N". 11890
Maandag 38 November.
A0. 1898
feze (Qourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (§on- en feestdagen, uitgegeven.
Dit noiumer bestaat nit YIJF
Bladen.
Yoorloopige Jlededecliog.
Leiden, 26 November.
Feuilleton,.
TWEE BROEDERS.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PEIJ3 DEZEB COUBANTJ
Voor Leiden per 3 maanden.
Franco per post
Afzonderlijke Nommers05
6 r t rot
PR IJ 3 DEB AD VERTENTUSN
Van t-6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grooterê
lettere n?Lar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad
wordt f 0.05 berekend.
Eerste Blad
Wy hebben eenige dagen geleden een con
tract afgesloten voor een gezelHgen avond
op Vrijdag 16 December in de Stads-
Gehoorzaal voor onze abonnés.
Het had reeds meermalen onze aandacht
getrokken, dat de Biograaf, zooals deze werd
vertoond in het gebouw van Carré, te Am-
ster jam, alle avonden tal van bezoekers lokte.
De voorstellingen van dezen biograaf hadden
telkens en telkens groot succes en vooral
de inhuldigingsfeesten werden uit undig toege
juicht, Wy hebben thans ditzelfde toestel met
zyn levensgroot© beelden voor dien avond
besproken.
Aangezien het echter te vermoeiend ls
voortdurend naar deze bewegende beelden te
zien, zal de bekende pianist Otto Lamborg,
die bet publiek met zyn humoristische voor
drachten uitnemend weet bezig te bouden,
den avond verder aanvullen.
Bovonoien hebben wy den kapelmeester der
«chatterymuziek alhier verzocht eenige
Qummers gedurende de voorstelling van den
biograaf en tydens de pauze te willen doen
uitvoereD, zooJat deze avond zeker een recht
gezellige zal worden.
De toegangsprijzen zfln dezelfde als voor
den KunstavonJ.
De Afdeeling Leiden van de „Neder-
landBche Vereeniging tot Bevordering* van
Zondagsrust" hield gisteravond een ver
gadering in het NutsgebonWvWas de opkomst
der.leuen niet groot, een in. onzen tyd Diet
ongewoon verschijnsel by onderscheiden ver-
eeüigingen de toon der besprekingen was
aangenaam en opgewekt.
In zUn openingswoord vergeleek de voor
zitter, de heer H. P. Schim van der Loeff,
de taak der Vereeniging by die der wachters
in den wynberg. Hy is niet de zon, die den
oogst dout rypen, niet de arbeider, die bet
werk verricht; by is het, die alarm roept
als de oogst door vyanden wordt bedreigd,
steeds waakzaam op syn post.
Notulm en verslagen werden gelezen en
goedgekeurd. De Afdeeling telt 78 leden. H> t
batig saldo van bet laatste dienstjaar is f 40.815.
Modedeeling werd gedaan van de besprekin
gen des Afdediugsbestuurs met besturen van
werklieden-vakvereenigingen hier ter stede
over den toestand der bedryven met betrek
king tot de Zondagsrust.
Voorzitter en secretaris hebben met den
directeur der stedelyke gasfabriek een onder
houd gehad over den arbeid der stokers,
van welk gesprek, waarby de directeur groote
bereiiwilligheid tot medewerking aan den dag
had gelegd, verslag werd uitgebracht. De
tegenwoordige toestand is onbevredigend;
gedurende de wintermaanden, als wanneer
van de stokers volle arbeid moet geëischt
worden, hebben zy op de 29 dagen één vryen
dag. Ernstige pogingen tot verbetering zyn
toegezegd.
Het bestuur ontving voor deze bemoeiingen
den dank der vergadering met diligent ver
klaring.
De periodiek aftredende bestuursleden, de
heeren Schim van der Loeff en C. A. Simonis,
werden herkozen.
Tot afgevaardigden ter algemeene verga
dering, op aanst. Dinsdag in „Tivoli", te
Utrecht, werden benoemd de heeren Simonis
en dr. H. G. Hagen.
Daarna werd de beschryvingebrief voor de
algemeene vergadering in behandeling ge
nomen.
Wy lezen in een muzlekverslag-van het
.Berliner Tageblatt." Om met een Forto (byna
had ik gezegd: Fortissimo) myn waardeering
te beginnen, zy in de eerste plaats herinnerd
aan den 6onate-avond, welken de heeren
Coenraad V. B03 uit Leiden en Joseph Van
Been (viool) den 3den dezer in Bechsteinsaal
hebben gegeven. Voorgedragen werden de drie
vioolsonaten van Johannes Brahms (G-dur,
A-dur, D-mol), van welke ik de laatste mocht
hooren. Het samenspel der beide jonge kunste
naars getuigde van ernstige stuJie en alge-
heele bekendheid met het werk, welks ciepe
inhoud van gedachten op treffende, bevattelijke
wyze werd opengelegd.
Als de veelbetetkeoendo treedt de heer
Bos, die ons reeds als een voortreffelijk
accompagneur bekend is, naar voren Ook als
solo speler mankt by een goeden indruk. Zyn
forte is gevoelig; zyn piano vol uitdrukking,
de techniek niet schitterend, maar degeiyk
en vast; de opvatting was krachtvol en by
alle warmte vry van sentimentaliteit, geheel
overeenkomstig het karakter van den ver
tolkten meester. De beide heeren hebben een
tweeden avond toegezegd.
Beroepen is by de Ned.-Herv. Gem. te
Eist, by Amerongen, de heer H. C. Briët,
cand. te Leiden.
De Nederlandsche en Engelsche mails
met berichton uit Indiö worden hedenavond
alhier verwacht.
Donderdag hield prof. Tiele aan de univer
siteit van Edinöurg zyn zesde Gifford-lezing.
Hy sprak nu over .den eeredienst, gebeden
en offers."
De leden van de Eerste Kamer dor Staten-
Generaal zyn byeengeroepen tegen Woensdag
30 November e k., des avonds te balfnegen.
Ds. K. v. d. Wal, te Hillegom, komt
voor op het tweetal voor predikant by de
Geref. Gem. A te Giesendam.
H. M. de Koningin zal 8 December a. s.
in Den Haag terugkeeren.
De .N. R. C." scbryft in haar Kamer
overzicht over de Indische bcgrooting van
gisteren: Op den door den heer Van Kol
andermaal gtoefenden aandrang om een eind
te maken aan de .lamentabele schrielheid,"
waarmede in Indië de voorziening in vrou-
weiyke verloskundige hulp plaats heeft, kon
de minister antwoorden met een verbiydende
mededeeling. Drie vrienden van den minister,
warme vrienden van Indië tevens, de heeren
Janssen, Nienhuys en Van de Pol, hebben
ter gelegenheid van het jubeljaar een ton
gouds beschikbaar gesteld voor het stichten
eener opleljingsschool voor vroedvrouwen,
Welk aanbod later, toen gebleken was, dat
een uitoreioing der school voor doctors djawa
door de Indische regeering meer doeltreffend,
ook voor het verlangde oogmerk, geacht werd,
doch waarvoor f 170.000 noodig zou zyn,
eoelmoedig tot dit bedrag verhoogd is ge
worden. Op den grondslag, door deze kapi
talisten gelegd, zal aan den wensch van den
sociaal-democrati8cben afgevaardigde een begin
van uitvoering gegeven kunnen worden,
Zooals men weet, werd by besluit van
den gemeenteraad van Amsterdam, dato 12
October, o. m. besloten met ingang van 1
Januari 1900 in te trekken de concessie,
verleend aan de Amsterdamsche Omnibus-
maatschappy en bet trambedryf met ingaog
van dien datum in eigen beheer te nemen.
B. en Ws. stellen don Raad thans voor,
hen, voor zooveel noodig, alsnog to machtigen
de gemeente tegenover de Amsterdamsche
Omnibusmaatschappy te verbinden om de
tramwegen dier vennootschap in eigen beheer
te houden, opdat de aan haar uit te keeren
premie zal worden berekend op de wyze als
in art. 18 sub 1 der concessio is voorge
schreven.
Gisteren heeft aan het departement van
buitenlandsche zaken de onderteekening plaats
gehad van een verdrag tot wyziging van het
postverdrag tusschen Nederland en Belgiö
van 23 Juni 1898.
De „Sts. Ct." bevat boden hetkoninkiyk
besluit van 17 November 1898, tot aan-
wyzing ter onteigening van perceeleo, nooaig
voor de verzwaring en den aanleg van zand
dijken in den buitenduinregel tusschen de
Holdersche- en Hondsbo*&cbo zeeweringen.
Naar de „Delftsche CL" uit de meest
vertrouwoara bron kan mededeeleD, is hot
bericht van het (Indische) .Centrum", dat de
gouverneur generaal ia April va6t en z-ker
denkt te repatnëeren, onjuist. De heer Van
der Wyek is voornemens eerst in het najaar
van 1899 af te treden.
Gisternacht is te 'a Gravenhago over
leden de heer J. M. Bosveld, controleur en
kassier vau het departement van den hof
maarschalk van H. M. do Koningin enouder-
ling der Ned.-HTv. Gemeente, aldaar.
Willem Van Zuylen is thans gelukkig
in zooverre hersteld, dat hy weer zyn gewone
ochtendwandeling kan doen. Tot volkomen
herstel van gezondheid zal hy oen poosje te
Velp gaan doorbrengen.
Te Laag-Soeren is overleden de gep.
luit. kolonel van het Indische leger F. C.
Burgers.
Naar wy vernemen, Is de gepen6ionneerde
luitenant ter zee 1ste klasse J. A. Van der Star,
werkzaam by de afJeeling hydrographie aan
het departement van marine, op zyn verzoek
eervol ontheven van zyn werkzaamheden.
UV. R.)
Donderdag is het 70 jarig bestaan der
Koninklyke Militaire Academie feestelyk, doch
geheel huishoudelyk, gevierd. Mtt toestem
ming van den kolonel-gouverueur gaf het
cadettencorps een solrée, gevolgd door
een bal.
Naar aanleiding van een bericht van
den minister van Justitie over de in den
laatsten tyd herhaaldeiyk by hem ingekomen
klachten over den toestand van de bewaar
plaatsc-n, waarin van misdryf verdachte, doch
ni t zelden geheel onschulJige personen hier
te lande tydrlyk worcen opgesloten, alvorens
ter beschikking van den officier van Justitie
te worden gesteld (waarvan in de Memorie
van Antwoord over hoofdstuk Justitie wordt
gewaagd), heeft de minister van Binnenland-
sche Zaken een scbryven gezonoen aan de
commissarissen der Koningin met verzoek
te dezer zake een onderzoek in te stallen en
hem omtrent don uitslag daarvan te dienen
van consideratiën en advies.
Zyne Hoogheid Prins Hermann van
Saksen-Weimar heeft aan Hare Majesteit de
Koningin, met bestemming voor het Ryks-
Museum, overhandigd den sleutel van de
Hoofdpoort der voormalige Citadel van Ant
werpen, welke sloutel, blykens een door Zyne
Hoogheid daarcJJ gevoegd gbtuigschrüt, in
1831 na de overgave der Citadel door de Neder
lands he officieren weri ter hand gesteld aan
Zyne Hoogheid Hertog Bernhard van Saksen-
Wtimar, luitenant-generaal in Nederlandschen
dienst, en in diens nalatenschap w?rd aange
troffen.
Aan Zyne Hoogheid Prins Hermann van
Sak6en-Weimar is de dank der Reg-erlng be
tuigd voor dit geschenk, dat de herinnering
bewaart aan de roemryke daden van het
Nederlandsche leger. St. Ct
Bet stooms-hip „Achilles", van Batavia
naar Amsterdam, arriveerde 25 Nov. te Suez;
de „Prins Hendrik", van Batavia naar Amster
dam, vertrok-25 Nov. van Genua; de „Wer-
ktndam" arrive rde-25 Nov. van Nieuw-York
te Rotterdam; de „Rotterdam", van Rotter
dam naar Nieuw-York, passeerde 25 Nov.
Prawlepoint.
Alkeniadc. Ds alhier gehouden November-
collecte voor de Vereeniging „Trouw aan
Koning en Vaderland" ten bate der behoeftige
oud stryders, gereohtigden tot het dragen van
het Metalen Krui* of de Citadel-medaille,
bracht zuiver op f 15.25.
By openbare kennisgeving is van ge
meentewege andermaal de aandacht der be
langhebbenden gevestigd op hun verplichting
tot het doen van aangifte trr Geme'nte-
Secretarie van elke voorgenomen stichting,
verbouwing, slooping, verandering van be
stemming, enz. van gebouwde eigendommen.
Met het oog op de wet op de grondbelasting
is dit stellig in hun eigen belang.
Katwyk. In do afgeloopon week kwamen
van de visschery tinnen 3 Katwyksohe
loggers, terwijl'1 bom aan het strand kwam;
de vaDgst variëerde van 120 tot 380 kantjes,
terwyi de pry3 vry statiounair op f 11 psr
ton bleef.
By de gisteren gehouden verkie zing van
de Kamer van Koophandel werden de af
tredende leien de heeren A. Van Rhyn, D.
Haasnoot, W. Taat on P. v. d. Perk herkozen.
Noordwykerliout. In het café: „Het Wapen
ran Noordwykerhout" had gisteravond de
eind-vergadering plaats van de feestcommissie
voor het inhuloigingsfeest.
Naoat de voorzitter, de burgemeester, ia
z(Jn openingswoord had geweze op het goede
verloop van htt gehouden r-est, waarmee
on zo gemeente een kranig figuur ha<J gemaakt,
wat hy meende, dat boofozakeiyk te danken
was aan oe uitstekende hou ing der inge
zetenen en de toewy ing der commissie,
waarvoor hy nogmaals beiden hulde bracht,
Wera coor den penningmeester, den heer
Refineveld, rekening en verantwoording gedaan,
welke werd goedgekeurd. De voorzitttr oeelde
mede, dat hst tekort door de gemoe; te re-jds
was overgenomen, en had inmiddels, daar hy
de-zen avond als gastheer optrad, uitgenoooigd
tot het crinken van een glas wyn. De hoer
Roezol meende als tolk der overige commissie
leden op te treden, toen hy voorzitter, secretaris
en penningmeester hulde bracht voor de wyze,
waarop zy hot oen overigen commissieleuon
zóó gemakkolyk hadden gemaakt, dat zy zoo
goed als niets te doen hadden.
Nog lang bleven ce aanwezige commissie
leden gozellig byeen, zoodat we mogtn zeg
gen: einde goed, al goed.
De vergadering van de afdeeling der
Alg. Ver. voor Bloembollen-Cultuur had gister
avond plaats in het cafë Brama. Slechts twee
bestuursleden met een achttal gewone waren
aanwezig. De secretaris moest het voorzittors-
ambt waarnemtn on deelde mede, dat op het
bekende aores aan de Holl. IJz. Sp. My. ongun
stig was beschikt. Verder werd besloten de
candidatuur voor het hoofdbestuur van don
heer Roozen te steunen.
Rynsbnrg. De „Vereeniging tot stichting
en instan-houding eoner Cbr. School te
Rynsborg" hield baar jaarvergadering in de
school achter het weeshuis.
Ongeveer 20 belangstellenden waren opge
komen.
Na het zingen van Psalm 84 v. 6 ging do
voorzitter, de heer N. v. Egmond Dzvoor
in het gebed, waarna hy met een kort woord
de aanwezigen welkom heette.
De seer. taris, de heer Js. Oostenrijk, las de
notulen der vorige vergadering, welke worden
goedeekeurJ. De penningmeester, de heor
G. Bloemendaal, deed v rslag van de kas,
waaruit bleek, dat de rekening sloot nut een
batig saldo van f 27.565.
Op nitnoodiging van den vojrzitter zagen
de heeren D. v. Egmond Nz. en P. Brussó Jz.
de rekening na; dezo werd volkomen in
ordo bevonden, wa-rna den penninemoester
ty monde van den voorzitter de daDk der
Vereeniging gebracüt werJ voor zyn trouw
beheer.
De vier aftredende bestuursleden, de hoeren
H. Hogewoning Cz G. Bloemendaal, J. Krom
hout Jacz. en J. Oudwater, werden allon
herkozen.
Staande de vergadering werd een inzameling
18)
Den ouden, eerlyken Koster klopte het hart
van vaderiyk gevoel, en ook den jongen man
aan het venster doorstroomde een aangename
gewaarwording al3 broeder van den geprezene.
„U hebt zeker ambtszaken met myn zoon
to behandelen?" waagde vader Koster te
vrageD, die niet kon gissen wat den gebeim-
zinnigen vreemdeling tot hem gevoerd had;
by vermoedde in hem een ambtgenoot van
Otto«#f misschien wel een ondergeschikte.
„AmbtszakenEen vluchtig lachje zweefde
om de mondhoeken des heeren Vogel; met
een "onwillekeurige beweging tastte hy naar
den borstzak van zyn jas. „Ambtszaken?
Neen, ik sta met uw zoon in andere ver
binding. Mynheer de advocaat schenkt my de
©er my te bezoeken" de vreemde glim
lachte „gy weet toch hoe uw zoon is:
een beetje lichtzinnig, zooals meer jongelui;
geld kunnen ze altyd gebruiken. Maar dat
hindert Diets, wanneer er later maar iets uit
hen groeit. En uw zoon wordt ook nog eens
Excellentie genoemd; dat durf ik u op een
gezegeld stuk geven."
Maar deze troostende verzekering miste haar
uitwerking op de aanwezigen; op aller ge
laatstrekken toekende zich een instinctmatige
onrust.
Vader Koster keek sprakeloos voor zich uit
en juffrouw Ko3ter liet onwillekeurig Heiena's
hand los; alle verheugde trekken waren van
haar vriendeiyk gelaat verdwenen, haar oogen
dwaalden angstig van den vreemdeling naar
haar man.
Karei was de eenige, dio het vreemde be
zoek scheen te kunnen verklaren. De élégante
inrichtiog van Otto's kamer, welke hy eenige
weken geloden betreden had, de scène in den
circus, toen Otto met Helena een rytuig nam,
vertoonden zich voor zyn oogeD, en hy ver
moedde de ware reden van het bezoek van
den vriendelykon heer.
De heer Vogel knoopte zyn jas open; hy
greep in den zak en haalde er een portefeuille
van verdacht groote afmetingen uit; bij opende
haar laDgzaam en nam er een saamgevouwen
papiertje van een aan den kassiersknecht wel
bekend formaat uit.
Een plotselinge schrik beving den ouden
Koster by het zien van dit papier. Helena
maakte een beweging, om zich bescheiden
te vsrwyderen, maar juffrouw Koster greep
opnieuw baar hand en weerhield haar.
Vogel nam, terwyl hy langzaam in de papie
ren bladerde en er bedachtzaam twee ont
vouwde, opnieuw met een hatelyke tronie
het woord.
„Ik weet, mynheer Koster, dat gy een eeriyk,
nauwgezet man zyt; ik weet ook, dat gy by
Jacobs Co., een zeer respectabele firma,
aangesteld zyt. Gy hebt verstand van geld
zaken en zult niet toelateD, dat een armen
handelsman schade wordt toegebracht. Gy
weet, dat wissels op de vervaldagen moeten
ingelost worden, en dat by niet-inlossing de
onderteekenaars kunnen worden gevangen
genomen."
Hy hield den oude de twee papieren voor,
welke hy langzaam glad gestreken had.
Koster nam de lange papieren werktuigiyk
in ontvangst en staarde ze met verwarde
blikken aan. Maar tot lezen was hy niet in
staat: do letters dansten hem voor de oogen;
hy stond als bedwelmd, als versteend.
„"Wat wilt gy van my?" vroeg hy eindeiyk
met heesche stem.
„Wat ik wil?"
De spreker trok de schouders op en zyn
sluwe oogen schitterden.
„Mag ik u beleefd verzoeken, die beide accep
ten van mynheer uw zoon te betalen
De oude zat nog steeds onbeweegiyk en
staarde op de papieren in zyn hand; zyn ge
laat, tot zyn lippen toe, was bleek.
Juffrouw Koster had een zeer onduideiyk
begrip van wat een wissel beteekent; maar zy
wist toch, dat eon wissel in zekere omstan
digheden een gevaarlyk, zwaarwichtig docu
ment is, dat wel eens een geheele familie
naar den grond gericht had. Zy sidderde over
haar gansche lichaam en hield zich met de
eene hand aan het kleed van het naast haar
staande jonge meisje vast, dat onwillekeurig
haar armen beschuttend en ondersteunend
om het middel van de kleine, zwakke vrouw
sloeg.
Karei keek over den schouder van zyn
vader.
„Dat is in 't geheel geen wissel van myn
broeder!" riep hy uit en keek niet heel vrien
delijk naar den heer Vogel om.
Maar deze liet zich niet uit het veld slaan.
„Uw br03der heeft geëndosseerd," ver
klaarde hy; „geaccepteerd heeft de heer Van
Markwold. De heeren scbynen geen geld te
h6bben. Mynheer Koster, wanneer gy van
uw zoon houdt, zult gy my betalen wat de
advocaat my schuldig is."
Vader Koster maakte een handbeweging
als wilde hy den wissel ineenfrommelen,
maar hy bezon zich nog bytyds en vergenoegde
zich het ongelukspapier toornig naar den
geldschieter te werpen.
„Niets betaal ik.... geen centl" riep hy,
bevend van ergernis; zyn bleek gelaat werd
vuurrood.
Vogel bukte haastig en raapte de papieren,
welke over den vloer verspreid lagen, met
angstvallige zorg op; zyn blikken verrieden
ergernis en angst, zyn gelaatstrekkon waren
verwrongen en maakten hem nog leelyker
dan by reeds was.
„Hoe?" riep hy uit, schynbaar verwonderd,
maar zeer onrustig, „gy zoudt uw zoon in
d6n brand latengy wilt zyn geheelo schoono
loopbaan vernietigen
De oude staarde hem wezenloos aan. Karei
deed onwillekeurig een stap naar den spreker.
Juffrouw Koster beheerschte haar zwakheid;
zy wendde zich met een gelaat, waarop de
grootste angst geteekend lag, naar den geld
man en vroeg dan stamelend:
„Hoeveel is hy u schuldig?"
Vogel keerde zich met een vriendeiyk
lachje naar de vrouw om e:i beleefd ant
woordde hy:
„O, mevrouw, een drie duizend guldentjes
maar.... drie duizend gulden."
Het oudje dc-inscie terug en zou gewis op
den grond gevallen zyn, wanneer Helena Diet
spoedig een stoel had toegeschoven en de
arme moeder daarop liet nederzitten.
De oude Koster schreeuwde op onnatuur-
lykon toon:
Slechts drie duizend gulden! En gelooft gy,
dat ik u myn zuur bespaarde centen in uw
opengesperde beurs zal werpen?"
Vogel trok een beleedigd gezicht.
„In myn beurs?" vroeg hy. „Waarom in
myn beurs? Heb ik uw zoon het geld niet
gegeven - heeft hy het niet voor zich noodig
gehad?"
De vuisten van den ouden Koster balden
zich; toornig fonkelden zyn oogen. De oude
man was geheel veranderd; elk zyner spieren
beefdo van woede.
„Wie beval u," schreeuwde hy, „den licht-
zinnigen borst met uw geld te ondersteunen?
G(j moest weten, dat hy nog niets verdient,
geen rooden cent. Zie zelf maar hoe gy weder
aan uw geld komt; van my hebt gy niets te
verwachten.... niet zóóveel!"
Hq knipte met zyn vingers, draaide den
geldschieter den rug too, en m6t driftigs
passen liep by in het kamertje op en neder.
Wordt vervolgd.)
