JOHs. DEE k M)\s::™' Leiden.
Bonmeester Co.,
2E LET WEL!!
ZEEPPOEDER, merk het „Anker'.
Nfl. 1T390
Maandag 12 April.
A». 1897
<geze (Qourant wordt dagelijksmet uitzondering
van <gon- en feestdagen, uitgegeven*
Vierde Blad.
Praatjes oyer Kunst.
Vervolg der Advcrtentiën.
Verhuizingen"^
Pieterskerkgracht 2a.
Drie extra fijne eerste qiialiteil Paarden,
M. VAN BLANKENSTEIN.
GEBRs. DOBBELMANN.
Jopliü-'i aiHlpoeder.
En ËrosL.l.AEKBR.Biueraam.
Te Koop of te Huur:
Gegoten Keukenfornuizen.
Geslagen Keukenfornuizen.
Geëmailleerde Keukenfornuizen.
Wasch- of Veevoeder fornuizen.
Hollandsche Gaskookfornuizen.
JPetr oleum fornuizen.
Armenzorg.
Openbare Verkooping
LEIDSCH
DAGBLAD.
PBLJS DEZER COURANTi
Voör Leiden per 3 maanden, «•-»-*
Franco per post.
Afzonderlijke Nommere
r f 1.10k
i.', 1.40.
o.o5.
PRIJS DER AD VERTENT EEN
Van T-6 regels f 1.05. Iedere regel meer 0.17|. Grootera
lettere naar plaatsruimte. Vopr het incaeseeren buiten do stad
wordt f 0.05 berekend.
Vlokken.
XCIX.
•er Naturallsmus In der Kanst.
Academische It.ede tod Dr. A.
Rauber, Professor der Anatomie
lo Jurjeff (Dorpat), Leipzig 1897.
Een professor moet toch maar alles kennen
en kunnen I
De hoogleeraar dr. Rauber heeft 't nu eens
op zich genomen hot Naturalisme te bestrijden
en hfj zegt u precies, op den man af, hoe de
vork in den steel zit, daar is geen speld tus-
öchen te krijgen, 2X2 4 en daarmee uitl
Hg komt m. i. echter wel wat te laat aan
strompelen.Er zijn dan negen oorzaken voor het
verschijnen van het spook, het Natura
lisme aan te wijzen; (ik zal my maar aan
het Duitsch houden):
1. Die Liebe zur Abwechselung. 2. Febler
der idealistischen Kunstübung. 3. Tiefgreifende
und anhaltende soziale und politische Notlagen.
4. Dor Zusammenbruch alter und bedentungs-
voller Lebensideale und der Mangol Oder die
Zurückweisung von neuen. 5. Allgemeine, drn
Schwierigkeiten der Lage nicht gewachsene
geistige Schwachezustande. 6. Relatives Uber
greifen der wissenscbaftlichen Denkungsart.
7. Pessimistische Welt.mschauiing. 8. Nach-
ahmung en 9. Mangelhafte Konntnis der Natur.
Waarlijk, duidelijker kan 't heuach niet! „De
ware kunst", aldus de professor, „kan zich
nog tegenover de Natuur staande houden.
Ten onrechte hebben zich verscheidene van
haar afgewend. De ware kunst moet men
liefhebben, w(j moeten ons in baar verheugen,
ons er aan te goed doen, ja, wij kunnen haar
zelfs bewonderen." Dit wil do hoogleeraar
- duidelijk maken door de aanhaling van Dickens'
beschrijving van de Niagara.
Ook verder ontbreekt het den Iloogheraar
niet aan „Beispr. Ie". Kant," Htlmholtz,
Itückirt doen i der op hun beurt dienst
Het volgende vermakelijke staaltje mag ik
nog wtl even aanhalen: De „Nieuwe rich
ting" (Naturalisme, Realisme, Verisme) wordt
aldué door professor voorgesteld:
„Die Schönheil namlicb, die bisherige Gottin
der Kunst, sehen wir- nicht mehr auf ibrem
Throne. Sie ist vom Throne gestürzt worden
und in unbekannte Gcgenden entfloben
Der Naturalismus hut dia Schönheil entthronl
und an deren Stella seltsam droh^nde Gestal
ten gesetzt, dia ticli dor früheren Göttin ge-
gonüner wia Gespenstcr ausnebmen. Finden
wir rn.ter diesen Gestalten aucb die Wahrheit?
Mit richten, das würj ja die Göttin der
Wissensch«ft. Abor w r crbluken auf dom
Throne de Suhonbeit, dor bonen Geister der
Wirkliohkeit, namli:h die Verkümmcrung, aie
Unreife uqq die Unzu'ftnglichkeit, die Krank-
heit, dio Schande und die Ufisslichkeit, das
Laster, das Verbrechen und dio Verworfenheit.'
Aan a, profeeeor, om haar daD weer op te
duikelen.
met gesloten, waterdichte wagens
door het geheele Rijk onder garantie.
2991 10
Ondergeleekonde, UI. VAN BLANKEN-
9TEIN, Paardenvlccschhouwcr, Jan-
vossensteeg 15, maakt by dezen aan zfjne
geachte Cliênteele bekend, dat by hem a. s.
Woensdag 141 April, des miidags te
3 uren, voor zyn geachte Stadgenooten te be
zichtigen is in zyn Slachtplaats, Volmolcs-
gracht No. 6, het slachten van:
ter gelegenheid van het a. s. Pneschfccst,
waarvan de Vleescbprüzen zullen z(jn als
volgt:
BIEFSTUK 23 Cte., ROLLADE en GEHAKT
13 Cts., LAPPEN 13 Cts alles ptr 5 Ons.
Verder alies tot de meest concurreerende
prezen. Achtend 2994 23
Uw Dw. Dr.,
Neen maar! O!...." toen ik dat las, heb
ik den professor namens Lodewyk VanDeys-
sel telegraphisch aldus gerustgesteld: „Het
Naturalisme is dood!"
Op een bedankje wacht ik nog.
De welbekende, verdienstelijke opera-bas
zanger de heer Johan Schmier heeft het
goedgevonden zyn niet zeer gelijkende beel
tenis als „Marcel" in de Hugenoten, door
Jan Bleys geschilderd, aan de commissie van
het Stedoiyk Museum alhier ten geschenke
aan te bieden tot plaatsing in do Lakenhal.
Dit cadeau, iu gouden lyst vervat, werd met
overgrooto meerderheid van stemmen gracieu-
zelijk aanvaard, zooals wol meer geschiedt.
Nu ik dit stuk opnieuw bezien heb, my den
triesten indruk nog herinnerend toen dit werk
hier ter stede te bezichtigen viel, nu kan ik
niet nalaten hier een woord van protest tegen
deze al te groote tolerantie in 't midden te
brengen.
"Want waariyk, het gaat royns bedunkens
niet aan zoo maar klakkeloos wog alles grif
aan te nemen, wat nu eenmaal niot in een
hoek kan worden geduwd.
Deze olieverfschildering is op en te op een
„crciite", ec-n onding, een werk dat Urócht
hun versterkt, die meepraten van „impressio-
nstische" floddertj, en waarop z\j zich dan
terdege mogen beroepen.
Dit is Li geschilderd en dit is geen gelijkenis.
Hier ziet go het toppunt van misteekening,
van misdeeldheid in gevoel voor kleur, van
quasi toets-schilderen. Dit is niet geschilderd,
maar geverfd.
De maker heeft in z(jn herinnering wellicht
gehad die heeriyk-sublieme studie van Breitner
na^r mevrouw FrenkelBouwmeester in de
rol van „Fedora", tn loen misschien gedacht:
„Jongens, dat kan ik ook well"
Het i> mijn vaste overtuiging, dat, indien
meer dergelijk dilettanten-werk zoo maar
botweg in de Lakenhal wordt binnengeloodsd,
deze niet alloen binnenkort te klein zal blijken,
maar dat ook de vreemdeling, met i.og eenigen
zin voor kunst bedeeld, spotachtig do lippen
zal plooien in lluiaterend vragend zich zal
laten ontvallen; „Museum of pakhuis?"
Als iemand mu mocht vragen naar de
hoogt0, waarop de boekversioringskunst hier
ti Lnde heden ten dage staat, dan zou ik
eenvoudig van myn boekenplank dat superbe
bundeltje gedichten van Jacques Perknemen,
door Nisuwenbuis zoo meesterlyk verlucht".
Passend is liet stemmige rouwbandje als
omhuls.l dier intieme Sonnetten van den op
zoo j ugdigen leeftyd gestorven dithter.
De bchutbladtn zyn in teèr-gro.m als uit de
band gewasschen, en de geheele versiering,
in zachte tinten gehouden, doet meer aan
pense6lt-ewerking dan aan de drukpers denken.
Myn vo'le instemming betuigend met het
mooie artikel, dat Jan Yeth in „De Kroniek"
over ait werkjj schreef, acht ik het goed,
btt.-r dan in herhalingen te vervallen, daar
naar te verwijzen.
De sobere omlijstingen rond de gedichtjes zyn
in overeenstemming met den inhoud van vele.
Laat ik ten slotte een paar grepen doen
uit het bundeltje, waarin zooveel liefde is
neergelegd, waaruit zoo'n stille weemoed
ons tegenstraalt.
Nacht:
De maan lachte uit bet diep de starren tegen
En 'tzilvren meirvlak lachte kabblend möe.
Blanke Handen.
Ik mag die slanke handen zoetjes streelen,
Als zwoele wind de blanke duivevéeren
't Zyn lelies, waar de schaduwen om spelen
Gouden Lokken.
Toen sprongen ze los door het stoeien,
die dartlende haren,
Ik woelde er door heen met myn vingers,
Ik warde met woelende vingers.
Toen hingen die lokken m(j over
de vingers gebogen,
Zoo smydig en slank als de slangen,
Als trossen goü regeo in slingers gebogen,
Als stralen der zon door myn vingers
[gevlogen,
Of tusschen de twygen gevangen.
De sonnettenkrans „Mathilde" opent met
het volgende vers:
Aan de Sonnetten.
Klinkt helder op, gebeeldhouwde Sonnetten,
Gy, kindren van de rustige gedachte!
De ware vryheid luistert naar de wetten:
Hij stelt de wet, die uwe wetten achtte:
Naar eigen hand de vrye taal te zetten
Is eedle kunst, geen grens, die haar ont
krachtte
Beperking moet vernuft en vinding wetten
Tot heerschen is, wie zich behoerscht, by
[machte:
De geest in enge grenzen ingetogen,
Scbynt krachtig al3 de popol op te schieten
En de aard' te boren en den blauwen hoogen
Een zee van liefde in droppen uit te gieten,
Zacht, óén voor éón ziedaar myn heerlyk
[pogen
Sonnetten, klinkt l U dichten was geniéten.
Gedichten van Jacques Perk, met voorrede
van Mr. C'. Vosmaer en inleiding van Willem
Kloos. 2de druk. Verciord door T Nieuwenhuis
1897. Uitgave van S. L. Van Looy, Arasterdam.
C. V.
Gemengd IVieuws.
De langdurige uitsluiting, waar
onder de diamantbewerkers te Amsterdam
lyden, heeft een verbittering doen ontstaan
tegen de werkgevers, die door de publicatie
van de lyst der „gecontracteerde", dus uit
sluitende, patroons, van de zyde van het
Bondsbestuur zeker niet is verminderd, In
de gisteren medegedeelde circulaire wyst dat
bestuur alle verantwoordelykheid voor onaan
gename gebeurtenissen van zich af, eene
opvatting, die door de omstandigheden moge
gemotiveerd zyn, doch waarvan de publicatie
toch wel eenigszio8 gevaarlyk mag beeten.
Want reeds eergisteren kwamen aan het
„Hbl." geruchten ter oore en mogelyk
hebben die zelfde geruchten tot het rondzenden
der genoemde circulaire aanleiding gegeven
dat werkgevers door de uitgesloten gezellen
waren lastig gevallen, en dat aan sommige
fabrieken de arbeidende gezellen bemoeiiykt
worden. Hét Bondsbestuur zegt hieraan part
noch deel te hebb&D, en die verzekering is
alleszius geloofwaardig, maar het feit is er
niet minder treurig om.
Gisteren bad een vergadering plaats van
eigenwerkmakers in „Golconda". De hoeren
Soep en Roet werden op hun weg daarheen
lastig gevallen en gemolesteerd, zoodanig, dat
eerstgenoemde heer, voorzitter dor eigenwerk-
makersvereeniging, een onbeduidende snede
aan het hoofd kreeg. De politie werd te hulp
geroepen en geleidde de heeren na afloop der
vergadering naar huis. Het bleef in den omtrek
onrustig, zoodat op het J. D. Meyerplein en
de Nieuwe Heerengracht politietoezicht werd
gehouden.
Het is een begrypelyk verschijnsel, dat na
een zoo langen, heftigen 6tryd de gemoederen
verbitterd worden. De voorvallen van gisteren
bewyzen, hoe dringend het noodig is, dat aan
den stryd, die duizenden gezinnen in ellende
dompelt en de iQdustrio benadeelt, een einde
komt, op welke wyze ook. Yoor alles dienen
echter de diamantbewerkers te beseffen, dat
zy door gewelddadig optreden alle sympathie
verspelen. Thans worden door neringdoenden,
door vakvereenigingon, giften voor hen inge
zameld, en hoewel zij lang niet voldoende
zyn voor de groote behoeften, deze en andere
verscbynselen bewyzen, dat by een groot deel
der burgery de sympathie 13 aan de zyde
der stakers.
Do eenstemmigheid der verschillende orga
nisaties van diamantbewerkers werkt hiertoe
mede. Met sympathie heeft, men geen brood
doch geen sympathie en geen brood is nog
erger, dat dienen de gezellen wel te over
wegen en dat dient het Bondsbestuur hun
wel op het hart te drukken.
Wie tracht hier te bemiddelen? vraagt
het „Hbl."
Tegen Maandagavond halfnegen is eene
meeting uitgeschreven om te protesteeren
tegen de uitsluiiing der diamantbewerkers,
leden van den A. N. D.-B. In deze meeting,
welke gehouden zal worden in 't Paleis voor
Volksvlyt, zullen als sprekers optreden de
heepen H. Polak, J Van Zutphen, F. Domela
Nieuwenhuis en Eichelsheim
Yoor de rechtbank te Rotterdam
heeft terechtgestaan een meesterknecht van
een sigarenfabriek te Schiedam. Hem werd
ten laste gelegd, dat hy een arbeider, die op
genoemde sigarenfabriek werkzaam was ge
weest en een werkstaking sterk in de hand
werkte, het woord „schoft" had toegevoegd.
De beklaagde herinnert zich niet het woord
„schoft" gebruikt te hebben. Wel had hy,
's mans handelingen karskteriseerendo, gezegd,
dat het „schoftenstreken waren
De eisch van het Op. Min. luidt: 1 gulden
boete, subsidiair éón dag hechtenis.
Dure genoegens. - Uit Londen
wordt gemeld:
Het scbynt, dat slechts millionnaira in staat
zullen zyn, een plaats langs den weg, dien de
jubileums-stoet nemen zal, te bekomen. Voor
vensters in de straten, die doorgetrokken
zullen worden, zyn tot nu toe fabelachtige
pryzen geboden, en wee den verhuurder, cie
geen vast contract heeft hy faalt. Juist in
de arme stadsgedeelten, die op byzonderen
wensch der koningin zullen doorgetrokken
worden, zyn zoo'n massa stellingen voor huur
ders geplaatst, dat men in ernst van plan is
don weg, dien do stoet volgen zal, tot het
laatste oogenblik geheim te houden. Natuur
lijk heeft reeds de wildste speculatie zich van de
zaak meester gemaakt en zooals de „Daily
Mail" boricht, is reeds een Maatschappy met
een kapitaal van 10,000 pond sterling opge
richt om het huren en verhuren van vensters
op groote schaal te dry ven. Een idóe van de
pryzen, die betaald werden, geven by v. de vol
gende laatste noteeringen, waarvoor de firma
Oetzman vensters voor een deel verhuurd heeft.
Lombardstreet (twee vensters) 1800, West-
minsterbrug (winkelvenster) 600, Cheapsido
(vier vensters) 4800, Fleetstreet (geheele huis)
ƒ12,000, dito Fall Mall East 18,000, Strand
(winkelvenster) 3000, enz. Een grooto firma
in St.-Pauls-Churchyard heeft voor dien dag
haar geheele huis, waarvan uitdegodsdi nst-
plechtigheid in de kathedraal kan gezien
worden, voor ƒ54,000 verhuurd; de speculoe-
rendo huurder heeft diezelfde vensters en
plaatsen wederom verhuurd en daarmede een
netto winst van 48,000 gemaakt l Er zullen
op den 22sten Juni ettelyke milli06nen voor
zitplaatsen uitgegoven zyn. Natuurlyk maken
ook de verzekeringsmaatachappyen goede
zaken, daar de moeste bezitters van vensters
en winkels zich voor het geval dat, de optocht
in het geheel geen plaats vindt, verzekeren.
Ook in A b e s 8 i n i is nu hetrywiel
binnengetrokken en zelfs heeft, zooal3 do
„Popoio Romano" bericht, een Itallaansche
officier het den verwonderden onderdanen
van Menelik voor de eerste maal voorgevoerd.
Hy had de opbracht ontvangen aan Ras M .n-
gascba een boodschap over te breügen en
geloofde, dat een sonsationeele reis zyn doei
zeer dienstbaar kon zyn. Nadat hy do witto
vaan van onderhandelaar opgestoken bad,
reed by met de snelheid van den wind op
de vyandeiyke voorposten in. De werking
bleef ook niet uit. Al de zware voorposten
bleven met open mond staan en dachten er
in het geheel niet aan hem aan te houden.
In het leger verwekte zyn aankomst do grootsto
verbazing. Twee Gallaruiters maakten zich in
den olsten galop op naar de residentie van
Mangascha en meldden do aankomst van eon
onvorwachten hemelbode. Mangascha omving
den officier beleefd, liet zich de geboele machine
nauwkeurig uitleggen en verzocht hem eens
voor te rjjden, wat de officier, ondanks da
vreesely'ko hitte, met goeden moed een uur
lang volhield. Do vorst was zi:htbaar verge
noegd en tevreden en de boodschap had een
gunstig gevolg.
Is voordccllg voor de Wascli.
Men lotte vooral op het merk.
Zy, die iets verschuldigd
zyn aaD, te vorderen heb
ben van,papieren of bescheiden
ondor zich hebben betrekkelyk tot de na
latenschap van den Heer EÏER.A.IID
ZERKZKI3, in leven Burgemeester van
Koudekerk en aldaar overleden 29 Maart jl.,
worden verzocht daarran opgave te doen vóór
1 Mei a. s. aan den Heer Mr. K. N. HENGE-
YELD, te Hazerswoude, Ryndyk. 2981 9
Parelwitte Tanden, anti-septisch,
aangenaam en verfrisschend.
Per Doos 10 en 20 Cis.
Alnm v»»rkrileïmar. 2993 10
een aanzienlijk WINKELHUIS, op den
besten stand van Leiden, waarin sedert onbeug-
ïyke jaren de Tabak- en Slgarenhandcl
wordt uitgeoefend, met in de onmiddellyke
nabijheid gelegtn Twee Pakhulv.cn.
Te bevragen by J P. GUBBI, Aalmarkt
No. 4, Leiden. 2984 9
3002 60
Yoor twee Mtisjes, van 14 en 13 j*ar, uit
een net gezin, waarvan het oudste reeds een
jaar i3 opgeleid, wordt een dagdienst gezoch*-
Zy kunnen beiden mazen, stoppen en teekenen.
Inlichtingen geeft gaarne 2995 8
Mevr. A. II. DROS, Hooigracht 79.
aan do Koudekorksche brug, onder Hazers
woude (Café L. HUISMAN) op Dcndcrdar-
den 22stcn April 'svoorm. IO uren,
ten overstaan van den te Hazerswoude geves-
tigden Notaiis C. KORTEWEG, van:
Levende Bïavc, als: 14 Kalf koeien, 4
Pinken, 2 Paarden, Kalveren en Kippen.
Rijtuigen, als: Landauer, Tentbrik, Tiloury,
Veewagen en Boerenwagen.
Verder: Éón en Tweepaardstnigen, Arro-
tuig, Kloeden, Dekens, Zweepen, Tuigenkast,
Hoofdstellen, Bitten
Ko.'fiehuis-Inventaris, "Weonerstoolen, Noten
houten Tafels, ronde Tafel, 2 Biljarten, 100
Stoelen, Rieten en IJzeren Tuinstoelen, Piano,
Spiegels, Kristal- en Glaswerk, Poistl.in en
Aardewerk, Flesschen, enz.
Voorts: Kippenhok, Kaagberg met Koestal,
Melkgtreedschap, Kalvermesthok, Mestvaalten,
Ladders, Kruiwagens, Rieken, Schoppen, Hooi
vorken en Planken.
Alles daags te voren te zien.
Nadere information geeft Notaris KORTP/-
"WEG voornoemd» 2978 26
