N#. 11348. Maandag 22 Februari. A°. lo geze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (§pn- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat nit VJJSR Bladen. Leiden, 20 Februari. Keuilleton. Een heldhaftige vrouw. 0) k LEIISCH DA&BLAD PBUS DEZER COURANT; Voor Leiden per 8 maanden. Franco per post Afr»^*"-wlQke Nommers ie-* i i c f 1.10. 1.40. - OOfv PBUS DEB AD VESTEN T1ËN Van 1—8 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17 J. Grootar. letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt, f 0 05 berofcpnd. Eerste Blad. Een geacht stadgenoot, de heer A. Van Leeuwen, de oudste notaris te dezer plaatse, is overleden. HQ bekleedde dat ambt gedurende bQna 40 jaren, daar hQ den 15den September 1857 als zoodanig werd benoemd. HQ bereikte den ouderdom van 85 jaren. In het Nutsgebouw alhier zal eene ver gadering worden gehouden van vrQzinnige leden der Ned.-Herv. gemeente in verband met de a. s. predikants-vacature, wegens het aan dr. H. G. Hagen tegen 1 Mei verleend eervol emeritaat. WQ maken de trouwe schouwburgbezoe kers er opmerkzaam op, dat Maandag a. s. gegeven wordt Villa Gaby" ter eere van mevrouw Van Eysden—Vink. Wie zou niet gaarne, door er heen te gaan, het bewQs willen leveren, hulde te brongen aan eene actrice, die ons zoovele heerlQke avonden deed doorbrengen! Wat kan baar aangenamer zQn dan eene volle zaall In het gebouw aan den Haagweg is de algemeens ledenvergadering van de vereent- ging „dePractische Ambachtsschool" gehouden. De rekening over 1896, door den penning meester voorgelezen en nauwkeurig nagezien door de daarvoor benoemde commissie, be droeg in ontvangst f 15,771.67 en in uitgaaf f 15,163.605, sluitende dus met een batig slot van f 608.06s. Dank zQ een buitenge woon RQkssubsidie a f 2000 voor een jaar en buitengewonen bQdragen van particulieren tot een bedrag van f 1000, de voorwaarde waarop dat buitengewoon RQkssubsidie kon verkregen worden, werd de ongunstige finan ciöele toestand van bet vorige jaar hersteld. Voor dit jaar zal echter het RQk bet subsidie slechts met 750 gulden verboogen, ten minste als van particuliere zQde nog f 250 als buiten gewone bQdrage daaraan wordt toegevoegd. Dit laatste is steeds een zeer bezwarende voorwaarde. Het bestuur peinst steeds op middelen dat te boven te komen. Het is hoog noodig, dat bet aantal leden toeneemt en de belangstelling van gegoede ingezetenen en naburige gemeenten wordt opgewekt, ter ver krQging van meerdere, vooral van vaste bQdra gen alleen dèn zal deze hoogst nuttige inrich ting, onder zeer zuinig beheer, op denzelfden voet kunnen blQven bestaan. Der commissie, in het bQzonder den pen ningmeester, den heer J. Korevaar P.Az., die zich dit jaar zooveel moeite gegeven had om de administratie te verbeteren, werd door den Voorzitter dank gezegd. Als leden der commissie, om in 1898 de rekening van het loopeDde jaar na te zien, werden benoemd de heeren J. Filippo Hz., P. F. C. Marks en dr. L. H. Siertsema en tot hunne plaatsvervangers de heeren J. A. Van Hamel, G. H. Kokxhoorn en N. Stad houder. De penningmeester las daarna de door den minister van binnenlandsche zaken goedge keurde begrooting voor 1897 voor en gaf daarop eenige toelichting. Voor de vacature in het bestuur door het aftreden van den heer L. J. Cohen, niet herkies baar, werd het volgende dubbeltal opgemaakt: lo. P. F. C. Marks en 2o. J. G. Mattbol, dat den gemeenteraad ter keuze zal worden aan geboden. Den 8sten Maart a. e. hopen de heer J. Campfens en echtgenoote Oude RQn No. 32 hun gouden huwelQksfeest te vie ren. Ieder, die dit werkzame paar kent, zal gewis in deze hunne vreugd deelen en dan de gebruikelQke eerbewQzen leveren. BQna veertig jaren toch heeft de heer Campfens met Qver en nauwgezetheid daar ter plaatse de zaak in bedartikelen, enz. gedreven, en de algemeens achting, die hem en zQne getrouwe gade wordt bewezen, is wel het degelQke bewQs, dat zQ hunne plichten betrekkelQk kerk, staat en maatschappQ met liefde en trouw hebben vervuld. De onderwQzer W. P. J. Maks, van Zetten, benoemd'tot onderwQzer aan de Chris- telQke school aan de Middelstegracht alhier, heeft die benoeming aangenomen. De ingelanden van den Stadspolder, ge legen onder de gemeenten Leiden en Leider dorp, zullen op Woensdag 24 Febr. a.s., des voorm. van 10 12 uren, ten huize van den beer C. De Graaf, te Leiden, eene vergadermg houden. In behandeling zal genomen wordenReke ning van den dienst 1896, begrootmg voor het jaar 1897 en verder zal er eene verkie zing plaats vinden van twee bestuursleden in de plaats van den heer J. J. Van Hoeken, wegtns gewone aftreding, en van den heer A. Van Leeuwen, die bedankt heeft. r Men schrQft ons uit LeiderdorpGister avond hield de ChristelQke Jongelingsver- eeniging „Abilene" in het kerkgebouw der Ned. Hervormden eene openbare bQeenkomst, waarin als spreker optrad ds. J. Van der Veen, predikant te Rotterdam. Nadat onder het zingen van Psalm 105 vers 1 ZQneerw. den kansel had beklommen, opende deze dit samenzQn met gebed, om daarna zQne aangekondigde lezing te houden over: „Ons vaderland in het laatst der vorige eeuw." Op eene boeiende wQze schetste spreker welke oorzaken hadden medegewerkt tot den val der Republiek der Vereenigde Nederland- sche Gewesten, welke niet spontaan plaats heeft gehad, maar het gevolg was geweeat van een langdurig ziekte proces. Als ziekte kiem was hoofdzakelijk te beschouwen de in de Republiek beerschende Fransche invloed en de slechte inrichting van het Staatsbestuur. Het was een tQ<l van bloei voor handel en zeevaart, doch daarmede ging gepaard het heerschen van groote weelde, de voorbode van het verval van een Staat. Regenten waren de baas; de kleinere man, slechts aangespro ken met den naam van „kerel," had slechts voor hen te bukken en de slaaf te zQn voor het goud, dat die hoogwaardigheidsbekleeders op de eene of andere manier zich hadden verschaft. BlQkens eene mededeeling van den spreker, was het met de onderwijzers in die dagen al bQzonder slecht gesteld. Deze geestelQke op voeders der jeugd moesten, om niet van honger te sterven, allerlei bQbaantjes waarnemen. Zoo las Z.Ew. een brief uit dien tQd voor, waarin een vader voor zQn zoon plaatsing verzoekt als onderwQzer in een der Hollandsche steden, en waarin deze, ter aanbeveling meldt, dat hQ de bloem van het leven der ouders Is, de kracht van hunne lendenen, dat het een teeder product is, waaruit een reine stem zich kon doen hooren en ten slotte, dat hQ de navolgende ambachten verstaat: dood graver, koster, klokluider, dorpsschrQver en commies. Voorts werd het een en ander medegedeeld over Prins Willem V, dien spreker schetste als een besluiteloos man, in wiens karakter de eigenschappen van bet staal ten eenen- male ontbraken, en die daardoor de noodige energie miste om in deze moeilQke tQden het ambt van stadhouder met succes te be- kleeden. ZQne gemalin, eene dochter van August Willem, broeder van koning Frederik II, bezat daarentegen de veerkracht en voortvarendheid, die haren echtgenoot ontbraken, mengde zich niet ongaarne in staatszaken en was dienten gevolge minder dan Willem V gezind den invloed van den hertog van BrunswQk te dulden. Deze, zich hiervan bewust, trachtte dan ook den Prins zoo weiDig mogelQk de gelegenheid te geven om een onderhoud met zQne gemalin te kunnen hebben en hield hem daartoe den geheelen dag met staatszaken bezig. Zelfs vreesde hQ een tête-a tête in deze zoozeer, dat hQ aan den vorstelQken disch zich tusscben ben plaatste, onder voorwendsel, dat het zoo burgerlQk staat, indien man en vrouw onder het eten naast elkander zitten. Na verder nog een geschiedkundig over zicht uit bot laatst der vorige eeuw te heb ben gegeven, trad spreker in eene korte be schouwing over ons land op het elude der 19> eeuw, om vervolgens dit samenzQn met gebed te sluiten. E?n woord van dank aan de Cbr. Jongelings- verceniging „Abilene", die zoovele personen in staat heeft gesteld zulk een aangename en leerzame lezing te mogen aanbooren van zulk een begaafd spreker als ds. Van der Veen, te Rotterdam. Het aantal kiezers, die voorloopig op de lQst te Leiderdorp zQn gebracht, bedraagt 231. Op de oude kwamen 163 personen voor. Het Nederlandsch Jongelingsverbond zal op Hemelvaartsdag te 's-Gravenhage zQn Bondsdag houden. Reeds is er een commissie van voorbereiding gevormd. Te Woubrugge zQn in het 8ste district ▼an RQn land (hoofdplaats Wouorugge) om vattende die gemeente, Alkemade en RQn- zaterwoude periodiek aftredende in 1897: als hoofd-ingeland de heer G. Noordman te Wou brugge, en als hoofdingeland-plaatsvervanger, de heer M. Oosthoek, van Alkemade. De ChristelQke Jongedochters-vereeniging D't Mosterdzaadje" te Woubrugge hoopt Don derdag a.s. haar 5de jaarfeest te vieren. Als feestredenaar denkt op te treden ds. F. Lion Cachet, van Rotterdam, tot 't houden eener zen dingsrede, en wel in het kerkgebouw der Gereformeerden; 's avonds te 7 uren. Toe gang vrQ. In stede van 55 kiezers, volgens de thans vigeerende lQst, zullen er te Valkenburg weldra 102 kiezers zQn, waaronder 23 meestal loonkiezers. Ds. A. Van Veen, te Hillegom, is uitge- noodigd door eenige kiezers van Nieuw-Vennep, (Haarlemmermeer) om ook daar eene lezing te houden tot oprichting eener afdeeling van den Chr.-Hist. Kiezersbond. Men schrQft ons uit HillegomGister avond had te Hillegom de openbare vergadering plaats in het Evangelisatie-gebouw. De opkomst was buitengewooD groot. Nadat de heer v. d. StQl, van 's-Gravenhage, een kort woord gesproken had, opende ds. Van Veen de vergadering met gebed. Het eerste stukje dat opgevoerd werd was getiteld: „De Redding"; 2o. „Een kruis met rozen," solo met pianobegeleiding door den heer L. Boom, uit Leiden, hetwelk aller goed] keuring wegdroeg; in plaats van het 3de stuk, get. „Fantasie Pastorale" werd ten beste gegeven het negende concert uit De Berlo; 4o. "WedstrQd in het reciteeren, voordracht door een lid der afdeeling Hillegom, telkenmale daverend applaus en gelach bQ de eene of andere geestigheid; 5o. „MQne moedertaal," treursolo met pianobegeleiding door den heer W. H. M. v. d. StQl, van 's-Gravenhage, die zeer in den geest van het publiek viel, ge tuige het feit, dat hQ teruggeroepen werd; 6o. o. „Bravour Aria," (pision en piano, door de heeren R. H. Witt en C. H. Leeflang van 's-Gravenhage;) b. Lied voor piston, door R. H. Witt; 7o. „Ik ken een lied," (solo met pianobegeleiding) door den heer L. Boom, uit Leiden; 8o. Een Oudejaarsnacht, voordracht door eeu lid der afdeeling Hillegom; 9o. Tenor solo uit d« „Ode aan God," door den heer W. H/lC'v. d. StQl; lOo. De twee spelers, "woordraebtr door den heer J. Vreugdenburg, van 'Leiden, secretaris vau den ring 's-Gravenhage; Jlo. VrQbeid, solo met pianobegeleiding door den heer L. Boom. Nadat nog door de. Van Veen een kort woord gesproken was, sloot deze de ver gadering met gebed. Men schrQft ons uit WoubruggeDr. Honing pred. te Zeist, trad deze week op in het Geref. Kerkgebouw alhier, voor de Chr. Jongelings- vereeniging „Timotheus". HQ sprak over Alexander Comrie, geboren in 1706 te Perth, in Schotland, die in 1734 te Leiden tot doctor in de philosophie promoveerde op proefschrift: „Het Fundament der ZedelQkheid en de Natuur der Deugd." Den lsten Mei 1736 deed Comrie zQne intrede als predikant albier, naar aan leiding van Zacb.6 15, na bevestigd te zQn door ds. Holtius, van Koudekerk De werken van Comrie zQn genoeg bekend Ruim 35 jaren was hQ herder en leeraar alhier. HQ ovrrieed in 1774 te Gouda, waar bQ in de Janskerk begraven werd. Te Veur zQn de voorloopige cQ«®ra voor de nieuwe kiezerslQst de navolgen*. 112 belasting-, 33 huur-, 24 dienstbetrekking-, 14 inwonende zoons-, 1 vaartuigbewoner- en 1 pensioen-kiezer, totaal 185 kiezers. De vroegere lQeten bevatten 101 kiezen. Te StompwQk zQn de voorloopige cQfers voor de nieuwe kiezerslQst aldus346 belas ting-, 47 huur-, 39 loon-, 33 inwonende zoons-, 3 met onverdeeld goed-, 4 Ryksspaarbank en 1 examen-kiezer, totaal 473 kiezers. De vorige lQsten bevatten 282 kiezers. Het aantal ingekomen aangiften tot plaatsing op de kiezerslQst bedraagt in de gemeente Lisse 110, waarvan 4 niet in aan merking komen. De overige 106 zullen dos (behoudens het geval van bedeeling) op de voorloopige kie zerslQst worden geplaatst Daaronder zQn be grepen: 33 woningkiezers, 5 wegens aanslag io de grondbelasting voor onverdeelde onroe rende goederen, 48 loonkiezers, benevens 14 inwonende zoons, 3 spaarbankkiezers en 3 examenkiezers. Het aantal belastingkiezers bedraagt 476. Voor de Kamer zouden dus voorloopig ra aanmerking komen 582 kiezers, waarvan wederom 580 tevens voor de Provinciale Sta ten en 484 voor den Gemeenteraad. De vorige kiezerslQst bevatte 271 namen. Ter inlQving op den 3den Maart a. s. zQn te Oegstgeest de volgende lotelingen op geroepen der lichting 1897: no. 1, L. Huis man, no. 6, J. J. Van Werkhoven, no. 7, C. Lekx, no. 8, J. Tuithof, no. 12, L. Van Noord en no. 13, L. W. Nouwens. Behalve 242 belastiDgkiezers hebben zich ter gemeente-secretarie te Oëgstgoest aangemeld: 27 loonkiezers, 13 huurkiozers, 3 examenkiezerB, 2 spaarbank en 2 pensioen- kiezers. De kiezerslQst zal alzoo een 100 t l namen meer gaan bevatten. Aan de statistiek van het laser onder- wQ8 in de gemeente Lisse over 1896 wordt het volgende ontleend: Op 1 Januari 1897 bedroeg het aantal in de gemeente aanwezige kinderen van 6 12 jaren 253 j., 247 m., totaal 500 k. Daarvan bezochteD één der scholen in de gemeente 205 j., 199 m., totaal 404 k.; elders gingen school 13 j., 17 m., totaal 30. Te zamen 218 j., 216 m., totaal 434 k. Op 1 Jan. genoten dus geen lager onderwQs 35 j., 31 m., totaal 66. Neemt men in aanmerking, dat onder het cQfer „66" begrepen zQn 33 kinderen, die eerst na 1 Jan. op de scholen konden worden toegelaten, eo 2, die wegens ziekte geen onderwQs kunnen oDtvangen, dan bedraagt het schoolverzuim feitelQk 31 op 500 kinde ren of ruim 6 pet Reden tot klagen bestaat er dus niet. De zeer gewaardeerde bewQzen van sympathie, die de vereeniging „Voor Vak en Kunst" van de hoogstgeplaatste personen in den lande reeds ontvangeD mocht voor hare tentoonstelling van nQverheid en kunst, werden weer vermeerderd door oen vereerend schrQven van den minister van binnenlandsche zaken. U kan nu wel weggaan, Uw Hoogheid," zeide ze deftig. Wat is dit voor een huis?" vroeg Pahlen. Een vroegere woning van de familie Mni- zek," antwoordde het meisje. „De gravin heeft mQ verzocht u te zeggen, dat ze naar Gallicié gaat." Pahlen draaide op zQn hielen rond en was zeer blQ met dit bencht. Graaf Adam zou denken, dat hQ het meisje naar Rusland had gezondeD, als zQ naar het landgoed ging, dat haar vader haar in OostenrQksch-Polen had nagelaten. Toen bQ het huis verliet, hoorde hQ een zacht gelach achter zichde deur van de gang werd hard toegeslagen en de licht stroom was plotseling verdwenen. HQ was plotseling in zoo'n diepe duisternis gehuld, dat hQ geen hand voor oogen kon zien. Toen verwQdden zich zQd oogappels en hQ ontdekte, dat een tak eenigszins door het maanlicht werd beschenen. HQ hoorde iets van staal rinkelen en een ongeduldigen hoefslag, die hem vertelde, waar zQn paard stond; de man was weggegaan en het leidsel was aan een boom gebonden. HQ sprong in 't zadel en reed opgeruimd weg; hQ had nog maar een klein eindje ge reden, toen het paard rondtolde en hQ op den grond werd geworpen. De buikriem was scheef gaan zitten en nu bemerkte hQ, dat hQ aan de eene zQde was doorgesneden. Op dat oogenblik kwam het gezicht van den man, die het paard weggeleid had, hem voor den geest eu wist hQ, dat bQ hem reeds eer had gezien. Waarom had hQ hem niet op 't goede oogenblik herkend? Waarom was hQ zoo dwaas geweest? Het is die verwenschte spion," zeide bQ hardop in zichzelf. „Maar wat heeft die daar in dat huis to maken?" Er trokken zoo'n massa spionnen door Rus- siach-Polen, dat Pahlen wist, dat het zQn plicht was om de zaak aao het bestuur van zQn district of aan generaal Benningsen mee te deelen. Maar om persoonlyke redenen ver zuimde hQ beide plichten. BovendieD, de boeren zouden immers niet in opstand komen, tenzQ één van de heeren van 't land hun aanvoerder word. Van graaf Adam kon niet verwacht worden, dat hQ zoo iets zou doen, en hQ was immers de eenige manlQke vertegen woordiger van het geslacht Mnizek, die nog in leven was? Vier dagen na dit voorval was hQ op een verkenningstocht en reed hQ toevallig door het bosch, waar hQ afscheid had genomen van Halka. Aan het gras voor 't huis was het duidelQk te zien, dat daar voel menschen waren geweast. Niemand kwam opdagen, toen er geroepen werdhet huis was inderdaad geheel verlaten. Pahlen voelde zich weer voor een tQdje vrQ, toen hQ werke- lQk zag, dat zQn zoogenaamde vrouw was weg gegaan. Voor een tQdje was ze uit zQn leven ver dwenen. HQ wist wel, dat er een oogenblik zou komen, dat de Czaar, graaf Adam en zQn vrienden zouden vragen, waar zQn vrouw was, maar tusschen dat oogenblik en het heden lag de geheele veldtocht HQ was weer opgeruimder geworden; hQ kende geen schande en geen vrees meerhQ voelde, dat het leven nog prachtige vooruitzichten voor hem kon nebben. Het snelle naderen van de Franschen bracht het Russische leger in beweging. Het begin van den winter was voorbQgegaan met allerlei manoeuvres, die Benningsen uit zQn stelling naar de Narew en die den vQand naar Pultush brachten. De streek, waardoor de strQdkrach- ten trokken, was al heel ongunstig voor het transport van troepen. Groote vlakten waren door de veelvuldige regens in modderpoelen herschapen en uitgestrekte bosschen bevonden zich aan beide kanten. De snelvlietende beken eD rivieren waren buiten hun oevers getreden; de leeftocht was slechts en het weer aller ongunstigst. TerwQl de beide legers zoo manoeuvreerden, het eene voort-, het andere terugtrok, kreeg Pahlen, die nu bQ den generalen staf van Benningsen was, het bevel om een depeche aan generaal Buxhoewden te brengen, die niet in staat was om zQn legerafdeeling met het hoofdleger van de Russen te vereenigen. De generaals toch waren elkaar niet vriendschappelQk gezind en hadden een moeilQken plicht te vervullen. HierbQ kwam, dat de legers niet alleen door beken en bosschen van elkaar gescheiden waren, maar dat het land bezaaid was met spionnen van den vQand. Een wind zoo scherp als een mes joeg de sneeuw jacht in zqd gezicbt, terwQl hQ voortreed. HQ had de depeche op zQn borst onder zQn uniform gestoken en droeg een dikke bourka, een mantel met een kap, die over zQn uniform heenging. Een pad was niet te vinden. Manoen, paarden en geweren hadden gewenteld in het slQk van de vlakten en de hoeven van zQn paard verdwenen geheel en al in de modder, terwQl hQ voortgalop- peerde. Het was een dier korte winterdagen van Noord Polen, wanneer de zon 's middags om twee uren reeds ondergaat. Aan zQn gezichteinder zag hQ aan de eene zQde een groot meer, waarachter het bosch lag, dat hQ paaseeren moest. Boven zQn hoofd een grQze lucht, die voorspelde, dat de sneeuw jacht op het punt was op te houden en dat het hard zou beginneu te sneeuwen. QQ was goed gewapend, had een paar flinke oogen in zQn hoofd en was vlug. Toen hQ laDgs den oever van het meer galoppeerde, zag hQ, dat hQ een wedloop hield met de zon. Als hQ overvallen werd door de duisternis, zou hQ onmogelQk den weg door het bosch kun nen vinden, hQ zou zich dan aan de uiterste boomenrQ moeten houdeD, waardoor zQn rit veel langer zou duren. De zon was ondergegaan en verried haar plaats aan den hemel door eenige witte licht stralen, die door het lei-kleurige wolkenfloers heendrongen. Op het meer gingen hooge golven de wind zweepte het rietgras en de duinhelm.De modder was harder geworden door den hevigen wind zoodat het gemak- kelQk werd om voorr fc rQden. Toen hQ een oogenblik later op zQ keek om te zieD, of de lichtstralen reeds aan den rand van het meer waren, struikelde plotseling zQn paard en viel het voorover. HQ werd op den oever geworpen, maar sprong ongekwetst dadelQk weer op; door zQu stem en door de leidsels bracht hQ het arme dier weer op de been. Na een kon onderzoek bleek hem, dat het dier op da afgebroken punt vaD een lans was gevallen eo voor zQn volgend leven kreupel was. De zon had dus den wedloop gewonnen en Pahlen keek teleurgesteld naar het bosch. HQ was eenige wersten van de naaste stad ver- wQderd en twQfelde, of hQ daar een paard zou vinden, want de inwoners waren voor den naderenden vQand gevlucht. Een groote boerderQ stond op eenigea afstand van het meer. HQ nam zQn pistolen uit de pistoolkokers en liep er dadelQk heen. Naar de groote en do talrQke uitbouwsels te oordeelen, was het zonder twQfel net huis geweest vau een kleinen, welgestelden land eigenaar; maar toen hQ een blik wierp op de ledige hooischelf, begreep hQ, dat de kozakken van Tolstoy daar waren geweest. Hoewel de deur goed was verzekerd en do boerderQ er verlaten uitzag, klopte hQ toch aan. HQ hoorde toen een schelle stem aarzelend vragen wie toegelaten wenschte te worden. In naam van den Czaar," zei Pahlen, en na een kort oogenblik werden de grendels weggeschoven. Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1897 | | pagina 1