N\ 11942
Zaterdag 2® Januari.
A#. 1899
§eze <§oarant wordt dagelijks, met uitzondering
van (§on- en feestdagen, uitgegeven.
Leiden, 27 Januari.
euilleton.
De bloem van het woud.
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT;
Toot Lelden per 8 maanden. f 1.10.
ÏYanco per post .-••••••••••. 1.40.
fcfeonderluhe Hommers 0-06-
PBJJ8 DER AD VERTEN T1ÜN s
Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regel meer 0.17J. - Grootere
lettere naar plaatsruimte - Voor het IncaaaeereD bolton de stad
wordt A 0.05 berekend
I In do gisteren alhier gehouden Raads
zitting deelde de Voorzitter nog mede, dat
nan den heer T. W. P. Dikaboorn, eervol
ontslagen ambtenaar ter secretarie, met ingang
van 1 Jan. jl. een penBioen van ƒ151.87 is
verleend en dat aan den beer T. Bik, gemeente-
bode en conci.rge ten Raadbuize, op zijn ver
zoek, tegen 1 Mei a. e. evooeens eervol ODtslag
Is verleend uit zijn betrekking met dankbe
tuiging voor de langdurige en goede diensten,
der gemeente bewezen, en op een pensioen,
dat later zal worden medegedeeld.
Een tweetal adiessen, b.t een van de vc-r-
«eniging „St.-Lucas", die zich beklaagt, dat
het verfwerk voor het krankzinnigengesticht
.Endegeest" is opgedragen aan een buiten
Leiden, ja, buiten de provincie wonenden werk-
baas, het andere van den beer A. J. Bernard
(firma J. C. Bernard), handelaar in flzerwaren,
vragende waarom hem niet perceel 4 der
laatste aanbesteding is gegund, worden, na
rechtvaardiging door den Voorzitter van de
handelwijze van B. en Ws., als afgedaan
beschouwd.
Voorts waren nog ingekomen een tweetal
missives, de eene van de gebr. Gysderver,
te Amsterdam, die namens hun principalen,
de firma Doyen en Co., te Rheims, voor de
algemeene armen een som van 30 aanbieden
uit erkentelijkheid voor een in September aan
deze gemeente gedane leverantie, welke
schenking in de armenkas zal worden ge
stort; en een missive van den kerkeraad
dercHerv. Gemeente, dia een som van 4000
aanbiedt, om hiervoor de Bethlehemskcrk,
san de burgerlijke gemeente behooronde, in
eigendom te krijgen.
- Naar wij vernemen, zullen onze stadge-
nooten Donoerdag 9 Februiri zich weer eens
Jku men verlustigen met .De Schipbreuk",
w.arvoor de repetition reeds geruimen tijd
aan den gang zijn. Ditmaal zal echter op deze
uitvoering, behalve „De Schipbreuk, een
nieuw werk van den begaafden componist
Wagenaar worden ten gehoore gebracht, een
©enigszins soortgelijke compositie, ook op
4en tekst van „Den Schoolmeester", nl. de
,0de aan de Vriendschap".
Naar hetgeen wij er van vernamen, moet
ook dit een allergeestigst werkje zijn, waarop
wü wellicht nader nog terugkomen. Leiden
heeft hiervan de primeur.
Voor deze uitvoering hebben mej. Cath.
Van Rennes en de hoeren Van Reunes en
ifoh. Schmier hun medewerking toegezegd.
Wat zullen we dus weer moeten lachen I
De beer A. I. Witmans, penningmeester
van „Schoolkindcrvoeding", Oude Rijn No. 76,
bericht ons, dat hij, oen 25sten dezer, des
avonds, per post weer ontving een muntbiljet
groot f 10 van een onbekende geefster, die
zich noemt „Voorstandster van Schoolkinder
voeding."
Do heer J. Zuurdeeg, alhier, is benoemd
tot onderwijzer aaa de openbare school to
Hlllegersberg.
De uitgaaf zal worden ondernomen van
publicaties uit 's Rijks Ethnographlsch Museum
te Leiden. Onder meer zullen verschijnen
Mededeelingen uit 's Ryks Ethnographisch
Museum, jaarlijks een deel van 16 vel druks
met 12 platen, welke gedeeltelijk in kleuren,
licht- en steendruk uitgevoerd, reproducties
voorstellen van de in die instelling aanwezige
voorwerpen, welke niet voor afzonderlijke
publicatie geschikt zijn.
Voorts zijn onder handen genomen een
monographische bewerking van het Javaansch
„Battik" op grond van het rijke in het Museum
zelf en in an ere Neoerlandsche wetenschappe
lijke instellingen en bij particulieren aanwezige
materiaal, met tal van zwarte en gekleurde
platen; alsmede een ethnographisch album der
Congostretk, gebaseerd op het rijke materiaal,
hetwelk het Museum, dank zij de offervaar
digheid van een aantal in genoemde land
streek levende of geleefd hebbende landge-
nooten, bezit.
De matroos der 1ste klasse D. W. Maljers,
thans dienende aan boord van Hr. Ms. wacht
schip te Amsterdam, wordt met ingang van
heden gedetacheerd bij de Kweekschool voor
Zeevaart alhier.
De Eerste Kamer der Staten Generaal
heeft aangevraagd doot H. M. de Koningin
in audiëntie te worden ontvangen.
Deze zal plaats hebben op aanstaanden
Dinsdag, 31 Januari, des namiddags te vjjf uren.
Gisteren had een diner ten Hove plaats,
waarop genoodigd waren de vlag- en opper-
offleieren, in de residentie in functie, alsmede
de adjudanten in buitengewonen dienst van
de Koningin van dienzelfdeQ rang. De konink
lijke militaire kapel voerde gedurende het
diner eenige muziekstukken uit.
In Den Haag is op 73-jarigen leeftijd
overleden de sedert 1877 g^pasporteerde
korporaal der infanterie J. P. A. Sloots, die,
als loteling van de lichting 1846 in dienst
getreden, later met een vrijwillige verbintenis
overging ty het Oost-Indische leger.
Deelgenomen hebbende aan de derde
expeditie tegen Bali en aan de krijgsverrich
tingen op Borneo in de jaren 1850'55,
werd hy wegens betoonde dapperheid twee
malen eervol vermeld en hem toegekend het
ridderkruis der Militaire Willemsorde.
Heden werd zijnstoffelijk overschot van
uit bet sterf huis in de Lange Kranestraat
met militaire eer op de begraafplaats aan het
Kanaal begraven. De jagermuziek was daarbij
tegenwoordig.
H. M. de Koningin, vergezeld van H. D.
Moeder, maakte gisteren een rijtoer langs den
Scheveningschen Zeeboulevard en door het
dorp in een open victoria. Een postiljon
begeleidde het rijtuig. H. M. hield zelf de
leidsels.
De gift van f 300 aan de armen te Sche-
veningen, waarvan melding werd gemaakt,
werd niet geschonken door H. M. de Koningin,
doch door H. M. de Koningin-Moeder.
In een plechtige openbare zitting der
arr.-rechtbank te Arnhem zijn gistermiddag
geïnstalleerd tnr. J. Van Leeuwen als griffier
en mr. L. J. Blijdenstein als substituut-griffier
by die rechtbank.
De heer H. W. Mesdag is benoemd tot
eerelid van „l'Assoclation artistique inter
nationale", te Rome.
Morgen wordt door den Turkschen gezant,
Missak Bye, een groot diplomatiek diner ge
geven ter eere van den minister van buiten-
land8che zaken.
Tot bijwoning van bet diner zijn genoodigd
de hoofden der buitenlandsche gezantschappen
en hun dames.
H. M. de Koningin-Moeder vertrok heden
voormiddag per Staatsspoor uit Den Haag
met klein gevolg naar Ede, om zich van daar
naar het landgoed „Oranjè-Nassau's Oor j" te
begeven.
Baron Van Harinxma, burgemeester der
residentie, deed H. M. in het station tot aan
den trein uitgeleide.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen tegen
Maandagavond a. s. te halfnegon.
By koninklijk besluit van 20 Januari is
goedkeuring verleend aan de statuten der
vereeniging „Nederlandsche Vrouwen ond ter
internationale ontwapening" met toekenning
van rechtspersoonlijkheid aan genoemde ver
eeniging.
De Nederlandsche Entomologische Ver
eeniging hield in „Artis", te Amsterdam, haar
32ste wintervergadering, die door een dertigtal
leden werd bijgewoond. De heeren jhr. dr. E.
Everts, D. Ter Haar, J. Jaspers Jrdr. J. C.
H. De Meyere, dr. J. Th. OuJemans, mr. M.
C. Piepers, R. A. Polak, dr. A. J. Van Rossum,
P. C. T. Snellen, H. A. De Vos tot Neder-
veen Cappel en F. M. Van der Wulp deden
mededeelingen op het gebied der entomologie.
De fabrikant Frledricb Krupp te Essen
is, volgens de „N. R. C.", benoemd tot groot-
officier in de orde van Oranje-Nassau.
De minister van marine, jhr. Roëll, is
gistermiddag, toen hij zich naar zijn departe
ment zou begeven, op den Schenkweg plot
seling ongesteld gewordeu en buiten kennis
geraakt.Nadat hem in een der huizen aan
di-.n weg de eerste hulp was verleend en
de familie was gewaarschuwd, werd hy por
rytuig naar zijn woning in de Van den-Bosch
straat ov-rgebracht.
Tot laat in den avond was hy in bewuste-
loozen toestand. De afgeioopen nacht was
rustig en tegen den ochtend van heden waren
er teekenen, dat het bewustzyn en de spraak
terugkwamen.
Wy vernemen, dat naar alle waarschyn-
lykheii zeer spo9dig de minister van oorlog,
luitenant generaal Eland, zal worden belast
met de tydeiyke waarneming van het beheer
van het departement van marine gedurende
de ongesteldheid van den minister jhr. Roëll.
Door de Nederlandsche Vereeniging ter
bevordering van Zondagsrust is een adres
gericht aan de Tweede Kamer, waarin zy te
kennen geeft ten hoogste tebetrouren, dat do
Regeering geen gevolg heeft gegeven aan het
verzoek van het hoofdbestuur om door een
Staatscommissie de gegevens te doen ver
zamelen betreffende den omvang van Zondags-
arbeid en de mogelykheid om dien door wet
telijke voorschriften te beperken of te ver
bieden, ten einde op die wyze tot intrekking
van de verouderde Zondagswet van 1815 te
geraken en, wanneer dit noodig en mogelijk
bleek, tot uitvaardiging van een nieuwe
Zondagswet.
Het hoofdbestuur vraagt thans aan de
Kamer „de Regeering uit te noodigen om
aan dit belangryke vraagstuk haar aandacht
te schenken en zich niet te bepalen tot par-
tiëelo wetten, die steeds slechts een klein
de^l der van Zondagsrust beroofden ten goede
komen."
Het voornaamste van hetgeen cr in de
zitting van den gemeenteraad te Amsterdam
Woensdagnamiddag i3 behandeld, was het
instellen van een nieuwen leerstoel, en wel
voor de paediatri9, aan de gemeentelyke
universiteit.
Een voorstel daartoe was gedaan door B.
en Ws., welk voorstel een uitvloeisel was
van een voorstel van dr. Voute en dr. Schippers,
om voor het onderwys in dien „tak van
wetenschap" een lector aan te stellen.
Curatoren van ae universiteit waren niet voor
de aanstelling van een lector, en evenmin
voor de instelling van een nieuwen leerstoel.
Er waren natuuriyk vóór- en tegenstanders.
De heor Van Nierop tyvoorbeeli verkeerde
in de meening, dat de hoogleeraren Pel en
Winkler colleges gaven over de kinderziekten.
De discussie liep verder over de vraag of
er iemand in Nederland te vinden was, die
geschikt was om den leerstoel te bezetten,
hetgeen ontkennend wrd beantwoord.
Ten slotte werd het voorstel van B. en Ws.
om een hoogleeraar in de paediatie aan te
stellen, verworpen met 28 tegen 10 stemmen.
Het voorstel om een lector aan te stellen,
werd daarentegen aangenomen met 27 tegen
12 stemmen. Men zal nu moffen zien, of men
voor lector wel een geschikt persoon zal vinden.
Verworpen werd bovendien de voordracht
van B. en Ws. om de jaarwedden van den
directeur en de adjunct-üirectrice van hot
Armenhuis nader vast te stellen, respectievelijk
op f 1600 tot ƒ2400, en op f 1200 lot f 1600,
beide met genot van vrye woning, vuur en licht.
Door de 1ste divisie infanterie zullen
dit jaar najaars-manoeuvres gehouden worden
op het noordoosteiyk doel der Veluwe. Vad.)
Men verneemt, dat mr. E. G. J. Tilman,
raadsheer in het gerechtshof to 's Hertogen-
boscb, tegen 1 April a. s. als zoodanig ontslag
heeft gevraagd.
Naar wy vernemen, zal Hr. Ms. fregat
„Johan Willem Friso", evenals Hr. Ms. „Valk",
uit de sterkte der vloot worden afgevoerd, om
later publiek te worden verkocht. (17. D.)
De kapitein-luitenant ter zee C. J. G.
De Booy, uit Oost-Indiö ia Nederland terug
gekeerd, is op nou-activiteit gesteld.
Het voornemen bestaat wyziging te
brengen in den militairen pas. De versnelde
pas zou dan vervallen en de snelheid van
den gewonen pas worden gebracht op 125
in de minuut. (Vad.)
De minister van waterstaat, handel en
nyverheid verleent de volgende week geen
audiëntie. °-
Het stoomséhip „Lombok", van Batavia
naar Amsterdam, vertrok 26 Jan. van Perim;
do „Spaarndam" vertrok 26 Jan. van Rot
terdam naar Nieuw-York; de „Malang", van
Rotterdam naar Java, vertrok 26 Jan. van
Perim; de „Salak", van Rotterdam naar Java,
vertrok 26 Jan. van Marseille.
Katwjjk. De Vereeniging ter bevordering
van de Bloembollen-cultuur voor Katwyk en
Omstreken hield in het logement „De Roskam",
te Kbtwyk aan den Rtjn, een vergadering
bfigewoond door een 90-tal ledeD. Naoat de
vergadering door den voorzitter was geopend,
werden de notulen der vorige gelezen en
goedgekeurd.
Het door den penningmeester uitgebrachte
flnmciëele verslag over 1898 geeft aan een
batig saldo van fT6.7Ql/t.
Alanu werd overgegaan tot het opgeven
van nummers voor de a. 8. veiling, welke
besloten werd te houden op 3 Mei a. s., ter-
wul zich tot airecteuren zagen gekozen do
heeren C. Wassenaar Sr., te Katwyk aan den
Rijn, A. De Mooy Jr., te Rynsburg, en ze
verder zal plaats hebben onaer leioing van
den notaris mr. D. v. Riessen.
By ballotage werden 6 nieuwe leden aan
genomen, terwyi, na de gsbruikelyke rond
vraag, welke gelegenheid door niemand werd
waargenomen, de traditioneele verloting ge
schiedde van $3 pryzen. Te ruim tien uren
kon de vergadering coor don voorzitter wor
den gesloten.
Noordwyk. 't Was een gezellige aanblik,
dien ce zaal in café „Flora" Woensdagavond
boodop den donkeren achtergrond de door de
firma Ivens, te Amsterdam, gratis afgestane
apparaten voor de lichtbeelden, in de twee zich
daarby bevindende hoeken de katheder en het
vaandel van het St.-Jeroensgllde, te midden
van sierlyk groen, en daarvóór eenige tafeltjes
met de pryzen voor de verloting, door de dame3-
b©3tuurderc8sen van het liefdewerk „St.-
Liduina" geschonken of bijeengebracht. Reeds
lang vóór zeven uren wat de zaal geheel ge
vuld met een t ilryk publiek, dames en heeren,
waaronder zeer veel eerw. heeren gcesteiykeq-
on professoren uit den omtrek. Vóór den aan
vang der lezing opende de spreker van den
avond, de heer dr. A. Kervel, de voor een,
liefdadig doel belegde bijeenkomst, waarna
de beer Arts, muziekleeraar aan het gymna
sium te Katwyk, een pianonummer ten beste
gaf. De heer Kervel beklom alstoen den
katheder, om de aangekondigde lezing over het
Alcoholisme te houden. Na een enkel woord over
de bereiding van gegisteengedislilleerde drai ken
behandelde spreker la zyo eerste gede-lto
den invloed van don drank by overmatig
gebruik, dus misbruik, op den drinker, als
moordenaar van eigen ziel en lichaam, van
vrouw en kinderen, eD»als het ware van de
geheele maatschappij. By elk dezer drie
onderdeelen stond spreker stil, om met een
gloed der overtuiging de Bchaceiyke werking
van den drank te betoogen. Lichamelyk be
nadeelt zich de drinker door den staat van
overprikkeling, waarin by zich brengt, en do
ziekten, die hy zich er door op den hals
haalt; met name werdon de verschillende
organen genoemd, waarin die zickton zich
vertoouen. Maar vooral de zonden, aan de
„Hmwy, soldaten, werden slecht genoeg
Htaald en kregen ternauwernood ons onder-
H>ud. Aan het hof ging heter beter naar toe;
Hidden ze daar geen gelddan namen zy
het maar, waar zy het vinden konden Burgers
en boeren, kerken en huizen waren spoedig
ledig. De geplunderden schreeuwden moord
•n brand.... wie vroeg daarnaarl"
ÏJ „Thans is ook alles leeg en er is niets meer
te halen. Toenmaals waren hot nog goede
tydei voor de soldaten. Wat zyt gy echter
later aangevangen?"
„Ja, wat moest ik aanvangen? Voor soldaat
tgeugde ik niet, en in werken had ik geen
Da weinige schellingen, welke ik bezat,
aren spoedig opgemaakt, en toen heb ik de
ereld rondgezworven eo nam nu eens hier,
dan daar wat weg. Ver ben ik er echter niet
ede gekomen, totdat ik eensklaps weder aan
yn familiebetrekkingen in Würzburg dacht,
©n wellicht gelukt het my door hua hulp
yn oude dagon eeriyk door te brengen."
„Arme kerel, een bard gelag! Maar ik be-
of u vrye vertering en èen zeker geleide;
oud soldaat helpt men gaarne. Morgen
obben we rustdag, overmorgen komen we
aan de voorposten en trekken yo naar Würz-
aurg heen; wy nemen u met ons, en gy
kunt ongehinderd verder trekken. Maar dit
moet ik u nog zeggenzoek met niemand in
het kamp twist en zwyg over alles, wat gy
ziet of hoort. Generaal Pfuel duldt geen hand-
tasteiykheden of zwetsen, en de strikken, welke
wy by ons hebben, worden maar meer dan
genoeg gebruikt. Het zyn niet enkel vruchten,
welke aan de boomen hangen t"
Nu werden zy luid door de voorposten
aangeroepen. De aanvoerder gaf de noodige
antwoorden, en toen eerst kon de afdeeling
het eigeniyke legerkamp betreden.
Het vee werd behooriyk gestald en Stoffer
volgde de soldaten naar hun legerplaats. Er
werden vuren aangelegd en een ieder maakte
het zich zoo gemakkoiyk mogelyk. Van den
eenvoudigen avondkoet ontving ook Stoffer
zyn deel; daarna hielden de soldaten zich met
het een en ander, naar het hun beviel, bezig.
Dezen herstelden hun kleedingstukken en
schoenen, genen poetsten de wapens en
anderen zaten gehurkt om een ouden soldaten-
mantel, waarop zy met kleine geldstukjes
dobbelden. Zonder Schimpen en vloeken ging
dit echter nooit af, want do verliezer beschul
digde immer den winner van bedrog, een
verwyt, dat hevi& geuit werd en weder even
heftig beantwoord wierd.
Reeds greep do een of ander naar het
wapen, en de twist zou in een vechtparty
ontaarden. Te rechter tyd keerde de aan
voerder terug en vertoornd gebood hy stilte.
„Een stryd met de wapens onder de
kameraden.... past dat onder soldaten?
Wee u, zoo ik wederkeer, en ik hoor er
weer van!"
By do verschyoing van den hopman zonken
de opgeheven handen van Bchrik neder en
de blikken werden beschaamd naar den grond
gericht.
„Vergiffenis, heerl" stamelde een der sol
daten; „het was zoo hevig niet gemeend."
„Dat wil ik hopen, doch laat het niet weder
voorkomen, gy kent de leger-order."
Nu wendde hy zich tot Veit Stoffer.
„Ik heb zooeven den generaal rekenschap
van myn tocht afgelegdhy zal morgen hier
een bezoek brengen, reinig uw kleederen zoo
goed mogelyk, de generaal mag u zoo niet
zien,* daar houdt hy niet van. Morgen kunt
gy hier iets nieuws zien. Do generaal geeft
den soldaten een feest."
De bivakvuren verrezen meer en meer, de
soldaten strekten zich rondom de gloeiende
houtvuren uit; het werd stil in het kamp.
Men vernam slechts den regelmatigon tred van
de wachten en het gehinnik van het een of
andere paard. Ook Stoffer sliep, gehuld
in een mantel, welken zyn nieuwe vriend
hom geleend had.
Toen de morgen weder aanbrak, was de
slotvoogd reeds op de been; gehuld in den
mantel, liep hy het kamp door. Hy slenterde
langzaam heen en weder, om de opmerk
zaamheid niet te trekken, en niemand biold
hem dan ook aan. Hy was in het kamp
gekomen, hy bad dus ook het recht daar rond
te loopeü.
Vroeger moest het er hier schoon uitgezien
hebben; er was bier een groote boeren
hofstede geweest. De aangerukte troepen
namen eenvoudig bezit er van en de eigenaars
moesten nog verheugd zyn, dat het hun
gelukt was met vrouw en kinderen en een
weinig huisraad te vluchten. In etteiyke
minuten waren zy van vermogende lieden
bedelaars geworden.
Wie bekommerde zich daar echter om?
In het woonhuis sloeg generaal Pfuel zyn
hoofdkwartier op en in de belendende perceelen
huisden zyn hoogere officieren.
Het aanwezige vee verdween in de sol-
datenkeukens, de paarden waren een welkome
buit. De groote akkers leenden zich uit
stekend voor een legerplaats on het daarop
geteeld wordende graan werd tot paarden-
voer gebruikt of eenvoudig onder den voet
getreden.
In dat gedeelte van het kamp, waar de
woning van den generaal zich bevond,
heerschte strenge orde. De musketten der
soldaten stonden naar voorschrift in rotten
geschaard; hun stormkappen, borst* en rug-
pantsers hingen daarnaast. In het meer
verwyderde gedeelte van het kamp zag het
er andera uit; hier zag men wel muskotten
en pantserstukken, maar ook spiesen, helle
baarden en lederen kolders. Een breede, diepe
gracht sloot bier bet kamp af.
Aan gene zyde der gracht legerde een
wanordeiyk mengelmoes van schooiers en
vagebonden van allerlei slag, mannen en
vrouwen, in ontzettend ellendigen toestand.
Luidkeels schreeuwen en woest geschrei,
wild kryschende stemmen en gillend gelach
weerklonken daar van alle kanten in den
verwilderden hoop. Het gewone gevolg van
een leger in dien tyd: menschen, die door
do bewoners nog meer gevreesd werden dan
do soldaten zei ven.
By -zyn makkers teruggekeerd, vond Sloffer
hen allen vol bedrijvigheid. Zy poetsten
kleederen en wapens. De laatste zouden in
den loop van den voormiddag geïnspecteerd
wordenin den namiddag sou het schyfschieten
voor de officieren plaats hebben, waarvoor de
generaal veel pryzen had uitgeloofd.
Spoedig hoorde men trompetsignalen, cn
nu stelden de soldaten zich in het kamp in
regelmatige ryen op.
Toen dit geschied was, trad generaal Pfuel
uit het huis, met een gevolg van officieren,
allen schitterend uitgedost. Pfuel droeg een
wambuis en een mantel van rood laken, ryk
met goud versierd, breede kanten om den
hals en by de haudeD, en e9n grooton, met
zwarte vederen opgomaakten hoed. Groot en
sterk gebouwd, stak hy boven geheel zyn
omgeving uit, en zijn echerpe blik ging
onderzoekend rond.
Ieder hopman ademde vrtf, zoodra de gene
raal, zoDder toornig te kyken, zyn afdeeling
was voorby gegaan. Geen soldaat waagdo het
in zijn nabyheid een spier van het gelaat te
vertrekken. Iedereen wist, dat Pfuel verbazend
streng was en dat zyn baud vreeseiyk strafte.
Maar onder zyn vanen verschafte men zich
een rijken buit, en na een zegepraal was den
soldaten alles veroorloofd.
(Wordt veroolgdj
