flo. 11949 Maandag 6 Februari. A*. 1899 <§oiuant wordt dagelijks, met uitzondering van fon- en feestdagen, uitgegeven. Derde Blad. KIEZERS. Feuilleton. De bloom vau hel woud. LEIDSCI DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT I Voor Lelden per 8 maanden. 4 f 1.10. Franco per posl 1.40. /Lfzonderiyke Nommer» 0.06. prus der aiwkk.'i'k'm'i'i ftw» Van 1-6 regels 1.06. Iedere rogeJ meer 0.17). - G-rooter# letters oaar plaatsruimte - Voor het incasseeröd bulten de stad wordt /"0.05 berekend Oflioiëele Iienuisgoylngeu. Burgemeester en Wetboudera van Leiden, Gezien art. 8, late alinea, dor wet van don 2don Juni 1875 (Staatablad No. 95), tot regeling van het toezicht bij het oprichten van inrichtingen, welke gevaar, eoliade of hinder kunnen veroorzaken; Brengen bij dezo ter algomoone kennis, dat door ben op h-den vergunning ia verleend aan W. 8. VAN 8IJPVELD en L. E. IEUWENBUIZEN. en jechtverkrygeudoü, reepectievelyi tol het opri hten van een rookerij en zonterjj in bet perceel Nieuwe Bijo 87 on tot uitbreiding van de fabriek van vor- doorzaamde groenten aan den Mo schweg, kadaster Sectie L No. 676, door de plaataing ou in-werking- otelli g van een stoomketel van 16 paardekracht, te verva ging van don beat&andon en van een gasmotor vau 6 paardekracht en het maken van een berg- en werkplaats. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Leiden, F. WAS, Burgemeester, t Febr. 1899. VAN HEY8T, Secretaris. „Een ieder wordt geacht de wet te kennen", en dus ook de kieswet. Maar oen mensch beeft meer zaken aan het hoofd en we kunneo dus begrepen, dat niet ieder de Kieswet op zyn duimpje kent. Maar de tijd voor het opmaken der kiezerslijsten is we> r aangebro ken en we achten het daarom geweaschthet geheugen onzer lezers, die kiesgerechtigd siln, wat op te frisschen, opdjt zij kunnen zorgen, dat zij een plaats op de kiezerslijst bekomen. In de eerste plaats komen zonder dat zij er aangifte voor behoeven te doen, het meeren- deol der belastingkiezers op de lijst, mits zy hun aanslag over het laatstverloopen dienst jaar in een of meer der Rijks directe belas tingen (in de grondbelasting ten minste 1 i gulden) vóór 1 Februari 11. hebben voldaan. Het is wel waar, dat men, tusschen 1 /februari en 1 Maart nog betalende, toch nog op de kiezerslijsten kan komeD, maar dan alleen ten koste van formaliteiten. Liten we even hierbij aanteekenen, dat onder „laatstverloopen dienstjaar" moet wor den verstaan: voor de grondbelasting, het tijdvak van 1 Jan. 1898 tot en met 81 Dec. 1898; voor de personeele belasting hetzelfde tfjdvak. Van de vermogens- en bedrijfsbelasting, die van Mei tot 30 April d. a. v. loopen, moet de aanslag 1897—1898 zijn voldaan. Niet alle belastingkiezers zijn evenwel van deze aangifte ontslagen. Zij, die zich sedert kort hier metterwoon hebben gevestigd, zoo- I dat zy over de genoemde dienstjaren niet hier ban belasting hebben betaald, maar elders, betzii in een, betzij In meerdere gemeenten I aan bovenvermelde voorwaarden hebben vol daan, moeten biervan ter gemeente-secretarie doen blijken, door overlegging der voldane aanslagbiljetten. Aangifte is verplichtend voor de volgende categorieën: lo. hoofden van gezinnen of alleenwonende personen, die een woning of perceelsgedeelte ia huur en bewoond hebben en daarvoor ten minste in Leiden 1.75 per week betalen, onder voorwaarde evenwel, dat zij op 31 Jan. 1899 sedert 1 Aug. 1898, dus in de laatste 6 maanden, niet meer dan éénmaal zijn ver huisd in deze gemeente. Indien men hetzelfde perceel is blijven bewonen waarvoor men verleden jaar kiesgerechtigd was, ts aangifte onnoodig. Personen, die tusschen 31 Aug. 1898 en 31 Jan. 1899 van elders hier zijo komen wonen, kunnen op grond van woninghuur alleen geen kiesrecht verwerven. 2o. Schippers of anderen, die krachtens eigendom, vruchtgebruik of huur in de laatst verloopen 6 maanden een vaartuig hebben bewoond van ten minste 24 kub. meter inhoud. Indien men hetzelfde vaartuig is blijven bewonen, als waarvoor men verleden jaar kiesgerechtigd was, is hernieuwde aangifte niet noodig. 3o. Loonkiezer8, d. w. z. degeneD, die op 31 Jan. sedert het begin van het verloopen jaar (dus 1 Jan. 189831 Jan. 1899) by denzelfden persoon of onderneming, of instel ling (of als inwonende zoon, in het bedrijf of beroep der ouders) werkzaam zijn geweö9ten als zoodaDig een inkomen hebben genoten van ten minste 450 in Leiden per jaar. Indien iemand na 31 Januari van elders zich hier metterwoon vestigt, dan wordt onder inkomen verstaan het minimum bedrag, gel dende voor de gemeente, vanwaar by geko men is. By de berekening van het inkomen wordt voor zooveel Leiden betreft geiykgesteld: vrye inwoning of inwoning met een bedrag van ƒ87.60; vrye kost en inwoning met ƒ300. 4o. Degenen, die op den lston Febr. 11. in het genot waren van een door een openbare instel ling verleend pensioen van ten minste 450. Hierby moet io het oog gehouden worden, dat b(j lagere pensioenen het Inkomen, in welken vorm dan ook genoten, mag worden meegeteld, mits pensioen en inkomen te zamen ƒ450 bedragen. 5o. Degenen, die op 1 Febr. sedert een jaar in het vrye bezit waren van een inschrijving van nominaal 100 op het Grootboek of van ten minste 50 ingelegd ia de Rykspost- spaarbank. Is men krachtens deze bepaling reeds vroeger kiezer geworden, dan is een aangifte onnoodig. 6o. De examen-kiezers; dat zyn degenen, die hebben voldaan aan de eiscben van be kwaamheid, door of krachtens de wet gesteld voor de benoembaarheid tot eenig ambt of betrekking, of voor de uitvoering van eenig bedryf of beroep (artsen, advocaten, rechter lijke ambtenaren, notarissen, leeraren by H. O. en M. O., onderwyzers, beëedigde vertalers, loodsen, veeartsen, tandmeesters, apothekers 6n apothekersbedienden, essayeurs, officieren der landmacht, ingenieurs of adj.-ingenieurs van het stoomwezen. Ijkers of adj.-ykers en machinisten). Wie krachtens dat kenmerk reeds kiezer was, behoeft zich niet opnieuw aan te geven. Ten slotte geldt voor allen de bepaling, dat zy op den 15den Mei 1899 den leeftyd van 25 jaren moeten hebben bereikt, manne- 23) Gunnen wy haar den tyd, zich in haar nieuwe omgeving thuis te gevoelen. Ik heb haar aan vtouw Schurzer overgegeven; die zal baar wel aan alles leeren gewennen, want zy is een handige, goedaardige vrouw." «Dat het dan zoo zy, doch zy zal hier tiog lang moeten vertoeven, want ik vrees, dat myn oponthoud van langer duur is dan ik oorsproukeiyk wenschte. De keurvorst beeft oy gedurende uw afwezigheid met verschei dene opdrachten belast, welke ik zoo heel Spoedig niet kon afdoen. Eenige dagen geleden is de heer Erasmus .Erbe, de secretaris van den keurvorst, hier aangekomen met tydingen, welke men my in het geheim wilde doen toekomen. Voor het vertrouwen, dat myn heer to my stelt, ben ik zeer dankbaar, maar liever nog was ik naar München teruggekeerd om Voor myn eigen zaken te zorgen." „Is Erbe hier?...,. Een onaangenaam toenschl" »Hy is door de natuur wel een weinig taisdeeld, dat geef ik toe, maar hy is verstandig «d weet overal een uitweg voor." »En ik, vader, houd hom voor een gluiper, die langs kromme paden zoekt te bereiken, Wat hem op een rechten weg niet gelukken zou." „Daar is een onderscheid tusschen een man Van het zwaard en een van de pen; dat moet gy, vooral met het oog op uw toekomst, leeren verstaan," antwoordde de graaf. „Voor het overige moet gy den man de volgende dagen bier in huis dulden. Ik wensch niet, dat zyn tegenwoordigheid in Würzburg be merkt wordt Erbe bracht my tevens een schryven van uw moeder; zy maakt het goed. Zy vraagt niet alleen naar u, maar ook naar het woudbloempje. Hoe ziet het meisje er uit wat haar kleeding betreft?" „Zooals men dat van den smaak en de weinige hulpmiddelen van vrouw Rotburg verwachten kan." „Dat dacht ik wel. De vrouw van den huismeester moet de kleiue kleeden als de dochter van een welgesteld burger.Men klopt, dat zal Erbe zyn, daar ik hem verzocht heb, om dezen tyd hier to wezen." „Sta my dan toe, papa, dat ik vertrekik wil dien onuitstaanbaren monsch niet méér ontmoeten dan noodzakeiyk is." Haastig de deur openend, bonsde Alban vry onzacht tegen den binnenkomenden secretaris, dio met een diepo buiging ter zyde sprong, toen hy den jongen graaf herkende. Erbe was door de natuur niet bevoorrecht; klein en onaanzieniyk van gestalte, een pok dalig gelaat, rood, dun hoofdhaar, ziedaar de secretaris van den keurvorst. Hy had een paar half toegeknepen oogen, die, nu eens scherp vorschend, dan weder her en derwaarts gluurden. Om zyn dunne lippen speelde een spotachtig lachje. Kruipend hoffelyk jegens zyn meerderen, bruikbaar voor elke, ook do meest lage zaak, had Erbe zich langzaam, lyke ingezetenen des Ryks en geboren of ge naturaliseerde N iderlanders zyn. Dit jaar hebben enkel voor de gemeente raden algemeene verkiezingen plaats. EEBSTE KAMER. By de voortgezette behandeling van het hoofdstuk Binnenlandsche Zaken (Y) der Staatsbegrooting voor 1899 sloot de heer Van Asch van Wijck zich aan by den wensch tot instelling van een doctoraat in het Oud- Hollandscb recht in het belang van jongelui uit de Z.-A. Republiek. Hy drong aan op steun voor de vrye gym nasia en op spoedige gelykstelling van de eind-examens dier instellingen met die van de andere gymnasia, zoodat er aan eerstge noemde examens evenveel rechten kunnen woreen ontleend voor plaatsing aan de uni versiteit. Spreker dankt den Minister voor zyn be langstelling voor het byzonder onderwys. Hy betoog ie de onmogelijkheid van volstrekte neutraliteit van den onderwyzer (thans ook geileken door het optreden van dr. DQnuer), en drong met klem aan op invoering van de vrye school voor de geheelo natie. Be heer Meluill Van Lijnden waarschuwde tegen het facultatief stellen van het Grieksch aan de gymnasia voor de juristen, en bepleitte betere inrichting van de klinieken aan de universiteiten. De heer Alberdavan Ekenstein betoogde, dat juist de openbare school ae vrye school by uit- nemen 'beid is voor de gaosche natie. Voorts toonoe hy 't onjuiste aan van het spreken van „neutrale" school, want nergens in de wet staat dit vermeld. Tevens deed 6pr. uitkomen dat 't verkeerd is te beweren aat God en gods dienst uit de openbare school geweerd worden. Indien de kerkgenootschappen gezorgd haduen bij de invoering van de-school wet, het godsoienstonderwys verstandig te regelen ware er geen stryd gekomen. Resumeerende komt spr. tot de conclusie, dat de openbare .'School is üe school met Bijbel en Kruis by uitnemendheid, omdat zy Bybel en Kruis legt in de hand van hen, by wie zy behooren. De byzondere school aebt spr., maar het beginsel keurt hy al, n.l. het aankweeken van sekten en partyen in het land, dat behoefte heeft aan eenheid. Hiertegen komt de heer Van den Biesen op en hy betoogt, dat de kerkgenootschappen niets aan godsdienstonderwijs op de openbar# school konden doen, omdat zy wenschten, dat het maatschappelijk onderwys zelf doortrokken zou zyn van den godsdienst. Schetsende de bezwaren, die aan de open bare school verbonden zyn, bepleitte by de invoeriog van de vrye school. Opdat do byzondere school de concurrentie vol kan houden, moeten mildere bepalingen gemaakt worden ten aanzien van het verplicht aantal onderwyzers, de inrichting van de localiteiten, de examens voor onderwyzers, en voorts pensioen worden toegekend aan de byzondere onderwyzors. Do heer Albe)'da ziet in het vryiaten van het aantal onderwijzers geen vrybeid, maar bandeloosheid. Oplei iing aan rijkskweekscholen acht hy het beste en hy bejammert 't cat er niet meer voor opleiding van onderwyzeressen zijn. De Minister van binnenl. zaken verklaart dat ook hem een andere regeling gewensebt voorkomt, zoo Jat de 12-jarige gymnasiast geen keuze voor het leven behoeft te doen. Een wijziging der wet op het Hooger On oer- wys is in bewerking. Ter zake van het minerval aan gymnasia zal een wetsontwerp worden ingediend. Ook is z i een doctoraat in het Roomsch-Hollandsch recht wenschelyk. Ook c e Minister acht het een gebrek in de wet op het Lager onderwijs, dat 18 jarige jon gelui reeds als heer en meester in de school optreden. Ten zeerste betreurt de Minister het, dat de scboolstryd thans weder ontirand is. Hy komt op t-'gen den aanval op het karakter van de openbare school, en ontkent dat aie school in verval zou zijn, de natie er zich hoe langer hoe meer van afwendt en de school godsdienstloos is. Met eerbiediging van ieoers godsdienstige overtuiging, willen de voorstanders van het openbaar onderwys echter geen zoutelooze neu tr.ihteit. Boor verbet ring van de openbare school te zoeken, veroordeelt men genszins die school. "Waar de Minister het byzonder onderwys in zijn waarde laat, heeft hy het recht van de voorstanders van het byzonder onderwys te vor eren, de openbare 6chool in hare waarde te laten. Een voorstel tot invoering van do vrye school is natuurlyk van hem niet te verwachten. Hy wil het oeginsel van de openbare school niet pry8geven, maar zal blijven toonen, dat hy on billijkheden wil wegnemen. To geven aan den wensch van den heer v. d. Biesen om de verplichting van een ver- eisebt aantal onderwijzers aan de byzondere school te dooQ vervallen, kan hij echter ni t; wel is hy bereid voor miloe toepassing van het wetje-Lohman van 1895, waardoor uitstdl van bet hebben van dat verplicht aantal onder wyzers wordt toegestaan. De Minister constateerde ten slotte met ge- no gen, dat by het debat niet gebleken was van de bewering in het Voorloopig Verslag, dat voorstanders van het openbaar onderwijs daarvan tegenstanders waren geworden. Gremengd Nieuws. Donderdagavond te zes uren viel een beambte der Staatsspoorwegen naby het station Rozendaal over een man, die met 't hoof j in het zand lag. By onderzo-k bleek het de remmer Peetcrs te zijn, wonende te's Bosch, Onmiddellyk werd dokt r Lemmers ontboden, die den dood constateer e. De ongelukkige is vermoedelijk by den wissel uit e rt okast gevallen. Gistermorgen om negen uren gleed een goederèhwagen van Yan Gend Loos te Utrecht door de gladheid op den Leidschen weg achteruit en geraakte met paard en al te water. De koetsier wist er tydig af te springen en na veel moete gelukte het aan de inmiddels toegeschoten personen het paard los te krygen en aan de overzijde by den heer Smulurs op het droge te bren gen. Daarna heeft men ook den wagen uit het water weten te halen. UD.) Te Grootegast (Gr.) is de b o h r o n plaats van M. De Boer geheel afgebrand. Acht runderen, een veulen en 14 varkens zyn in de vlammen omgekomen. Dinsdagavond ontdekte de post bode van Ellomeet naar Zieriksee onder Brydorpe (gem. Duivenoyke) een crenkelir.g in de vaart, ter zyde van den weg Deze werd met behulp van oen tilings toegesneld persoon op den wal gebaald. Het bleek te zyn de landbouwer C. Den Ou :e, van Bryucrpe, dia, van Brouwershaven komende, te water was geraakt. Woensdag is hy echter overle en. Uit Meppel wordt aan de „Z. C." gemeld: Donderdagavond gingen de gebrs. v. d. B. per ry wiel naar de Wyk en pass erden onderweg een stilstaanden wagen met paard. Terugkeken ie, vonden zy dien wag n daar nog en ontdekten toen op den weg den voerman A. v. A., van hier, vreeselijk aan het hoofd verwond. Do man, geheel v^rstyfi van koude, wt-r> op een sle e herwaarts vervoerd en oor dr. Stoffels ver onden. Hy had van Dedemsv tart varkens gehaald en is, vermo-oeiyk door de koude bevangen, van het rijtuig gevalLn. Een paar weken geloden werden te Uccle (Brussel) drie menschen door een dollen hond gebeten. Op raad van do dokt- rs werden zy naar het Pasteurgesticht te Ryssel gezonden en daar vi-rpl ogd. Twee van hen keerden na veertien dagen genezen t rug. Maar de derde, ten 23-jnrig werkman, die op het pont van trouwen stond, kon coor het serum niet worden geholpen. Hy werd aan het station door e n genees heer afgehaald, in een kamer opgeslot' o, en daar lag de ongelukkige, die steeds woester- werd, op zyn bed vastgebonden, ooder voort durende bewaking van twee mannen, te sterven. Photograph io in hot duist r. Een Engelsch blad, de „Church Family News paper"^ maakt melding van een toevallige o it- dekking van dr. "W. J. Russell, dat voel stof fen, en onJer deze gewone crukinkt, invlo-td uitoefenen op een gevoelige photograpbische plaat in bet duister, mits geruiaien tyd (b. v. eoo week) daarmede in aanraking gehou den. Niet alle afbeeldingen echter ha idon geljjkeo invloed, hetzy coor verschil van inkt soort of van papier, hetzy om andere nog onbekende redenen. De afbeeldingen van „Punch" echter waren byzonder go jd weergo- geven en men zag op de aldus verkrogen zoogenaamde „photographieën" niet alleen bet geen op oe voorzyJe van zulk on Had had gestaan, maar ook flauwe repro uctio van hetgeen op de keerzijde stonJ. Dat was nu voor de duiJelyküeii der repro luctie welpeen aanbeveling, maar het bewees, dat aanraking van dtn drukinkt met de gevoelige plaat niet eens nooJig was. Dr. Russell meende, dat de olie in den inkt de voornaamste factor was in dit pro:es. doch zi ker een weg gebaand en stond overal in een zeker aanzien. Buigende naderde de secretaris den graaf. „De graaf heeft bevolen om op dit uur by hem te komen," zeide hy, nogmaals buigende. „Zeker, gy zyt erg stipt, waarde secretaris," antwoordde de graaf, „de zaken gaan echter niet zoo voorspoedig als ik oorspronkeiyk hoopte; gy zult dus nog eonige dagen in myn huis moeten vertoeven." „Hot is my een hooge oer in uw buis te mogen vertoeven, en Schurzer en zyn vrouw laten het my aan niets ontbreken." „Het verheugt my, dat gy tevreden zyt; gaan we echter nu tot onze zaken over. Ik ben -by den keurvorst geweest, doch kon hem echter niet zien, daar andore zaken hem bezig hielden." „Ja, dat heksenproces ^Ocb, zwyg hierover," onderbrak de graaf haastig, „reeds dat woord haat ik doodeiyk, en die zaken nog meer!Ik ben aan het onderhandelen geweest, en do grensregeling zal, naar ik hoop, volgens de wenschen van den keurvorst tot stand komen; lastiger zal het zyn aaDgaande de verdeeling van de krygsla6ten, want daarby moet men de be langen van veel anderen in het oog houden. Myn verschillende gevoelens heb ik hier neder- geschreven, neem die bladen mode en zie, wat gy er mede doen kunt. Dan zullen we er later verder over spreken. Over eenige dagen zal ik myn bezoek by den keurvorst herhalen. In ieder geval kom ik met den keurvorst eerder tot een beslissing dan met zyn raden." Alban had juist geoordeeld, toen hy op merkte, dat Irmi nog eenigen tyd noodig zou hebben om zich in haar nieuwe omgeving te gewennen. Alles toch, wat zy zag, was haar geheel en al vreemd; zy loefde half als in een droom. By ieder onverwacht gedruisch ver schrikte zy; de hooge huizen en de enge stegen schenen haar te willen verpletteren. En hoe verlaten gerooide het meisje zich onder ai die vreemden! Gregoor Berk en Alban waren de eenige levende wezens, die z\j kende. Berk beviel eveoals by Alban al dadeiyk den graaf. Hy bood hem een hoogere betrek king in zyn dienst aan, waardoor hy echter voorloopig niet naar het boschhuis kon terug- keeren. Do slotvoogd zou, meende de graaf, nu ook zonder Gregoor gereed komeD, en hy, de graaf, kon juist oen vertrouwd man in zyn onmiddoliyke nabyheid gebruiken. Gregoor stemde spoedig toe en beloofde zyn meester trouw te zullen dienen; altyd had hy gewensebt zulk een betrekking te aan vaarden; wat zou hy dus in dit geval anders moeten doen? In "Würzburg had do graaf slechts weinige lieden by zich; het opzicht 07er hen uit te oefenen was niet zwaar, en al zyn vriJon tyd wydde Berk aan Irmi, die zich daardoor niet zoo verlaten gevoelde. Aan Berks zyde gevoelde Irmi geen vrees in Würzburgs straten. H\j toonde haar de vele fraaie kerken en lachte goedig by haar naïeve verwondering. Met vrouw Schurzer was Irtni spoedig goede maatjos. De brave vrouw gevoelde innig mede lijden met het 09nzame kind on deed van haar zyde alles, wat mogelijk was om het meisje met de verschillendo verhoudingen in do wereld bekend te maken. Dagelijks was de tuin, door vrouw Schurzer met groote zorg verpleegd, voor Irmi een nieuwe bron van vreugdo. Daar groeiden seringen en gouden regen, rozen en jasmfineD, geurige vergeet- my-niotjes on verscheidene andore bloem soorten. De grootste trots van vrouw Schurzer was echter een groote rozenstruik, welke do eoreplaat8 innam. Andere bloemen dan die, welke in het woud of in do weide in hot wild groeiden, had Irmi nooit gekend. Met groote verwondering sloeg zy hot ontluiken van de knoppen gade. Alban verlangde dikwyls naar het lieflijke gelaat en het kinderlyko gobabbel van Irmi, maar zyn stand legde hem terughouding op. Onder welk voorwendeol zou hy met Irmi mogen verkeoren? Yoor de benoodigdheden, voor het bo9chhuis in orde te brengen, toonde de jonker byzonder veel belangstelling. Hy wilde alles zien, alles besturen en voerde daarvoor huislyke gesprekken met Schurzer, waaraan ook zyn vrouw deelnam. Vrouwen hebben van die soort aangelegenheden meer verstand dan mannen. Irmi luisterde dan nauw keurig toe en verheugde zich over de vele fraaie dingen, welke moeder Rotburg zou bo- komen. Hoe gaarno zou zy het verbaasde gezicht van het oudje gezien hebben 1 Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1899 | | pagina 9