N°. 12019
Maanda:
1899
<§eze <§oarant wordt dagelijks, met uitzondering
van gon- en feestdagen, uitgegeven.
Sit nommer bestaat uit YIJF
Bladen.
Eerste Blad.
Mutoscopen.
Zomerdienstregeling.
Leiden, 29 April.
Feuilleton.
DE RENTMEESTER.
LEIDSCH
PRIJS DEZES COURRHT*
Voor Lelden per 8 cnaandeo. |.1(X
Franco per post 1.40.
Afzonderlijke Nommer» 0.05.
PRUS DER ADVERTENTEËN
Van 1 6 regels t l 06. tedere regeJ meer f O.J7|. - Gfoolerd
lettere naar plaatsruimte - Voor hel Incasseerqd buiten do stad
wordt f 0.05 berekend
Belanghebbenden maken we opmerkzaam,
dat het Bewijs, waarop door onze lezers de
Mutoscopen voor de helft van den daarvoor
gestelden prys kunnen bezichtigd worden,
tot en met Zondagmiddag van IS tot 4
uren geldig is.
BI) 'dit nommer wordt onzen Abonné's aan-
gobodon een regeling van den Zomerdienst
betreffende sporen, paarden- en stoomtrammen
en stoombooten.
BU Gemeenteraadsbesluit van 11 Novem
ber 1897 werd aan H. J. Sloots en J. G. Riet
bergen een strook gronde ter breedte van
6 Meter vóór de door hen te bouwen woningen
op een terrein aan den Haarlemmerweg (thans
Groenoordstraat geheeton) tot wederopzeggens
toe ten gebruike afgestaan, ten einde daarop
tuintjes aan te leggen, in afwachting van het
tijdstip, waarop door den aanbouw van huizen
tegenover de bovenbedoelde, die grond tot
openbare straat zou moeten worden ingericht.
Thans zijn door W. Splinter een tweetal
verzoeken ingediend, het eerste ten geleide
van een plan voor den bouw van zes woon
huizen aan de rndere zijde der Groenoord
straat, bet tweede om aan Sloots en Riet
bergen het gebruik van de tot tuintjes aan
gelegde strook gronds op te zeggen.
Het ingediendo bouwplan is feitelijk een
stratenplan en behoeft dus de goedkeuring
van den Gemeenteraad. Immers, eerst door den
aanbouw van de thans ontworpen huizen zal
een straat ontstaan. Tegen dat stratenplan nu
bestaat noch bij de Commissie van Fabricage,
noch bij B. en Ws. eenig bezwaar, mits de
breedte van de straat bepaald worde op 10
Meter en do rooilijn der te bouwen huizen
evenwijdig loope met die van de huizen aan
de overzijde. Aangezien de straat thans met
inbegrip van de tuintjes een breedte heeft van
9 Meter, zal dus door W. Splinter nog een
strook gronds ter breedte van 1 Meter aan
de gemeente kosteloos moeten worden afge
staan, terwijl hy tevens de kosten van bestra
ting over een breedte van 6 Meter (met inbegrip
van de tuintjes) voor zyn rekening zal be-
hooren te nomen, overeenkomstig het destyds
genomen besluit om met de eigenaren van
de perceelen, die door den aanleg van do
Groenoordstraat voor bouwgrond geschikt
zouden worden, een nadere regeling te treffen
omtrent hun aandeel in de te maken kosten
van bestrating.
En wat nu het tweede verzoek betreft, de
inwilliging daarvan mag als eon noodzakelijk
uitvloisel beschouwd worden van de goed
keuring van het stratenplan. Immers, eerst
door de opruiming van de tuintjes zal werkeiyk
een straat ter breedte van 10 Meter beschik
baar komen.
Op grond van een en ander geven B. en
Ws. daarom in overweging:
lo. in te trekken de aan H. J. Sloots en
J. G. Rietbergen verleende vergunning tot
bet gebruik van een strook gronds ter breedte
van 5 Meter vóór de door hen gebouwde
huizen in de Groenoordstraat;
2o. goed te keuren het door W. Splinter
ingediende stratenplan, onder voorwaarde:
lo. dat de rooiiyn van de te bouwen huizen
evenwijdig loope met die van de huizen aan
de overzijde; 2o dat een strook gronds vóór
de te bouwen huizen ter breedte van 1 Meter
door adressant kosteloos aan de gemeente
worde afgestaan, ten eindo tot openbare straat
te worden ingericht; en 3o. dat adressant
aan de gemeente de kosten vergoede van de
bestrating, zoowel van den door de opruiming
der tuintjes vrijkomenden grond als van de
strook, wt-lke door hem aan de gemeente
wordt afgestaan, een en ander voor zooveel
vóór de te bouwen perceelen gelegen.
Door den Burgemeester, als hoofd der
gemeente politie alhier, is tot controleur van
politie benoemd de heer H. G. Heerma, ge-
pasporteerd sergeant der infanterie, en tot
igent van politie 2de klasse (brigadier) be
vorderd de agent van politie 3de klasse H.
Van der Biezen.
Van Commissarissen der Leidsche Spaar
bank, opgericht door het Departement Leiden
der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen
den 16den October 1818, ontvingen wij de
rekening en verantwoording van hun beheer
over 1898, waaruit o. a. het volgende lljjkt:
Het gansche tijdperk was de rentestandaard
zeer laag; doch tot hun voldoening kan wor
den \oortgegaan met da bijschrijving of uit
betaling van een rentebedrag van drie pCt.
Het aantal der inleggers bleef toenemende.
In de maand October werd herdacht haar
tachtigjarig bestaan en daarbij het grooto
Hut, in dat veeljarig tijdvak door haar gesticht,
en de wensch uitgesproken, dat zij zal blijven
toenemeQ in bloei ten zegen van de gemeente
Leiden.
De rente gaat in met den lsten en den
16den van elke maand.
Het bedrag der inlagen is f 733,056.84'/,
en dat der terugbetalingen 717,690.14'/,.
Alzoo is er meer ingelegd 15,366.70.
Het kapitaal, aan de inleggers verschuldigd,
bedroeg bi) den aanvang van het jaar
2,144,771 83l/j, waarbij komt: hetgeen meer
ia ingelegd ƒ15,366.70 en de gekapitaliseerde
rente ƒ63,208.60. De schuld der bank einde
1898 was dus 2,223,347.13'/2.
Het aantal inleggers bedroeg 1 Januari
10971. Als nieuwe inleggers zijn ingeschreven
1069, het aantal bedraagt dus thans 12040.
Het aantal geheel afgeloste boekjes bedraagt
795, by het einde van het jaar alzoo 11245.
Het gemiddeld tegoed is 197.71'/,, in 1897
bedroeg dit f 195.49.
Het aantal inlagen bedraagt 15163, in 1897
was dit 13838.
Het aantal terugbetalingen bedraagt 8640,
Wat in 1897 was 8216.
Do hoogste inlig in één zitting bedroeg
ƒ9041.75, de laafsti iDlag ƒ213.37.
De hoogste terugoetaling in één zitting was
12,974.68, de laagste terugbetaling f 206.75.
De verhouoing van h6t Reservefonds tot
de schuld der Bank Is 9.13 pCt. Het Reserve
fonds wordt afzonderiyk beheerd.
De heer J. F. Goddyn, alhier, in hit
vorig jaar tydeiyk benoemd tot leeraar aan
de Avondschool voor Ambachtslieden te Gouda,
is thans 'definitief aan die school verbonden.
Voor de akte lager onderwfis zyn te
's-Gravenhage geslaagd de heer A. Du Saar,
van Voorschoten; T. Sprey, van Zwammer-
dam, en A. Peters, van Nieuwenhoorn.
De eereavond voor mej. Alida Klein
gisteravond te Rotterdam onderscheidde zich
door de enorme hulde van een 30-tal bloem
stukken als stoffelijk bewys voor de sympa
thieke actrice, die in „De Stem van 't Hart"
en twee fragmenten uit „Aleid" het kunst
lievend publiek boeide door haar talentvol spel.
B. en "Ws. v^n Amsterdam stellen thans
voor om met ingang van den eersten Juni
a. s. te benoemen tot directeur van den ge-
meenteiyken tramoienst den heer J. H. Neiszen,
adjunct directeur der gemeentewerken van
Rotterdam, op een salaris van f 7000 en
onder bepaling, dat dit salaris om de twee
jaren zal worden verhoogd met ƒ500, totdat
het maximum van ƒ8000 zal zijn bereikt.
B. en W. behouden zich voor, een nader voor
stel te doen tot benoeming van een directeur
van het gemeenteiyk electrisch bedryf.
Naar wy vernemen, is mej. Sophie De
Vries, die naar men weet verloofd is met den
heer H. Brondgeest, tegen het nieuwe sei
zoen verbonden aan het Tivoli-gezelschap te
Rotterdam.
Niet zonder tegenkanting heeft mej. De
Vries vroeger aan haar Wensch, om de carrière
harer moeder te volgen, mogen voldoen. Zy
is toen terstond verbonden aan „Het Neder-
landsch Tooneel," waar zü in '91 als „Suzanne"
uit „De wereld waar men zich verveelt"
heeft gedebuteerd.
In Juni zal zy in het huweiyk treden.
{N. R. Ct.)
De aanbevelingslijst van kantonrechter
te Alfen luidt: mrs. J. C. Von Briel Sasse,
kantonrechter te "Woerden; N. C. H. Van
Daalen Wetters, kantonrechter te Heusden,
en G. J. Van Everdingen, griffier aan het
kantongerecht te Tiel.
In een buitengewone zitting hoeft de
gemeenteraad van Middelburg gistermiddag
een voorstel van het Dag. Bestuur tot aan
koop van een terrein in de gemeenten Vlissin-
gen en Souburg tot inrichting voor de oefeningen
van het garnizoen en daarvoor aan te gaan
een geldleening van 70,000 aangenomen.
De ministers van waterstaat, handel en
nijverheid en van justitie verleenen de vol
gende week geen audiëntie.
Het percentage voor de inkomsten-belas
ting te Delft is voor cit jaar bepaald op 4.75
pCt. tegen 3.45 pCfc. in het vorige jaar.
Te Utrecht had gisteren een algemeene
vergadering plaats der vereeniging voor Volks
sanatoria, onder presidium van dr. J. J. Homoet,
van Alkmaar. In een welkomstwoord wees
deze op den vooruitgang der beweging voor
sanatoria, zoo in als buiten ons land. Uit htt
verslag van den secretaris, dr. R. De.Josselin de
Jong, bleek, wat het hoofdbestuur bad gedaan:
69 subcomitó's werden opgericht. E°n com
missie onderzocht het terrein op tal van
plaatsen en concludeert om de algemeene
vergadering in overweging te geven Hellen-
doorn bfi Nyverdal en Bergen by Alkmaar te
kiezen. Met blydschap werd het geschenk der
Koningin-Moeder, „Oranje-Nassau Oord", aan
vaard. Op de statuten werd de Kon. goed
keuring verkregen.
Uit het verslag van den penningmeester,
dr. P. Van Wieringhen Borski, blykt, dat van
33 comitó's ontvangen werd 94,790, waarbij
Zeeland nog geen vast cijfer kon opgeven. De
rekening, reeds door hel hoofdbestuur goed
gekeurd, werd in handen eener commissie
gesteld.
Do heeren dr. J. J. Homoet, voorzitter, dr.
R. De Josselin do Jong, 1ste secretaris, dr. J.
Herman De Jong, 2Je secretaris, P. F. Van
Wieringhen Borski, penningmeester, jbr. mr.
E. O. De Casembroot, prof. dr. H. Kooyker,
mr. A. E. baron Mackay, mr. J. P. R. M.
De Neróe van Babberich, prof. dr. W. Nolen,
prof. dr. P. Kapel, dr. G. H. Roessingh, prof.
dr. S. S. Rosenstein, prof. dr. B. J. Stokvis,
dr. W. Strybosch, prof. dr. S. Tdma, jhr. mr C.
J. Den Tex, dr. G. P. Van Tienhoven, prof.
dr. C. WinkLr en J. A. Wynhoff, arts, vormen
het voorloopig hoofdcomitó- Zy werden, met
uitzondering van prof. Winkler, die niet in
aanmerking wenschte te komen, by acclamatie
definitief gekozen, benovens voor Amsterdam,
Cr. PijnappelFriesland, dr. Baert de la Faille;
Drente, dr. De Bo-;r.
By de bespreking van de plaats voor het
eerste - sanatorium beval men bepaaldeiyk
Oostkapelle aan, waarna de voorzitter uiteen
zette om welke redenen Hellendoorn als
eerste plaats worot aanbevolen. Do burge
meester stond twaalf bunders grond af, terwyl
industrieelen in Twente belangrijke subsidie
toezeiden. De minderheid van het hoofdbestuur
wenscht een proef te nemen met een zee
sanatorium.
Over de meening der minderheid werd lang
durig gediscussieerd. Leeuwarden etelde voor
de beslissing uit te stellen, om in het rapport
nog eerst kennis te maken met de beide
meeniogen. Dit voorstel werd verworpen.
Met 21 tegen 9 en 11 blanco stemmen werd
Hellendoorn ten slotte gekozen. De ingenieur
architect Roelof Kuipers lichtte vervolgens
de tentoongestelde teekeningen en ontwerpen
van sanatoria toe. De kosten voor een sana
torium werden begroot voor 50 personen
op f 101,000 tot f 130,000, stygende tot
150,000 of 160,000 met bybouw van een
arts woning en boerdery en verdere inrichting.
Dr. Baert de la Faille deelde mede, dat hy
bedankte voor zyn benoeming tot lid van het
hoofdbestuur en betreurde voorts, gesteund
door Rotterdam, dat te weinig voeling is ge
houden met de subcommissies, zoodat zonder
hen de Kon. goedkeuring op de statuten Ia
aangevraagd.
Hierover ontstond een lange di3cu?sie,
waarin het hoofdbestuur nogal aangevallen
werd. Besloten werd over eenigen tyd een
buitengewone algemeene vergarering te hou*
den ter bespreking der statuten. Als plaats
van byeenkomat werd Utrecht gekozen.
By het bezoek van Hare Majesteit de
Koningin aan Rotterdam zal de eerewaclit
gevormd worden door het corps Koninklijke
Scherpschutters, een compagnie van het regi
ment schuttery en een compagnie van de
aldaar in garnizoen liggende mariniers.
Den heer v. d. Upwich, directeur van
het postkantoor te Amsterdam, die op 1 Mei
a. s. xlen dienst met pensioen verlaat, werd
heden als biyk van hoogachting door de
ambtenaren van zyn kantoor een prachtig
zilveren theeservies vereerd.
De verzending van brieven en andere
stukken naar Curasao zal, gedurende do
maand Mei eerstkomende, plaats vinden als
volgt:
o. langs den weg van Genua, met do
Italiaansche paketcooten, 2 Mei met den
trein van 4 u. 50 m. van Amsterdam naar
Emmerik;
b. langs den weg van Southampton, met
de Duitsche paketbooten, 9 en 23 Mei met
de stoomboot van 11.30 av. van Ylissingen
naar Queenborough.
Hr. Ms. fregat „De Ruyt-r", onder be
vel van den kapitein ter zee W. M. J. "Visser,
is 28 dezer te Gibraltar aangekomen.
Van het dagtlad-agentschap „Havas"
komt de heer Mercadier en van de „Times"
de heer William Lavino naar 's-Gravenhage
tijdens de byeenkomsten eer Ontwapenings
conferentie. Zy zullen in „Hótel des Indes"
Logeeren.
Het stoomschip „Cyclops", van Amster
dam en Liverpool naar Java, arriveerde vóór
28 April te Singapore; de „Merapi", van
Batavia naar Rotterdam, passeerde 28 April
Kaap Carvoeiro; de „Soembing" vertrok 28
April van Fadang naar Rotterdam; de „Admi
ral", van Oo8t-Afrika naar Ylissingen en
Hamburg, arriveerde 28 April ts Napels; do
„Amsterdam", van Rotterdam naar Nieuw-
York, passeerde 29 April Lizard; de „Cluden"
(Holland—Amerika lyn) arriveerde 28 April
van Amsterdam te Nieuw-York; de „Koningin-
Regentes" vertrok 29 April van Amsterdam
naar Batavia; de „Oranje Nassau" arriveerde
28 Apiil van West-Indië te Nieuw-York; de
„Telamon", van Amsterdam naar Java, ver
trok 23 April van Liverpool.
Alkemade. In den nacht van Donderdag
op VryJag zyn door de Ryksveldwachters
Bodaan, van Alkemade, en Lameyer, van
Aalsmtor, onder Leiderdorp aangehouden twee
mannen uit Amsterdam, verdacht "van zich
te Haarlemmermeer schuldig te hebben ge
maakt aan diefstal van wasebgoed, kuip,
zinken ttil en emmer; het moeten twee be
kenden van de justitie zyn. De mannen zyn
dan ook gevankelijk naar Haarlem over
gebracht.
68)
„Allesl En ik heb nog vyf en twintig
gulden van vader moeten leenen ook. Maar
ik begreep, dat uw moeder zwak had op die
dingen. Ot eigenlijk: ik begreep dat niet;
maar ik hoorde het vader zeggen, terwijl we
daar in den goudsmidswinkel uw zaken
stonden bijeen te zoeken."
„Dus om moeder plezier te doen 1
„Ne-een," viel Herman in, „dat juist niet.
Ik zou graag ook uw moeder plezier hebben
gedaaumaar dit, Zwingelmans, dit was toch
eigenlijk meer om u plezier te doen. 't Is
zoo ontzettend véél niet, wat ik deed! 't Zet
me een jaar of drie terug: dat is alles. Want
op mijn eerstvolgende verjaardagen geeft vader
me nu weer nieuwe lammetjes en nieuws
kalveren en een nieuw veulentje cadeau.''
„Heeft je vader dat beloofd?"
„Nood, maar ik weet hot toch wel. Maar
als 't anders was; als lk geweten had,
levenslang geen schaap of koe of paard meer
in mijn bezit te zullen krijgen, je gelooft
toch wel, Zwingelmans, dat ik dan hetzelfde
bad gedaan? 1"
Zwingelmans lachto. „Levenslang" is een
heele tyd, Herman!"
„Ja," zei de eerlyke knaap, en kreeg een
kleur, „lk heb daar weer meer gezegd dan
ik meende. Dat doe ik méér! Vader zegt, dat
het komt, doordat ik, in myn drift, den zin van
myn eigen woorden zoo gauw niet vat. Maar
tien jaar lang geen stuk vee in mun bezit,
dat zou ik er toch voor over hebben gehad."
„Drommel8Che jongen I" zei Van der Kroese,
die ongemerkt was binnengetreden en de
laatste woorden van zyn zoontje mee had
aangehoord, „ik zon grooten lust hebben om
je ook volle tien jaar lang op je eerste stuk
vee te laten wacbtenl Was er zoo'n haast
by die uitpakkery, dat je my de pret van de
verrassing niet mee kondet gunnen?"
Herman stond een oogenblik met verlegen
houding naar de voorwerpen te turen, welke,
zydelings, hem de berisping op den hals
hadden gehaald. Maar toen hy ter sluiks zyn
vader aangekeken en op diens gelaat alles
behalve ontevredenheid| gelezen had, sprong by
vrooiyk op hem toe en greep zun hand. „Ik had
moeten wachten," zei hy, „dat begrüp ik nu
ook; maar u meent er niets van, dat u boos op
me bentl En wie van ons beiden heeft gelyk
gehad, vader?.... Zwingelmans heeft aan
niet-aannemen van myn cadeau zelfs niet
gedacht! Is 't wel, Zwingelmans?"
„Daar feliciteer ik je meel" zei Van der
Kroese. „Maar laat myn hand nu los, wil je?
Dat ik behooriyk vrouw Zwingelmans en haar
dochter myn compliment ga makeu. Straks,
by den wagen, is een vluchtig knikje de
heele begroeting geweest 1"
De thee was gebruikt en Hanna's baksd
van den vorigen avond alle eer aangedaar,
vooral door Herman. De ééne nieuwjaarskoek
voor, de andere na was in zyn grage jongens
maag verdwenen. Nu eindeiyk voor „Nog
een koek?" bedankt werd, zond Van der
Kroese den knaap met een looze boodschap
het dorp in.
„Zwingelmans", begon hy, zoodra zyn zoontje
hem niet meer hooren kon, „heb je al ant
woord op je BChryven met betrekking tot
die zetboer-plaats ginds in Noord-Holland?"
„Hoe weet jij daarvan?!" vroeg Zwingel
mans.
„Nogal langs geleidelyken weg!" zei Van
dor Kroese. „De persoon, die de annonce had
doen plaatseD, is naaste buurman van myn
zwager, en de twee zyn „dikke maatjes."
Alle brieven, op de advertentie ingekomen,
werden myn zwager ter lezing en beoor
deeling voorgelegd."
„Enkwam Zwingelmans. Zyn mond
bracht het niet verder, maar zyn van blyd
schap glinsterende oogen zeiden: „Kom jy
me nu de boodschap brengen, dat ik de
bevoorrechte persoon ben daarginds?"
Maar Van der Kroese deed, of dat gebaren
spel niet door hem werd opgomerkt. Rustig
vertelde hy verder:
„Myn zwager, toen hy jouw brief in handen
kreeg, herinnerde zich je naam, maar meer
ook niet; en hy heeft zich toen tot my gewend
om nadere inlichtingen. Ik heb teruggeschre
ven dat ze liever een van de andere
sollicitanten moesten nemen."
Een plotselinge, eigenaardige stilte volgde,
en uit Zwingelmans' gelaat week alle kleur.
„Vergeef l" riep Van der Kroese, toen by
dit zag, en terwyl hy haastig Zwingelmans'
hand in de zyne greep, „'t was een grap,
maar een heel onbetamelyke grap, dat voel
ik nu zelf! Maar óók: hoe kon je één oogen
blik denken, Zwingelmans, dat ik in je nadeel
spreken, ik ongunstig getuigenis van je geven
zou?.... Ik heb dien lui daarginds gezegd,
dat ze een van de aDdere sollicitanten moesten
nemen, omdat ikzelf jou op myn hoeve „De
Berkelenwaard" wensch te hebben. Je kent
de plaats; over de voorwaarden zullen we
het gemakkeiyk eens worden. By de drie
maand ben je hier immers los?"
„Ja, maar
„Dan verwacht ik je met den eersten Maart."
„En do tegenwoordige pachter....?"
„Had nog twee jaar huur, maar ik heb
hem afgekocht. Spartel nu asjeblieft niet tegen,
Zwingelmans I Die andere pachter heeft al
een nieuwe plaatB gehuurd: js staat dus
tegenover gedane zaken en moet myn zin doen,
al was het alleen om te voorkomen, dat myn
hoeve onbeheerd biyft etaan."
„Pachter moet ik niet worden, Van der
Kroese. Een pachter waagt en ik mag niet
wagen. Daar ben ik te arm voor."
„„Wagen", Zwingelmans „Wagen", als
je mijn pachter wordt....?"
,Je kuDt me toch niet vrywaren tegtn
slechte jaren? Tegen misgewas? Tegen sterfie
ondor het vee?"
„Noen. Maar de schade, uit dergelyke moge-
lykbeden voortvloeiende, kan ik je vergoeden,
Zwingelmans."
„Een aalmoes stuit me tegen de borst T'
„Van myn jongen noem je heel zyn hebben
en-houden aan; en my wys je terug, ala ik
je minder dan het tien-duizendste deel van
mijn eigendom bied?"
„Laat ik je zotboer worden, Van der Krooset
Dat wil ik graag 1"
„Malligheid II"
„Om van al het andere niet te spreken:
hoe zal ik, voor zoo'n groots hoeve, den
noodigen veestapel koopen?"
„De veestapel en „al bet andero" i» al ge
kocht, on ik doe ze je by dezen cadeau. Neen I
zeg nu niet, dat je weigert ze aan te Demen
Dan zou ik denken moeten, dat je twyfelt,
of myn dankbaarheid wel van even goed ge
halte is als die van Herman."
„Dat weet je beter, Van derKroesel Maar
ik herhaal: een aalmoes stuit me tegen de
borst.
„„Aalmoes"....// „Aalmoes".11 Wat
door oprechte, door de meest Innige dankbaar
heid wordt aangeboden, wil je dat een aalmoes
noemen ?1 Heb jy en je moeder dit als een
aalmoes beschouwd?"
„O, maar dat is ook hooi iets anders 1"
„Omdat Herman bet gaf in plaats van ik 11
Je zoudt me inderdaad jaloersch maken, Zwin
gelmans, op myn eigen joDgenl"
„Wat Herman gaf, zouden we oven graag
van jou hebben aangenomen. Maar dat
andere
„„Dai andere"
(Wordt vervolgd.)