vuurd, op niet onverdienstelijke wyzo bestand.
Reeds wonnen we een meetellend aantal
setels, en meer dan één herstemming biedt
nog schoone kans".
nu Centrum spoort de katholieken aan, de
anti-revolutionnairen te blijven steunen „en
aldus de overwinning te voltooien, waarvan
Dinsdag reeds het eerste gedeelte werd
behaald".
Het blad concludeert: dat het liberalisme
aan do vereemgde pogingen van katholieken
en anti-revolationnairen onder het nieuwe
kiesrecht geen weerstand kan biedendat de
socialisten slechts over een geringen invloed
beschikken; en dat de Cbrist.-Historischen niet
anders dan in-den-weg-loopers zijn.
De iSjd ziet in den uitslag een verblijdend
getuigenis van de gezindheid van het Nedor-
landscbe volk in al de maatschappelijke rangen
en klassen, welke thans tot de stembus
geroepen werden: „de onmacht der partijen,
die hetzij maatschappelijke revolutie, hetzij
godsdienstige onverdraagzaamheid in haar
vaandel schreven, is op schitterende wijze
aan het licht getreden".
Met dat al leidt het blad uit een berekening
der kansen af, dat bij de herstemming alle
krachten dienen ingespannen. „Een meerder
heid van niet meer dan één of twee stemmen,
een Kamer, die elk oogenblik bij afwezigheid
ook maar van een paar leden, op het doode
punt komt, mag niet het doel zijn van onzen
vorkiezingsveldtocht", zegt De Tijd.
„De eerste indruk van den slag i9," zei
De (anti-rev.) Nederlander„dat de liberalen
verslagen zijn."
De verkiezingen zijn, voor zooverre men
reeds nu over den uitslag kan oordeelen, zeer
ten nadeelo van de liberalen uitgevallen, aldus
de Arnhemsche Courant.
„Ende desespereert nimmer," raadt de
Amslerdamsche Courant aan.
De haasbode o. m.: "Wat zegt de Nieuwe
Rolterdamsche Courantwat zegt de liberale
partij te Rotterdam, in Nederland nu? Zyn
de schoone verwachtingen van De Maasbode
vervuld, of beeft de N. R. C. de kaart van
bet land gekend en den rampzaligen toestand
van de liberale partij?
Want dr. Schaepman komt in herstemming,
en niet slechts dit; de liberale partij ligt in
heel Rotterdam verslagen, en de horstemmng,
die in alle districten moet plaats hebben, zal
er eenige aftredende liberale Kamerleden poli
tiek om koud maken.
Dat er zoovele herstemmingen zouden
komeö, was te voorzieD, meent het Handels
blad,uit de groote splitsing der partijen. Nu
is slechts de helft der Kamer gekozen en
eerst op 25 Juni zal beslist worden, aan
welke zijde de meerderheid is.
Winst is, oordeelt het blad, tot dusver
alleen door de anti-revolutionnairen behaald,
•n er is nog uitzicht, dat de clericalen geen
meerderheid erlangen.
Alle krachten moeten, schrijft dan ook het
Handelsblad, de volgende week worden inge
spannen, om te verhoeden, dat de Kuyper-
fichaepman-coalitie, de clerical© rem-
piasante n-p art ij, die het brood
duurder wil maken, in den eindstrijd
overwint.
De kansen voor de vooruitstrevenden, die
geen duurder brood, maar flinke hervormingen
willeD, staan volstrekt niet hopeloos.
Als men de stemmen, op verschillende
richtingen uitgebracht, nagaat, dan zal men
ontwaren, dat in het overgroot getal districten,
waar het spant, de tegenstanders van een
clericaal bewind gezamenlijk de meerderheid
hadden. Er is dus slechts aaneensluiting,
opoffering van persoonlijke inzichten en van
kleingeestigheden noodig, om de schaal ten
gunste der groote partij van vooruitgang te
doen overslaan.
Do ervaring, opgedaan na de verkiezing
van 1888, die aan de clericalen de meerder
heid gaf maar tot drie jaren van nage
noeg geheelen stilstand geleid heeft, moge
een waarschuwing zijn voor de kiezers, in
wier hand nu de beslissing ligt.
Hoe wisselend 2ijo toch de politieke kansen 1
zoo roept De Residentiebode uit. In 1894 werden
do heeren W. H. De Beaufort en mr. J. G.
Gloichman ieder in drie districten gekozen,
thans kon de eerste niet één zetel bemachtigen
en bracht de tweede het slechts tot een
herstemming.
De heer Röell werd toen tweemaal gekozen,
thans kreeg hij in één district slechts 266
stemmen.
H(j had echter bedankt, zoodat de uitslag
io het eerste district van's-Gravenhage togen
hem niets bewijst. Over het algemeen echter
is het ministerie bi) deze verkiezingen geducht
getroffon.
Twee ministers steloen zich verkiesbaar in
districteD, waar zy vroeger haast oppermachtig
waren. De eerste, de heer Van Houten, ver
klaarde daarbij zelf in een rede, dat, door de
afscheiding van het plattelandsgedeelte, zijn
positie te Groningen nog versterkt was. En hij
heeft er... 1000 stemmen. De heer Van der
Kaay, vóór hij minister was, in het district
Alkmaar haast ingeroest, komt nu bij lange
nog niet in herstemming.
Hoewel de eigenlijke slag niet op 16 JuDi
ie geweest, maar op 26 Juni zal valleD, zoo
Bcbrilft De Hollayider kan inmiddels toch wol
worden gezegd, dat de stembus van Dinsdag
waarlijk niet zonder boteekenis is.
Niet zonder beteekenis voor de kennis
der verhoudingen tusschen de partijen onder
ling, gelijk die door het nieuwe kiezersperso
neel, de groote onbekende X, 2ijn gewijzigd.
En dan mag er in de eerste plaats op
worden gewezen, dat de liberalen klop gohad
hebbeD, en dat, zoo allo vooruitzichten niet
do argumenten z(jn verdwenen en hij den
zetel ook niet meer behoeft als voetstuk voor
zijn ministerschap.
En de heer Van der Kaay bracht den ge
nadeslag toe, door in zyn vaderstad slechts
1400 van de 6400 stemmen te halen, tegen
2160 op mr. Fokker.
Do Kamer ie „om". Het Ministerie-Rö.ll-
Van Houten gaat heen. Maar niet met krygs-
gemaakt. De arbeiders kunnen met den besten
wil niet langer in de veenderijen blijven,
omdat maaien en hooien geen uitstel dulden.
De historische brugoverdenRyn
bij Rheinfelden is verbrand. De brug bestond
uit twee öeelen. Een oude, zeer primitieve
brug verbindt den Zwitserscben oever met bet
eilandje, waar vrorger het oude slot der
graven van Rheinfelden stond. Van daar naar
Verleden week haddon in Engeland de bekende Derby-wedrennen plaats. Wy geven
en op de tribune. Dat er belangstelling bestaat voor dezo races kan men zien uit de goed
banken hebben plaat3 genomen, zitten zelfs op duizelingwekkende hoogteI
hier een kijkje op deze belangrijke wedrennen
gevulde tribune; degenen, die op de bovenste
bedriegen, de slagen bij de herstemming nog
geweldiger op onze oude matrone, de liberale
partij, zullen nedervallen.
Het oud-liberalisme vooral is gebleken
weinig, zeer weinig sympathie by de groote
onbekende X te bezitten. Waren de mannen
van de „Liberale Unie" zelfstandig opgetreden,
hadden zij de waarheid van hot gezegde:
„die leven wil, moet durven sterven", ver
staan, dan zouden zi) thans een mooier figuur
vertoond hebben. Nu zij zich onder de anti
clerical© benden lieten aanwerven, zich
schaarden onder het vaandel van Van Houten,
is de voorloopige nederlaag der liberale partij
ook een nederlaag voor de „Liberale Unie",
eene nederlaag alzoo voor Het Vaderland
zoowel al9 voor de N. Rott. Courant.
In een interview met een medewerker van
het Handelsbladverklaarde de heer Van Asch
van Wijck, oud-gouverneur van Suriname, te
gelooven, dat een clericaal ministerie steun
zou verkrijgen van vooruitstrevend liberale
zijde. Hij zeido tot toelichting hiervan o. o.:
„Dit zal u en zeker velen met u vreemd in
de ooren klinken, maar toch is het zeer natuur
lijk. De vooruitstrevenden en wij willen sociale
politiek, en wat belet ons, waonoer bet deze
belangen geldt, elkander de hand te reiken?
Dat is practische politiek. Trouwens, met de
vooruitstrevenden hebben wij het altijd beter
kunnen vinden dan met de oud-liberalen".
Ziehier de regel, dien De Standaard aan
geeft voor de herstemmingen. 1. Een anti-
revolutionnair 2. Een Roomsch-Katholiek 3.
Een vooruitstrevend-liberaal 4. Een conser-
vatief-liberaal 5. Een Christelijk-Historisch
man. De Amstcrdanische Volksbode heeft op
die volgorde drie bemerkingen:
1. Daar zit hoegenaamd geen beginsel in.
Een voor uitstreven d-liberaal wordt ge
kozen boven een conservatie f-liberaal.
Men zou zeggen, dat dit geschiedde, omdat
de anti-revolutionnaire partij zoo vooruit
strevend isl Maar dat kan niet, want
voor een vooruitstreven d-liberaal pre
fereert zij weder een Roomsche en ieder weet,
dat er geen partij conservatiever is dan de
Roomsche.
2. Heel wijselijk spreekt De Standaard bij
het vaststellen der gedragslijn bij de herstem
mingen niet van radicalen en socia
listen. Daar steekt natuurlijk politiek in.
Maar nu zijn wij zoo vrij, kaar te houden
aan haar eigen redeneeringen van vroeger,
die immer den volke bedoelden te zeggen,
dat socialisten en radicalen kinderen zijn van
het liberalisme. Verkiest zij derhalve nu eeu
liberaal boven een Christelijk Historisch maD,
dan volgt daaruit op haar standpunt, dat zi)
by eene herstemming aan een Troelstra, kind
van het liberalisme, boven van Limburg Stirum,
die immers Christelijk-Historisch is, aan For-
tuyn boven De Marez Oyens de voorkeur geeft.
3. De anti-revolutionnaire party heeft nu
openlijk verklaard, dat zy liever met het
bygeloof heult en met het ongeloof optrekt,
dan dat zy mannen stemt, wior leuze luidt:
„steunende op den by bel, verdedigen wy de
vryheid".
De Haagsche Courant
Deze slotsom staat intusschen vasth e t
Ministerie gaat heen.
Het heeft een geweldige neerlaag geledeD.
Onder de 49 gekozenen zyn slechts of 6
ministeriëele liberalen.
En de ministers, die zich pereooniyk in den
stryd mengden, gaven aan het Kabinet de
doodeiyke wond en don genadeslag.
Da heer Röell was zoo verstandig, zich niet
op het gladde ys te wagen.
De heer Van Houten bracht 'fc in zyn veste
slechts even tot horstemming en zal er byna
zeker het onderspit delveD, nu alle bykomen-
eer. Het i3 niet verslagen, maar vernietigd.
Het Utrechtsch Dagblad constateert, dat het,
evenals na de kiesrechtuitbreiding van 1887,
de liberalen zyn, die nu weer de grootste ver
liezen hebben geleden, de beste hunner
mannen zagen vallen of althans in herstem
ming komen. Maar beslissend was de dag van
Dinsdag nog niet.
Over 't geheel is er ook een sociale strooming
in den nitslag waar te nemen. Noch de
Christelyk-Historischen, noch de rechts-libe-
ralen, die beiden de sociale politiek op den
achtergrond wilden plaatS9D, hebben daarmee
veel byval geoogst.
Het Haagsche Dagblad
De „cóterie" heeft het deeriyk afgelegd, en
wat er nog aan liberalen overschiet, behoort
deels tot een gematigd radicale richting, deels
tot een groep, die zich zelfs nog afvraagt,
of zy den Daam van liberaal nog wel mag
dragen. In ieder geval heeft het land getoond
ook nog elders zyn vertrouwen te willen
stellen, dan juist in hen, die steeds zich als
het uitsluitend „verlichte" en „intelloctueele"
deel der nati9 deden geldeD.
Hun tegenstand tegen de democratie hebben
wy steeds gewaardeerd, evenals de kunde van
hun leiders; en toch verheugen wy er ons in,
dat de richting, die aan tegenstanders 2elfs geen
vryheid van beweging gunde, thans in kracht
gebroken is. Zoo gematigd in het uiteiiyk als
onbarmhartig in beginsel, beeft het oud libera
lisme met zyn exclusivistisch standpunt zyn
eigen graf gedolvenhet heeft zich een eigen
voetstuk gebouwd; thans staat het er op, maar
al9 grafteeken voor het overschot van zyn leven
en streven.
Het Ncdcrlandsche Dagblad (orgaan tot ver
spreiding van de Chr.-Hist. beginselen) geeft
een lyst van de totalen der uitgebrachte
stemmen in de districten, waar een candidaat
der cbristeiyk-historischen stond, en voegt
daaronder do cyfers, dia deze candidaten kregen.
In de inleiding hiertoe zegt het blad onder
me8r:
Dat wy aanstonds met zooveel meerderheid
uit de bus zouden komen als onze tegenstan
ders blykens hunne angstkreten vóór den
stryd wel vreesden, wy hebben het niet
geloofd. Een party, zoo jong als de onze, m'ag
reeds meer dan tevreden zyD, wanneer zy
heeft bereikt, wat inderdaad bereikt is. Tegen
een zoo oude organisatie, als waarop de libe
ralen, roomschen en anti-reyolutionnairen kun
nen bogen, is het kwaad vechten, en wie geen
moeite doet by iemand in bet gevlei te komen,
hoeft voor het oogenblik niet zooveel kans als
by, dia een ander naar de oogen ziet.
Ware er ergens een C.-H. candidaat uit de
bus gekomen, wy zouden verheugd 'zyn ge
weest dit zy onbewimpeld erkend maar
ook deze uitslag der verkiezingen geeft ons
zeer zeker reden tot groote blydscbap.
Er blykt uit, dat de C-H. K. een macht
in Nederland is, waarmede valt te rekeDen
en waarmede dan ook reeds gerekend is en
nog zal worden.
Dit nu, door de praktyk bewezen, stemt
tot dankbaarheid en tot vasthoudendheid aan
onze beginselen van Christendom en Historie.
Gemengd Nieuws.
Te Woudenberg zal Maandag
de zuivelfabriek in werking treden en wel
met veertig deelnemers en 205 koeien.
Beer8cht er in Friesland g e-
wooniyk groote werkeloosheid onder de
arbeiders, thans is er gebrek aan werkvolk.
Het turfmaken, maaien en hooien loopen in
elkander. Tal van arbeiders verlaten den
veenbaas, om te gaan hooien of maaien,
zoodat er dit jaar veel minder turf wordt
den Badenschen oever leidde een zoer plomp
bouwwerk, rustende op drie pyiers. Dit laat
ste deel is thans een prooi der vlammen ge
worden. De zware eikenhouten onderlaag is
brandend in de rivier gestort.
De brug werd in 1798 door do Franschen
in brand gestoken en io 1808 nieuw gebouwd.
Thans zyn er boven Rheinfelden nog slechts
drie houten bruggen, die van Lauferburg,
Sakkingen en Kaiseretuhl, maar aan deze
zyn niet zulke groote geschiedkundige her
inneringen verbonden als aan deze brug van
Rheinfelden.
De brug was voor 60,000 mark verzekerd
dezo som zal dienen ter gedeeltelyke dekking
van de kosten van aanleg van een steenen
brug, die reeds lang was beraamd, maar wegens
geldeiyke bezwaren niet ten uitvoer was ge
bracht.
Een afschuwoiyk treurspel heeft
"Woensdagochtend om negen uren te Parys
plaats gehad in de familie Lemay, wonende
op den Boulevard Saint-Michel. De heer Lemay
is het type van een rustig burger, die sinds
dertig jaar schryver was aan de Syndicale
Kamer der Notarissen op de Place du Cbfitelefc.
Hoe rustig en goedig hyzelf mocht zyn, dat
belette niet, dat zyn oudste zoon, le3rling aan
de" „Ecole des Arts Décoratifs," een jongen
van vyftien jaar, het type was van een opge*
wonden 6tandje, levende te midden van romans
vol moord en diefstal en uithoemsche avonturen.
Die lectuur maakte hem hoe langer hoe
gekker, zoodat hy voortdurend zyn goeden
vader uitmaakte voor een lafaard, omdat
dezo geen last bad als „Cartouche" of „Jack
Sheppard" den menschen op den openbaren
weg te ïyf te gaan. De heer Lemay liet
dit alles maar begaan en troostte zich evenals
zyn vrouw met het denkbeeld, dat zulks een
biyk van artistieken aanleg was by zyn
lief zoontj9. Helaas moest hy Woensdagochtend
ervaren, dat die aanleg van gansch anderen
aard was.
Eerst sloeg de knaap zyn jongeren "broeder,
die wegkroop in zyn bed, en daarna sloop
hy zacht naar de eetkamer, om zyn vader
mot oen gymnastiek halter plotseling een slag
op de hersenen te geven. De vader sprong
op met een kreet, waarop de jongen een
voorsnymes greep en woedend den ouden man
te ïyf ging, hem de eene wonde na de andere
toabrengende, tot zyn slachtoffer levenloos ter
aarde stortte. En toen hy deze krankzinnigheid
bedreven had, en zich overtuigd bad, dat de
vader dood was, stak hy het mes in zyn eigen
borst, en stortte neder te midden van den
bloedplas zyns vaders.
Op het geschreeuw van het broertje kwamen
de concierge en de buren en later ook de
politie, die den knaap wel bewusteloos, maar
toch nog levend opnamen, en naar een hospitaal
brachten. Van den vader was te midden van
al die bloedstorting alleen de gruwzame dood
te constateeren.
Schaakrubr iek.
21 Juni 1897.
Redactie: L. S.-V. „MoRriiY".
Adrest W. C. v. d. MECLEW, Breestraat 161,
De heer B. Leussen afwezig zyndo, heeft de heer W. C. v. d. Meulen zich tydeiyk
met diens functie belast.
tfC. v. 4. flenlen.
Wit.
B. Leossen.
Zwart.
Knsslscb Paardspel.
e 4
1
e6
PfS
2
P f 6
d 4,
8
P e 4
Ld 3
4
d 5
P e 5
6
Ld0
P f 3
6
0-0
Dit is
erger
dan een ver
loren tempo, daar het den
zwarten looper slechts in
staat stelt een lastigen druk
op het witte spel uit te
oefenen.
Schaak party No. 27.
0-0 7 L g 4
Tel 8 f5
C 4 9
Vorhideiyk; L e 2 was ech
ter beter.
9 P c 6
Op cd 6: volgt: 10 Lf 3:,
11 D f 3 (g f 3 D h 41)
Pd 4:, 12 De 3, Lc5 met
beter spel voor zwart: byv.
13 Le4 fe4:, 14 De4:
Te 8, 15 D e 8 -f- De8:,
16 Te 8:-+- Te8: met de
dubbele dreiging Tel mat
en Pc2.
L f 1
Dfj*
D d 3
K h 2
D h 3
D e 3
Kgl
D d 3
D d 5
P a 3
Op K h 1 of K h 3 volgt
D f 1resp. D g 3 =p.
10
L f 3
11
P a 4:
1 12
Lh2: l
13
Dh4
1 14
©f2
15
Dh4
L 16
P c 2
1?
Pel:
:4- 18
K h 8
19
Df 24
20
Pf 3-H
Wit geeft op.
Probleem No. 28 van A. F. Mackenzie, Jamaica.
(Deutsches Wochenschacb Mei '97).
(No. 3, oplossingswedstrijd.)
Stand der stukken:
Z*«rt Wit: Khl, Dal, Te5, T h 6, L g 3,
Lf7, Pa7, b2, c6, e2, f2.
Zwart: Kd4, Lb8, Pa2, Pel, Tc8,
a 6, g 4.
Oplossingen in te zenden by J. J.
Colpa, Lange Mare 18, vóór Zaterdag;
Wit.
Mat in 2 zetten.
Oplossing Probl. No. 27.
Kd3, L X L, Dal±^
Landers, LxL±
g 6, D h 8
bP onv. cPd7
g P onv. c P e 4
Een eenvoudig, gemakkeiyk op te lo$-
sen tempo-probleem; enkele oplossers,
die Da8 als sleutelzet bezigden, willen
na g6 met Df8 mat geven, het gP
komt dan Datuuriyk op f7 eens even
daartegen protestoeren. Vervangt men
de drie loopers door pionnen: Wit:e3,
Zwart: e 5, f 7, dan moet 1 D a 8 geschie
den, deze zet is fraaier dan K d 3. De
witte koning en e 3 verydelen dan de
nevenoplossingen 1D h2 en Db3. Ie4
kan dan niet wegens gP anders dan o 4-
Volledige opl. No. 26 ontvangen van:
Leiden: J. De Boer, J. v. Beveren, J. F.
Boekhout, W. Ridderhof, B. S., v. Kloeten,
J. Bosch, R. Paulides, J. H. Broekveldt,
R. v. Dam, j bujten mededinging.
A. C. Splinter, j
Prinsenhage: N. I. S.
Leiderdorp: J. Samson.
Kat wy k N. N.
Delft: Jbr. H. Strick v. Linschoten, buiten
mededinging.
Deventer: A. Van Eelde, buiten meded.
Onvoll. opl. No.' 26 ontvangen van:
Leiden: G. H. Key, J. J. De Casparis.
CORRESPONDENTIE.
Leiden: J. H. B.: D x dT en de zwarte
koning is pat.
G. H. K. en J. J. De C.: In uwe oplossin
gen waren enkele varianten foutief.
Prinsenhage: N. I. S.„Het schaak
probleem" van H. J. Den Hertog kan voor
u een wegwyzer z\jn in het „doornige dwaal-
terrein" der probleemcompositie.
Aan alle oplossers: Men schryve de oplos
singen in den eenvoudigen vorm, waarin ze
hier afgedrukt wordeD, en hoede zich voor
scbryffouten, daar deze tot onvolledigverkla-
ring der oplossing aanleiding kunnen geven.
