N°. 11409, Donderdag O Mei. A0. 1897 feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (§on- en feestdagen, uitgegeven. CONCERT. Woensdag 12 Mei. LEIBSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leidon per 3 maanden, 1.10. Franco per post1.40. Afzonderlijke Nommere0.05. PRIJS DEB ADVERTENTIEN: Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17 AGrootere letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend Dit nomnier bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Het concert is thans definitief vastgesteld op De afgifte der bewijzen van toegang zal nader worden bepaald. Vfltdrulikeiyk wordt echter ver meld, dat NIET MEER plaatsen xullen worden afgegeven dan liet aantal per sonen, dat de lladü'Uehoorzaal kan bevatten, zoodat ledereen zeker kan zijn van een zitplaats. Wij hebben echter van zoovele lezers hooren verzekeren, dat zy van deze gel'genheid zouden profiteeren en dat zjj ook zelfs namens vrienden en kennissen dit konden mededeoten, dat wij bevreesd zijn geworden, aan alle toe hoorders op één avond geen toegang te kun nen verschaffen. Wij hebben ons daarom onmiddellijk tot den directeur ge wen i, die zich bereii heeft verklaard, zoo noodig, Donderdag 13 Mei een tweede concert te göven, zoodat wjj aan alle aanvragen hopen te kunnen voldoen. Leiden, 5 Mei. Hedennamiddag te twee uren aanvaardde dr. F. Pijper het hoogleeraarsambt in de godgeleerde faculteit aan de universiteit alhier met een oratie, uitgesproken in de groote gehoorzaal der academie, over de geschiedenis Yan „het godsdienstig zedelyk leven." Na aan een wcord van prof. Acquoy in het Levensbericht voor de Koninklijke Academie van Wetenschappen aan zijn leermeester, den hoogleeraar dr. W. Moll gewijd, door den leer ling, herinnerd te hebben, waar prof. Acquoy, naar spr.'a meening, zonder het te weten, ïichzelven heeft gtteekend, wijst 8pr. met een enkel woord op het groote verlies, door de Leilsche Hoogeschool in Acquoy geleden, den leermeester, den vriend, hem boven allen dierbaar. -• Aan spr. is opgedragen onderwijs te geven in „de geschiedenis van htt Christendom" en in „de geschiedenis der leerstellingen van den christelyken golsdienst." Hitrover maar een kort wcord in 't algemeen, om meer uitvoerig bfl bovengenoemd onderwerp stil te staan. Bij de wet op bet Hooger Onderwijs in 1876 Werd „Geschiedenis der Christelijke Kerk" veranderd in „Geschiedenis van het Christen dom." En met recht: lo. doordien het Christendom er al was vóór de Christelijke Kerk; 2o. omdat er ncoit een tijd is geweest, waarin de Christelijke Kerk alle ware chris tenen heeft omvat; 3o. omdat „Christendom" ook in andere opzichten meer omvat dan „de Christelijke Kerk". Aan prof. Doedee en de schrijvers van „de Voornaamste Godsdiensten" komt de eer toe, van deze breedere opvatting der zaak getuigd te hebben, en medegewerkt te hebben dat de Nederl. Wet op het H. O. in dezen vooruit is by de knappe Duitsche geleerden, die nog aliyd voortsukkelen met den ouden naam. „Dj geschiedenis der leerstellingen van den Cbristelyken Godsdienst" is geheel een vrucht van den nieuweren tyd. Spr. herinnerde aan haar ontstaan en aan de scheppers der dogmen geschiedenis, Semler en Mosheim, terwijl Baur en Harnack geniale pogingen hebben aangewend, om een beeld te ontwerpen van de geschiedenis der leerstellingen van den Christeiyken godsdienst. Is in het onderwijs dezer vakken de taak van spr. in 't algemeen aangewezen, by stond nog eenige oogenblikken stil by een der onderdeelen, t. w. de geschiedenis van het godsdienstig zedeiyk loven. Van deze geschie denis kan men twee dingen zeggen: lo. dat i zy het is, waaraan de gescbiedvorachers van vroegeren tyd steeds de minste zorg gewyd hebben; 2o. dat zy het is, waarvan wü, kinde ren van den tegenwoordigen tyd, het moest begeeren te weten. Niet het uitwendige, maar het inwendige, niet de kerk, maar de vroomheid is voor ons do hoofdzaak. Wat ons voorgeslacht ge voeld, gedacht heeft, welke idealen onze voor vaderen hadden, wat zy gehoopt hebben en bemind, in éón woord, wat zy waren ais menschen, trekt ons aan, Ranke en Lippert komen hierin overeen, dat het voornaamste voorwerp van alle men8cheiyke wetenschap, ook van de ge schiedenis, is: de inensch. De verhevenste nasporingen der sterrekunde boezemen ons belang in, omdat zy ong bekend maken met de planeet, die wy bewonen, en omdat zy ons eerbied afdwingen voor de grootheid van den menscbelyken geest, sprank van den geest Goia. Daarom onderzoeken wy de ge schiedenis van het godsdienstig zedeiyk leven, omdat de ambten, de ceremoniön der Christe- ïyke Kerk op zichzelf een dood geraamte zyn en wy vragen naar het hart Met gods dienstig zodeiyk leven wordt bedoeld het hoogste en beste, wat Jezus gaf. Spr. herinnerde aan wie op dit gebied in den loop dezer eeuw daarnaar hebben ge streefd, terwyl vroeger o. a. ook al door Joannes Boemus e. a. daarvoor pogiDgen zUn gedaan. Velen zyn er, die de geschie denis hebben opgevat als oen geschiedenis d r volkeren of van het volk, b. Guizot of ten onzent prof. Blok. Zoo moet ook de geschiedenis van het Christendom worden hervormd. Neander, Moll en Acquoy worden als zoodanige beoefenaars van de geschiedenis aangewezen. Toch verkeert dit onderdeel der geschiedenis nog in wording en dat wel om de menigvuldige bezwaren, waarmede op dit gebied te worste len valt, byv. de meer verborgen aard der verschynselen, zoowel wat de deugden al3 wat de zonden der menschen betreft; een tweede bezwaar is om menschen, die zoo ver van ons afstaan, te begrypendo beoefening der geschiedenis van het godsdienstig zedeiyk leven is bovendien geschaad door hen, die in hun „cultuurgeschiedenis" een eenzydige materialistische opvatting huldigden, zooals Condorctt of aanhangers van de leer van Conté, Herbert Spencer, terwyl ookeenzydig- heid de fout was van Bruckle'a „Geschiedenis der beschaving", van de „Culturgescbichte" van Olto Henne am Ryn en van Lippert. Wy hebben ons in dezen to wachten voor onbewezen algemeenbeden, voorstellingen die bet denkende verstand heeten te bevredigen, maar niet berusten op de feiten, waaraan sommigen zich schuldig gemaakt hebben, zooals Möller, e. a. Als wy de aangewezen font».n en bezwaren overwinnen, dan wordt de geschiedenis van het godsdienstig zedeiyk leven aantrekkeiyk. De dorheii vervalt, er komt vleesch en bloed in de voor ons optredende historische per sonen. Wy leeren zoo in het verledene meer waardeeren. Wy worden biliyker gestemd tegenover onze tydgcnooten, als wy leeren boa onze tyd allerminst by den ouden behoeft achter te staan. Spr. betoogde verder dat het de taak der Protest. Christenheid is om te waken tegen allo geschiedvervalsching; en vooral wy, Neder landers, hebben reden om op onze hoede te zyn, opdat niet het geheele verloop van het gewichtigste tydperk onzer geschiedenis worde omgekeerd. Prof. Fruin is daarvoor reeds krachtig opgetreden. Inderdaad zal de waarheid zegevieren en ons leeren, dat de beginselen van het gods dienstig zodelyk lavtn in don loop der tyden steeds zuiverder en reiner werden opgevat. Spr. vervolgde met de betuiging van dank voor zyne benoeming aan heeren curatoren, by wie zeker by het opmaken der voordracht gewogen zal hebben, dat de overleden prof. Acquoy zelf heelt begeerd dat zyne taak door ten zyner leerlingen, en wel door spr., zou worden voortgezet. Tot de professoren, vooral die der theologi sche faculteit, richtte hy een woord yan hooge waardeeriQg en van aanbeveling van zyn werk en persoon. Hy eindigde met de studenten toe te spreken, die in de godgeleerdheid in 't byzonder, er op wyzende, dat by met hen twee dingen gemeen heeft: liefde voor den onvergetelyken leermeester Acquoy en liefde voor het ambt. Met een „Leve de LeiJsche Hoogeschool, de stichting van Willem van Oranje, den Vader des VaderlanJs", besloot spr. zyne rede. De groote gehoorzaal was gevuld door een talryke schare, welke op de rede luide toe juichingen deed volgen. Omtrent de dames kapel, die morgen In „Zomerzorg" zal optreden, vernemen we nog, dat frl. H. Dürnberger zelve, een talent volle violiste, leerlinge van Chr. Timmner is, op wier répertoire o. a. stukken als: „Rondo capriccloso" van St.-Saöns, „Prtislied" uit de „Meistersinger" en verschillende andere dege- ïyke composities voorkomen; frl. E. Fischör is een zeer begaafde fluitiste, die aan haar instrument een byzonder schoonen en zui veren toon weet te ontlokken, en frl. Gusti Mandl een violiste, die aan een zeer ontwik kelde techniek veel smaak en gevoel paart. Beide dames hadden reeds groot succes. Frl. Gusti Mandl speelde „Scène de Ballet" van Ch. De Bóriot, een smaakvolle compositie, waarvan de morilykheden met glans werden overwonnen. Voor de akte lager onderwys Is geslaagd mej. G. Japikse, alhier. Na des morgens in de Groote Kerk te Rotterdam tot zyn dienstwerk te zyn ingeleid, boopt ds. C. B. Ooithuys, van Katwyk aan Zee, Zondag a. s. des avonds in hetzelfde kerkgebouw zyn dienstwerk in die gemeente aan te vangen. Ds. Oorthuys was te Katwyk tot tweemaal toe predikant, nl. van CXt. 1885 tot Nov. 1888 en van Mei 1893 tot Mei 1897, en ln dien tusschentyd in de Residentie. Onder de verzoeken tot verbetering van de kiezerslyst te 's Gravenhage behoorde er een van den tapper P., wonende Gedempte Gracht, die verzocht, dat drie personen uit de buurt alsnog op de kiezerslyst zouden worden geplaatst. De verzoeker kreeg van het gemeentebe stuur ten antwoord (hetgeen de bedoelde personen den kastelein biykbaar verzwegen hadden), dat twee hunner van een armbestuur bedeeling genoten en de derle zyn belasting niet betaald had, zoodat zy terecht van de lyst waren weggelaten. By resolutie van den minister van finan ciën zfin beno3mdby het kantoer van het buitengewoon zegel te Rotterdam, tot stempe laar, tevens concierge P. P. Heymans, thans tweede stempelaar by het kantoor van het buitengewoon zegel te Amsterdam; ty het kantoor van het buitengewóón zegel to Amster dam, tot tweeden stempelaar F. C. Ekktrs, thans assistöi.t-bode by de Eerste Kamer der Staten-Goneraal. Mön seint uit Weënen, dd. 4 dezer: De Koninginnen van Nederland ontvingen ia den loop van den middag bezoeken van aartshertogin M^rie en aartshertog Ludwig Victor. Aartshertog Eugen gaf zyn kaartje af aan Hotel Bristol. HH. MM. reden uit om de kroonprinses- weduwe Stephanie een bezoek te brengen. Deze was echter uitgegaan om de Vorstinnen in haar hotel te bezoeken. De Koninginnen brachten daarna een bezoek aan prinses Gisela van Beieren op Schönbrun. 'sMi'dag3 verscheen de keizer in het hotel en de Koninginnen gingon hem ter begroeting te gemoet. De keizer bleef een kwartier. By zyn heengaan bracht een talr'yke menigte een Hoch! uit. Iemand, die gieteravond de uitvoering door het „Ned. Tooneel" van „Tnlby" in Den Haag by woonde, meldt aan het „Hbl.", dat Bouwmeesters creatie van Svengali een be slist succes was. Herhaaldeiyk werd by terug geroepen na elke acte. „Zyn opvatting was misschien minder diabolisch dan van Royaards, doch voor het publiek minder vermoeiend, en vooral de stervens-scène was schoon." Tegen do helft van September dezes jaars is er gelegenheid tot plaatsing van leer lingen aan de Rijkskweekscholen voor vroed vrouwen te Amsterdam en te Rotterdam. Belanghebbenden worden uitgenoodigd van baar verlangen om geplaatst te worden vcor Juli e. k. schriftelyk kennis te geven aan den voorzitter van den geneeskundigen raad van den dienstkring, waarin zy hare woonplaats hebben: voor Zuid-Holland, J. Menno Huizinga, te 's-Gravenhage; voor Noord-Holland, dr. J. P. Dozy, te Amsterdam. De heer A. N. Godefroy, rustend archi tect te Amsterdam, heeft ten vorigen jare zyne gedurende vyf en vyftig jaren verzamelde, hoogst belangryke boekery als legaat aan het Ryk aangeboden en stond reeds aanstonds de meest belangryke werken aan de bibliotheek van 's Ryks Museum in bruikleen af. Thans heeft genoemde heer het reeds in bruikleen afgestane gedeelte in vollen eigendom aan het Ryk doen overgaan. Dit geschenk bestaat uit omstreeks 1050 verschillende boek en plaatwerken over bouw kunst cn aanverwante vakken, zoowel antieke, middeleeuwscho als moderne kunst en hare geschiedenis, vervat in omstreeks 1900 boek doelen. Aan den schenker it do byzondere dank der Regeering betuigd. (Sts. Ct.) Door het kiescollege der Ned.-Hervormde gemeente te Rotterdam is gisteravond in do vacature Laan (nog voortdurende door het bedanken van ds. A. B. Ter Haar Romc-ny), het navolgende drietal samengesteld: Ds. H. H. Barger, to Bloemendaal; ds. G. Yan der Giesen, te Leusd9nds. J. Hoogenraad, te Wageningen. De Kamer van Koophandel te Utrecht kwam gisteren in buitengewone zitting l yeen, ten einde haar oordeel uit fce spreken over de aanhangige slachtbuisquaesti9. Door de comm ssie uit de Kamer werd rap port uitgebracht, met de volgende conclusie: „dat de oprichting van een abattoir in't alge meen nuttig en wenscheiyk most worden ge acht, dat zy zich echter wenscht te onthou den van een oordeel over de vraag of de wyze, waarop die oprichting thans wordt voorge steld, uit een financieel oogpunt aanbeveling verdient, waarom zy aan de Kamer voorstelt het rapport voor kennisge\ing aan te nemen." Naar aanleiding van een alra3 van een groot aautal bewoners van het Vreeburg, die door een eventueele, in uitzicht gestelde ver plaatsing van de veemarkt naar bet abattoir- terrein in hun zaken zeer zouden worden be nadeeld, werd aan de contlusiën toegevoegd, dat de Kamer in geen geval zulk een ver plaatsing in de tegenwoordige omstandigheden wenscbeiyk acht, en dat afschrift van dat besluit zal worden gezonden aan den Raad. Aldus gewyzigd, werden de conclusion aan genomen. Volgens hier te lande ontvangen bericht is de assistent-resident van Toeban J. C. Castens benoemd tot resident van Bezoeki. Naar bet „Vaderl." verneemt, hob'oen de heeren mr. baron Michiels vaa Verduyaen en mr. Bevers, van Katholieke zyde aangezocht om een candidatuur te aanvaarden voor 's-Gra venhage, daarvoor bedankt. Op Vrydag 7 Mt i a. s. zal by bet Dep. van Marine het examen aanvangen van offii- eieren van administrate voor hoogeren/ang. Naar de „Tel." verneemt, zullen de kapiteins ter zee H. R. J. Thorbecke,P. Heyning en H. Van der Meer den dienst met pens;oe.i verlaten. De luit. tor zee 1ste kl. W. Houwing, dienende als eerste officier aan boord van Hr. Ms. schoener „Bonaire", wordt met 11 Mei a. 8. overgeplaatst aan boord van Hr. Ms. pantserschip „Piet Hein" en den löden daaraanvolgi nde als adjudant toegevo gd aan den commandant der divisie voor binnenland- schen dienst. Hy wordt met eerstgemelden datum aan boord van genoemden schoener als eerste officier vervangen door den luit. ter zee lsto kl. jhr. E. G. Wichors. Met denzelfden datum worden de luits. ter zee 2de kl. L. F. H. Tuckermann en C. Van der Burg geplaatst resp. in de rol van Hr. Ms. torpedo instructieschip „Marnix" als ge detacheerd by den torpedodienst, en aan boord van Hr. Ms. wachtschip te Amsterdam (St.-Ct.) Naar de „Scheepvaart" verneemt, is door den reeder van den Engelscben kotter, die Vrydag door do Scheveningsche bomschuit „Maaskaoaal" werd aangevaren, een vergoe ding van f 2200 geëischt voor bekomen schade, daar het ongeval te wyten was aan de onvoldoende wacht op do bomschuit. De Assurantie-Maatschappy te Schevoningen zal aan don reeder van de bomschuit de vol gens overeenkomst bepaalde vergoeding voor h->t verlies van de bomschuit uitkeeren. Aan oen particulier schry ven ontleent het „N. v. d. D." de stellige verzekering, dat de Sultan van Siak, h t Ryk ter Oostkust van Sumatra, reedstoebereidselen maakt om in het volgende jaar een rei3 te do.n naar Nederland, ter gelegenheid van de kroning. By de quarantaine-administratie in Egypte zyn twee plaatsen van geneesheer, belast met het houden van toezicht en het nemen van ontsmettingsmaatregelen te Suez en by de bronnen van Mozes, open. Slechts gediplomeerde doctoren komen voor deze 'oetrekkir.g in aanmerking. Aan doctoren, die eene byzondere practiscln studie van bacteriologie en epidemiologie gemaakt hebbeü, worct de voorkeur gegeven. Het aanvankeiyk salaris bedraagt 8000 franken 's jaars, doch kan geleideiyk tot 12000 franken vtrboogd worden. Voor nadere byzondorheden zie men de „Staatscourant" van 5 dezer. De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft aan Gedeputeerde Staten der Provinciën verzocht te willen mededeelen, in welke gemeenten verordeningen op of strafbepalingen tegen het venten of het luid uitroep n of aanbevelen van gedrukte en geschreven stukken bestaan, terwyl gelijke handelingen met betrekking tot andere voorwerpen niet zyn geregeld of strafbaar gesteld. Vanwege de gemeente 's-Gravenhage is men gisteren begonnen den c yk met hekwerk en boomen weg te ruimen op den ouden ScheveLingschen weg, naty de Promenade, zoodat binnenkort de volkomen aansluiting van den boulevard of laan van Zorgvliet met den ouden Scheveningschen weg verkregen zal zyn. Daags na de jong-.te algexeene vergade ring van de brood- en meelfabriek aan het Groenewegje te 's-Gravenhage, is de adjunct directeur dier inrichting, H. B. A. Rombouts, van zyne betrekking ontheven. By den terugkeer van de Eerste Kamer zullen de leden den voorzitter in den „Restau rant Royal" een diner aanbieden. Een schryvtn uit Rome bericht aan „Do Tya", dat Z. D. Hoogw. Mgr. Bottemanne, bisschop van Haarlem, van wiens bezoek ad limina wy vóór eenige dagen gewag maakten, jl. Donderdag door Z. H. den Paus in byzonder gehoor werd ontvangen. Na geruimen tyd zich met den H. Vader te hebben onderhouden, mocht Z. D. H. de eerw. heeren Van Ryn en Juffermans aan den Paus voorstellen en bracht de hoogw. prelaat met zyn buierais-» gezellen een bezoek aan Z. Ewin-uiie den kardinaal staatssecretaris. Do gezondheids toestand van Z. H. laat niets te Wdcschen over. Het stoomschip „Edam" arriveerde 4 Mei van Nieuw-York te Amsterdam; de „Gedé", van Ro.terdam naar Batavia, arriveerde 4 Mei te Marseille; d9 „Kaiser", van (Xst Afrika naar Ylissingen en Hamburg, arriveerJe 3 Mei te Lissabonde „Obd&m", van Nieuw-York naar Rotterdam, passeerde 4 Mei Stilly; de „Werkendam", van Nieuw-York naar Rotter dam, passeerde 4 Mei Lizird; de „Lawoe", van Batavia naar Rotterdam, vertrok 4 Mei van Port Said; de „Pal-nurus" vertrok 4 Mei van Amsterdam naar Javade „Prins Willem I", van Suriname naar Amsterdam, vertiok 3 Mei van Havre; de „Pomona" vertrok 4 Mei van Stettin naar Amsterdam; do „Prinses Amalia", -van Amsterdam naar Batavia, ver trok 4 Mei van Southampton. H i 11 e g o m Het mond-en klauwzeer onder hot vee van de landbouwers J. Van Haaster en H. Zeestraaten kan als geweken worden beschouwd. L i 8 s e: Voor de inscbry ving voor de Schut- tery zal in de gemeente Lisse meer speci aal zitting worden gehouden ter gemeente secretarie op Woensdag 26 Mei 1897, des voormiddags te 11 uren. Aan het Rykstelephoonkantoor zyn in do maand April ontvangen 144 en verzonden 127y 13 zaraen behandeld 271 telegrammen. In April 1896 bedroeg dit aantal 180 (ontr, 99 en verz. 81). Te Lisse heeft zich een geval van mond en klauwzeer voorgedaan onder het rundvee van den heer A. J. Guldemond. Lei mui den: Alhter zyn dit jaar voor den Gemeenteraad aan de beurt van aftreding de heeren J. Treur en C. Bakker. Wegen3 ingetreden zwagerschap is de laatste niet her kiesbaar. O e s t g e e s t. In de maand April jl. wer den alhier aan het Rykstelephoonkantoor behanleld 66 telegrammen, waarvan 32 ont vangen en 24 verzonden. Da raadsleden, die met September a s. alhier aftreden, zyn de heeren D. V^n der Putten, P. Kromhout en J. C. Spaargaren. Do inspectie voor de verlofgangers der militie te land zal voor deze gemeente plaate hebben te Leiden den 2drti Ju. i a.s. des voor middags te halftien. Albi r i3 slechts ééne reclame ingekomen togen de vastgestelde Ktezerslyst. Wassenaar. Door het Rykstelephoon kantoor alhier werden gedurende d9 maand April behandeld 154 telegrammen, waarvan 83 verzonden on 71 ontvangen. Zwammerdam: By het gemeentebe stuur van Zwammerdam is bericht van den Minister van Waterstaat, enz. ontvangen, dat aldaar een rykstelephoonkantoor zal worden gevestigd. Door den gemeenteraad van Zwammerdam is in beginsel besloten om do zes en twintig straatlantaarns in die gemeente, welke thans door petroleum verlicht worden, na half Augu8tus te doen verlichten door gas. De heer W. Da Liefde, te Hoorn, eigenaar der Bodegraafsche gasfabriek, is voornemens om voor eigen rekening van af die fabriek op den Overtocht tot in Let dorp Zwammer dam eene buizenleiding te doen leggen. Indien men in aanmerking neemt, dat op een half u^r afstand, gerekend van af go- noemdo fabriek tot aan het dorp Zwammer-' dam, meestal landbouwers wonen, die wel licht niet zullen aansluiten, getuigt dit wèl. voor den byzonderen ondernemingsgeest van den heer De Liefde, aan welken heer zeer zeker een woord van lof en dank niet mag worden onthouden. Te Zwammerdam doet zich het mond- c,n klauwzeer voor onder het rundvee van A. N% Jansen en G. Den Houdyker in den polder Brockveld, by Reeuwijk, alsmede van zekero weduwe De Goey, in Oud-Boiegiaven. In eenige gezinnen te Zwammerdam doen zich de mazelen voor. Do ziekte is gelukkig van een goedaardig karakter

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1897 | | pagina 1