N». 12002
Dinsdag XI April.
A0. 1899
(Qourant wordt dagelijks, met aitzondering
van fon- en feestdagen, uitgegeven
Feuilleton,.
"DE RENTMEESTËRT
LEIDSCH
DA&BLAD.
PBJLJS DEZEB COUTULNTi
Voor Lolden per 8 tnaanaoo. f l.l(X
Franco per post 1.4CK
Afzonderlijke Nommers 0.05.
PILLIS DEB. ADVERTEirnSB
Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regeJ meer f 0.171. - Grootera
lettere naar plaatsruimte - Voor het Incasseereo buiten de stad
wordt f 0.05 berekend
Leiden, 10 April.
De begrafenis van wyien prof. Ryke zal
slet ^plaats hebben Dinsdag om halftwaalf,
maar te twaalf uren, van het sterfhuis
Haar de begraafplaats te "Warmond.
Do overledone was bekend als een uitnemend
oxperimontator. Zyn collages in proefonder
vindelijke natuurkunde werden trouw bezocht.
Bij het ontwerpen van de wet op het
middelbaar onderwijs werd bij door Thorbecke
geraadpleegd en op den inhoud dier wet heeft
hy grooten invloed uitgpoefend.
Prof. Rijke was hoogleerasr van 21 Sep
tember 1846 tot 19 September 1882. Hy was
ridder in de orde van den Necerlandschea
Leeuw en der Belgische Leopoldsorde en
officier in de orde der Eikekroon.
Tot hoofdingelanden voor het hoogheem
raadschap Rijnland zijn gekozen in hot 3de
district: J. H. M. Evelein, in het 7de district:
Jbr. J. B. Van Merlon, in het 10de district:
J. W. Elant en tot hoofdingelanden plaats
vervanger, la het 3de district: J. H. M.
Evelein, in het 7de district: R. W. J. C. Van
de Wall Bake, in het 10de district: J. De
Bruyn, in het 16de district: Jb. Scheer.
HH. MM. de Koninginnen woonden
gisteren onder gehoor van ds. Cramer de
voormiddag-godsdienstoefening by in de
Groote Kerk.
Do gedelegeerden ter Ontwapenings
conferentie, te 's-Gravenhago te houden, van
Frankryk, Duitschland en Engeland zullen
hun intrek nemen in het „Hotel des Indes",
waar verscheidene salon3 en andere vertrekken
voor deze^ heeren in gereedheid worden
gebracht.
Het hoofd van de Fransche delegatie, de
oud-minister Léon Bourgeois, zou, naar men
verneemt, zyn intrek nemen ten huize van
den gezant der Fransche Republiek to 's-Gra-
venhage, den heer Bihourd, die zelf deel
uitmaakt van de afvaardiging.
Den derden dag van het Natuur- en
Geneeskundig Congres te Haarlem werd van
wege de directie van het Staalbad Haarlem
weder een concert aangeboden.
In de secties werden weder verschillende
wetenschappelijke voordrachten gehouden.
Des namiddags te halftwee had in de groote
zaal van do sociëteit „De Voreeniging" de
tweede algemoene vergadering onder presi
dium van prof. Bosscha plaats.
Nadat hierna de rekening en verantwoor
ding waren goedgekeurd, hieli prof. dr. W.
H. Julius, van Utrecht, een rede over „ether
theorieën."
Vervolgens werd het rapport behandeld,
dat uitgebracht was door de commissie, door
het zesde congres benoemd, met het doel
samenwerking tot stand to brengen tusschen
bestuurders van bibliotheken en genootschap
pen by het aanschaffen van monographieén
en tijdschriften.
Het bestuur deed naar aanleiding daarvan
het volgende gewyzigd voorstel:
lo. Het Congresbestuur benoemt een comité,
dat tot opdracht heeft maatregelen te ont
werpen en ter uitvoering voor te bereiden,
die kunnen strekken om tijdschriften en mono-
graphieën van natuur- en geneeskunde zoo
vollecig mogelijk ia de gezameniyke Neder-
laudsche openbare bibliotheken voorhanden te
doen zyn.
2o. Het Congres verleene aan dat comité
voor de eerstvolgende twee jaren een krediet
van 1200, bestemd om lysten te doen ver
vaardigen, waaruit biyken zal, hoe de natuur-
en geneeskundige tydschriften en monogra-
phleën thans over do bestaande Nederlandsche
bibliotheken verdeeld zyn.
8o. Op het achtste Congres brengt het
comité verslag uit van het alsdan verrichte
en voegt het daarby zyn voorstellen, die ten
doel hebben de leemten, welke de literaire
hulpmiddelen van natuur- en geneeskunde in
onze openbare bibliotheken biyken op te
leveren, zooveel mogeiyk te verminderen. Het
verslag en de voorstellen worden in het pro
gramma van het achtste Congres bekend
gemaakt.
Met dit voorstel vereonigdo do vergadering
zich.
Besloten werd verder, dat aan het „Van-der-
Waals-fonds" o.a. gedurende 2 jaar een bedrag
van ƒ200 zal worden verleend.
Als plaats voor de volgende algemeene ver
gadering werd Rotterdam aangewezen.
Benoemd werden als twee leden van het
bestuur, woonachtig te Rotterdam, de heeren
G. J. W. Bremer en dr. H. Klinker.
Tevens werden benoemd: tot voorzitter dor
eerste sectie op het achtste congres prof.
Kluyver, te Leiden; iJem voor de sub-sectie
natuurkunde prof. Haga, te Groningen; il.
sub-sectie chemie prof. Van Bercmelen, te
Leiden; voor de 2de sectie prof. Einthoven,
te Leiden; voor do 3de sectie prof. Guye, te
Amsterdam; voor de 4de sectie dr. Van
Cappolle, te "Wageningen.
Aan het slot betuigde de voorzitt-r dank aan
allen, die tot welslagen van het congres hadden
bygedragen. Onder applaus der vergadering
bracht daarop prof. Stokvis hulde aan den voor
zitter, waarop allen opstonden en den kreet
aanhieven: „Leve prof. Bosschal"
Hierna werd de algemeene vergadering ge
sloten.
Des namiddags om 6 uren vereenigden zich
meer dan 150 leden aan een diner in de groote
zaal van het Brongebouw, waar veel toosten
werden uitgesproken.
Mr. Vollgraff, laatsteiyk rechter te Am
sterdam, is alt rechter in de Haagsche recht
bank geïnstalleerd en werd daarby toegesproken
door den vice-president, door den officl r van
justitie dezer rechtbank en namens de Haagse'- e
balie.
Door ruim 5000 ingezetenen van Haar
lem is een adres aan H. M. de Koningin
betreffende den onboudbaren toestand aan
het station aldaar geteekend. Het zal a. b.
Donderdag te Amsterdam door een deputatie
uit bet bestuur der Handelsvereniging aan
H. M. de Koningin worden aangeboden.
Naar gemeld wordt, is de vroegere gou
vernante van H. M. de Koningin miss Saxton
"Winter benoemd tot gouvernante van de
kinderen van HH. KK. HH. den Kroonprins
en de Kroonprinses van Rumenië, Prins Carol
en Prinses Elizabeth.
In verband met het bezoek van H. M. de
Koningin aan Rotterdam worden reeds ver
scheidene plannen gemaakt. Is men wèl in
gelicht, dan zal, behalte het Doofstommen-
instituut aan de Diergaardelaan, ook be
zocht worden door H. M. het Luthersch Wees^
huis aan het Vasteland en het Sophia-Kinder-
ziekenhuis aan den Westersingel, terwyl het
bestuur van het St.-Aothonius-gesticht aan
den Nieuwen Binnenweg een desbetreffend
verzoek tot H. M. gericht heeft.
Eerewachten zullen verstrekt worden door
het corps Koninklyke Scherpschutters en een
compagnie der dienstdoende schuttery.
Het eere-escorte van 40 ruiters, allen leden
der Manége, is door de dames-leden een vaan
del aangeboden, welk aahbod met ingenomen
heid aanvaard is. Zooals reeds is gemeld, is
do heer Ch. Moens tot hoofdcommandant ge
kozen en zal de volgende maand onder diens
leiding het escorte enkele ritten door de stad
mak> o, zoodra de weg tekend is, dien H. M.
zal volgen. Ook zal een ondercommandant
gekozen worden.
De heer H. Dolk Jzn., overleden te Leur
26 Maart 11., heeft nog de volgende legaten
vormaakt, vry van successierechten: ƒ1000
aan do Weezen inrichting te Neerbosch, 1000
aan de Prins Hendrik-Stichting te Egmond-
aan-Zee, 1000 aan de Werkinrichting voor
Blinden t9 Utrecht, f 3000 aan de Ned.
Dlakonessen inrichting ten faveure van de
afdeeling gevestigd te Breda, 3000 aan de
Evang. Maatsehappy te Arnhem; vier woningen
aan de Diaconie der Hervormde Gemeente te
L ur, ƒ10,000 en twee woningen aan het
Kerkefonds der Herv. Gemeente te Leur;
15,000 aan de Ryks Universiteit te Leiden
ter vorming eeuer beurs ten behoeve van
studenten in de medicijnen of in de philosophic,
met bepaling o.a., dat do studenten mo ten
behooren tot do Ned.-Herv. Gem. (N. R. Ct.)
Buiten het reeds gemelde program voor
Amsterdam zullen H.H. M.M. de Koninginnen
op een nader vast te stellen tyd ook een
bezoek brengen aan de Ziekenverpleging op
de Prinsengracht tusschen de Leidsche- en
Spiogelstraten.
Door B. on Ws. van Arasterdam is aan
de leden van den gemeenteraad d9 voor-'racht
voor directeuren van de gemoentelyko tram
verzonden.
Voor den tramdienst wordt voorgedragen
de heer NeisBen, onderdirecteur van publieke
werken te Rotterdam, en voor directeur van
het electrisch bedrijf do heer Dojjer, ingenieur
te Delft.
De minister van marine heeft ter kennis
gebracht van do marine autoriteiten, dat het
verrichten van dienstzaken per rjjwiel aan
alle militairen van de zeemacht beneden den
officiersrang is verboden.
De kolonel J. A. Ort en de luit.-kolonel
J. C. Lagerwerff, telden van het 1ste reg.
huzaren te Deventer, en de kapt. A. W. Van
't Lindenhout, van het 4de reg. inf. te Delft,
zullen binnenkort den dienst met pensioen
verlaten.
H. M. do Koningin zal na het bezoek
aan Amst rdam rechtstreeks van daar de
buitenlandsche reis aanvaarden.
Evenals aan den Raad der gemeente
Velzen heeft de eerste Nederlandsche electrische
trammaatschappy ook aan den Raad der
gemeente Zandvoort toestemming verzocht
de gemeente electrisch te mogen verlichten.
Het intercommunaal telephoonverkeer
AmsterdamRotterdam is nu over Utrecht
geleid. 90,000 meter draad is Donderdag
afgesneden.
De uitslag der herstemming voor twee
leden van het hoofdbestuur van den Bond
van Ned. Onderwyzera en voor een redacteur
van „De Boift" is als volgt:
Aan de stemming namen deel 135 afdeelin-
gen en 32 algemeene leden.
Van 1902 stemmeD, waaraan 34 van on
waarde, verkregen de heeren Ho res 1115 en
Kraai 753. Van 1913 stemmen, waarvan 26
van onwaarde, verkregen de heeren V. d. Berg
574 en Van Wielink 1313, zoodat gekozen
zyn de heeren Heeres en Van Wielink.
Tot redacteur werd gekozen de heer Teheux
met 1182 van de 1920 stemmen, waarvan
28 van onwaarde. Op den heer De Vuis
waren 710 stemmen uitgebracht.
De installatie van mr. T. J. Noyon, als
advocaat-goneraal by den Hoogen Raad, zal
plaats hebben in een plechtige openbare zitting
van genoemd college op Zaterdag 15 April
a. 8des namiddags te drie uren.
De heer Goeman Borgesius, minister van
binnenlandsche zaken, en jhr. Van Pestel,
buitengewoon gezant en gevolmachtigd minis
ter van Nederland te Brussel, hebben het eere-
lidmaatschap aanvaard van het XXVste Neder
landsche Taal- en Letterkundig congres.
Verleden Vryd3g is in de commissie van
den Gentschen gemeenteraad besloten een
subsidie van duizend franken te verleenen
voor de inrichting van bet aanstaande congres.
De provinciale synode van de Gerefor
meerde Kerken in Zuid-Holland zal op Dinsdag
6 Juni te Rotterdam gehouden worden.
Mejuffrouw A. Mouzin, te Haarlem, is
benoemd tot directrice der Industrieschool
voor vrouwelyke jeugd te Amsterdam.
Volgens een bericht uit Washington aan
de „Daily Chronicle" zullen de Vereenigde
Staten het Russische program als grondslag
van de beraadslagingen van de vredes
conferentie aannemen, omdat deze geen af
breuk c!oet aan de positie van Amerika, waar
leger en vloot onder de normale verhouding
tot do bevolking zjjn Amerika zal ook het
internationaal scheidsgerecht aannemen, maar
weigeren toe te stemmen in het verbod van
ontplofbare stoffen en torpedo's.
Het stoomschip „Kanzier", van Oost
Afrika naar Rotterdam en Hamburg, vertrok
7 April van Port-Saïd; de „Koningin-Regentes'
arrireerde 8 April van Batavia to Amsterdam;
de „Bogor" arriveorde 7 April van Rotterdam
te Batavia; de „Koning Willem I", van Am
sterdam naar Batavia, vertrok 8 April van
Perim; „de „Maasdam", van Rotterdam naar
Nieuw York, passeerde 8 April Scilly; de
„Amsterdam" vertrok 8 April van Nieuw-Y'ork
naar Rotterdam; de „Bundesrath", van Ham
burg en Antwerpen naar Oost-Afrika, pas
seerde 8 April Gibraltar; de „General", van
Oost-Afrika naar Vlissingen en Hamburg, ver
trok 7 April van Marseille; de „Kaisor" ver
trok 8 April van Durban naar Delagoa-Baai;
de „Prinses Amalia", van Amsterdam naar
Batavia, arriveerde 8 April te Padang; ds
„Prins Alexander", van Batavia naar Amster
dam, arriveerde 9 April te Suez.
Aarlandorveen. Alhier is gisteren over
leden de weleerw. heer ds. J. H. Willebrands,
sedert 1893 predikant by de Ned. Herv. Gem.
alhier. Uit Oude- en Nieuwe Wetering, waar
men hem noode zag heengaan, kwam hy
herwaarts. Zyneerw. won hier aller hart on
zyn verscheiden, na langdurige ongesteldheid,
verwekt hier algemeene droefheid eo innige
deelneming met de treurende weduwe en
de kinderen, die hy achtorlaat.
Voorschoten. Aan Th. Bergtran, J. v. d»
Hoeven en J. M. Warners, allen alhier woon
achtig, is door de Nederlandsche Vereeniging
tot bescherming van Dieren een 2?e prys a ƒ5
uitgereikt wegens goede behandeling hunnor
trekhonden.
Scliuttevaêr.
Dcor het hoofdbestuur der schippersvere
niging „Schuttevaór" zyn de volgende adressen
verzonden:
Aan htt Hoogheemraadschap van Delfland,1
verzoekende uitdieping van de Buitenwater-
sloot te Delft, van af den limietpaal aan do
N. zyde tot aan de kogelgietery.
Aan den minister van marine, om het licht
op het fort Pampus zoo te doen plaatsen,
dat het van alle zjjden zichtbaar is.
Aan den mlnlst r van waterstaat met verzoek
maatregelen te willen nemen, dat er meer
gelegenheid tot doorvaart wordt gegeven aan
de spoorbrug over de Singelgracht te Am
sterdam, en door een sein aan de schippers
wordt bekend gemaakt hoe hng de brug
gesloten blyft.
Aan den Raad der gemeente Amersfoort,
waarin andermaal wordt aangedrongen op
verdieping van den mond der rivier de Eem.
Aan den minister van waterstaat met ver
zoek maatregelen te willen nemen, dat door
het Heemraadschap van Mark en Dintd een
billyker regeling wordt ingevoerd op het heffea
van schut- en dryfgeld.
Aan den Raad der gemeente Nieuw-Beierland
om verdieping van den mond der haven lr%
die gemeente.
mt de „Staatscourant."
Kon. besluiten. Benoemd totbargemeestoi
van Didam, B. J. Gijsen, met gelijktijdige toe
kenning van eervol ontslag als burgemeester van
Batenburg; van Weslervoort, A. H. C. M. Vos
de Wael.
Met ingang van 1 September 1899, aan J. G.
W. Postel, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend
als leeraar aan de Rijks- hoogore burgerschool te
Zwolje.
De heer M. De Sola erkend en toegelaten ala
vice-consul van Columbia op Curasao.
De gewone audiëntie van den minister var»
oorlog zal a. s. Donderdag niet plaats hebben.
„Zeê'j noe wel, vrouwl" triomfeerde deze,
toen hy de dour van z\ju woninkje binnentrad
en met van kou bibberende handen den strik
te voorachyn haalde, „zeê'j noe wel, vrouw,
asda'k van oavend neêt thuus mos blieven?!
An dit eudjen köperdroad bink veur oe 'en
niei jak of 'en Dieien rok, en veur elk van
de kinders wel 'n heel niei p&ksken; zol 't
neöt, wiefkon?"
Van Heel, terwyl by met die woorden zyn
vrouw den strik toonde, liet onwillekeurig cok
zelf den blik er op rusten; en plotseling viel
het hem nu op, dat de strik precies op die
vier „andere" strikken geleek, indenabyheid
van den vermoorden Krelissen gevonden inder-
tfld. Niet alleen was het voorwerp van karkas
draad vervaardigd, terwyl in den regel een
wat dikker soort koperdraad voor het doel
gebezigd wordt; maar de lus, waar de eigen-
lyke strik in liep, was op dezelfde, eenig6zins
omslachtige (en gansch niet gewone 1) wyze
in elkaar gedraaid, als dit by die andere vier
het geval was geweest. Van Heel, toen hy
het zag, voelde zich een kille huivering door de
leden varen, „Heê dusl" mompelde hy, en
stond te turen op den strik.
„Hein!" schrikte zyn vrouw, „wat scbêlt
d'r an?I... Zeê'j noe wel, da'j in deê kolde
neêt noa buten hadden 'emot?L... Hier,
drink gauw 'n kop koffie l"
Van Heel nam de koffie, maar verzekerde,
dat het „d&t" niet was. Toen hy daarna
verteld had, wat het wèl was, stonden man
en vrouw elkaar een poos aan te staren
met verschrikte oogen, zonder dat een van
beiden sprak.
„Geef ie 't an?" vroeg eindelijk de vrouw.
„Ik mag neêt andersI" was het antwoord.
„Ocb, Hein, deê arme vrouw en kinderl"
„Dat zeg ik met oe, Teuntjen! En van
Brummelkamp-eiges spit 't mien ok. Heê's 'n
ofgedraeid vuele stroper; moar doar stek toch
eigentlik gin kwoad in, en veur de rest hê'k
nooit anders as goeds van hum 'eheurd."
„Sjuust, man! En doarum
„Woarlik, vrouw, 't geet mien ok an 't
hart. Ik gaf de heele vief en twintig gulden,
deê 'k van oavend verdêend heb, en ik
gaf ze gréég! a'k mien onwetendheid
doarveur weerumme kos koopen. Moar noe
do zaak mien eenmoal bekend is, woarlik,
vrouw, noa mag ik neêt zwiegen."
Jonker Onno zit in 't nauw.
Brummelkamp had in verschillende terecht
zittingen verhooren te ondergaan. Hy hield
natuuriyk styf en sterk staande, den strik
gevonden te hebben; maar niet veel min
der natuuriyk zyn rechters trokken by
die verklaring de schouders op. Van de voet
stappen, om en by de plaats van den moord
gevonden, waren indertyd opmetingen gedaan.
Wel strookte de maat, zoomin van den
kleinsten als van den grootsten dier voet
stappen, met die van eenigen klomp, in bet
bezit van Brummelkamp gevonden; maar ter
ééner zyde bleek, dat de kleinste klomp van
het oneffen paar voor Brummelkamps voet
groot genoeg zou zyn geweest; en ter
aodererhet was nu meer dan een jaar
geleden, dat de moord had plaats gehad, en
in dat tydsverloop wordt, door een boeren
werkman, meer dan één paar klompen ver-
sleten en afgedankt. Die voetstappen bewezen
dus Diets vóór, maar ook niets tegen Brum
melkamps schuld.
Jonkor Onno zat op heete kolen. Zwingel-
mans had hem over de zaak gesproken en
gezegd, dat het zyn voornemen was, in geval
Brummelkamp schuldig werd verklaard of
een preventieve gevangenisstraf van eenigs-
zins langen duur te ondergaan had, om dan
den rechter met de ware toedracht van zaken
in kennis te stellen. Jonker Onno had al zyn
welsprekendheid aangewend, om den rent
meester van dit „dolle plan" terug te brengen
had op zyn ouden vader gewezen en geen
zuchten of tranen gespaard om aan zyn
woorden klem te geven; maar Zwingelmans
was onverbiddeiyk geweest.
„Myn Hemel I" had jonker Onno geroepen,
wanhopig door 'a rentmeesters onverzettelijk
heid, „Brummplkamp heeft het immers niet
gedaan?! Hy zal dus, hy kan dus niet schul
dig worden verklaard 1"
„Niet „kunnen", jonker., i.?" had Zwin
gelmans geantwoord. „Brummelkamp zou de
eerste onschuldige niet zyn, die de gevangenis
deuren achter zich dicht hoorde vallenDat or
evenwel, in dit geval, zoo goed als geen
gevaar voor is, geloof ik mot u. Maar de
preventieve gevangenisschap Is het zoo
vreemd, dat iemand weken, maanden, meer
dan een jaar daarin doorbrengt?.... En ik
herhaal: dit zal met Brummelkamp niet ge
beuren. Wordt hy gevangengezet, dan wacht
ik veertien dagen; en is dan het ontslag niet
gevolgd,dan ontmaskering van ons bei
den: u als moordenaar, ik ala meineedige.
't Is erg genoeg, dat we hem aan de alge
meene verdenking ten prooi moeten laten l
Al spreekt de rechter hem vry, die blyft hem
aankleven."
Dit laatsto had Zwingelmans goed gezien.
„Gebrek aan bewyzen" was oorzaak, dat
gerechteiyke vervolging tegen Brummelkamp
vry spoedig gestaakt werd; maar voor wie
den man kende, bleef hy „de moordenaar."
Ieder verachtte hem. Wie onwillekeurig in
zyn nabyheid kwam, trad schuw ter zyde,
om niet in aanraking met hem te komen. In
heel Iependam waren geen drie menschen te
vinden, „dom genogt, um ooit van z'n léven
'en krummeltjen eleufd te hebben van dat
verzin8eltjen indertied, as zol de jonker't heb
ben 'doanl Wat onneuzele proat tocb, hè?
De jonker zo'n veldwachter doodscheóten 11
't Was jummers op de vingers noa te tellen,
asdat zo'n ströper 't had edoan
Intusschen bleef het voor Brummelkamp
niet by genoemde biyken van verachting en
afschuw. De zaak had voor hem ook meer
tastbare gevolgen. Hy was boeron-arbeider:
een week nadat hot gerecht uitspraak had
gedaan, gaf zyn „boer" hem gedaan mot
werk. Brummelkamp deed alle mooito om
een nieuwen meester te vinden; in Iependam
en daarbuiten, meer dan oen uur in de rondte,
bood by zich aan; maar allen, die by er over
aansprak, waren „voorzien."
„Vrouwl" zei Zwingelmans een week
drie later tot zyn echtgenoote; „je weet van,
dat geval by Brummelkamp?.... Ik vrees^
dat er by de lui gebrek begint te komen.
Deze wenk was voor de goedhartige rent*
meestersche voldoende. Ook zjj zag in Brum
melkamp den moordenaar en zou met afgrazen
voor een ontmoeting met hem teruggehuiverd
hebben; maar behoefden daarom zyn armo
vrouw en kinderen, behoefde daarom hyzelf
hongerte ïyden?Dienzelfden avond werden
Brummelkamp een brood, een halve zy spek
en een mud aardappelen thuis gestuurd.
En den volgenden dag begaf Zwingelmans
zich naar Leiden. Toen hy by jonker Onno
in de kamer trad, kwam deze hem lachend
te gemoet.
„Je komt zeker," vroeg hy, „al is het wat
laat, om rnjj te feliciteeren met den afloop
van die Brummelkamp-quaestie? Ja, Zwingel
mans, daar kan een fijne »flesch op staan l
't Zou me wezeniyk gehinderd hebben, als
de arme drommel achter de tralies wa|
gekomen 1"
(Wordt vervolgd.)
