N°. 11561. Dinsdag 3 November. A0. 1897 fese (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van §on- en feestdagen, uitgegeven. Hedenavond Udel-Concert, Feuilleton. ALLERZJELETJ, LEIDSCH M&BIAD. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden por 8 maanden, 1.10. Franco per post 1 40. Afzonderlijke Nommers 0.05. PRIJS DER ADVERTEHTIEN: Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grooter» lettors naar plaatsruimte. - Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. IN DE STADSZAAL. Aanvang te ACHT uren. Leiden, 1 November. Door de heeren Drucker, Greven en Van der Vlugt is aangekocht het huis met bUbe- boorend t.rrcin aan de Haarlemmerstraat, vroeger bewoond door wijlen dr. Suringar. Het voornemen bestaat, een gedeelte van dit terroin te bestemmen voor een stichting [in don geest van „Ons Huis", te Amsterdam. Wij hopen later nadere bijzonderheden daarover te kunnen meededen. De Leidsche gymnastiek- en schermver- eeniging „Sparta," welke tot zinspreuk heeft: „Mens sana in corpora sano"; wi^r bescherm heer de heer H. C. Juta is; welke opgericht werd den 27sten October 1882 en goedge keurd bij koninklijk besluit van 1 September 1S84, herdacht Zaterdag-avond in den foyer der Stadszaal haar vijftienjarig bestaan door het houden van een soiróe, welke des avonds to acht uren precies had moeten aanvangen en door velen werd bezocht. Onder deze velen waren ook tal van dames, die later gaarne aan het bal deelnamen, alsmede vertegen woordigers van zustervereonigingon, waarbij o. m. ook bestuursleden der onlangs bier ter stede opgerichte Christelijke gymnastiekver- eeniging, die tot kwartier voor middernacht do scirée met hun tegenwoordigheid vereerden. Na oen paar muzieknummers en het salu- eeren met een der beide vereenigingsbanieren, welke dezen avond een plaats gevonden hadden op het vry ruime tooneel te midden van sierlijke plantengroepen sprak de voorzitter een woord ter-hrlrtding van deze soiróe. ïïy (de heer Jac. J. Stephanus) wees o. a» op het verschijnsel van rijzen en dalen, dat zich by elke vereéniging dus ook by deze voordoet, op de sterke concurrentie mot een hier ter stede welbekende gymnastiek vereniging, en ook op het feit, hotweik hy met onverholen vreugde constateerde dat het vyftienjarig bestaan niet enkel door deze soiróe zou worden herdacht, maar later, op de bei'e Kerstdagen, ook door een scherm- concoure. Hy besloot met een wensch voor den bloei van „Sparta" en werd levendig toegejuicht, toen oy uitgesproken had. 't Was een soiróe, geen uitvoering. Hetgeen aangeboden werd mag o. i. dus niet gecriti- seerd worden. Men werd vergast op nummers sabel-trekken en degen-trekken (Fransche en Hollandsche methoden), op een party korte stok, op oefe ningen aan de brug, op plastische standen, op athletische dito's, op staafoefeningen, op walsen, marschen, ouvertures en op voordrach ten van de beeren Uijee en Willebrands. Afgaande op de byvalsbetuigingen, waarmee men dezen avond niït karig was, zou men zeggen, dat de aanwezigen zeer tevreden waren of zich kosteiyk amuseerden. Nadat de voorzitter had medegedeeld, dat het laatste nummer van het programma moest vervallen wegens het vergevorderde uur (de verschillende pauzes hadden o. I. wat korter kunnen duren) en nadat de heer Willebrands de laatste voordracht had gehouden, werd dezo (de heer Willebrands) door den voorzitter bedankt voor al wat hy reeds vcor „Sparta" had gedaan on hem onder nog meer woorden, welke voor de meesten onverstaanbaar waren, op het tooneel, omringd door Spartanen, het teeken van het eere-lidmaatscliap op de borst gehecht. Tevens ontving hy een kolossalen krans. Deze plechtigheid werd bezegeld door den bondsklap der gymnasten. De heer Wille brands dankte voor de onderscheiding en verzekerde ook nog iets ten opzichte dtr Vereeniging. Den heer Uljee was ook van het tooneel luide dank gezegd. Te kwartier over twaalven was de soiróe, waarvan do gymnastiek- en scherranummers stonden onder leiding van den heer J. J. Groenewoud, geëindigd; later begon het bal. Een ïyvig programma verschafte den aan wezigen inlichtingen, behalve omtrent de soiróe ook aangaande het te houden concours, aangaande sportartikelen, verzekeringen tegen alle mogelijke ongelukken, enz., enz. Tevens bood het een artikel van S. te lezon over schermen. Denzelfden avond gaf de korporaals-gym nastiek- en schermvereeniging „Olympia" in de concertzaal van den beor Ephraim aan do Haarlemmerstraat eeno uitvoering met intro ductie. De zaal was geheel bezet on vry uit gebreid het programma, dat volgde op het welkomstwoord van den nieuwen president, die met waardeering zyn voorganger herdacht, met genoegen wees op den nieuwen onder wijzer, den heer sergeant Jansen, en getuigenis kon afleggen van don steeds meer in bloei toenemenden toestand der vereeniging, welfeer ledental thans ruim zestig bedraagt. D« verschillende nommers, waarmede te zien werden gegeven vrye- en orde-oefeningen, gymnastiek rekstok, party sabel, colonne ge weer, party geweer, gymnastiek-ringen, party degen, gymnastiek brug, welke alle luide werden toegejuicht, werden afgewisseld door muziek-nommers en voordrachten, alsmede door twee kluchtspelen: „Jack the Ripper in Holland", door Peypers, en „Hercules", coor Leonard, beide ir. één bedryf, welke heel aardig werden afgespeeld en niet weinig de hilariteit opwekten. Er heerschte dan ook een opgewekte stem ming, toen het bal begon. Een groot gedeelte van de uitvoering werd ook bijgewoond door eenige officioren, w. o. de kapitein-adjudant Van de Velde als ver tegenwoordiger van den kolonel Langguth, commandant van het vierde regiment infanterie. Het Rotterdamsch tooneelgezelschap. onder directie van den heer Corn. Van de Velde, hetwelk gisteravond in „Hotel Du Nord", aan de Steonstraat alhier, wederom een uit voering gaf, mocht zich in een groote belang stelling verheugen. Opgevoerd werden„Twee vaatjes zuur bier, of Wie wil mijn dochters trouwen", een biyspel in drie bedrijven, ge volgd door „De hakkelaar op het Raadhuis", kluchtspel in één bedryf. Dat. de optredenden in bun spel aan het verlangen van het fcalryk publiek voldeden, bewezen, na ieder bedryf, het handgeklap, dat door de zaal daverde, en het gordyn, dat daarom meer dan eens opging. Het zy dan ook gezegd, dat zoowel de heer Krol als z(jn echtgenoote en hun beide dochters zich goed van hun taak kweten, evenals hun commen saal; zoodat het applaus wèl verdiend was. Do secretaris der Vereeniging tot Bevor dering der Bouwkunst verzoekt ons mede te willen deelen, dat in de jongste vergadering door den heer D. Veilbrief werd verklaard en zichtbaar bewezen de goede werking van een nieuwe soort schoorsteenkap, genaamd: „John's kap." Gedurende de lste helft der maand Oct. zyn aan het postkantoor alhier bezorgd de vol gende brieven, welke, door onbekendheid der geadresseerden, niet besteld konden worden: A. Spaargaren, Aalsmeer, A. De Munnik, J. L. Schouten, Amsterdam; 1. Vyibrief, Baren- drecht; Mej. E. Mathyse, 's-Gravenhage; v. d Gugten, Katwijk aan den RynMej. Parlevliet, Katwyk aau Zee; Mevr. v. d. Drift, Nymegen; Mej. R. Flaman, Rotterdam; Mej. Brjgg, Utrecht Briefkaarten: v. Leeuwen, Alfen; Mej. C. Wassenbuig, Hilversum Brieven, besteld geweest naar het buiten land Mej. Pepi, Hamburg, Mej. J Corts, Ventnor; C. Ammerlaan, België Het jubileum van d9n weleorw pater W. Wilde, professor te Katwyk, die Woensdag 3 Nov. 50 jaren lid ia der Sociëteit van-Jezus, zal niet op dien dag, maar eerst 3 of 4 weken later worden gevierd. De heer D. N. F. Kiehl, te 's-Gravenhage overleden, onderscheidde zich, zegt het „Vad.", reeds als student te Delft door zyn letterkun digen aanleg. Zyn byoragen in den Studenten almanak onder den naam Fredaniki zullen door zyn tydgenooten nog niet vergeten zyn. Als zoon van den bekenden acteur Kiehl veel in contact met tooneelspelers, bewerkte hy voor het gezelschap-Valois stukken uit Bul- wer's „Last days of Pompeï" en Victor Hugo's „Miserables". Kiehl was een hartstochleiyk muziekliefhebber. Na zyn terugkomst uit Indie was, naast philcsophie, de muziek zyn hoofdstudie en een bewerking van het be roemde boek van Hanslik, „Vom Musikalisch Schónen" was daarvan de vrucht. Deze be werking, die door een reeks van aantoeke- nir.gen tot een statig deol was uitgecjjd, gaf blyk van groote belezenheid en kennis. Met zyn latere werken, die hy, evenals het ge noemde, zelf u tgaf, was hy niet gelukkig, en de teleurstellingen en financiëelo zorgen, daarvan het gevolg, wierpen e9n schaduw over de laatste jaren van een leven, dat zoo hoopvol begon. Zat-rdag-ochtend om acht uren vertrok van 's-Gravenhage het 3de escadron van het 3de regiment huzaren onder commando van den ritmeester baron Van Bootzelaer, naar Amsterdam, terwyi h;t 4de escadron van dat corps, onder commando van den ritmeester Van Lilaar, ongeveer t-* *ier uren uit Amster dam in de residentie kwam. Beide escadrons worden op de gebruikelyke wyze door de cavalerie-offici9ren van het garnizoen alhier, met de stafmuziek van het regiment uitgeleide gedaan tot, en ingehaald van het Roomhuis op den Leidschen Straatweg. Eveneens vertrokken uit 's-Gravenhage de lste en 4de compagnie van het 4de regiment vestiDg-artillerie onder commando van de kapiteins Bergansius en Tromp resp. naar Hellevoetsluis en Den Helder, terwyl de 2de en 5de compagnie van dat corps, resp. uit Willemstad en Hellevoetsluis, onder commando van de kapiteins Kannemans on Van der Hoog te 's Gravenhage in garnizoen kwamen. De heer C. Pynacker Hordyk scbryftin het „Vad.", dat het bericht omtrent beslissin gen, die door de Staatscommissie, welke sedert Juli 1895 zich bezighoudt met een onderzoek betreffende de pensionneering *van werklieden met geldelyke bulp vanljpji Staat, niet afkom stig kan zyn van iemand, die vertrouwen verdient, daar de beraadslagingen en beslis singen der commissie volgers het voor loden en secretaris bindend reglement van orde eon vertrouwoiyk karakter hebben. Mr. S. Van Houten, oud-minister van binnenlandsche zaken, heeft de benoeming tot lid van verdienste der algemeene afdeeling van de Ned. Maatschappy voor Tuinbouw en Plantkunde aangenomen. De Tweede Kamer is tot hervatting der werkzaamheden byeengeroepen tegen Dinsdag 9 November, 's namiddags te drie uren. Aan de „N. R. C is uit Batavia go- iseind, dat kapitein Von Schmidt auf Altenstadt te Malang door den heer Wilken, een planter, gedood is. De hoer Van 't Kruys, orkest-directeur te Groningen, heeft groote plannen. Hy wil niet meer of minder dan met uitsluitend Groningsche krachten eene volledige opvoering organiseeren vaD de opera „Faust" van Gounod. (Prov. Qron. Ct.). In de zitting van den Rotterdamschen gemeenteraad z(jn de onvoorziene uitgaven der gemeente-begrooting voor 1898 bepaald op f 39,379.6772 ©n is de geheele begrooting van ontvangsten en uitgaven vastgesteld op /■10,722,681.77V,. Zaterdag avond had in het „Hotel Kras- napolsky" te Amsterdam eene vergadering plaats van 22 beeren, vertegenwoordigende de Nederland8cho Sportwereld, daartoe uifge- noodigd door een voorloopig comité, bestaande uit vier bestuursleden van den Ned. Voetbal- Bond, onder voorzitterschap van den heer W. J. H. Muiier, eere-voorzitter van dien Bond. Het doel was oen bespreking van het aan bieden aan H. M. de Koningin in 1898 van een hulbebiyk der Nederlandscho sportwereld, met welk plan o. a. de A. N. W.-B., de Nederl. Jachtver. „Nimrod", de Nederl. Cricket bond, de Nederl. Athletiekbond, de Nederl. Gymnastiekbond, enz., alle in beginsel in stemming hadden betuigd. Door den voorzitter werd. o. a. medegedeeld, dat in Amsterdam het geheele feestprogram reeds was vastgesteld, zoodat aldaar geeno betooging kon plaats hebben. De commissie in Den Haag had het voorloopig aanbod, om deel uit te maken van een optocht, aange nomen. Behalve het plan van een optocht, stelde het voorloopig comité voor een adres in album vorm aan H. M. aan te bieden, waarin ledera Bond byv. door een toep.;sseiyk aquar 1 vertegenwoordigd zou kunnen zyn. Een der aanwezigen vond em optocht onmogelijk, tenzij men over duizenden zoude kunnen beschikken, daar dan iedere Bond docr een allegorischen wagen zou vertegenwoor digd nooton zijn. Een hulde-adres in album vorm verdiende z. i. verre de voorkeur. Na eenige besprekingen wc-rd met algemeene stemmen besloten geen optocht te houden. Het plan van een adres in album-vorm werd met algemeene stemmen aangenomen. Op voorstel van eon der aanwezigen werd besloten, dat het voorloopig comité z 1 aan- blyven. Aan al de sportvereemgingeu in ons land zal van het besluit dezer vergadering mede- deeling worden gedaan, met verzoek om by de volgende vergadering een afgevaardigde te zenden, waar het plan dan zal worden vast gesteld en een definitief bestuur gekozen. Een der aanwezigen bracht hulde aan de vier heeren, voor hun uitmuntend initiatief. Daar door de rijksuitkeering de gemeente Helmond in een gunstiger finantlöelen toestand is gekomen, wordt volgens de gemesntebe^roo- ting voor 1898 de hoofdelyke omslag met 5000 gulden verlaagd. Dientengevolge zullen er in 1898 in plaat3 van GO slechts 40 opcenten op de personeele belasting worden geheven. Aan de universiteit te Luik hebben de volgende Nederlanders na afgelegd oxaraen het diploma van electrotechnisch ingenieur gekregen: G. Kniehorst, lult. ter zee 2de kl. (met de grootste onderscheiding); C. Van Rijn, gep. luit. ter zee lste kl.G, J. Cassa, kapt. genie O.-I. leger; N. M. H. Doppior, 2de luit. art. Te Assen overleed de beer H. W. Sanders, directeur der Ryks Iloogere Burgerschool aldaar. De heer Sanders had een opleiding ont vangen voor predikant, maar vervulde dit ambt sl-.chts zeer korten tyd Van mo torna richting, legde by ter wille van zijn over tuiging het ambt neder en werd in 1869 be noemd tot leeraar aan de Ryks Hoogere Burgerschool te Assen, om les te geven in Hoogduitscbe taal en later ook in staatsweten schappen. In 1890 word hij tot directeur der school benoemd en gaf daarna les in Neder landscho taal en staatswetenschappen. De heer Sanders beroikte den leeftyd van 58 jaar. Op het einde van 1896 waren in do R.-K. Missie van Ned.-Oost-lDdië, behalve de apostolische vicaris (mgr. Staal, sinds over leden), werkzaam 49 priesters, op 22 statiën. Vóór zijn verscheiden heeft mgr. Staal dit jaar nog twee nieuwe staties opgericht op Java. In het begin dezer maand vertrokken naar Incië de eerw heeren W. v. d. Kun en A. v Velsen. Voor het missiewerk en onderwys werden de priesters by gestaan door 20 broeders en 229 zusters van verschillende congregatiën. Op 19 plaatsen waren oinde 1896 een of meer (in Mmahassa zelfs veertien) scholen Niet ver van haai staat een vrouw uit het volk. Zy heeft een zuigeling op den arm, die vergenoegd aan een beschuit knaagt, terwyl een eenige jaren ouder zusje zich aan het schoit dtr moeder vasthoudt. Meteen gewichtig air ziet het meisje neer op een kunsteloos door ongeoefende handen gewonden krans, die over heur arm hangt. De kleoding der vrouw onderscheidt zich alleen door het schoone schort van haat dagelyksch gewaad, do kinderen zyn zindeiyk gewasschen en blykbaar zooveel mogelyk opgesmukt. Nu treedt een oude, gryze vrouw met ver moeide trokken door het hek. Onder den arm draagt zy eon kistje. Zes bruin geverfde planken, zonder eenige versiering in elkaar gespgkerd, vormen de laatst9 woning voor een zoker slechts weiüige dagen oud menscbeiyk wezen. De vrouw met de beide kinderen heoft op haar gewacht, zij gaat naar haar toe en onmiddeliyk ontspint zich een druk gesprek tusschen de twee, onder hetwelk het kistje achteloos scheef gehouden wordt, en het kleinste kind beurtelings met zijn hendjes daarop trommelt en aan zyn beschuit knab belt. De weduwe wondt zicb, afgestooten door de gevoelloosheid der vrouwen, af, en terwyl zy de babbelendo vrouwen voorbfj gaat, hoort zy de oude zeggen: „Den vyfjarige, die eergisteren stierf, moesten wy naar het lyken- huis brengen, de moeder Is nog ziek, maar het kleine wurm hier hebben wy thuis go- laten; alles kost zoo veel. Ja, Bruno hadden wg gaarne in het leven gehouden, hy had spoedig wat kunnen verdienen, maar dat de kleine plaats gemaakt hoeft, is heel goed. Zoo veel kinderen zyn een waar ongeluk voor de arme menschen." Hot hart der moeder, die haar ecnig vurig bemind kind beeft moeten missen, komt in opstand by deze woorden, en een blik vol smarteiyke verwondering vliegt naar de beide vrouwen terug. De oude rukt onverschillig de kist terecht, terwijl de jongere bevestigend by de woorden der andere knikt. Een koude rilling vaart de weduwe door de leden, het hart is haar zóó wee, dat zy zou willen schreien, de bekoring, die de ver sierde graven omgeven heeft, is vernietigd, en als haar oog somber daarover heenglijdt, denkt zy met bittere voldoening, welk een geluk het is, dat da dood zulk een leven, als deze beide vrouwen leiden, uitbluscht tot eeuwige vergetelheid. Het duurde lang, eer zy eön keuze deed uit de kransen, die voor den verkoop geëta leerd waren. Ze zyn alle zoo kostbaar, veel te duur vcor haar kleino kas, totdat eindelijk juffrouw Michels een einde aan haar zoeken maakt door te zeggen: „Neem deze twee, mevrouw Van Berg, ik doe ze u goedkoop. G(j zyt ook een goodo klant." Terwyl zy in baar geldbeursje het geld by elkaar zoekt, komen twee jongetjes tusschen zes en tien jaren met een kinderwagentje op het kerkhof ryden. In het wagentje bovindt zich een voorwerp, dat met een bont tafel kleed bedekt i3. „Wat wilt gy?" roept de doodpravers- vrouw hun toe, „op het kerkhoi moogt gy niet ryden." Op dit oogenblik komt er een nog jonge vrouw door het hek. Zy is zeer bleek en naar 't schynt geheel uitgeput; a*s zy de terechtwyzing aan de kinderen hoort, houdt zy reeds van verre een briefje omhoog. „O, zoo," meent juffrouw Michels gelyk- moedig, „de doodakte." De kinderen brengen een ïykje en zy wyst hun den weg naar den ïykenkelder. „Wacht daar tct myn man komt, nu heeft hy een begrafenis," gebiedt zy den kindoren. „Gy moet toch mettertyd erg hardvochtig worden," meent de weduwe Van Berg onwillekeurig. Juffrouw Michels haalt de schouders op: „Togen den dood en de dooden ja," geeft zy toe, „wy wonen immers te midden van de dooden, en dan wordt men onverschillig tegenover het sterven, maar hardvochtig tegenover de levenden zyn wy ni6t moer dan andere menschen. Wy zien veel ellende en leed, dat werkt op het hart. Gy kunt niet golooven, hoeveel ellende er in de wereld is. Zoo hebben wy de vorige weok alle vier de kinderen van een arme familie begraven. Er kwamen voel menschen, die de ïyken wilden zien, want de kinderen leken engeltjes, hoewol zy zonder eenigen tooi in hun kistjes lagen, want de ouders zijn zeer arm. Toen heb ik hun een klein ruikertje in de handjes gestoken. Het was zeer treurig, toen de vier kisten zoo achter elkander in de groeve neergelaten werden, en de ouders waren volmaakt ge broken. Ook de arme menschen hebben hun kinderen lief." „Niet alle," zegt de weduwe Van Berg, „velen zyn biy, als zy ze weer kwyt raken." Juffrouw Michels schudde het. hoofd. „Gy begnipt de menschen niet. Zeker, er zyn ook slechten onder de menschen zoowel als onder de dieren. Maar zie, als zoo'n arme vrouw, die niets dan arbeid en ontbering kent, moet aanzien, hoe baar kind in ellende opgroeit, zonder dat zy helpen kan, dan mag men niet hardvochtig schelden, als zy het liever dood ziet dan in hetzelfde juk, waarin zy gaat. En zy weet, dat zy het eens terugvindt; daarmede troost zy zich dan zoo goed het gaat. Het zyn niet altyd de ongelukkigsten, die aan de geopende groeve schreien en zich aan den dood willen geven, dat weten wy het besto." Zy knikt stilzwygend en gaat dan voort: „Onlangs kwam een klein meisje my zoo recht verlegen vrageD, wat een krans kostte. Ik zag, dat het een arm ding was, en meendo: „Voor jou, kleino, dertig centen." Toen ging zy stil op zy en begon op eenmaal bitter te snikkon. Nu wist ik direct, dat zy den krans met betalen kon en toch ook gaarne een teeken van liefde op het graf wildo leggen, en toen ik haar nauwkeuriger aanzag, herkende ik haar, want zy is kindermeisje by den waard hier in do buurt. Haar moeder was een bravo vrouw, zij is voor oenige maanden gestorven; eedert is de vader begonnen te drinken. Nu is hy oen dronkaard en een dagdief, die zyn kind mishandelt en haar de met moeite ver diende penningen afneemt. Het graf zyner vrouw ligt daar nog, zooals de arbeider van myn man het na de begrafenis opgeworpen heeft. Dezen zomer heeft het kind het met bloemen versierd, die buiten op het veld groeien; nu zyn er geen meer, en wat moest ik doen ik schonk haar den krans. Ja, er i8 veel ellende in d9 wereld." Er is veel ellende in de wereld! De woor den klinken in het hart der weduwe na, terwyl zy mek neerhangend hoofd naar de graven der haren snelt; en in baar borst ontwaakt een gevoel, dat haar physieke smart bereidt. Er is veel ellende buiten de hare! Heeft zy dat tot nu toe niet geweten van anderen? Een lichte blos stygt in haar vale wangen, zy ziet op en laat het oog langzaam over het doodenveld wareD. Graf aan grafl En elk graf vormt het 6lot van een levens treurspel. Allen, die daar sluimeren, hebben ook eens geleefd, bemind, geloden en gestre den, tot de koude band des doods zich op hun worstelend harte legde, zoodat het stil stond. Hoeveel ellende ligt daar gekist en hoeveel hebben zy met zich meegenomen, die eens weenend om deze groeven gestaan hebben! Als die allen eens verbitterd waren geworden I De eenzame vrouw staart de graven aan alsof zy ze nu voor de eerste maal zag. Vlak naast haar bevindt zich, op een rijk versierd graf, een steenen monument. Daarop valt haar blik nu. (Wordt vervolgd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1897 | | pagina 1