepalingen beramen omtrent het vervoer van
visch naar andere plaatsen.
De meest mogelyke faciliteiten zullen ge
geven worden, evenwel zal er steeds rekening
mede gehouden moeten worden, dat men met
een Ryksafslag te doen heeft. Do directeur
zal aan eenige regelen worden gebonden. Voor
te schryven dat de afslager zich geheel moet
gedragen naar de wenschen van den eigenaar
der visch gaat niet; echter zal zooveel mogelyk
met die eischen rekening worden gehouden,
't Staat ieder vry by een andera instelling
dan do Haarlemsche Bankvereeniging krediet
te nemen. De 4de vraag antwoordt de Minister
dus bevestigend.
Op eenige andere vragen van den heer
De Waal Malefijt verz.kerde de Minister dat
't zoo goed als z ker is, dat vóór 1 Juli do
noo ige bepalingen in 't belang van den hande'
zulltn worden vastgesteld. De directeur zal
in i.der geval tydelyke afwykingen kunnen
toestaan.
De Kamer zal Dinsdag 5 September de
Ongevallenwet behandelen, mits de Regeling
uiterlyk 1 September het nader eectieverslag
zal hebben beantwoord.
De heer Pijltersen vroeg en verkreeg verlof
de Regeering te mogen interpelleeren over
de moeilykheden door Ahmed Rizï, den
8tryder voor de Jong-Turkenparty, van d.
zyde der politie ondervonden.
De dag der Interpellatie zal later wordea
bepaald.
De Kamer ging daarna over in comité-
generaal tot behandeling van do buishoudelyke
raming voor 1900 en is, na het uitbrengen van
rapporteD, daarop tot nadere byeenroeping ge
scheiden.
Vit de „Staatscourant,"
Kooinkl. besluiten. Benoemd tot notaris
binnen het arrondissement Utrecht, ter stand
plaats de gemeente Amersfoort, J. Bolk, candidaat-
notaris te Waalwijk; met ingang yan 22 Juni 1899,
tot burgemeester van Broekhuizen, G. W. H.
Hermans, met ingang van 27 Juni 1899, tot burge
meester van Lekkerkerk, jhr. L. De Geer van
Jutphaas, secretaris dier gemeente; en tot burge
meester van Schoonhoven, mr. A. D. H. Kolft"; tot
burgemeester der gemeente Batenburg, R. C. F.
X. M baron Van Hövelt tot Westcrflier.
Vergunning verleend: aan G. E. Verbelst, ge
boren te Antwerpeu (België), tot het geven van
lager onderwijs, mits bij overigens aan de daartoe
bij de wet gestelde eischen voldoet.
Toegekend een pensioen van ƒ600 aan jonk
vrouw T. Van Beyma, weduwe mr. J. L. Van
Sloterdijck, laatstelijk vice-president bij het ge
rechtshof te Leeuwarden.
De Vredesconferentie.
De eersto sub-commissie van de eersts
commissie (wapeningen van legers te land)
is gistermorgen om 10 uren in bet Huis tea
Bosch t-yeengekomen en heeft het rapport
aangenomen door generaal Den Beer Poortu
gael uitgebracht. EeDige gedtlegeerden hebben
gewijzigd of aangevuld de stemmen en de
meeningen, welke zy hadden uitgebracht. Den
rapporteur werd een votum van dank gegeven.
Onmiddtliyk daarna vergaderde de eerste
commissie in plenum.
De commissie besloot dat de redevoring,
26 Mei jl. door den heer Beernaert uitgesproken,
zal worden gedrukt.
Na een diepingaando discussie, stelde de
commissie met 20 stemmen togen twee en
één onthouding den tekst vast betreffende het
vertod van ontplofbare kogels, wier inhoud zich
verspreiJt, door de subcommissie aangaande
dit punt ontworpen.
In den loop van hot debat werd verklaard,
t6n einde de verspreiding eener op niets
berustende logende tegen te gaan, dat te
Tübingen geen wapenfabriek bestaat en dat er
nooit quaestie van is geweest, by het Duitsche
leger projectielen in te voeren, waarvan de
kern niet volkomen door het hulsel zou
bedekt zyn. H>-t ontstaan van een misvatting
te dezer zake, kan een gevolg zyn van pro f-
nemingen door den hoogleeraar aan de Uni
versiteit te Tübingen gedaan.
4)
Van zyn vrouw behoefde hy daaromtrent
nog Diet eens te spreken; onder dat opzicht
had hy eenvoudig een dom geluk gehad.
"Welk jong meisje uit een groote stad zou
zich hebben laten bewegen om haar leven
daarbuiten op het land to slyton, in eon afge
legen fabriek, waar nog niet eens gelegenheid
was tot omgang met andere mensehen? En
dan, zou er wel één zoo trouw en eenvoudig
en onbaatzuchtig en hartelyk en met weinig
tevreden en ja, wat al "niet meer, zyn als zy?
O, wat was hy in den beginne bang geweest,
dat zyn 66 kronen 's maads niet voldoende
zouden wezen voor hun huishoudentje I Wat
had haar vader 2ich in den beginne niet tegen
het huweiyk verzet, omdat by zulk een in
komen veel te gering vond om daarop te
trouwen. En nu legden zy nog geld overl
Ja, hy had degene wel eens willen zien, die
zyn verstandig, spaarzaam vrouwtje dat kunst
stuk zou kunnen nadoen I
Als hy haar daarvoor prees, lachte zy ge
vleid, maar ze zeide, dat hy niet zoo hard
van stal moest loopen en liever een jaartje
wachten met zyn beoorde9ling van haar huis-
houdelLjk beheer. Nieuwe bezems vegen immers
altyd schoon 1 Maar daar wilde by niets van
hooron.
De dagon vervlogen, zij begrepen nauwe
lijks hoe, de eene evenals d9 andere, en toch
bemerkten zy geen eentonigheid, hoewel zy
alleen voor zichzelven leefden. Eenige malen
waren zy 's avonds ten huizo van den directeur
op bezoek geweest, eenmaal by den magazyn-
chef, verder niets, en toch waren die avonden
bun lang gevallen, on hadden zij maar zitten
verlangen, weer naar huis te kunnen gaaD,
om gezellig te kunnen babbelen. Ze geleken
wel twee tortelduiven, merkte de directeurs
vrouw geestig aan, maar dat zou volgens
diezelfde autoriteit wel veranderen: ze waren
nu nog in de wittebroodsweken!
De winter begon zyn einde te naderen.
Eiken dag kwam de zon wat hooger aan den
hemel en eiken avond bleef het wat langer
licht. Tegen den middag smolt de sneeuw
buiten op de wegen en dikwyis zonk des
nachts de thermometer nauwelijks één graad
onder nul. Maar dan was het overal nattig
en modderig, zoodat men de voeten niet droog
kon houden, en overal drong de vochtigheid
door. By onze jonggehuwden ging het nogal,
maar benedon in de fabiiek, waar de arbeiders
werkten, was het niet te overkomen.
De gezellige huiseiyke avonden duurden
toch nog eenigen tijd voort. Erik had weder
met diepen ernst zyn studiën hervat; het
was alsof dat eenzame leven op bet wyd
uitgestrekte veen ia hem weder iets van de
eerzucht zyner vroegere jaren had doen her
leven. Deze drift was gedurende het laatste
jaar meer op den achtergrond gedrongen door
zyn nieuw huweiyksgeluk, dat by hom alles
in de schaduw stelde.
Ja, Erik had reeds meermalen do schouders
opgehaald by de herinaering aan zijn vroegere
fantastische droomen. Ook dacht hy er niet
meer aan zich een grooten naam te verwerven,
ofschoon hij zyn plannen, om veel verder te
komen, toch niet opgaf; op den eenen of
anderen dag iets nieuws te ontdekken, iets
onbekends uit te vinden, kon ook hem gebeuren.
Door de kleine, verstandige en vornuftige
besparingen vau zyn vrouw was Erik or toe
kunnen komen, zich eenige buitenlandsche
tijdschriften over scheikunde te verschaffen,
en zelfs had hy na verloop van tyd een
menigte uitstekende werken over de schei
kunde der laatste jaren byeenverzameld, waar
voor hy vroeger nooit den tyd had om ze door
te lazen en te bestudeeren. Nu kon by des
avonds rustig nederzilton om te werken,
echter niet zonder eenige pauzen van tyd tot
tyd, om ook zyn vrouw te gevallen.
Buiten zyn dagelykschen arbeid verrichtte
by ook voor zichzelf proefnemingen in het
laboratorium. Om meer tyd te zyner beschik
king te hebben, stond by vroeger op en
arbeidde vaak tot het donker werd. Er was
een gedachte in hem opgekomen, welke hy
volgen wilde. Op zekeren dag was hem iets
als een schim z(jn geest voorbygetrokken,
terwyi hy bezig was een verbinding van grond
stoffen te onderzoeken, zonder dat het hem
recht duidelijk was, wat zyn gedachte op dat
oogenblik behelsde; hy was zich alleen bewust,
dat er iets in zyn verstand had plaats gehad.
Somwyien ook arbeidde hy den ganschen
avond; by had daartoe verlof gekregen, onder
voorwaarde, dat zyn vrouw ook daarby mocht
tegenwoordig zyn, en dan brachten zy samen
don geheelen avond in het laboratorium door.
„Zoudt gij gaarne een beroemd man willen
worden? vroeg zy hem eens.
In het eerste oogenblik word hy wel oen
beetje verlegenhij had haar de eerzucht
zyner jeugd nooit bekend, evenmin als hy er
nu zelf nog aan wilde gelooven; by meende,
dat, wanneer by studeerde en proeven nam,
hy dit louter uit genoegen, uit belangstelling,
zonder verdere nevengedachten, deed; de
menschen zouden hem uitlachen, als zy ver
namen, dat hy er aan dacht een andere Ver-
ceilins te worden; nu was hy reeds te oud,
om aan zulke kinderachtige zaken te denken.
„Zoudt gy het willen?" vroeg zy nogmaals.
Hy ontweek het antwoord door haar vraag
om te keeren.
„Zoudt gy gaarne willen, dat ik hot werd?"
Zy zag hem aan en begon to lachen.
„Of ik het zou willen? Gelooft gy, dat er
iets goeds zou bestaan, wat ik u niet toe-
wenschte?" Ea zy trok hem even aan zyn
knevel. „En tocb," bier werd zy plotseling
ernstiger; „zouden wy nog gelukkiger kunnen
worden, dan wy nu reeds 7,yn? Kan het altyd
niet zoo biyven? Wie weet, of wy er wel
veel by zouden winnen, als gy eens een groot
man werdtl Ach, lieve, wy hebben hot nu
zoo goed!"
Hy zag haar liefdevol aan.
„En waarom zouden w(1 hot ook niet goed
kunnen hebbeD, als als ik eens een groot
man werd?" En by omhelsde haar hartelyk,
zette het zolfs op een dansje met haar en
riep uit: „Waarom niet, kind? Ja, wy zullen,
wy zullen bet worden, hoort ge?"
Hot voorjaar naderde weder; de bosschen
rondom do fabrieken van RönniDggaard
kleedden zich woder in een frisch groenover
het veeD, waar de laatste sneeuw sinds lang
verdwenen was, spreidden zich nieuwe kleur-
8chakeeringen uit en de lysters zongen er,
dat het een lust was. Overdag scheen een
helder zonnetje, de lucht werd warmer en de
wegen werden woder beter begaanbaar; de
avonden echter werden hoe langer hoe korter,
zoodat het der moeite byna niet waard was,
licht te ontsteken. Nu werd de Zondag,
waarop allo arbeid in de fabrieken werd go-
sta kt, de beste dag voor de jonggehuwden.
To zamen maakten zy dan verre wandelingen
door de omliggende bosscben, en toen do
zomer meer en meer naderde, namen zy
meermalen hun middagmaal mede on koerden
eerst des avonds terug, als de schemoring
reeds aan het vallen was. Dan was het voor
hen een schoon gezicht, als zy van uit de
hooger gelegen streken nederzagen op de
fabrieken, die aan hun voeten lagen, terwyi
in het halfdonker de gloei-ovens hel glansden
en de vochtigo veeDlucht met rossig gouden
nuancen kleurden.
(Wordt vervolg dj
