N°. 11526. Woensdag 22 September. A0-. 1897 fëourant wordt dagelijks, toet uitzondering van <§pn- en feestdagen, uitgegeven. Eerste Blad. LEIDSCH DA&BLAD. PRIJS DEZER COURANTS Voor Leiden per 8 maanden. f JL10* Franco per^post140. Afzonderlijke Nommers0.05. PRIJ8 DER ADVERTENTEEN: Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0 05 berekend. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Leiden, 21 September. Hedonnamiddag te twee uren trad in de groote gehoorzaal van het academiegebouw alhier op prof. mr. P. A. Van der Lith, om als fungeerend rector gefingeerd het rectoraat der universiteit over te dragen aan den nieuwen titularis, prof. dr. Th. H. Mac Gillavry. Beiden, èn rector èn diens opvolger, zyn rei publicae causa buitenslands, om aan Z. M. Oscar II, koning van Zweden, ter gelegenheid van diens 25 jarige regeering, het doctoraat, honoris causa, in de wijsbegeerte aan te biedeneene eerbewyzing, door den vorst op hoogen prijs gesteld, waar hy verzekerde, dat het voor hem van groote beteekenis was, dat Nederlands oudste universiteit, het alom beroemde Leiden, hom die eer waardig keurde, de hoogste, die de Senaat kan toekennen, terwijl deze daarbij geleid werd door overwegingen omtrent de hooge verdiensten van den souverein op wetenschappelijk gebied. Z. M. heeft zich dacrby met tot een enkel speciaal studievak bepaald, zijne belangstelling heeft zich uit gestrekt over zeer verschillende deelen van het wetenschappelijk onderzoek eo daaraan steun verleend. Spr. wees op de uitgave der Acta Mathematica, op verschillende expeditiöa, welke den roem van Zweden en Noorwegen zoozeer hebben verhoogd, zooals de reis om de wereld van het Zweedsche fregat „Wanadis" in 1883 en 1885de expeditie naar Spitsbergen onder Pevrell en Nordenskjöld; de reis van de „Vega"; do geologische onderzoeking van Spitsbergen door baron De Geer en ten laatste de expedities van Nansen en Andrée, terwyi nog velo andere wotenschappelyke onder nemingen door hem werden gesteund. Pc-rsoo^ïyk als auteur en geleerde met roem bekend, steunt deze zoo hoog staande vorst gaarne de wetenschap en hare ba- oefenaren, geiyk uit vele feiten blykt. Het Vegafonds, stipendia aan de universiteiten Upsala en Lund verbonden, en zijne dotatie aan de Academie van Wetenschap zyn daar van de bewijzen. Het Oriëntalistencongres deed aan zijne bezoekers den vorst niet alleen als een geleerde, maar ook als een beminnelijk man kennen, terwijl door hem dat congres eenig is geworden in de annalen der Oriëntalisten, en de Nederlandsche geleerden niet het minst zich in de bijzondere welwillendheid van den vorst mochten verheugen. Op den wensch des konings, dat het diploma hem persoonlijk zou worden aangeboden, zyn rector en secre taris van den Senaat thans in Stockholm, om zich van die opdracht te kwyten. Spreker herdacht daarna de verdiensten van den overleden curator mr. J. G. Kist, al werd niet verzwegen, dat niet altyd door hem zoo word opgetreden als van een warm vriend der Leidscho universiteit mocht worden verwacht, al wordt wederom door hen, die hem kenden, verzekerd, dat, al was de schijn dan soms tegen hem, hy meermalen voor de belangen en rechten van Leiden in de bres is gesprongen. Daarom werd hem hulde gebracht. Zijn opvolger als president curator mr. C. Fo^k, Commissaris der Koningin in Zuid- Holland, werd als zoodanig hartelijk geluk- gewonscht, wiens 25-jarige ambtsbediening eveneens met een enkel woord werd ge memoreerd. Daarna werd de nieuwbenoemde curator mr. Feith als lid van dat college met hooge ingenomenheid welkom geheeten, en de hoop op een vruchtbaar werken voor de Leidsche hoogeschool uitgesproken. Aan mr. Boddaert, secretaris van het cufntorium, werd dank gebracht voor zijne betooado welwillende hulp, aan den aftredenden rector bewezen. Daarna do i oogleerarenry overziende, werden Land en Coyer h rdaoht -n werd aan hunne wetenschappelijke verdiensten herinnerd; waren dezen reeds in ruste, Acquoy, op wi-ns herstel werd gehoopt, ging ook henen en laat door zyn grooten en grootschen arbeid en door de bemin'.ykheid van zyn karakter by allen, die hem kenden, een onvergeteiyken indruk ach ter. Zyn opvolger, prof. Pijper, werd een vriendeiyk welkom toegeroepen. Terwyi spr. ook prof. Drucker met zyne exceptioneele gaven herdacht en zyne keuz9 om z ch voortaan gjheel aan het po'itieke leven te wyiien, eer biedigde, betreurde hy diens heengaan en wees op de moeilyke, maar benydenswaarde taak, die zijn opvolger mr. P. A. Tichelaar zon hebben te vervallen, terwjil hy hem toe- wenschte, dat 't hem mocht gelukken, nevens een üoa-suiit en een Drucker genoemd te worden als de man, wien het gelukte aan de heterogene massa der studenten in de rechten liefde voor hunne studie in te boezemen. Prof. Fockema Andrese werd gelukgewenscht met de koninkiyke onderscheiding, hem onlangs te beurt gevallen. Vervolgens werd aan andere onderscheidingen herinnerd, als aan die te beurt vielen aan profn. De Goeje en Kern wegens hunne benoeming tot leden van het Geograpbisch Genootschap te Peters- burg, aan prof. Tiele wegens zyne te Edin- burg gehouden „Giffora-lecture9", enz. Het aantal studenten bedroeg 816 tegen 851 in bot vorige jaar. In vergeiyking met vroegere jaren geeft dat geen reden tot be- orgdheid. Sedert 1874 wisselde het getal nieuw ingeschreven studenten tussohen 88 en 183. De grootste vermindering komt voor rekening van do faculteit der rechtsgeleerdheid, 55 tegenover 74. Van de oudere studenten voor geneeskunde verminderde het getal met 16, wat evenwel vooral aan sociale verhoudingen wordt toegeschreven, niet aan de mindere aantrekkeiykheld van Leiden voor medici. Het niet-verminderde aantal nieuw-ingeschrevenen bevestigt dit Het aantal promotion bedroeg 78, in 't vorig jaar 84in geneeskunde 16, wis- en natuur kunde 4, godgeleerdheid 2, letteren 7, rechts geleerdheid 43, van dezen 87 na verdediging van Stellingen. Aan overleden studenten werd een woord van weemoedig vriendeiyke herinnering gewijd. Daarna werd herinnerd aan de bekroningen voor uitgeschreven prysvragen voor dit Jaar, waarvan het eeremetaal, de gouden medaille, na voorlezing van bet oordeel der betrokken faculteiten door den waarnemenden secretaris van den Academischen Senaat, met warme woorden van sympathie werd uitgereikt aan de heeren G. A. Van den Bergh van Eysinga, candidaat in de godgeleerdheid te Leiden, en L. M. Metz, candidaat-arts te Utrecht, terwyi een loffelyke vermelding ontvingen de heeren J. M. Nap, doctorandus in de rechten te Groningen, en Ph. L. M. M. Taminiau, med. student te Utrecht. Met dankbaarheid herinnerde spr. vervolgens aan den staatsman, aan wiens initiatief het pharmaceutist laboratorium, thans byna vol tooid, en het chemisch laboratorium, waarvan de grondslagen verryzen, te danken zyn. Met lof werd van het uiterlyke van het eerste gewaagd. En toch is daarvoor niets meer ge geven dan strikt noodzakeiyk was, vooral met 't oog op eischen, die nog te stellen zyn voor laboratoria en ziekenhuizen, zonder dat daar voor naar hooger wordt gestreefd dan voor een universiteit van den tweeden rang in Duitschland broodnoodig wordt geacht. Maar staat uw vaderland, vroeg spr., met 't oog op hetgeen noodzakeiyk is voor het universitair onderwys, by andere landen zoozeer ten achteren, dat het Diet zou kunnen geven wat nooiig is? Spr. overvalt wel eens een gevoel van moedeloosheid, als by ziet wat daar in het buitenland ook voor voor het oog aautrekkelyke gebouwen gegeven wordt, terwyl het hier zoo'n moeite kost om bet te verkrygen. Al zyn wel eens plannen gemaakt byv. tot verbetering van de gehoorzalen voor de rechtsgeleerde faculteit, 't bleven tot nu toeplannen. "Van de Sande Bakbuyzen mocht zich in dezen in verbetering verheugen, gelyk ook de physische laboratoria daarin doelen. In dit opzicht werd hulde gebracht aan den afgetreden minister van binnenl. zaken, even als voor den aankoop van een huis tot uit breiding van de Universiteits-bibliotheek. Daarin vlocht spr. een woord van hooge waardeering aan de nagedachtenis van den overleden directeur dier instelling, dr. W. N. Du Rieu, en hy begroette zyn opvolger, dr. S. G. De Vries, met vreugde, terwyl de groote zaak der bibliotheek in diens belangstelling werd aanbevolen. Wordt voor soramige gedeelten der wetenschap daar aan biliyke eischen vol daan, gelukkig dat, waar voor tal van andere vakken zelfs niet aan bescheiden verlangens wordt te gemoet gekomen, dat daarin op andere wyze wordt voorzien, o. a. voor de facul teit waartoe spr. behoort door vroegere verma kingen; door de Thorbecke-stichhng, terwyl door de vorstelyke vrijgevigheid van onsen Drucker menige leemto kan worden aange vuld. Spr. beveelt het navolgen aao van dat schoone voorbeeld I Heeft minister Van Houten dus veel gedaan, de Volksvertegenwoordiging keerde echter gelukkig, dat het Etbnographisch Museum naar Den Haag werd verplaatst. Lezing verdient het aares van den Senaat aan de Tweede Kamer. Dank zy den tegen woordigen minister van binnenl. zaken is dit Museum weer terug gebracht, waar het behoort: onder de inrich tingen van onderwys. Spr. eindigde met een woord aan de studen ten, aan wie hy, namens den aftredenden rector, de verzekering gaf dat hy niets dan aangename herinneringen heeft aan de aan raking, waarin hy met de studentenwereld moest komen. Spr. voegde er by, dat hangt de bloei der Leidsche hoogeschool af van hare hoogleeraren, baar naam hoog te houden hangt in niet geringe mate ook af van het gehalte der studenten. Vond vroeger van deze plaats een vriendeiyk woord goeden weerklank, spr. wees studenten nogmaals op hun plicht in deze:/, opdat losse geruchten, die o zoo gaarne worden geloofd, door het gedrag der studenten eenvoudig worden gelogenstraft. Laat niet toe, zeide spr., dat er een smet op de eer uwer gemeenschap worde gewor pen; zyt hoeders van uw eigen eer; die der Hoogeschool is daarmede ten nauwste ver bonden I Met den wensch dat onder den nieuwen rector magnificus de hoogeschool moge bloeien, besloot spr. zyn veelszins belangryke, meer malen warm toegejuichte rede. Gisteravond vierde de Leidsche tooneol- vereeniging „De Vriendschap" haar vyfde jaarfeest met introductie in het concertlokaal „Epbraïm", in welke zaai links van het tooneel een fraaie plantengroep prykte, in het midden waarvan de banier dor vereeniging. Na eenige muzieknummers, waaronder de „Vriendschapsmarsch", opende omstreeks 9 uren de Voorzitter, de heer N. De Tombe, met een goed gesproken woord de feestviering, riep den talryken aanwezigen het welkom toe en herinnerde aan het 5-jarig bestaan der vereeniging. Ditmaal was de keuze gevallen op „Olaw de Noorman of Friesland in 810", drama in drie bedryven, door Batavas. "Wat de uitvoering hiervan betreft, dank zy de mooie vertolking van Jarl Olaw, opperhoofd der Noren, en Godfried, koning der Noren, die zyn beknopte rol "met juiste opvatting weergaf, kwam het stuk goed tot zyn recht en werd het door het publiek met luide by vals- betuigingen ontvangen. Ieder der werkende leden, waaronder wy eenige nieuwe opmerk ten, kweet zich naar kracht van zyn taak. De kostumes mochten gezien worden. Het geheel kan goed worden genoemd. Na de groote pauze werd de uitvoering besloten met een heel aardig nastukje, ge titeld: „Uit het Salon des Variétés", biyspel in één bedryf, waarin Johan Buddey, oud zeekapitein, bewees, dat by in komische rollen eerst goed op zyn plaats ie. Ook Karei Bosch was hierin goed. Dit blyspel vormde een good slot en maakte een gunstigen indruk. Den twee medewerkenden dames werd na afloop ieder een fraaie bouquet aangeboden. Omstreeks halftwee werd de feestviering met een gezellig bal, onder leiding van den heer H. J. Van Leeuwen, voortgezet. In het verslag der vergadering van spoor- en tramwegpersoneel te Leidsn kwam gisteren voor de naam W. Bruoing. Dit moest zyn W. Brüne. Door ds. Postma, predikant te Ameide, is voor het op hom uitgebracht beroep naar de Ned.-Herv. gemeente te "Woubrugge be jankt. HH. MM. de Koninginnen zijn gister avond van Het Loo in Den Haag teruggekeerd onder het gejuich van de talryke menigte, die zich buiten het station in de Rynstraat in twee ryen had geschaard en langs welke HH. MM. in open rytuigen voorbyreden. De Konioginnen werden by het verlaten van den trein op het perron begroet door alle leden van het ministerie en voorts door de gewone autoriteiten en verder o. a. door den president van de Rekenkamer, lid van den Raad van Voogdy; door den vice-president van den Raad van State eo door den nieuwen burgemeester, die niet aan HH. MM. behoefde te worden voorgesteld, daar dit reeds in zyn vorige ambtsbetrekking is geschied. De Kooinginnen onderhielden zich met ver schillende Ministers en in 't byzonder met de ministers van oorlog en van binnenlandsche zaken. De vorstelyke familie Von Wied woonde Zaterdag avond weder het concert in deKurzaal te Scbeveningea by en Zondag de godsdienst oefening in de Duitsche kerk te's-Gravenhage, en gebruikte de thee by den kunstschilder Bisschop. Gisteren dineerde zy by H. M. de Koningin. Op het register, dat in het paviljoen te Scbereningen ligt, zetten vele hooggeplaatsten hunne namen. Op het R. K. kerkhof te Stompwyk is een Piëta in Franschen steen geplaatst, door den beeldhouwer P. Maas, te Haarlem, ver vaardigd. Onberispeiyk van vorm, is de voorstelling Diet minder naar de eischen van de christe- lyke kunst ingericht, zoo-Jat zy in beide opzichten een waar meesterstuk te noemen is en haar weerga elders moeilyk zal vinden. Beroepen is te Assen, ds. Breuk'laar, te Bodegraven. Wyien de luitenant-generaal H. P. J. Hennus trad in 1848 als soldaat vrywillig in dienst by het 2de reg. inf. hier te lande. Na de verschillende rangen te hebben doorloopen, volgde in 1854 zyne benoeming tot 2den luitenant. In 1857 werd de toenmalige 1ste luitenant Hennus voor 5 jaren godotachocrd by het wapen der inf. in Ned. Indië, waar hy zich by herhaling door moed, beleid en trouw heeft onderscheiden. Hy nam in 1859 aan de krygsverrichiingen te Boni (Celebes) en in de jaren 1861—'63 aan de krygsverrich- tiDgen in de Zuider- en Ooeter-afdeeling van Borneo deel, en werd by die gevechten tel kens eervol vermeld. By het dempen van den opstand onder de vreemde Europeesche mili tairen op 18 Aug. 1860 te Semarang verwierf hy zich de Militaire Willemsorde. De bevolking van Semarang bood hem uit erkentelykheid voor het dempen van het oproer een eeresabel aan, welk huldeblyk hem by koninkiyk besluit werd toegestaan buiten dienst te dragen. Hennus keerde in 1864 in Nederland terug. Hier werd hy kapitein. In 1891 werd hy be vorderd tot generaal-majoor. Het volgende jaar werd generaal Hennus benoemd tot inspecteur van het wapen der infanterie en in 1896 verkreeg hy den rang van luitenant- generaal. In zyne betrekking als chef van het wapen der infanterie zyn vele voorstellen tot ver betering van het leger en van den toestand van den soldaat door generaal Hennus voorbe reid en door opvolgende ministers gevolgd. Hy behoorde tot de leden der commissie, aan wie was opgedragen de door den Leidschen hoogleeraar mr. H. Van der Hoeven ont worpen herziening van het militair strafwet boek uit een militair oogpunt te onderzoeken en zoo noodig, in overleg met denootwerper te wyzigen. De begrafenis zal Donderdag, om elf uron van het sterfhuis vertrekkende, met allen eenvoud op Eik-on-Duinen geschieden. Geslaagd zyn voor het eerste gedoelte van het Notariëel Staatsexamen de heeren T. H. Veenstra, te Ouderkerk a/d. IJsel, P. J. M. Dolk, te Rotterdam, en J. Alberts, te Amsterdam. Voor het tweede gedeelteH. W. Bosch en R. J. E. Vermeulen, beiden te Breda. Het mondelinge examen is geëindigd. Te Delft is in den ouderdom van 61 jaar overleden ds. A. Van der Mey, emeritus-predi kant by de Ned.-Herv. gemeente aldaar. In 1856 legde de overledene het candidaats-examen af, waarna hy 26 April 1857 te Kerkwerve als predikant werd bevestigd. In 1867 werd hy te Delft beroepen en vervulde zyn ambt aldaar tot September 1895, toen hy wegens gezondheidsredenen zyn emeritaat moest aan vragen. Van Januari 1881 tut September 1895 doceerde hy de Hebreeuwscbe taal aan bet Gymnasium. Met lo. October zullen in de Stadsschouw burg te Amsterdam onder directie van den heer C. Van der Linden de repetities beginnen van de opera „De Roos van Dekama" van den heer W. Lanare, te Haarlem. De opvoe ring kan in de maand December worden te gëmost gezien. De hoofdrollen zullen worden vervuld door mej. Marie Van Gelder (Matsy) en door de heeren Phlippea (Deodaat), v. d. Hoeck (Seerp) en misschien den heer Zalsman als gast in de rol van Reinout. Onderhandelingon zyn aangeknoopt voor eeDe opvoering dezer opera in den Vlaamschen Schouwburg te Antwerpen, die waarschyniyk wel zal doorgaan. {Haarl. Gt.) De gemeenteraad van Deventer besloot gisteren met den mioister van oorlog een overeenkomst aan te gaan voor het mak-n van 4 8ctóetbanen voor het Ryk op het N.-W. gedeelte van de Bergweide. Benoemd werden: tot leeraar aan do bouw kundige school de heer J. W. Scherrer, inge nieur te Zwolle, en tot tydeiyke leeraren aan het Gymnasium om onderwys te geven in de natuuriyke historie (vacature dr. Burgers- dyfc) dr. J. E. Enklaar en T. H. A. Later, aldaar. Aan het verslag der werkzaamheden van de Nederlandsche Vereeniging voor Liefdadig heid te Pary3 over hettydvak 1 Moi 1896—30 April 1897 zyn de Volgende byzonderheden ontleend: Met de zuivere opbrengst van do tombola werd ten gevolge van een besluit van den raad van bestuur een speciaal reservefonds gevormd, hetwelk gedurende eonige jaren zal kunnen dienen tot uitkeering van ruimere hulp aan onze behoeftigen. Het zal nu geheel afhangen van de vrienden in Nederland en Frankryk of dit kleine kapitaal lang nut zal stichten. Alleen door ruime jaariyksche by- dragen kan de geregelde gang der Voreeniging verzekerd biyven. In het afgeloopen jaar is ongeveer fr. 1700 van dit fonds uitgegeven aan meer afdoende maandelykscbe toelagen aan oude mannen en vrouwen, terwyl anderen in de gelegenheid gesteld zyn hunne meest onontbeerlyke zaken uit de bank-van leoning te lossen of eenlg nuttig huisraad aan te schaffen. Verder zond het bestuur in de maand Augustus een aantal kinderen alsook drie huisvrouwen gedurende drie weken naar buiten, van welken maatregel hek de meeste voldoening geaoot. In het geheel werd aan onderstand uit gekeerd fr. 7,565.95 aan 43 gezinnen met 92 kinderen, aan 47 ongehuwde mannen en 20 ongehuwde vrouwen. Dankbaar herdenkt het verslag allen, die de Vereeniging in staat stelden haar werk te doen. Het bestuur werd in den jongstc-n tyd nogal bezocht door landgenooten, die te Parys vertoeven en in de grootste ellende verkeeren. Vooral zyn dit diamantbewerkers en kleer makers. Beide categorieën van personen zyn op goed geluk met een talryk gezin daarheen gekomen, in de hoop onmiddeliyk geplaatst te kuDnen worden, daarby rekenende op de Vereeniging, doch het reglement verbiedt aan personen hulp te verleeneD, die nog geen zes maanden te Parys zyn. Het bestuur herhaalt het verzoek den werk lieden, kantoorbedienden, enz. eroptewyzen, dat het steeds moeiiyker wordt in Parys plaatsing te vinden; dit vooral met hot oog op de aanstaande tentoonstelling. Het comité te Amsterdam, dat zich bereid verklaard heeft gelden voor de vereeniging in ontvangst te nemen, bestaat uit de heeren A. L. H. Obreen, E. C. Boissevain Dz., B. Heldring, mr. H. Oyens, mr. J. A, Sillem en A. C. Wertheim. Reuter seiDt uit Bucharest, dat de nieuwe Rumeen8che stoomvaartverbinding tusschen Braila, Galatz en Rotterdam gisteren is in- gewyd. In het „Hótel de Bellevue" te 's-Graven hage is afgestapt prinses Galitzine, komende uit Moskou. Miss Saxton "Winter, de vroegere gou vernante der Koningin, is gisteravond te Scheveningen aangekomen, waar zy haren intrek in bet hotel „Garni" nam. De fabrikant Krupp had j. 1. Zaterdag op liet Kurhaus aan een diner genoocigd den Duitschen gezant, den militairen attaché vaQ de Duitsche Legatie en den oud-Minister van Marine, jhr. Van der Wyck, en diens echtgenoote. De Rykscommissie voor de examens ter verkrygiog van een diploma als stuurman aan boord van koopvaardyschepen,zal, aanvangende 12 October, te halftien, zitting houden te Rotterdam, in het gebouw der Loge aldaar. In de aanvraag om toegelaten te worden, welke den voorzitter, den heer J. H. P. E. Kniphorst, te 's-Gravenhage, vóór 5 October portvry moet hebben bereikt, zal do candidaat onder toezending van eenig authentiek geboorte* bewys, tevens te kennen moeten geven voor welke vaart: Groote of Kleine, voor welk diplomaZeil of Stoom, en voor welken rang hy verlangt geëxamineerd te worden. Mocht hy het examen volgens een der programma's B of in dezelfde zitting nog een aanvullings examen wenschen af te leggen, dan zal hy ook dit moeten vermelden. Aan A. C. H. Kleyn, weduwe dr. J. C. Bielenkamp, te Amsterdam, is, op haar verzoek, met ingang van 1 October a. s., eervol ontslag verleend als directrice aan 's Ryks kweekschool, voor vroedvrouwen te Amsterdam. Door 64 landbouwers, wonende om en by de gemeente Hasselt, is aan de Pror. Staten van Ovorysel een adres gezonden, waarin zy dat college verzoeken om in de, najaarsvergadering te besluiten tot verbete ring van de Dedemsvoart en het Lichtmiskanaal op de wyze zooals in de zomervergadering door Ged. Staten is vooigesteld, waardoor een bttere waterafvoer der landeryen zal tot stand komen en eiodeiyk zal worden to gemoet komen aan hunue klachten, tegen hot over groot© waterbezwaar re ids jaren geuit. Uit do „Staatscourant". By koninklijk besluit zijn benoemd tot ontvan gers der directe belastingen en accijnzente Ber- guni c. a., S. Posthumus, ontvanger derzelfde middelen to Grouw c. a.to Vreeswijk c. JL Geluk, ontvanger derzelfdo middelen te Rijssen c. a. Aan mr. W. H. Dc Beaufort, minister van buitei^ landsche zaken te 's-Gravenhage, verlof verleend tot het aannemen der versierselen van hot groot-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1897 | | pagina 1