N°. 11566 Maandag 8 November, A0. 1897 jouraat wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit VIER Bladen. Eerste Blad. Leiden, 6 November. LEIDSCH DAG-BLAD. PEUS DEZER COURANT.: Voor Leiden per 3 maanden. 1.10. Tranco per post.'Si, 1.40. Afzonderlijke Nommere 0.05. c PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 1-6 regels f 1.06. Iedere regel moer f 0.17J. Grootere letters naar plaatsruimte. Voor bet incasseeren buiton do stad wordt f 0.05 berekend. Onder leiding van den commandant der lste divisie infanterie, generaal-majoor Van Pommeren, zal Maandag en Dinsdag a. s. een tactische oefening op de kaart gehouden wor den, waarbij alle hoofdofficieren van het 4de regiment infanterie tegenwoordig zullen zyn. Ztfn Hoogedelgestrenge zal daartoe telkens op bovengenoemde dagen van Den Haag naar Leiden komen. Tot tydelyke leerares in de geschiedenis aan de middelbare school voor meisjes te Leeuwarden is benoemd mej. G. A. Gooszen, van Leiden. Het prov. kerkbestuur van Noord-Holland heeft toegelaten tot de evangeliebediening de heeren P. J. R. Roscam Abbing en P. A. R. Van Meurs, candidaten in de theologie te Utrecht en te Leiden. Bij doZuid-Afrikaansche Spoorweg maat schappij zyn benoemd tot ambtenaren de beeren Ph. Marks en C. F. L. Hermans, beiden werkzaam by do H. IJ.-Sp.-My. alhier. In de maand December zull-n zy hunne bestemming volgen. De mail van West-Indië, aangebracht te Havre per stoomschip „Prins Willem III", wordt hedenavond alhier verwacht. Door den minister van koloniën zijn de heeren J. C. Kruyt, P. Spoelstra en P. Van den Bos gesteld ter beschikking van den Gouverneur-Generaal van Ned.-Indiê, de eerste om te worden benoemd tot derden stuurman by de gouvernements-marine aldaar, en de twee laatstgenoemden met bestemming, om, ter plaats?, door den Landvoogd te bepalen, werkzaam te zijn voor de voorziening in de godsdienstige behoeften van de minder ge goede liden der Cbristoiyke gemeenten in Nedorlnndsch-Indië en van de militairen in de garnizoenen daar te lande. Donderdag dineerden ten Eove de Inten dant van het paleis en domein „Het Loo" de heer Van Stoyn en zyne echtgenoote, mr. De Sitter, president van het gerechtshof te Arnhem, en mr. J. J. De Meyier, procureur- generaal by dat g°recbtshof. Tusschen de Maatschappy tot exploitatie van Staatsspoorwegen te Rotterdam en de Eerste Rotterdamsche maatschappy van ver zekering op het leven tegen invaliditeit te Rotterdam, is een overeenkomst gesloten, waarby van af 1 Januari al het personeel, in dienst der spoorwegmaatschappy, zoowe' van aannemers als onderaannemers van door do My. in het openbaar als ondersbands aan te besteden werken, tegen de geldeiyko ge volgen van oogelukken, aan dat personeel overkomen, verzekerd is. Het heeft don heer J. Biemond te Maassluis gisteren niet aan biykon van belang stelling ontbroken by gelegenheid van zyn 40-jarig jubileum als hoofd eener school aldaar. De post en telegraaf brachten een byzonder groot aantal hoilwenschen van tal van oud-leerlingen; prachtige bloemstukken werden hem aangeboden en den ganschen dag ontving de jubilaris bezoek van zeer velen, die hun vroegeren onderwyzer persoonlyk kwamen feliciteeren. In den namiddag vervoegde zich ten zynen huize eene commissie van vier dames en vier heeren, uit zijne oud leerlingen, die hem, namens leerlingen en oud-leerlingen, by monde van den beer G. Dirkzwager, Mz. oen geschenk in portefeuille kwamen aanbieden, vergezeld van o.-n album, dat de namen der gevers bevatte. De onderwyz?rs der normaalschool, waarvan de hetr Biemond directeur is, boden hem een fraai boekentafeltje aan. Onder den naam „Samenwerking"' is te Arnhem eene vereeniging opgericht, die zich ten doel stelt in gemeen overleg de belangen van p.itroon en werklieden te bevorderen. Vyf pitroonsveroenigingen mst 1000 leden en vecriLn workliedenvereenigingen met 2000 leden hebben zich aangesloten. Met ingang van 1 December 1897 is door den min. van binnenl. zaken benoemd tot assistent aan het Rykslandbouwproef- station te Maastricht, dr. R. H. R.inders, te Goes, en hem met ingang van dien datum eervol ontslag verleend als assistent aan het Rykslandbouwproefstation te Goes; tevens is met ingang van 1 December 1897 benoemd tot assistent aan het Rykslandbouwproef- station te Go9s, dr. S. Hofman, te Wageningen, wien met ingang van meorgenoemden datum eervol ontslag is verleend als assistent aan het Rykslandbouwproefstation te Wageningen. Binnenkort wordt de benoeming tot lid van den Raad van State (vacature-Van der Hoeven) verwacht van den oud-minister van koloniën Bergsma. De lste luit. G. C. Grefe, van het lste reg. inf. te Groningen, is geplaatst by het 4de reg. inf. te Gouda. De R.-K. bisschop te 's-Hertogenbosch heeft dr. J. P. L9 Blanc benoemd tot professor aan het seminarie te Haaren. De leden der Staatscommissie voor de vereenvoudiging der inrichtiDg van de comp tabiliteit by de zeemacht, bieden heden hun nen voorzitter, mr. G. J. Goekoop, een diner aan in het „Hotel Paulez". Naar men verneemt, is de Staatscom missie voor de marina-comptabiliteit gred met hair rapport, dat dezer dagen aan de Koningin Regentes zal worden aangeboden. Mr. J. C. baron Baud heeft gisteren voor den Hoogen Raad den eed afgelegd als advocaat-generaal by het gerechtshof te Am sterdam. Op voorstel van het bestuur van het waterschap Vleuten is door stemgerechtigde ingelanden met algemeene stemmen machti ging verleend tot hardmaking en onderhoud voor rekening van het waterschap van den Achterdyk naby het dorp Vleuten. De gewone audiëntie van den minister van justitie zal op Woensdag 10 November a. s. niet plaats hebben. —"Ht-t stoomschip „Burgemeester Den T x", van Batavia naar Amsterdam, passeerde 5 Nov Gibraltar; ;de „Edam" arriveerde 5 Nov. van Amsterdam te Nleuw-Yorkde „Java", van Amsterdam naar Batavia, passeerde 6 Nov. Perim; de „Reichstag," van Amsterdam naar O. Afrika, arriveerde 4 Nov. te Lissabon; de „Pr.ns Willem III", van Pardiuaribo naar Amsterdam, arriveerde 5 November te Havre. Al-fen: Tot notabelen van de Ned.-Herv. Kerk alhier zyn met groote meerderheid van stemmen herkozsn de heeren mr. E. A. F. Thomas en Th. Sprey. Bodegraven: Aan bet herhalingsonder- wys, dat deze week een aanvang genomen heeft, nemen 6 leerlingen deel. In de Evang.-Lutb. Kerk zal Zondag a. s, geen godsdienstoefening gehouden worden. Uit de 30 sollicitanten naar de betrek king van vader m moader in het Diaco. ie* huis der Ned. Herv. Gemeente zyn benoemd de heer A Hekkers en echtgenoote, thans in geiyke be rekkiog in het Oudemannen-, Vrouwen- en Kinderhuis, te Hardorwyk. Kat wyk: De heer D. Meerburg, in de laatstgehouden raadsvergadering benoemd tot wethouder der gemeente, heeft voor die be noeming bedankt. Door burgemeester en wethouders dezer gemeente is vergunning verleend aan: Dr. R. Van Opper.raay alhier tot liet in werking stellen van een stoomketel voor eigen gebruik in het perceel sectie B No. 1985; A. v. Klaveren alhier, tot het oprichten van eene slagery en vleeschrookery in het peróeel sectie B No. 2329; D. W. Ouwehand alhier tot het daarstellen van een kuip.ry in het perceel sectie A No. 5999. Van de haringvisschery zyn alhier terug gekeerd de volgonde bomschuiten „De vrouw Louise" KW. 26, schipper G. v. Duyn, reoder B. Dykdrenth, met 190 kantjes en verlies van 10 netten; „de vrouw Nceltje" KW. 67, schipper M. Plug, van denzelfoen reeder, met 230 kantjes; „Johanna Willemina" KW. 4, schipper C. v. d. Plas Jr., reeder T. E. Meerburg, met 220 kantjes; „Maiinus Bastiaan" KW. 44, schipper J. Groen, reeder L. Parlevliet, met 230 kantjes; „Katwyk II" KW. 21, schipper C. Ho.-k, reeder W. Taat, met 230 kantjes. Evenals in meerdere plaatsen in ons land is men ook in Katwyk begonnen met de voorbereiding om daar 31 Aug. 1898 of den Inhuldigingsdag van H. M. onze Koningin te vieren. Eene commissie is begonnen met van eenige voorname ingezetenen en eenige bekenden van elders een niet onbelangryk bedrag byeen te brengendaarvoor wordt een party van de beste wol gekocht. Door behoeftige vrouwtjes worden daarvan borstrokken, kousen, enz. voor groot en klein in de a. s. wintermaanden gemaakt. Eene commissie van jonge dames heeft op zich genomen wol en werk te beoor- deelen. De gemaakte voorwerpen zullen alle als pryzen dienen by de volksspelen op de feest dagen in 1898. Voor menige piaats verdient dit aanbeveling, want men voorziet in dit jaargetyde in eene gedeeltelyke behoefte en eene feestcommissie verkrygt door dit liefdewerk zeer geschikte pryzen. Mogon velen Katwyks voorbeeld volgen! Noordwijk: Gisteren werd ten raad- buize alhier een openbare aanbesteding ge houden van leverantiën, werkzaamheden enz. gedurende het jaar 1898. Het betorf: I. de levering der straatverlichting te Noord- wyk-Bionen, voor zoover deze door petroleum geschiedt. Minste inschryver: J. C. Van der Leek voor 14.50 per lantaarn. II. de levering der straatverlichting te Noord- wyk aan Zee: W. Van Huizen voor f 157. III het ryloon van de materialen voor de wegen, straten en andere werken in de gemeente: Arie Van Ryn voor de verscbil- 1 nde (L2) afdeelingen of perc elen; IV. de levering der brandstoffen ten be hoeve der openbare gemeente inrichtingen korte turf, lste qualteit, te Noordwyk- Binnen: A. Westgeest, voo r f 5.95 per 1000; te Noord wyk aan Zee: B. Van der Putten voor ƒ6.70 per 1000 lange turf, te Noordwyk-Binnen: A. West geest voor 4 90 per 1000; te Noord wyk aan Zee: B. Van der Putten voor 5.25 per 1000; Ruhrkolen, te NoordwykBinDenG. V. Van Leeuwen voor 85 ets. per H.L.te Noordvnyk aan Zee: B. Van der Putten voor 84 ets. per H.L.; ongek'opte cokes, te Noordwyk-Binnen G. V. Van Leeuwen voor 57'/? ets. perHL.; te Noordwyk aan Zee: dezelfde voor 59'/, cis. per H.L. anthraciet, G. V. Van Leeuwen voor 1.50 per H.L.; Engelsche kolen, te- Noordwyk-Binnen W. Van Beveren voor f l.KJ p->r H.L.; te Noord- wyk an Zee: dezelfde voor 1 per H.L Noordwykerhout: De tuinman van den eerwaarden heer pastoor alhier heeft in diens tuin een pompoen gekweekt, die, by prach- tigen vorm en kleur, het respectabele gewicht heeft van Hh 50 pond. In de maand October is in deze gemeente geen enkel geval van mond- en klauwzeer voorgekomen. Thans echter is de ziekte weer uitgo! roken onder het vee van den landbou wer L. Heemskerk. Eergisteren zouden de veldwachters Fran ken en Nyo «er zekeren P. v. D. naar Leiden transporteeren. om eenige dagen gevangenis straf te ondergd.an. V. D., die reeds eenigen tyd bet leven van een zonderling had geleid,— hy sliep byv. in 't stroo, at of sprak byna niet en liep maar in zichzelf gekeerd rond, zoodat sommigen reeds aan krenking der geestvermogens dachten, verkoos echter niet te loopen. Nair 't station Pietgyzenbrug, ongeveer een half uur, het vrachtje te dra gen, was den dienaars van den H. Hermandad wat kras. Fluks werj de brik van den stal houder Doornbos gerequ reerd, de delinquent er op geplaatst en met bokwamen spoed daar heen gebracht, waar hy blykbaar ongaarne wilde wezen. Door het gaheelo land bestaat „DeNe- derlandscho Naaiwurkvereeniging", wier doel is kleedingstukken te verschaffen aan hen, die het noodig hebben. Van dat lichaam be staat ook in deze streek een wykverqeniging, waarvan mevrouw Gravin Van Li nburg Stiram van Noordwyk presidente is. Vanw°ge deze vereeniging had hedenmorgen in de Naai- en Breischcol alhier een fl.nke uitie ling van kleedingstukken plaats, die verschei len huis moeders van verschillende gezindten den mor gen een bljjden morgen deed worden. Rynsburg:Op het Ryks-telephoonkao'oor alhier zyn in de maand October 130 tele grammen behandeld, waarvan 66 ontvangen en 64 verzonden zyD. Ter-Aar: Gedurende de maand (October zyn aan het RykE-telephoonkantoor in deze gemeente behandeld 142 telegrammen, namelyk ontvangen 93 en verzonden 49. In dezelfde maand van het vorig jaar bedroeg het aantal behandelde telegrammen 64. De brievenbesteller A. A. Vork, in deze gemeente, is met ingang van 16 November a. s. benoemd tot postbode t9 Ouderkerk aan den Amstel. Burg. en Weths. dezer gemeente maken bekend, dat de Ingezetenen, die verlangen als vrywilliger by de nationale militie te worden toegelaten, zich hiertoe ter gemeente secretarie hebben aan te melden vóór of op den laatsten dezer maand, terwyi op Donderdag 2 December a. s. het vereischt getuigschrift zal worden afgegeven. Wassenaar: By het houden eener dryfjacht is niet ver van den Leidschen straatweg tegenover de buitenplaats „Zuyd- wyk" het ïyk van een man gevonden. Naar vermoed wordt, zal het ïyk er al ongeveer een jaar gelegen hebben. B(j het ïyk is ge vonden een pistool en in de zakken der klee dingstukken bevonden zich, behalve een siga renkoker en een portemonnaie met 3 centen en een zilveren vingerhoed, ook een zakje met hagel en slaghoedjes. Er bestaat dus alle reden om aan zelfmoord te denken. Tot heden is aangaande den persoon niets bekend geworden. Hy was tamelyk net gekleed in kamgaren jas en gryze pantalon. Zoet er me erZegwaard: Door een twaalftal ingezetenen van Zoetermeer en Zeg waard is onlangs besloten een fanfare-corps op te richten. De gelden, benoooigd tot aan koop van muziekinstrumenten, zyn byeen- gebracht door het aangaan van een rentelooze g< ldleening by de ingezetenen dezer gemeenten of door een vrye gift ineens, tot welk doel een lyst ter inscbryviog heeft gecirculeerd en wel met goed succes, aangezien door ruime giften het bestuur in staat is gesteld geheel nieuwe instrumonten aan te koopen. Ht-t btstuur bestaat uit de heerenF. Gou- weleeuw, president; A. J. Van der Me3r, secretaris-penningmeester, en W. Verheyen en C. Ooms, commissarissen. Als kapelmeester zal voorloopig optreden de heer M. Van der Gri9ndt alhier. Wy wen- scben den oprichters het beste succes toe en bopen, dat hier ook moge biyken, dat in een werkelyke behoefte is voorzien. - De te Zoetermeer en Zegwaard gehouden collecte ten voordeele van de vereeniging „Trouw aan Koning en Vaderland", tot onder steuning van beboeftigen, gerechtigd tot bet dragen van het Metalen Kruis of van de Citadel medaille, heeft opgebracht te Zoetermeer 11.50 en te Zegwaard ƒ11. Toonkunst. Het programma was samengesteld klaar- blykelyk met het doel alle smaken te bevre digen; de klassieke school, de romantische, de moderne, waren vertegenwoordigd. Het hoofdnummer was natuurlijk de „Eroica". Do twee eerste sympho.ieèn staan nog onder den invloed van Haydn en Mozart, met de derde breekt Beethoven zich baan in al zyn geniale oorspronkeiykheid, zelfs met afwy- kingen in de instrumentatie van den ouden styi. Het is, bekend genoeg, wat de meester met zyn helden-symphonie gewild heeft. Beethoven was een democraat in hart en nieren en als zoodan g bewonderde hy zeer de Fransche republiek on dweepte hy met den eersten consul. Men verhaalt, dat Bernadotte, de Fransche gezant te Weenen, cien Beethoven by vorst Lichnowsky ontmoette, hem het eerst op het denkbeeld bracht een toonwerk aan het voorwerp zyner bewondering te wy- den. Eerst na jaren was deze gedachte door Beethoven uitgevoerd en op het eerste blad van het manuscript stond de naam „Bonaparte". Voorloopig legde de componist zyue symphonie ter ztjde. Daar ontvangt Beet hoven de tyding, dat Napoleon zich tot keizer heeft laten uitroepen, en hiermede was het ideale beeld, dat de meester zich gevormd had, vervlogen. De gevierde volksman was dus een heerscher geworden, een autocraat. In zyn toom greep Beethoven de partituur der Eroica en scheurde er het eerste blad af, met de woorden: „Zoo is dan ook hy slechts een gewoon menschl" De held zyner verboelding was gestorven en nu kon de symphonie slechts dienen als herinnering. Zy verscheen dan ook onderden titel: „Sinfonia eroica, composta per festeg- giare il sovenire di un grun uomo". Dat Beet hoven met dien „gran uomo", ook in de herinnering, steeds Napoloon voor oogen gehad hoeft, blykt uit een gezegde van latere jaren. Toen hem de dood des keizers bericht werd, antwoordde de meester: „De treurmuziek voor dien doode heb ik al geschreven". En zeker, nooit werd een edeler hulde gebracht aan de nagedachtenis van een groot man, dan door dezen treurmarsch, den verhevensten, die ooit gedicht is. In het Allegro heeft Beethoven zyn held voor oogen in zyn daden, in den stryd, als overwinnaar. Hy ziet hem omhoog stygen, meer en meer met roem en lauweren overladen. De marcia funebre treurt om den verscheiden held, zy geeft de grootsche ge dachten weer, de verheven herinneringen, door den doode achtergelaten. Het Scherzo is geestig, doch niet luchtig; hier „grübelt" de menschtlyke geest en peinst, totdat in de Finale die gedachten, tot kla. rheid gekomen, ons tegen klinken. De faam spreekt van den held, in wee moedigen toon eerst, maar dan barsten de jubelkreten los en in het schetterende koper hooren wy de verheerlyking van den „gran uomo." Het was een ryk en onverdeeld genot het orkest van Mengelberg de Eroica te hooren spelen. De voordracht was vlekkeloos. Niet alleen de strykinstrumenten, ook de blaas instrumenten waren uitstekend, en volkomen zuiver. Wederom drukte de dirigent een sterk persooniyk cachet op hot spel van het orkest, docb, wy herhalen, wat wy vroeger zeideD, zonder te kort te doen aan don eerbied voor Beethoven. Is Mengelberg een enkel oogen- blik wat vrij in zyne opvatting, steeds biyft het artistiek en nooit gaat hij hierin de maat te buiten Doch het individueels karakter valt niet to loochenen. Wie bijv. dezeu zomer op den Bo9lhoven- avond in het Kurhaus de Eroica gehoord heeft, zal het my toestemmen, dat d&t iets andar8 is, dat er tusschen Mannstiidt en Mengelberg e6n ni9t onbeduidend verschil be staat. Wy zullen ons niet in onvruchtbare vergeiykingen begeven. Zooveel is zeker, dat het Amsterdarascbe orkest in de vertolking van Beethoven voor geen ander behoeft onder te doen. Met de ouverture „Freischütz" vormde de „Eroica" het eerste deel van het concert. Na de pauze kregen wy twee voor Leiden geheel nieuwe werken te hooren: een sym- phonisch gedicht van Smetana en eene serenade van Richard Strauss. Laat my hier even do opmerking mogen tusschen voegen (het scbynt nog niet algemeen genoeg bekend te zyn), dat de naam van den Oostenrykschen toon dichter niit was Smetana, doch Smetana. De eerste a is kort. „Vysehraa" klonk on3 uiterst aantrekkelyk. De vorm is niet te diepzinnig, de instrumentatie weelderig en hier en daar verrassend. Melodieus, zy het ook niet overal even oorspronkelyk, en interessant is het werk ongetwyfeld. Ingewikkelder is de muziek van Strauss. Zyn werk zit prachtig ineengesmeed, doch is niet licht bevatteiyk. Evenwel, na zyn „Tod und Erklarung" verraste ons de soberheid en de eenvoud van de „Serenade." Daardoor viel er, zelfs bij een eerste auditie, reeds veel te genieten. Er is iet8 grilligs by Strauss, zoowel in vorm als in gedachteD, doch dat schenkt juist iets piquants, een eigenaardige bekoorlykhüd aan zyn werk. De uitvoering was voortreffeiyk, zoowel koper als hout was subliem van klank. Vooral de clarinet blonk uit. Dat ook aan den „Walkürenritl" een uit nemende vertolking ten deel viel, behoeft ternauwernood een byzoodere vermelding. Het was een schoone avond, die, evenals de perzik by Van Alphen, sterk naar meer deed verlangen. Vóór het concert begon, betrad prof. Do Goeje, als Voorzitter van de Maatschappy voor Toonkunst, het podium, om uit naam van commissarissen en zeker wel van alle aanwezigen, den heer Mengelberg van harte geluk te wenschen met zyn volledig herstel en hem als tastbaar blyk van de belangstelling in zyn persoon een fraaien krans aan te bieden, met prachtige chrysanten in de Leidsche kleuren. Dat zyue woorden in aller harten weerklank vonden, bleek uit het hartelijk applaus, dat volgde. De groote zaal en de galery waren geheel gevuld met een aandachtig luisterend publiek en de eerbiedige stille werd gelukkig door geen geluiden van buiten gestoord. v. B. INGEZONDEN. De Brandklok. Afijttheer de Redacteur l Die mynheer H. over de brandklok had het by het rechte eind! Wat een lawaai was datl En als die brandklokluider nu maar kalmpjes aan trapte, maar het had veel van een allegro vivace: bom-bom-bom-bom! In den tyd myner jeugd deed men dat met zekere waardigheid, zekeren chic, niet te gauw en niet te langzaambom bom bom l Nu werd men er zenuwachtig van en myn vrouw vroeg al: „Zou de Katoenfabriek weer in brand staan?" Dit zeker 2ls het ergste beschouwende, dat kon plaats vinden 1 Ik betuig dan ook myn volle adhaesle aan dien mynheer H. Overdag, welzeker, dan de branoklok lui len; voo: jan en alleman wordt het dan als een pretje beschouwd en men zou het zonde vinden den brand niet gezien te hebben. Maar 's nachts! Alarmscbellen, prachtig idoe. Ü3 spuitgasten wekken en do Leidenaara laten slapen. Jammer, dat de begrooting al is aangenomen; ware ik lid van den Raad, dan zou ik gevraagd hebben: „Mynheer de Voorzitter, ik stel voor de opcenten nóg wat teverhoogen en alarmscbellen te laten makeD." Dat is toch de eenvoudigste manier om aan dubbeltjes te komen zonder dat men het be merkt enonze zoete nachtrust zou niet weder worden gestoord. B.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1897 | | pagina 1