N°. 11833 Woensdag 21 September. A0. 1898 <§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (§on- en feestdagen, uitgegeven. pit nommer beslaat uit TWEE Bladen. Leiden, 20 September^ LEIDSCH M&BIAD. PRIJS DEZEB COURANT i Voor LoJden per 8 maandeo. f 1.10. Franco per postl.iO. Afzonderlijke Nommers -0 0.06. PBUS DER ADVERTENTIÊN Van i 6 regels l 06. [edere regoi meer f 0.17 - Groctero lettors naar plaatsruimte. Voor het IncasseereD bulten <le stad wordt f 0.05 berekend Eerste Blad. Het „beidsch Dagblad" zal Donderdag des morgens te twaalf uren en Vrijdag olct verschijnen, ten einde ons Personeel in de gelegenheid te stollen de feesten te dezer stede te kunnen medemaken. In de groote gehoorzaal van het academie gebouw hield hedenmiddag te twee uren Prof. Dr. Th. H. Mac Gillavry bij het over dragen dor waardigheid van rector-magniflcus aan Prof. Dr. P. J. Cosjjn een rede, waarin bij ter voldoening aan art. 80 der wet op het Hooger Onderwijs verslag gaf van de lotge vallen der universiteit in het afgeloopen jaar. Deze rede werd door zeer veel belang stellenden bijgewoond en verdiende ten volle de toejuiching, waarin bij het einde de byeen- gekomenen hunnen dank te kennen gaven voor hetgeen was gehoord, zeker niet het minst voor de wijze, waarop de aftredende rector zich van zyn taak heeft gekweten. HU begon met een herinnering asn het groote feit, indrukwekkender dan de stoutste verbeelding zich had kunnen voorstellende inhuldiging van H. M. onze KoniDgin. Daarbij komt als vanzelf de gedachte op aan den eersten Oranjevorst, die het ia 1574 noodig vond te sproken en op te wekken tot het stichten van een universiteit tot een vast steun en onderhoudt der vrijheid en een vast blockhuys en bewaernisee der gantschen Landen. De brief, adeldom van Leidens universiteit, legt groote verplichtingen op, die spr. niet beter weet weer to goven dan in de kern achtige woorden van de aftrodende Regentes van het Rijk: „Moge het ons land met zijn be- iitingen en koloniën wèl gaan onder de regeering van Koningin Williclminal liet zij groot in alleswaarin ook een klein volk groot kan zijn l" Daarna herinnerde spr. aan feestelijke en droevige gebeurtenissen, de 40-jarige ambts vervulling van Suringar, de 25-jarige van Van de Sande Bakhuyzen, die van Rosenstein, van Tiele bij de Rem. Broederschap, van Oort. Daartegenover maakte by met weemoed mel ding van het afsterven van Kosters, Prins en Suringar. Mr. P. A. Tichelaar en Dr. B. D. Eerdmans werden als nieuwe collega's begroot. Beide hoogleeraren maakten een uitzondering op de in Nederland niet ongebruikelijke wijze van doen, om nieuwe hoogleeraren op krediet te nemen. Daarna herinnerde spr. aan de onderschei dingen, aan hoogleeraren in het afgeloopen jaar te beurt gevallen, de benoeming van Dr. H. A. Lorentz tot foreign member of the London Mathematical Society en do verleoning van ordoteekenen aan de hoogl. v. d. Sande Bak huyzen, Blok, Schlegol, Tiele, Van Bemmelen, Ten Brink, Kern, Van der Litb, De Groot, Vreede en Mac Gillavry. In den afgeloopen cursus werd de oprichting van een zooge naamd Rectorencollege verwezenlijkt, met het doel aan het gevoel van solidariteit, dat de vier Nederlandsche universiteiten en hun Senaten met elkaar verbindt, een zichtbaren vorm te geven en eon centrum voor gemeen schappelijke werkzaamheid in het leven te roepeD, waardoor dit gevoel kan worden ver sterkt, m. a. w. tot onderlinge samenwerking en sameD8preking van gemeenschappelijke belangen. Hoewel alle Senaten nog geen adbaesie hebben geschonken aan het gewijzigde voor stel, t.w. het bespreken van vraagstukken, welke-het genu enschappeiyk leven en streven der Nederlandsche universiteiten betreffen, mag toch in dit burgerlijke jaar de totstand koming: van dat college worden verwacht. Aan een der mannon, aan de universiteit verbonden, die zyn als de wachters op Sions muren, do pedellen, aan den heer P. J. Oostveen, die den lsten Nov. 25 jaar pedel was, bracht spr. een gelukwonsch en een dankbetuiging voor de vervulling zyner ambtsplichten. Het getal ingeschreven studenten bedraagt 802, waarvan 153 voor de eerste maal, en wel 87 in do godgeleerdheid, 25G rechtsge leerdheid (320 volgens den almanak), 287 geneeskunde (307), 94 wis- en natuurkunde (78), 78 letteren en wijsbegeerte (72). Totaal volgens den almanak 864, doch als spreker allen, by name in den almanak genoemd, byeentelt, krygt hy er 897. Br hadden 92 promoties plaat3 tegen 78 in het vorige jaar: 1 in de godgeleerdheid, 63 rechtsgeleerdheid (14 op proefschrift), 15 geneeskunde, 7 wis- en natuurkunde (één honoris causa) en 6 letteren en wysbegeerte. Spreker herinnerde daarna aan do vernieuwing of verbetering van onderscheidene universiteits gebouwen. Het Pharmaceutisch Laboratorium wordt eerstdaags in gebruik genomen, het Organisch Chemisch Laboratorium nadert de voltooiing, voor de rechtsgeleerdheid wordt een harer waardig gebouw gereedgemaakt, en zoo zyn er meer verbeteringen met dank aan te wyzen. Daarna wees spr. op den drang, die er is om het onderwys in de Griekscho taal en letterkundo aan de gymnasia facultatief te stellen. Het Collegium Civitatis Academia Lug] duno Batavae heeft zich per adres aan de Tweede Kamer daartegen verklaard, „als een onberekenbaar intellectueel nadeel voor de natie en tot schande van den hooggeroemden wetenschappelyken naam van Nederland." Spr. acht die woorden uit z\)n hart gesproken en herinnert aan wat door M. Siegenbeek daaromtrent in zyn geschiedenis derLeidsche Hooge8chool, pag. 336, wordt meegedeeld, dat 1692 Anton Mdtthaeus Johannes Voet, P. R. Vituariu8, Gerard Noodt als een der oorzaken van 't verval in de studiön en wel speciaal in die van de rechten, noemen het verwaar- loozen van 't Grieksch. Wat oen toeken des tyds 1 Vóór twee eeuwen keerden de studenten het Grieksch den rug toe, en bet tegenwoordige geslacht getuigt met warmte er voor. Wat nu speciaal de opleiding der studenten in de geneeskunde betreft, meent spr., dat uit het doctoraat in do geneeskunde maar éón recht voortvloeit, nl. om toegelaten te worden als privaat-docent aan een Ryksunl* versiteit. Voor de praktyk volstaat het arts examen ODder verplichte overlegging van de veroischte diploma's. Beide categorieën van studentoD, afkomstig van gymnasia of H. B.- S., leveren zeer bruikbare geneeskunst-beoefe naren en deugdelijke geleerden. Toch zyn er onder do niet hier te lande gepromoveerden wel degeiyk, die Grieksch en Latyn kennen. Een medisch student, die er niets van verstaat, is althaDS te Leiden een groote zeldzaamheid. Er bestaat trouwens een utiliteitsgrond om zich van die talen eenige kennis te verwerven, n.l. het gebruik van de sedert Hippocrates overgeleverde medische nomenclatuur. Deze is een machtig hulpmiddel, om de ontwikke ling der geneeskundige wetenschap te volgen. Schopenhauer toornde fel tegen wie ze wilden verdietschen. Velen promovoeren nu elders. Aan het ver werven van een doctorstitel in het buitonland is het nadoel verbondeD, dat de proefschriften al9 Duitsch werk worden beschouwd, waardoor licht onbiliyk over het standpunt der genees kundige wetenschap in Nederland wordt ge oordeeld. Er moet verandering komen in de wetgeving, verbetering overigens mag de maatscbappy van de geneeskundigen eischen: het hoogste punt der beschaving. Een ander bozwaar. In vroeger tyden kon men gemakkelyker wat anders worden; b.v. een doctor in de theologie houdt als ingenieur Rynland boven water, enz. enz., maar nu is verandering van studierichting mooilyker ge worden. Een practisch middel is aan de hand ge daan, oua do beroepskeuze tot later uit te stollen, tot 15 jaar hetzelfde onderwys, en daarna dat van gymnasium of burgerschool. Dat plan juicht spr. toe, al zou hy het elemen tair onderwys in Grieksch en Latyn niet op die zoogen. tusschenschool willen geschrapt zien. Dat levert geen bezwaar en zou gemak kelyker en zekerder tot de eigeniyke bestem ming kunnen leiden. Eindelyk nog eon specifiek medisch klaaglied. Voor het onderwys, dat zich hoe laDger hoe meer in allerlei details begeeft, zou noodig zyn, wat één man niet kan doen, al wordt hy ook door een paar assistonten bygostaan, de hulp van bekwame, jonge mannon, belast met de leiding der practische oefeningen. Dat heeft de geneeskundige faculteit gewild, maar hot schynt, dat de geldmiddelen er niet voor te vinden zyn. Wat zou zulk een keur korps van jonge geneeskundigen veel kunnen doeD, en zou voor elk hunner waar worden: discit arare minor a bone majore, maar de majores in hot Ziekenhuis on het daarnaast gelegen Laboratorium blyven in het teeken der S3ptemtriones staan en bot zal blyven zooal8 het nu is, dat, als er leego leerstoelen moeten bezet worden, men dikwyis gedwongen is iomand op krediet te nemen en aan land- Dr. E. F. Van Disa^l. genooten een onverdiend brevet van onbe kwaamheid uit te reiken. Na nog or op gewezen te hebben dat er veel patiënten noodig zyn, om aan do studenten practische kennis mede te deelen, die het best aan het ziekbed wordt opgedaan, wees spreker er op, hoe de vacantie gewooniyk het opnemen verhindert, en als dan de vacantie uit is, de klinieken zullen beginnen en de practische examens eveneens, dan zyn de ziekenzalen ontruimd en dandoch laat ik, zeide spr., eindigen met klagen, want: het daghet in het Oosten! De machtige keizer aller Russen heeft ge sproken en zyn woord klinkt als een preludiums- van een vredelied. De gewapende vrede valt ook Rusland te zwaar om te dragen, en waar de grooten voorgaan, kunnen de kleinen volgen on ook groot zyn. Quod felix, bonum faustumquo sitt Met dien wensch en met dank voor onder vonden hulp en steun droeg spr. het rectoraat over aan dr. P. J. Cosyn. Hedennamiddag te 1 u. 20 m. vertrok het detachement infanterie ter sterkte van 4 officieren, 100 onderofficieren en minderen met het regimeotsvaandel onder bevel van den kapitein Westerbaen Schmidt per Holl. IJz. Sp. naar Den Haag, ten einde morgenochtend vereenigd mot het reg. grenadiers en jagers naar de Renkumer heide, alwaar de revue plaats heeft, te vertrekken. De kapitein ter zee W. E. Hazenberg, hoofd van het vak van uitrusting by 'a Ryks Marine werf te Amsterdam, inspecteer Je heden morgen de invèntarisgoederen van de kanon neerboot No. 16, welk vaartuig toegevoegd is aan do Kweekschool voor Zeovaart alhier. De fabrieksarbeiders-vereeniging „St.- Bavo", ondcrafdeeling van den Ned. R.-K. Volksbond, afd. Leiden, had gis-teravond baar leden en gonoodigden een gezelligen avond bereid. Het was nl. by gelegenheid van de onthulling van haar banier, dat men to acht uren was saamgekomen in het Bondsgebouw aan den Maresingol. De voorzitter opende de vergadering met een woord van welkom, waarna tot het zingen van het Bondslied en het Welkomstlied werd overgegaan. Na een woord van dank aan de leden voor hetgeen zö hadden bygedragen tot het vervaardigen hunner banier, werd deze voor een ieder ter bezichtiging gesteld, waarna het „Vaandellied" aan de beurt was. Hierna nam de geestelyke adviseur het woord, die er op wees, dat men door eendrachtig samenwerken veel tot stand kan brengen, en als a. s. Vrydag de banier door Lei lens straten mag worden rondgedragen, dan hoopte spr., dat deze onderafdeeling moge gioeien en bloeien en dat zy tot een sterk ledental moge klimmen. Vervolgens werd de banier onder de be scherming van het hoofdbestuur gesteld, dat ook van zyn kant zal trachten, dat deze banier onbesmet en onbovlokt een si.raad van den Bond zal blyven. De avond werd verder doorgebracht met het zingen van eenige lieceren on het houden van voor-rechten door eenige laden der afd. „Vondel". Alvorens men uiteenging, bracht de voor zitter nog ter kennis, dat de banier to be zichtigen is a. 8. Donderdag van vier tot zes ur-c,n in het BonésgeVouw. In de September-vergadering der Bloe men en Plant.-ncommissie der Nederlandsche Maatscbappy vcor Tuinbouw tn Plantkunde is de verguld-zilveren medaille, uitgeloofd door den heer C G. Vau Tubergen Jr. te Haarlem voor do fraaiste verzameling afgesneden bloe men van Cactus Dahlias, toegekend aan do inzonding van den heer J. D. Onderwater, te Heemstede (tuinbaas G. Blankenstyn). Voorts zyn de volgende onderscheidingen toegekend voor nieuwe of onvoldoend bekende phnten. Getuigschriften eerste klasse aan den heer W. Van Veen, te Leiden. Cactus Dahlia Keynes's White, ingezonden door den heer W. Van. Veen, te Leiden. Getuigschrift van verdisDsten aan: C»ctu3 Dablia, Koningin Wilhelmina, van de firma P. Van Noordt Zoon, te Boskoop. Eervolle vermeldingen aan een verzameling Ericas en eon verzamenling Hibiscus, van den heer K. Wezelenburg, te Hazorswoudo. Tot onderwyzeres aan een Christelyke school te 's-Gravenhage is benoemd mej. M. E. Aartse, te Voorschoten. Op de derde lyst der 20ste jaarcollecte voor de Scholen met den Bybel in „De Standaara" komen o. m. voor: Alfen aan den Ryn met Qoudsche Sluis (keiken) met f 166.98; Oude- Wetering met Nieuwe-Wetering en Roelof- Arendsveen met f 151.55. Behalve de Uoie-collecto zyn te Alfen in het afgeloopen jaar nog gecollecteerd voor de Cbr. school in de Herv. Kerk f 435.43 en in de Geref. Kerk 546.03s. Zondag werd by de Ned.-Herv. Gem. te Alfen aan den Ryn de beroepen leeraar, ds. Wensink, door Z.Eerws. schoonvader, ds. Ver meer, van Zwolle, bevestigd met de woorden uit Psalm 60:6. Des avonds deed ds. Wen sink zyn intrede en had tot tekst Ezech. 5311a. Het post- en telegraafkantoor te Boskoop zal, met ingang van 26 dezer, op werkdagen open zyn van 8.50 tot 11.20 voor-, van 12.50 tot 4.50 en 6.20 tot 7.20 uren namiddags. De diensturen op Zon-en feestdagen blyven onveranderd. De weleerw. heer L. Dolle, van Zoeter- woude, den löden Aug. jl. tot priester gewyd, is benoemd tot kapelaan te Bergen, by Alkmaar, in Noord-Holland. Naar uit Den Haag gemeld wordt, zal waarschynlyk aan veler verlangen te gemoet gekomen en het publiek in de gelegenheid gesteld worden om kennis te maken met de „Oranje-NasBau-Cantate" van Catharina Van Rennes, welk toonwerk op de aubade van den lOden Sept. in den tuin van het Paleis aldaar door 1700 schoolkinderen aan de Koningin toegezongen werd. Reeds gedurende het instudeeren werd het dikwyis betreurd, dat zoo weinigen van het schoone werkje, zoo uitmuntend voorbereil, zouden kunnen genieten. Door het comité van de Haagsche inhulciigingsfeesten werd meermalen bet plan besproken een herhaling der aubade voor het publiek te geven, maar om bezwaren, voor- namelyk de localiteit betreffende, moest men er van afzien. Nu heeft evenwel het bestuur der Tentoon stelling van Vrouwenarbeid aangeboden cie uitvoering na de sluiting op haar terrein te doen plaats hebben, nl. op Zondag 25 Sept. a. s. twee malen achter elkaar te halfécn en te halftweo. Kaarten zullen van af Donderdag 22 Sept. aan hot Contróle bureel der Ten toonstelling tegen betaling verkrygbaar zyn. Op speciaal verlangen der componiste zal thans aan degenen, die de cantate hebben helpen instudeeren, de hulde gebracht worden, die hen voor hun werk toekomt, en zullen aan ieder van hen 3 invitatie kaarten worden aangeboden. Z. K. H. de prins van Wied is Zondag ochtend te 8 55 naar Duitschlnni terugge keerd. Zyn gt-malin, de erfprins en zyn dochter?, Louise en Elisabeth, vergez Hen hem tot den trein. De prins, die in de laatste dagen niet wel was, verklaarde thans zich veel beter te gevoelen. Am het station namen afscheid de burge meester dor residentie, de gezant graaf Van Bylandt, de oud-minister jhr. Röell, de kunst schilder Bisschop en anderen. H. K. II. prinses Maris en do overige loden der familie van Wied vertrekken Woensdag om 11 u. 55 m.'s voormiddags per Staatsspoor naar Amsterdam en Vrydag van daar naar Neuwied. Gisterochtend te 8.55 keerden de groot hertog van Saksen en zyn dochter de groot hertogin van Mecklenburg naar het buiten- lani terug. Het vertrek der familie kenmerkte zich door do gewone belangstelling van veleu, die den groothertog en zyn dochter een afschciisgro t brachten. Hare Majesteit de Koningin had aan den grootmeester baron Van Hardonbroek onge dragen Haar to vertegenwoordigen en gelijke opdracht had H. M. de Koningin Moeder ge geven aan den intendant jhr. De Ranitz. Beide leden der hofhou:ing deden in officieel ambts gewaad uitgeleide. Even nadat de vorstelijke personen het station hadden bereikt, kwam H. K. H. de prinses van Wied met den erfprins, haar zoon en haar bei Ie dochters afscheid nemen. Vóór aankomst der vertrekkende familie stonden onder de marquise tal van Hagenaars, dames en heeren, vereenigd om den groot hertog en dochter uitgeleide te doen. Men zag in dien kring: vele grootofficieren en leden van Hr. Ms. civiele en militaire Huis, o. a. generaal Dumonceau, generaal Verspyck, baron Clifford, hofmaarschalk; baron Bentinck, stalmeester; voorts den minister van marine, vice-admiraal Röell; generaal-majoor Beyer- man; den Commissaris dor Koningin, den burgemeester; den gezant van Duitscbland, den gezaDtschapsraad en den luitenant-attaché dier legatie; graaf Van Bylandt, voorzitter van het Feestcomité; de kunstschilders Bis schop en Mesdag; dr. Bredius, directeur van het Kon. Schilderyenkabinet; dea heer Vink- huyzen, intendant der domeinen Zorgvliet; couturier, thesaurier der nalatenschap van wyien de groothertogin. Mevr. de douar. baronesse Sirtema van Grovestins bood aan de hertogin een bloem stuk, met oranjelinten versierd, aan. Beide leden der hertogeiyke familie nami n van ieder met een handdruk den afscheiJs- groot in ontvangst. By het vertrek van den trein, waarin e n salonwagen was gereserveerd voor HH. KK. HH., stonden zy op het balkon en wuif Jen zy het hun tot aan den trein vergezellende ge zelschap mtt de hand toe. H. M. de Koningin heeft generaal majoor De Palezieux-Falconnet, adjudant generaal van den groothertog, het grootkruis van de Oranje- Nassau-orde verleend. By het vertrek uit Scheveningen werd don groothertog van Saksen en de hertogin vao Mecklenburg uit het hotel „Kurbaus" uitg lei de gedaan* door den directeur generaal. De groot hertog en zyn dochter betuigden H. D. tevredenheid voor de uitmuntende zorg.-n, die zy hadden ondervonden. De groothertog hoopte, wanneer zyn gezondheidstoestand het zal gedoogen, het volgende jaar weer op de badplaats terug te keeren. De vorstelyke personen werden door een groote menigte toegejuicht. Do groothertog heeft het zilveren kruis van verdiensten uit gereikt aan den gérant van het hotel „Kurbaus", den heer II. Raupe. Tevens behoor n onder de personen, die geschenken van den groot hertog ontvingen, de portier van het Korh; U3 Francken, di9 een gouden remontoir met het naamcyfer van Z. K. H. kreeg, en de chef kok Spickernagel, wien een paar gouden manchetknoDpen met edelgesteenten werd geschonken. De Indische vorston brengen Dond rdag 29 dezer e:n tezoek aan het kasteel te Hoeswyk. Het plan bostaat den ho ^gen bezoek1 rs in 's-Hertogentosch een eenigszius officiöele ont vangst te bereiden. Zooals v.rwaiht mod t worden, heeft prof. dr. H. A. Kooyker gisteren onder do ondubbelzinnigste tlyken van deelneming, hoogachting en dankbaarhei J zyn vyf- n twin tigjarig ju.ilé als hoogleraar te Groningon gevierd. Dos middags werd de jubilaris achteroen- volgens gocompliraente rd door prof. WllJetoer en prof. Domela Nieuwenhuis, namens den academischen senaat; éoor alle leden van de meöischo faculteit, namens wie prof. Fokker het woord voerde; door een commissie uit den doctorenkring te Groningen, bestaando uit de hoeren Scholtama, Mees en Diephuis; dcor cura toren der hoogeschool, namens wie jhr. mr. P. J. Van SwinderoD, van Assen, sprak; dcor een commissie van assistenten en oud assistenten, bestaande uit de heeren dr. S. Meihuizen, dr. K. Kiewiet de Jonge en dr. H. D. Van der Goot; door de heeren Scboute en Siemens, vormende een commissie uit de médlscbe faculteit van het studenten corps door den s naat van hot studentencorps door een commissie van leerlingen, bestaande uit de heeren Van Laer, Hovenkarap en Krull; door een commissie van dankbare patiënten, sameDgestell uit de heeren W. Vliegent- hart, J. B. C.^tz, W. La Gro, J. Kranenburg, J. J. Meddens, P. Noordhoff, A. Pektlh ring, jhr. mr. E. Tjarda van Starkenl orgh Sta- cbouwer en H. De Vries; door do heeren dr. Wicb rs cn mr. J. A. Feith, als bestuurs leden der afdeeling Groningen der Nederland sche Vereeniging tct oprichting van volkssani- toria voor longlydcrs; door een commissie van oud-leerlingen, bestaande uit de hoeren dr. Niemeyer, van Zuiibroek, dr. J. A. Schutter, dr. J. Mees ten Oever, dr. M. Bolt en dr. R. Kylstra; en eindelyk nog door dr. T. Folmer Reidingius, van Ten Boer, en dr. S. K. Do Waard, van Grypskerk, vor mende een commissie van doctoren, die goen leerlingen van prof. Kooyker zyn, maar hem dikwyis raadpleegden. By deze lange ry van officiöele bezoekers hadden zich nog veel particulieren, vriendeo vac den hoogleeraar, gevoegd. De beer Kooyktr had te kennen gegeven, dat hy geen persooniyke huldellyken wenschte te ontvangen. Nu waren bet bedragen in geld ten behoeve van volkssanatoria voor longlyders, die den jubilaris door verschillende commissies werden aangeboden. Deze giften gingen vergezeld van gedenk- bladen of albums met do namen der deelne mers. Uit bot ziekenhuis en de studentensociëteit woei ter eere van prof. Kooyker de vlag. Gisteravond werd den jubilaris door „Vin- dicat atquo Polit" een kroegjool aangoboden. Aan het Hervormd Bestedelingenhuis to

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1898 | | pagina 1