Ingeleverd werden 49 stombiljetten, waar
van 1 tlanco.
Uitgebracht warenlo. op de hoeren Vos
30 en Cahen 13; 2o. op de beertn Brouwer
46 en Leende rtz 2 stemmen, zoo Jat de af
tredenden zfln herkozen.
Da heer Brouwer verklaarde, onder dank
zegging voor het vernieuwd bewijs van ver
trouwen, in hsm gesteld, de herbenoeming
te aanvaarden; terwijl den heer Vos, als niet
aanwezig, van de opnieuw op hem gevallen
keuze zal worden kennis gegeven.
Vervolgens bracht de penningmeester, de
beer J. Goeceljee, de rekening en verant
woording over hot afgeloopen jaar uit.
Daarin kwamen de volgende cijfers voor:
Ontvangsten:
Voorschot van do gemeente f 600.00
Rente Spaarbank20.85
2575 leden a ƒ12575.00
105 donateurs a f 2.50 262 50
Vrijwillige byiragen 35.50
Dames- en kinderkaarten 363.25
Entróe Zomerzorg374.50
Repetitie Stadszaal. 16.00
Inschrijving Feestwijzer25.00
Nog van de gemeente 400.00
Toelage van de gemeente voor
de Kinder-Cantate 500.00
f 5172.60
Nadeelig saldo 642.001/»
f
5814.60'/,
U i t g a v o n:
Jadeelig saldo van 1896
f
611.22
7 heele uitdeeling
V
1578.06
Muziek
555.15
300.05
Kinder-Cantate
919.02
V
762.03
0
349.65
Politio en militairen
75.60
Drukwerk en advertentiön
179.80
Verschillende uitgaven
O
484.02'/,
f 5814.60'/,
De rekeDing eindigt dus wel met een
nadeelig saldo van f 642.001/*! maar de penning
meester merkte nogmaals op, dat ze reeds
met oon deficit van f 611.22 begon, zoodat
het figonljjke nadeelig saldo over 1S97, dank
zfi ook de goedgunstigheid van den gemeen
teraad, slechts ongevesr f 30 bedraagt.
Eone commissie van controle, bestaande uit
de heeren Dro3, Den Hollander en Suringar,
had de rekening met de verschillende be
scheiden vooraf nagezien, en, zooals uit do
mededö6lingon van haar woordvoerder, don
heer Suriagar, bleek, alles in orde bevonden,
alleen bejammerend, dat er nog een nadeelig
saldo is. Hfi bracht dank aan den penning
meester voor diens nauwkeurige administratie
en stelde voor do rekeniüg goed te keuren,
waartoe onder applaus werd besloten.
De secretaris las alsnu h9t jaarverslag
voor, waarbij o. a. in bijzonderheden werd
gewezen op hetgeen verbondon was aan do
voorbereiding dor jongste feestviering, met
name wat do uitvoering in de Pieterskerk
dar Cantate van de heeren ïïasselbach en
Lysen betrof, in welk verslag de secretaris
bovendien eene, van ingenomenheid getuigende
uitvoerige beschrijving van het werk gaf, met
in-htt-licbt stelling van de schoone muzikale
gedeelten er van en waarbij de secretaris nu
ter vergadering tevens eenige proeven van zijn
zangerstalenten deed genieten en hulde bracht
aan den heer Duyster, die met de opper-leiding
was belast geweest en op het gebied van
don kinderzang reeds zijn sporen bad verdiend,
waarop een langdurige bijval volgde, wolke
ook werd geschonken aan het woord van dank,
dat de Voorzitter den secretaris wijdde, wiens
verslag te meer waarde had, omdat dezo zelf
kenner en met zooveel liefde voor de muziek
veivuld was.
Naar aanleiding van een bemerking van
een der leden over een ingezonden stuk, toen
het bestuur der Vereeniging zich tot den ge
meenteraad gericht had om een extra-toelage
na de jongste feestviering, trad de voorzitter
in breedvoerige beschouwingen over elk der
in dat stuk voorkomende punten, er o. a.
vooral op wijzende, dat de Cantate gegeveD
was geworden op uitnooliging van het ge
meentebestuur, en dat, toen het bij de opma
king der rekening bleek (welke cijfers nu ook
in onderdeelen aan de vergadering werdon
medegedeeld), dat het middagt'oest daardoor dit
jaar belangrijk meer gekost heeft dan andere
jaren, het bestuur der 3-Oct.-Vereeniging zich
tot het gemeentebestuur wendde om in
die meerdere kosten te gemoet te komen.
Htt bestuur was zoker van z(jn zaak en is
te zeer or op gesteld om de eer der Vereeni
ging hoog te houden dan haar aan een échec
bloot te stellen. B. en Ws. hebben toen zelf
voorgesteld om het subsidie van f 1000 dit
maal met f 500 te verhoogon, wat door den
gemeenteraad zonder eenige geopperde beden
king werd toegestaan. Gevraagd om moer
subsidie is er niet. Dit werd verleend, omdat
de Cantate op verzoek van hot gemeente
bestuur op het programma der feestviering
was geplaatst geworden. Had de Vereeniging
dit uit eigen beweging gedaan, dan zou zfi
zeker zelve ook geheel alleen aansprakelijk
geweest z(jn voor de financiëele gevolgen
Dit nu was echter thans niet het geval.
De schrijver van bedoeld stuk, die, toen
de voorzitter zijne weerleggingen had ten
einde gebracht, zich bekend maakte, zeide van
betgeen hij geschreven had niets terug te
trekken en dat hy het, in plaats van weer
bij het gomoentebe6tuur aan te kloppen, voor
de Vereeniging waardiger had gevonden indien
het bestuur bi) de leden met een voorstel
was gekomen om de meerdere kosten door
een hojfdeiyken omslag te dekken, wat met
een ledental van ruim 2500 toch zóóveel niet
kon bedragen, dat het een bezwaar had kun
nen opleveren, öf door het doen circuleeren
bij de leien met een lijst voor vrijwillige
bijdragon tot dekking van het teko t, öf dat
bijv. een der bestuursleden met een voorschot
tegen bijv. 3 pet. en jaariykecbe aflossing die
boogere kosten had gedekt, öf dat, met too-
passing van bezuinigingen, een andere weg
was ingeslagen zonder, onder welken vorm
dan ook, een beroep op de gemoentekas te doen.
Na nog eenig dobat deelde de voorzitter
verder mede, dat door een der leden hem
zijielings was gevraagd geworden of het, om
de toch reeds zware taak van het bestuur
wat de uitdoeling van bons betreft, oeDigs-
zins te verlichten, niet mogelijk zou zijn die
bons aan do leden zelven to geven, zoodat
zij die konden uitreiken, welke wijze van
uitdeeling de voorzitter echter zeido niet
wenscheiyk te achten, omd3t er dan gevaar
zou bestaan, dat de fcons niet zouden komen
aadr, waar ze juist wezen moesten, want met
het oog op het aantal vrouwen bijv. van
3000 zou ieder lid dan slechts één bon kun
nen krijgen: en het onwillekeurige gevolg
daarvan zou zijn, dat het eene gezin niets,
en het andero meer dan één bon kreeg.
Vervolgens werd door een der leden de
wensch uitgesproken, dat de voorzitter, die
met zijn herbenoeming werd golukgewenscht,
Dog vele jaren met waardigheid den voorzit
tershamer moge blijve voeren; dat de ijverige
penningmeester nog lang een sieraad van het
bestuur moge blijven, en dat zich uit de leden
een commissie moge vormen, die het bestuur
zou kunnen verrassen met een som tot dekking
van het bestaande tekort. Hierop volgden nog
eenige plichtplegingen, totdat eindelijk de
voorzittor, na wederkeorigen dank voor de
gesproken woorden en voor de opkomst, de
opgewekte en interessante vergadering sloot.
TWEEDE KJL1HEB.
De algemeene beraadslaging over hoofdstuk
Binnenl. Zaken der Staatsbegrootiog voor 1898
is aangevangen.
De hoer Van Asch van Wijck (Ei©) drong
aan op verbetering van de technische fouten
der kieswet, wier wegoeming de geheimhouding
der stemming boter zal waarborgen en het
getal ongeldige biljetten zal verminderen. De
bezwaren zyn weg te nomen door te bepalen,
dat het stombiljet steeds gevouwen in de bus
moet gestoken worden en door verruiming
van het stemvak.
In beginsel is spr. voor samentrekking der
landbouwbelangen, maar h'y geeft de voorkeur
aan een afzonderlijk ministerie boven een
landbouwafdeeling aan hot departement.
De heer Troelstra beklaagde zich ernstig
over de toepassing der kieswet door sommige
burgemeesters op een wijze, die 't den kiezers
of candidaat kiezers hoogst lastig maakte by
het verkrijgen van het kiesrecht, berustende
op loon of huur. Uit de samenkoppeling van
kiesrecht ei belasting ontstonden velo be
zwaren. Hy vroeg of de Minister opgave vaD
het minimum-loon voldoende acht en of bet
begrip van vryen kost verloren gaat, doordien
de kostganger 'a Zondags niet in zyn kosthuis
eet. In het algemeen wordt z. i. de wet niet in
demoeratischen en vrijzinnigen geest toege
past, by'v. daar, waar werkverschaffing door
gemeente of particulieren als onderstand wordt
beschouwd.
Sterk protesteerde spr. tegen de kiezers-
slachting te Maastricht, waar men duiz9nien
fabrieksarbeiders van het kiesrecht uitsloot en
by welk punt hy laakte de tirannie, die in
Maastiicht heerscht tegenover de socialisten,
die veroordeeld worden wegens het uithangen
van de roode vlag en wegens het venten en
uitroepen van geschriften op straat, terwyl
het uitschreeuwen van sinaasappelen en andere
waren niet wordt verboden. Spr. verbaasde
er zich over, dat de minister Borgesius
derge'yke Maastrichtsche Dunkelmhnner in
beschermiDg neemt, wat den spreker de
interruptie van den Voorzitter op den hals
haalde, dat de uitdrukkicg „duistere mannen"
niet parlementair i9.
Voorts protesteerde do heer Troelstra tegen
de publicatie dor namen van de onderteekenaren
der candidaat-stellingen, omdat do kieswet
dit z. i. niet vereischt en daarvan veel
misbruik wordt gemaakt, zooals te Maastricht,
waar de politie pressie uitoefende op de
onderteekenaren der candidateniy-.t, geheel in
strjjd met de wet.
Ia het belang der arbeiders vroeg hy den
stemtyd niet te doen vallen in den hooityd,
wanneer de meeste arbeiders niet van hun
stemrecht kunnen gebruik maken. De minister
verlegge don stemtyd van Juni naar het
eind van Februari.
Ook vroeg hy meer gelegenheid voor het
spoor- en trampersoneel om te stemmen.
Zyn opmerkingen beval hy den minister-
democraat aan.
De heer Tydeman had, ofschoon voorstander
van concentratie der landbouwaar.gelegenhe-
den, liever een flinker organisatie ontvangen.
Hö wensebt alle domeinzaken onder de nieuwe
afdeeling te brengen, waarby vooral z. i.
thuisbeboort de zoetwatervisschory (over ver-
waarloozing waarvan ook spr. zich beklaagde)
en ook de zeevi3schery ware te brengon.
De heer Zijlma wees eenige moeilykheden
aan, voortvloeiende uit de wet tot regeling
van de financiëele verhoudigen van Ryk en
gemeenten, vooral deze, dat de ryksbydrage
meerendeels ten voordeele komt van de meer-
gegoeden. Als tegenwicht vroeg hy buitenge
wone opcenten op den grondeigendom van
uitwonenden. Yoorloopig acht hy een land-
bouw-afdeeling voldoende.
Do heer Km/per bepleitte de oprichting van
een landbouwraad, gekozen door de landbou
wers; hy wil de Kamers van Arbeid voor
het boerenbeöryf gebruikt zien by de land-
bouw-afdeeling. Hy erkonde de noolzakeiyk-
heid van technische herziening der kieswet,
maar wenschts die ook uit te strekken tot
de tabel der kieswet, waarvan art. 1 voor
hem een lappendeken biyft. Nadere omschry-
ving van het begrip „onderstand" is zeer noodig.
Verlaging van de huuréfómmen voor het
kiesrecht achtte hy mogelyk met behoud van
de grondslagen der wet. Hy vroeg of bejege
ning der kiezers als te Sneek door de burge
meesters, door den Minister is afgekeurd.
De heer Dc Ras constateerde, dat de heer
Tro9lstra zyn klachten over slechte toepassiDg
der kieswet te Maastricht niet had bewezen.
De burgemeester te Maastricht had de politie
alleen naar de identiteit der handteekeningen
laten informeeren. De maatregelen omtrent
het venten werden geboden door de orde op
straat.
De katholieken in Noord-Brabant en Lim
burg z"yn overigens niet gediend van de
sociaal-democratische zegeningen.
Avondvergadering van Donderdag 9 December
te 8 uren.
By de voortzetting der algemeene beraad
slaging over de begrooting van Binnenlandsche
Zaken betuigde do heer Heymequin zyn
ingenomenheid met de oprichting eener land
bouwafdeeling, die hy al3 overgangsmaatregel
accepteert.
Daarna de wet, regelende de financiéele
verhouding dor gemeente, besprekende, drong
hy aan op het afschaffen der gelykheid van
bezoldiging voor den burgemeester en secre
taris en op het besteden van de ryks-
uitkeering meer ten bate van de gemeenten.
De heer Hesseling van Suchtelen keurde
de betreurenswaardige feiten af, <ii3 in den
avond by het bekend worden van den uitslag
der verkiezingen te Oldonzaal hebben plaats
gehad en die zich speciaal richtten tegen
Israëlieten, waaruit blykt, dat er andere dryf-
veeren bestonden dan ontevredenheid over
den uitslag der verkiezingen. Hy drong aan
op maatregelen om dergeiyke handelingen te
voorkomen.
De heer Methaan Macaré wenschte een be
paalde verklaring van de Regoeriog in boeverre
de gemeenteraden bevoagd zyn, verordeningen
te makön betreffende de politie op schouw
burgen en publieke gebouwen, enz., ten einde
een einde to maken aan de onzekerheid op
dit gebied.
De heer Van Karnebeek kwam op tegen
het reageeren tegen de wet op de gemeente-
financión door den heer Zyima.
De heor Pijttersen vorklaarde, dat hy alleen
met do herzi9niog der kieswet kan medegaan
als de noodzakelijkheid daarvan blykt, het
geen tot dusver z. i. niet is aangetoond.
Omtrent de verschillende punten spreekt de
wet zeer dui'leiyk.
Dö heer De Savornin Lokman gaf in over
weging evenveel bussen te plaatsen als er
candidaten zyn en ieder kiezer gelegeoheid te
geven daarin een balletje te werpen. Voor
ziening in een andere wyze van stemming
dan thans geschiedt i3 dringend noodig.
Do heer Van der Zwaag verklaarde zich
minder ingenomen met de concentratie van
den landbouw, daar de huurboeren er niet
door zullen worden geholpen en bet aantal
ambtenaren er slechts door vermeerderd zal
worden. Zjjns inziens is er meer behoefte aan
een Departement voor werkeloosheid dan aan
een Departement voor landbouwbelangen. Hy
gaf to?, dat velen door eigen schuld gebrek
lyden, maar drong er op aan, dat iets gedaan
worde voor hen, die zonder schuld zonder
werk zyn.
De Minister van Binnenlandsche Zaken zette
in de eerste plaats zyn standpunt uiteen by
d3 toepassing van wetten in het algemeen.
De minister is verplicht de wet toe te passen
niet naar eigen inzichten, maar naar de letter
en den geest der wet. Hy kent noch demo
cratische, noch antocratische, noch conserva
tieve uitlegging. Hy helderde dit nader be
paaldelijk op ten opzichte van het verwyt,
dat hy politieke tegenstanders in bescherming
nam inzake het venten van gedrukte stukken
te Maastricht. De grondwettigheid der desbe
treffende verordening hield de minister vol.
Daarna beantwoordde de minister eenige spe
ciale opmerkingen.
Tegen de wet op de gemeente-financiën
zal hy niet reageeren, maar een eerlijke proef
nemen. Blykt die wet groote moeilykheden
op te leveren, dan zal hy een wyziging voor
stellen. Omtrent de heffing van meerdere
opcenten op het ongebouwd kan de minister
niets toezeggen. De minister beaamt, dat de
wedden van burgemeesters en secretarissen
niet overal behoeven verhoogd te worden.
Voor het vervolg zullen maatregelen genomen
worden tegen ongeregeldheden als te Olden-
zaal voorvielen. Deze werden evenwel door
de dagbladen eenigszins overdreven voorge
steld. Wanneer de Regeering iets kan doen
tegen de werkeloosheid zal zy dat niet nalaten.
Inzake ontginning van woeste gronden zal
zy de gemeentebesturen niet tegenwerken.
Omtrent de tochnische herziening van de
kieswet kan de minister thans geen mede-
deeling dosn, de herziening zal echter zjjn
overesnkomstig de politieke inzichten, die de
minister steeds voorstond. Verschillende wen
ken omtrent inrichting van formulieren, enz.
zullen in overweging genomen worden.
Weigering van kiesrecht by gemis van een
loon- of huurbriefje acht de minister onwettig.
Volstaan kan worden met de opgave van het
wetteiyk vastgesteld minimum. Weigering van
een kiezer omdat hy 's Zondags geen kost bad
by den patroon acht de minister in stryd met
de wet. By verschil van loon-opgave tusschen
patroon en werkman moet de burgemeester
onderzooken wio gelyk heeft. De dienstbetrek
king moet onafgebroken 13 maanden bestaan.
Waar loon verdiend wordt, is geen werkver
schaffing in den zin der Kieswet. Openbaar
making van de namen der onderteekenaars
van candidatenlysten wordt positief door de
wet gevorderd.
Op de vraag wat de positie zal zyn van
den directeur-generaal der landbouwafdeeling
antwoordt do minister, dat het in de bedoeling
ligt dien ambtenaar als commissaris der Reg.
détails van wetsontwerpen te doen verdedigen
in de Kamer.
De heer Troelstra repliceerde, bestreed den
heer Da Ras en drong aan op een ambtoiyk
onderzoek naar de handolwyze van den bur
gemeester te Maastricht. Hy noemde hot een
schandelijke rechtsverkrachting, die daar had
plaats gehad (wat den Voorzitter hem deed
verzoeken zich te matigen), en betoogde, dat
de katholieken te Maastricht kleine middelen
gebruiken om de sociaal democraten te be-
stryden.
De heer De Ras t?leef ontkennen, dat te
Maastricht in stryd met de wet was gehandeld.
Na replieken van de heeren Eennequin
Van der Zwaag en Ferf} beantwoordde de
Minister van Binnenl. Zaken de sprekers. Hy
blijft van oordeel, dat voorloopig een deel der
domeinen onder Financiën moet blyven. Of
do Kamers van Arbeid in landbouwdistricten
by de landbouwafdeeling zullen komen, zal
overwogen worden. Hy erkent de urgentie
van een regeling van het verzekeringswezen
en zal als hy den tyd heeft daaraan zyn
beste krachten wyden. Al vindt hy den tegen-
woordigen stemtyd niet geheel geschikt, zoo
kan hy niet beloven dien naar Februari te
verleggen.
De minister protesteert tegen de aanvallen
op den burgemeester van Maastricht alsof
deze allerschandelykste handelingen zou hebben
gepleegd. Hy heeft als hulpofficier van justitie
nagegaan of er valsche handteekeningen voor
kwamen onder de ondeiteekeningen van de
candidatenlyst.
De heer Troelstra houdt vol, dat dit niet
ligt op den weg van den burgemeester en hy
hoort nu pas, dat deze ais hulpofficier van
justitie is opgetreden. Hy biyft op ambteiyk
onderzoek aandringen. Men moet Maastricht
kennen, om te begrijpen, dat menschen niet
als sociaal-democraten wilden bekend zya uit
vrees hun brood te verliezen.
De algemeene beraadslagingen zyn ten einde
gebracht.
Nadat de artt. 1 45 zonder stemming
waren goedgekeurd, is de Kamer tot heden
voormiddag te elf uren gescheiden.
Vestingbcgrooting.
B(j nota van wyziging heeft de minister
van oorlog eon post van f 30,000 voorgedragen
voor een in 1898 te verrichten 10-tal put-
boringen op het terrein te Nieuwemeer, waar
volgens de staatscommissie, ingesteld by K. B.
van 16 Januari 1896, waarschy'niyk een
voldoende boeveelheid drinkwater ten behoeve
van de stelling van Amsterdam in tyd van
oorlog zal kunnen worden verkregen.
Waterstaat
By wijziging van hoofdstuk IX, en wel van
de artt. 171 en 214, heeft de minister van
waterstaat voorgesteld posten voor kosten van
ingestelde of in te stellen commissiën in het
belang van handel, scheepvaart en ny verheid,
en in het belang van posteryen, telegraphie
en telephonie, welke kosten tot dusver uit
het artikel voor „onvoorziene uitgaven" konden
worden gekweten.
Binnenlandsche Zaken.
De heeren Vermeulen, Kuyper, Mutsaers,
Van Alphen en De "Waal Malefyt hebben by
amendement voorgesteld art. 84 der Staats-
begrooting van Binnenl. Zaken met f 4000
te verminderen. Da bedoeling is niet toe te
staan het by dat artikel uitgetrokken bedrag
voor het traktement van een tweeden hoog
leeraar in de geschiedenis aan de Universiteit
te Utrecht.
De heeren Vermeulen, Kuyper, Mutsaers,
Van Alphen en Van Limburg Stirum hebben
amendementen voorgesteld, om te vermindoren
art. 105 met /"7500; en art. 106 met f 5860.
De bedoeling is van de begrooting af te
voeren de by doze artikelen uitgetrokken
bedragen, respectievelijk voor persoueel en
voor hulpmiddelen voor het onderwys, enz.,
aan een nieuwe tegen September a. s. te
openen Ryks Hoogere Burgerschool met
5-jarigen cursus te Helder.
Gemengd Nieuws.
Toen hedenmorgen omstreeks
halfacht de buitenlieden Horst en Kloots, van
Zoetermeer, met paard en wagen naar Leidon
gingen, werd hot paard naby de spooriyn
van LeidenWoerden eensklaps schichtig
en nam het een zysprong, zoodat het op het
land van den heer Moerkerk, en de wagen,
waarin de beide personen gezeten wareD, in
de sloot terecht kwam. Met een nat pak en
den schrik kwamen z*y echter vry, om daarna
hun reis weder te voet voort te zetten, terwyl
het paard en 't rytuig by den heer Koot werden
gezet.
Gisteravond ondervond trein
39 H. S.-M. Amsterdam Parys 15 minuten
vertraging, doordat tusschen Haarlem en
Leiden de Westinghouserem was defect
geraakt.
Gisteravond had de Duitsche trein zooveel
vertraging, dat do aansluiting te Emmerik
naar Amsterdam door post en passagiers
werd gemist.
In zake den brand in de Staal-
straat te Amsterdam werd gisterochtend hel
eerst gehoord de weduwe v.rn Van Exter, die.'
ontroerd, weenende, tegenover oen preside»
plaats nam. Zy vertelde, dat Van Extc-r ia.
den bewusten nacht om drie uren by haai
thuis in hare slaapkamer kwam mot bebloede
in doeken gewonden handen, vreesolyke pijnei
lijdende. Beneden in de gang waren zyi
bovenkleeren uitgetrokken; hieruit en uit di
omstandigheid, dat de juffrouw later in haai,
huis een vreemde jas en een vreemden hoe
vond, evenals die van Van Exter bebloed
besluit de vrouw, dat een ander Van Ext®
thuis heeft gebracht en achter de voordeu»
van zyn bovenkleoderen heeft ontdaan. Vaü
Exter was tegenover zya vrouw doorgaans
8tilzwygend en hield haar geheel buiten zyn
zaken. Ook nu wilde hy haar de oorzaak
zyner verwonding niet modedeelen; hy voegde
haar slechts toe, dat v. d. Dool den volgenden
dag het goed en de meubelen, die al sedert
drie weken in hare woniog waren, zonder
dat zy wist waarom, zou komen halen. Dit
deed v. d. Dool ook werkelyk, en in de
eerste dagen kwam by herhaaldelyk by Van
Exter; eens gaf hy 10 gulden aan diens
vrouw. Maar toen hy hoorde, dat er een dokter
gehaald was, zeide hy, dat Van Exter krank
zinnig moest zyn geweest om dat te doen.
Van Exter en hy beraamden toen een plan
om de misdaad te bedekken. Er was nu een:
maal tot den dokter gezegd, dat de verwon;
ding het gevolg was van het springen van
een petroleumtoestel. V. d. Dool zou nu zulk
een toestel gehavend in Exters woning bren
gen en op den zolder plaatsen, alsof er d&ar
een ongeluk met dat toestel was geschied.
Maar Van Exters vrouw verzette zich tegen
dat beirog. Toan zy van de ontploffing in de
Staalstraat en van hot vinden der vinger
huidjes las, begreep zij zeer wel, dat Van
Exter en v. d. Dool daarby betrokken waren.
De president hield v. d. Dool voor, dat
niemand anders dan hy die tweede man ge
weest kan zyn, die Van Exter twee uren na
de ontploffing thuisbracht en hem zyne
kleeren uittrok. V. d. Dool bleef dit ten stel
ligste ontkennen en deed het voorkomen alsof
by eerst ten huize van Van Exter gehoord
had, dat het noodig was de coraodie met het
petroleumtoestel te spelen. V. d. Dool bekent
alleen de meubelen op verzoek van Van Exter
te hebben thuis gebracht.
Uit de verklaringen der vrouw bleek nog,
dat Van Exter vóór do daad zenuwachtig en
onrustig was. Hy zinspeelde op de een of
andere daad en zeide tot zyn vrouw, dat hij
misschien de eeuwigheid zou ingaan. „Maar,"
voegdo by daaraan toe, „als ik ga, dan gaan
wo samen." Hy doelde dus op ©an helper
by do daad, die hy voor had.
Uit het getuigenis van een drogist bleek,
dat v. d. Dool de benzine h9eft gekocht en
wel 3 KG., ongoveer 4'/, liter. Benzine wordt
in zulke hoeveelheden door schilders gekocht,
zoodat de drogist geen kwaad vermoedde.
Van d. Dool, die in verfwaren hanielt,
zeide vaak benzine aan kloine winkeliers te
hebben verkocht. De benzine is twee dagen
voor de ontploffing gekocht.
Dj knecht van v. d. Dool kon mededeolen,'
dat hy kort vóór den brand eenige voorwer
pen uit het huis van Te Boekhorst heeft ge
haald, onder meer tien tabouretten, maar gaf
geen voldoende opheldering omtrent do bus,
waarin de benzine was gehaald. Do drogist
heeft Damelyk de benzine gedaan in een bus,
door den knecht van v. d. Dool by hem ge
bracht. Deze bus nu heeft de knecht volgens
zyne verklaring nadat do benzine gehaald
was niet meer teruggezien. Toen echter de
advocaat van v. d. Dool reeds eenige malen
had gevraagd naar die bus, kwam deze plot
seling voor den dag; dat wil zeggen de
kneebt vond haar laatstleden Zondag op de
bascule in den winkel staan. Niemand weet
te zeggen hoe die bus daar gekomen was.
Door den drogist en zyne bedienden werd
nadrukkeiyk verklaard, dat deze zesmaaoden
na den brand teruggevonden bus niet de bus
was, waarin benzine was gedaan. De knecht
van v. d. Dool bleef echter volhoudeD, dat
het dezelfde bus was, die hy naar den drogist
had gebracht. Daaraan bleken de rechters
weinig geloof te «laan. Den knocht werd hot
gewicht van den eed ernstig onder het oog
gebracht doch zonder gevolg. De knecht bleef
by zyne verklaring.
De vraag of de in het uitgebrande perceel
gevonden fragmenten van osn blikken bus
de overblijfselen zyn van de bus, waarin v. d.
Dool do benzine heeft gekocht, werd dus niet
ten volle opgelost.
Een 15-jarige knaap heeft op last van
v. d. Dool op den avond der ontploffing twee
manden met bisonbaar en een zak met zeegras
naar Te Boekhorst gebracht. Volgens v. d.
Dool waren deze goederen door Van Exter
gekocht en had deze gevraagd, na ze eerst
in v. d. Dools huis opgeslagen to hebben, dat
voor bezorging by Te Boekhorst zou worden
zorg gedragen. De knaap herkende juffrouw
Bijker als de vrouw, die hy by die gelegenhc-id
in de tappery van Te Boekhorst aantrof. Bekl.
Bijker ontkent echter den jongen gezien of
gesproken te hebben.
Een nichtje van v. d. Dool, dat ton zijnen
huize woonde, kon de historie met do benzine
niet ophelderen. Zjj heeft alleen verschillende
voorwerpen, die nu biyken aan Te Boekhorst
