N°. 11339 Donderdaff XI Februari. A». 189Ï feze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering yon (§:on- en feestdagen, uitgegeven. Feuilleton. LEIDSCH DAfj-TtTiAT) DJEZKR OOUBANTi Töqp Leiden per 8 msandea Franco per post Aftondariyke Nommers ./t.ia 1.40. PBXJB DEB ADVEBTENTEËH: Van t—8 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grooteifc lettors naar plaatsruimte. Voor bet Incasseeren buiten da stad wordt f 0.05 berekend. Dit nommer bestaat nit TWEE Bladen. Eerste Blad. Leiden, 10 Februari. Heden ontvingen wy de volkomen beves tiging van het bericht dat Prof. mr. H. L Drucker, die In het vorige jaar op uitnoodiging van curatoren der Universiteit te Leiden er in had toegestemd, dat zyn aanvraag om ontslag als hoogleeraar voorloopig als niet ingediend zou worden aangemerkt, thans den wensch heeft te kennen gegeven, dat hem het gevraagde ontslag worde verleend. In een druk bezochte, door de nieuwe kiesvereeniging „Vooruitgang" (die zich by de „Liberale Unie" heeft aangesloten) uitge schreven openbare vergadering trad gisteravond in de groote zaal van het Nutsgebouw alhier als spreker op het bekende Kamerlid mr. H. Goeman Borgesius, met het onderwerp „de programma's der Liberale Unie." Na een geschiedkundig overzicht gegeven te hebben van de wijzigingen in de kieswet sedert 1848, trad spr. in een duidelijke uiteen zetting der wet-Van Houten, waarbij hy o. m. op geestige wijze de nieuwe manier van stemmen (het couloir-stelsel) schetste. Voorts constateerde hy, dat het van de houding der nieuwe kiezers zou afhangen, welke richting het staatsbestuur in de naaste toekomst zou hebben, en wekte hy hen, Gie het kiesrecht kunnen verkrijgen, doch hiertoe nog geen pogingen aanwendden, krachtig op, zich spoedig als kiezer te doen inschrijven, wijl de gelegen heid daartoe nog slechts kort is. Vervolgens gaf spr. een toelichting op de programma's der „Liberale Unie", inzonder heid wijzende op de hervormingen in het belang van de jeugd, zooals leerplicht, andere straf berechting voor kinderen, regeling der ouderlijke macht, en die tot heil van de arreidende klasse, als verzekering tegen inva liditeit en ouderdom, verbetering van woning toestanden en afschaffing van de plaatsver vanging. Ten slotte wees spr. nog op de diepe klove, die gaapt tusschen de vooruicstrevend-liberalen, waartoe hy beleed te behooren, en do socia listen en eindigde zjjn welsprekend betoog met de beste wenschen voor H. M. Koningin Wilhelmin^, die binnen niet al te langen tyd de teugels des bewinds zal in handen nemen. E^n daverend applaus der vergadering was de instemming met de gesproken woorden. Van de gelegenheid tot debat werd hoege naamd geen gebruik gemaakt; van die, om zich bfi de kiesvereeniging „Vooruitgang" aan te sluiten, ruimschoots. Er traden niet minder dan 70 personen toe, iets waarover de voor zitter en de geachte spreker natuuriyk hun blijdschap te kennen gaven. Te Delft wordt, volgens de „Tel.", door menschen, die het weten kunnen, verz-kerd, dat de R9geering er ernstig over denkt de Kweekschool voor Zeevaart van Leiden naar Delft te verplaatsen, als eene kleine vergoe ding voor hot vertrek der artillerie-inrichtingen. "Wy hebben noch by den minister van marine, noch by den directeur der Kweekschool om inlichtingen gevraagd; maar alleen het gezond verstand zegt reeds, dat de zoo goed als nieuwe gebouwen alhier, waaraan de naam van Prins Hendrik verbonden is, niet aan hun tegenwoordige bestemming zullen worden onttrokken. Op de voordracht ter benoeming van een leeraar in de oude talen en de geschiedenis aan het gymnasium te Winschoten zjjn ge plaatst: lo. dr. J. W. H. Van Konynenburg, te Bellingwolde; 2o. dr. J. Hooykaas, te Noordwykerhout, en 80. dr. H. J. P. A. Wansink, te Leiden. Uit Alfen aan den Ryn wordt aan de „N. R. Ct." geschreven: Ziet men hier anti- revolutionnairen en R. K. hun best doen om kiesvereenigingen op te richten en nieuwe kiezers op te wekken, van liberale zyde wordt geen teeken van leven gegeven. Vroeger be stond hier oeno vry talrijke afdeeling der liberale kiesvereeniging „Burgerplicht", te Bodegraven, doch deze schynt niet meer in 't leven te kunnen worden geroepen. Gisteravond bad te Hillegom in het Evangelisatiegebouw (Meerlaan) de vergadering plaats, ten doel hebbende: oprichting eener afdeeling van den Christeiy'k Historischen Kiezersbond, uitgeschreven door ds. A. v. Veen, die als voorzitter de vergadering leidde. De opkomst was zeer groot. Nadat de geachte sprpker doel en strek king der vereeniging had uiteengezet en debat had opengesteld, waarvan door verschillende personen gretig gebruik werd gemaakt, werd te halftien de vergadering, welke om zeven uren begonnen was, gesloten, waarna voor hen, die zich by de afdeeling wilden aansluiten, hierna direct gelegenheid werd gegeven. De navolgende lotelingen dor nationale militie (lichtiDg 1897) voor de gemeente Leider dorp zullen moeten opkomen: G. J. Spyker, (getrokken nummer 1), A. Von der Holst (idem 5), A. S. Schalkers (idem 6), G. Roden burg (idem 7) en G. Hielkema (idem 10). Vrydag-avond 12 cJozer zal de plaatselyke Anti-rev. Kiesvereeniging te Bodegraven eene vergadering houden in de Chr. bewaarschool. Het aantal leden is van 85 tot 130 gestegen, hetgeen te danken Is aan de yverige be moeiingen van het bestuur. Voor de vacante betrekking van onder- wyzeres aan de openbare lagere school te Bent huizen, salaris 550, heeft zich by herhaalde oproeping slechts ééne sollicitante aangemeld. By de verkiezing voor een lid van den Raad der gemeente Warmond, in de plaats van den heer J. Th. Kouwenhoven, gisteren gehouden, zyn van de 162 kiezers 114 ter stembus opgekomen. By de opening der stembriefjes hedenmor gen bleek, dat uitgebracht waren op den heer J. De Vetten 87, op den heer A. Van Aar- denne 12, op den heer L. Oudshoorn 3 stem men, op de heeren C. Van Steen, A. Van Scbagen en J. H. Kruseman ieder 1 stem, zoouat de heer J. De Vetten is gekozen. Aan het einde der gisteren te 's-Graven- hage gehouden vergadering van het Koninkiyk Instituut van Ingenieurs heeft de heer De Bordes aan den voorzitter, den heer Leemans, gevraagd, of het Instituut gehoord is in de benoeming van leden der hoofdcommissie voor de Parysche tentoonstelling in 1900. De voorzitter heeft hierop geantwoord, dat de vereeniging niet geraadpleegd was. De heer J. J. Van Kerkwyk sprak hierover zyne verbazing uit, onder herinnering, dat het Instituut b(jna altyd vertegenwoordigd is ge weest in dergelijke tentoonstellingscommis- siën en dat zelfs jhr. Klerck, oud-Minister van Waterstaat, president is geweest van eene tentoonstellings-commissie ln zyne hoedanig heid van president van het Instituut van Ingenieurs. Hy beklaagde zich ernstig over deze miskenning van een corps, dat altyd met eere in het buitenland genoemd wordt. Zonder iets te willen afdingen op de ver diensten van den heer Lely, lid van den Raad van Bestuur van het Instituut, was deze echter niet in deze qualiteit in de com missie benoemd. Ook noemde by het een leemte, dat de scheepvaart, evenals het Inge nieursvak, ter zyde is gesteld en daarenboven oorlog, marine en fabriekswezen in de com missie niet zyn vertegenwoordigd, waardoor hare samenstelling meer den indruk maakt alsof by de vorming meer is gelet op geleerd heid dan op praktyk. De heer A. M. K. W. baron Van Ittersum wenschte, dat de Raad van Beheer van het Instituut zich ter zake tot de regeering zou wenden, welken wensch de voorzitter in dien Raad verklaarde ter sprake te zullen brengen. Het 24ste Nederlandsche Taal- en Letter kundig Congres te Dordrecht is voorloopig bepaald op 23 Augustus en volgende dagen. De regelingscommissie is druk in de weer met de toebereidselen voor de feestelykheden, die zy haren gasten, ter verpoozing van de ernstige bezigheden der Congreszittingen, zal aanbieden. Zoo ligt het in haar plan een kunstavond te organiseeren, waarop 0. a. door een koor en solisten van naam oud-Neder- landsche liederen zullen worden ten gehoore gebracht, en een tooneelstuk uit de Middel eeuwen vertoond. Voor de Congresleden en hunne dames zal verder een tocht per boot op Dordrechts schoone rivier worden ingericht en, waar- schyniyk, ook door het bestuur der Nationale Tentoonstelling van Nyverheid en Kunst den Congresleden een feestavond worden aange boden. De commissaris-generaal voor de wereld tentoonstelling in 1900, de heer Cremer, ver trekt deze week naar Parys, ten einde zich voorloopig persoonlyk op de hoogte te stellen van de eventueele terreinen voor eene Neder landsche en Koloniale afdeeling. Het lid der hoofdcommissie D. Baron Van Asbeck, ingenieur te Parys, bevindt zich te 's Gravenhage. In verband met het ingediend wetsont werp tot regeling der flnanciëele verhouding tusschen het ryk en de gemeenten en herzie ning der algemeens regelen ten aanzien der plaatselyke belastingen, heeft de min. van binnenl. zaken de Commissarissen der Koningin in de verschillende provinciën uitgenoodigd, eene opgave in te zenden van het bedrag der schulden van elke gemeente op 1 Januari 1896, alsmede van het bedrag, voor aflossing en rente op de gemeente-begrootingen voor 1896 uitgetrokken. NR. Cf.) Dr. Bredius biyft by zyn besluit: zyn verzoek om ontslag als directeur van het Mauritshuis is gisteren aan de Regentes ver zonden. By kon. besluit is het traktement van den nieuwen onderdirecteur, dat aanvankelijk op ƒ800 was bepaald, op ƒ1000 gebracht; dat is evenveel als de heer Bredius zelf zou krygen, indien hy bleef (vroeger was zyn trakte ment ƒ800). In den Grooten Schouwburg te Rotterdam was het gisteren een eereavond voor mevrouw Van Eysden Vink, een der beste en ook zeer gewaardeerde krachten der Rotterdamsche tooneelisten. Die waardeering bleek ook thans weer uit de overgroote opkomst van het pu bliek, dat zelfs tot in het orkest plaats ge nomen had, en uit den ryken bloemenschat, welke der beneficiante ten deel viel. Reeds by haar komst voor het voetlicht werd baar een ruiker overhandigd en dit herhaalde zich na elk bedryf van het blyspel „Villa Gabry" en na Mueset's geestig stukje „Een Gril." De berichten omtrent den toestand van het Kamerlid mr. J. J. W. Van den Biesen luidden gisterochtend iets gunstiger. Den ïyder wtrden reeds vóór een paar dagen de HH. Sacramenten toegediend. (Tijd.) Aan de gehouden verkiezing voor leden in het hoofdbestuur der Maatschappy tot Nut van 't Algemeen is deelgenomen door 131 departementen, samen uitbrengende 432 stem men. Gekozen zyn de heeren mr. M. W. F. Treub, te Amsterdam, en D. W. Stork, te Hengeloo. Beiden hebben de benoeming aan genomen. Het hoofdbestuur zal weldra doen verschynen oen klein geschrift over „tuiogrondverhuring", door J. Bruinwold Riedel. In Feiruari of begin Maart worden ver zonden de punten ter beschryving voor de algemeene vergadering van 1897 en het rap port „De opleiding van het onderwyzend per soneel in bewaarscholen", welk rapport bevat de uitkomsten van een onderzoek, door het hoofdbestuur ingesteld, overeenkomstig zyne aankondiging in de algemeene vergadering van 1896, en waarvan de conclusie geleid heeft tot een voorstel zynerzyds aan do algemeene vergadering v;n 1897. In den ouderdom van ruim 74 jaar over leed te Muntendam de heer J. Abresch, pred. dier gemeente. Dr. H. E. Faure, pred. te Doesburg, heeft na 45-jarigen evangeliedienst om gezond heidsredenen tegen 1 Mei a. 8. emeritaat aangevraagd. Het stoomschip „Basuto," van Amsterdam en Londen naar Kaapstad, vertrok 7 Feb. van Las Palmas; de „Conrad," van Perim naar Amsterdam, vertrok 9 Februari van Gibraltar, gesleept door de sleepboot „Ocean"; de „Kaiser," van Hamburg en Amsterdam naar Oost-Afrika, arriveerde 8 Feb. te Lissabon; de „Gedé" arriveerde 9 Feb. van Rotterdam te Batavia. Uit d© „Staatscourant". Kon. besluiten. Verleend aan J. A Genka- ma Bakker, laatstelijk ontvanger der directe be lastingen te Rotterdam, 2de afdeeling, een pensioen van f 3000 'sjaara. Wegens eindiging van hun dienstverband, eervol ontslag verleend uit hunne betrekking tot do land macht lo. met ingang van 1 April a. s., aan de reserve-officieren van gezondheid lste kl. A. M. Grondhont en dr. W. F. H. Schelkly, alsmede aai de rsserve-officieren van gez. 2de kl. J. H. Perk, dr. J. Sytsma, G. J. Van de Linde en M. P. Rissolada; 2o. met ingang van 9 Mei e. k. aan den reserve- officier van gezondheid 2de kl. N. Lansdorp Jz. Aan P. H. Kemper, hoofdingenieur van den Rijks waterstaat, wonende te Maastricht, verlof verleend tot het aannemen van het ordoteeken van ridder 3de kl. der Pruisische Kroonorde. De minister van marine heeft den lnii-ter-zee lste kl. P. C. Swaan, officier van politie bg's Rijks werf te Willemsoord, met 2 Maart a. e. op non activiteit gesteld en alsdan vervangeD door den luit -ter-zee lste kl. G. A. De Cocq. Met genoem den datum wordt de lait.-ter-zee lste kl. J. W, Dorjor, in commissie gesteld te 's-Gravenhage voor werkzaamheden ten dienste der militaire hydro- grapbie. De gewone audiëntie van den minister van koloniën zal op Vrijdag 12 dezer niet plaata hebben. Leemt© in de Kieswet. Hoe zorgvuldig minister Van Houten de kiezers ook heeft geclassificeerd, het blykt, zegt „Het Centrum", dat by nog een byzon- dere categorie heeft overgeslagen, die op geen der elf modellen van aanvrage voor het kies recht i6 onder te brengen. „Het zyn nl. de niet-aangeslagenen, die geen voldoende huur verwonendie ook niet in iemands dienstbetrekking staanmaar toch met hun arbeid een inkomen verwerven, dat vol doende is voor hun onderhoud en samenvalt met de cyfers, in de bekende tabellen genoemd. „Het zyn de kleine neringdoenden, de kleioe handelaars, die voor eigen rekening zaken doen. Verdient zulk een man gemiddeld door het jaar elf of twaalf gulden per week, dan staat hy stellig geiyk met een werkman van gelyke verdienste en het kan de bedoeling des wetgevers niet geweest zyn, zulk een in zv)u soort onaf hankelyk werkzamen ploeteraar die jaar in jaar uit zyn klanten bedient en op eerlyke wyze het brood verdient voor zyn gezin, achter te stellen by een werkman, die in dienstbetrekking is. „Zich blind kykende op dien werkman, heeft men al schiftend en sorteerend dezen Daveren en onmisbaren burger vergeten 1 Te Amster dam, waar aan ons bureau de adspirant kiezers ln den warwinkel der formulieren worden terechtgeholpen, heeft zicb gisteren zulk een kiezer aangemeld. Wy hadden allerlei model len, voor hem echter was er geen model ge drukt; ook in de letters der wet kwam zyn aanspraak of titel niet voor. „Wat gebeurd is? „Wy hebben hem aangeraden het Model V betrefifenae de loonkiezers dermate te wy- zigen; hy kon daarop nu een eerlyke verkla ring teekenen, dat hy in zyn kleinhandel het vereischte loon heeft verdiend, en nu deswege het kiesrecht aanvraagt. F S3 S3. 20) Daar aan den wand herkende zy hem reeds als kind in levensgrootte; niet te miskennen waren dan ook die donkerblauwe oogen met de lange wimpers, die zoo droomend op haar neerzagen. Prachtig kwam de gestalte van den vorstelyken knaap op een donker aange- legden, boschachtigen achtergrond uit, zooala hy, schrylings op een boomstam zittend, het hoofd naar den toeschouwer keerde. Vervol gens was hy weer wat ouder, op een crayon portret met al zyn broers en zusters te zamen, en eindölyk op de schryftafel als photographie. En altyd weer, zoowel by het kind als hy den man, de edele, ernstige houding, de diepe, zielvolle blik. Urenlang wol had Feodora zich van het eene tot het andere willen wendeo, en zy was- wederom zoo geheel en al in de beschouwing van het portret in olieverf ver diept, dat zy niet hoorde, hoe de achter een portière verborgen deur openging on de vorstin binnentrad. Het ruischen van haar gewaad maakte Feodora eerst op haar tegenwoordig heid opmerkzaam en deed haar, hevig opschrik kend, ter zyde treden. De vorstia reikte haar met gewone minzaamheid de hand. „Het is zeer vriendeiyk van u, zoo spoedig aan myn wensch gevolg te geven," sprak zy, „vooral daar uw krachten zoo uitgeput moeten zyn na de opofferende verpleging van uw dierbaren overledene; biervoor moet ik ten zeerste myn dank betuigen. Ga by my zitten," ging zy voort, nu Feodora nog steeds zwygend vóór haar stond, „en ik zal u duideiyk trach ten te maken, welke redenen my tot dit onderhoud nopen. Gy vertrouwt my, niet waar, lief kind, en gelooft, dat ik uw welzyn op het oog heb?" De vorstin sprak de laatste woorden op dien toon van nadruk en over reding, welke van haar lippen zoo overtuigend werkte. Feodora was kalm geworden. Lang zaam sloeg zy haar oogen naar de vorstin op en antwoordde eenvoudig: „Ik zal beproe ven, u te vertrouwen, vorstin 1" Byna telkens wanneer zy elkaar ontmoetten, was het 't geval geweest, dat Feodora door de eene of andere uitdrukking de vorstin zoo niet bepaald kwetste, dan toch, om zoo te zeggen, van haar verwyderde. De werking was een tweevoudige, zy gevoelde zich afge- stooten en aangetrokken te geiyk. Zy duidde het meisje eigenlyk dien inwendigen tegen stand ten kwade, en het prikkelde haar tevens dezen te overwinnen. „Ik hoopte dadeiyk, uw vertrouwen reeds te bezitten," begon zy weder, „doch ik zie, dat dit wel wat te veel verlangd was; ik moet u dus trachten te bewyzen, dat ik het goed met u meen; ik ben er van overtuigd, dat gy het later zult leeren inzien, al is het misschien niet in het eerste oogenblik." Wederom een pauzevoor de eerste maal ïu haar loven viel het der vorstin moeiiyk een begin te vinden; toch moest op de eene of andere wyze begonnen worden. „Na hetgeen ik zooeven gezegd heb, zult gy het in my niet aan onbescheidenheid, doch aan ware belangstelling in uzelve toeschryven, zoo ik u vraag, mijn kind, of gy reeds plannen ten opzichte van uw toekomst gemaakt hebt en waarin die bestaan?" Een vleugje van blos kwam op Feodora's bleeke wangen, om terstond weder te verdwyoen. „Ik kon er nog geen maken," antwoordde zy. „Dat geloof ik best. Uw tyd is in de laatste weken immers zoo overbezet geweest met arbeid en zorgen l Maar myn schoonzuster had my vroeger reeds medegedeeld, dat gy reden hadt het huis uwe pleegvaders te willen verlaten, en ik stel my zoo voor, dat ge thans, nu deze niet meer is, die reden dubbel zult gevoelen, en ik wilde u gaarne in de ver vulling van uw wensch behulpzaam zyn." „Ik dank ui" hernam Feodora een voudig. De 8chynbare onverschilligheid van het meisje leek de krachtdadige vorstin toch wel te erg te worden, want zij antwoordde op eenigszin8 beslister toon„Ik moet openhartig bekennen, dat ik u eveneens, in de tegen woordige omstandigheden, slechts kan aan raden, de haizingo Grube zoo spoedig doeniyk te verlaten." „Ik ben reeds besloten dat te doen," sprak Feodora niet zonder waardigheid; „binnen eenige weken, denk ik De vorstin moest zich inhouden om haar inneriyk ongeduld niet te toonen. „Binnen eenige weken?" herhaalde zij; „dan dwingt ge my, zeer zeer tegen myn wil nog duidelyker te spreken en u oprecht te beken- e hoe er my my persoonlyk - aan gelegen is, dat gy nu reeds gaat, zoodra het slechts eenigermate mogeiyk is." Wederom was het een verbaasde, vragende blik, dien Feodora op de vorstin vestigde. „Gy ontslaat er my van, u myn redenen te noemen, niet waar, lief kind?" ging deze voort, op dien toon van vastberadenheid, waarmee zy in dergelyke vragen reeds het toestemmend antwoord wist te leggen. Doch Feodora maakte een uitzondering op den alge- meenen regel; haar onschuld en onbevangen heid waren wapenen, waartegen het zelfs den tooverstaf dezer buitengewone vrouw moeiiyk viel te kampen. „Waarom zou ik uw redenen niet willen weten?" vroeg Feodora naïef; „zy gaan immers my aan?" De vorstin was opgestaan en aan het venster getreden; zy scheen zich een oogenblik te bedenken, toen keerde zy naar haar plaats terug en nam de hand van het jonge meisje in de hare. „Gy zyt niet geheel als andere menschen, Fee," sprak zy, „en daarom meen ik ook gerechtigd te zyn, aDders met u om te gaan, openhartiger met u te spreken dan ik in andere gevallen doen zou; maar ik wil het, en naar ik u beoordeel, geloof ik, dat ik geen reden zal hebben myn openhartigheid te beklagen. Als ik my niet bedrieg, be schouwdet ge, toen ik binnentrad, het portret van myn tweeden zoon Zy hield op. Opnieuw steeg het bloed het meisje naar de wangen, om vervolgens, weer verdwynend, voor een marmeren bleekheid plaats te maken. De vorstin sloeg haar scherp gade en ver volgde „Deze myn zoon is het, die zyn leven waagde om het uwe te redden, geiyk niet anders dan zyn plicht was; de prinsen van ons huis hebben er steeds een eer in gesteld, de noodlydenden by te staan, en ik ben er trotech op, dat ook myn zonen hierin de voetstappen hunner voorvaderen drukken." Deze met nadruk en zelf bewustzyn gespro- ken woorden hadden hun bepaald doel. Of het bereikt werd De vorstin was niet m staat achter de neergeslagen wimpers harer toe hoorster te lezen. „Het is begrypeiyk," ging de hooge vrouw voort met een zachtere buiging van haar indrukwekkend stemgeluid, „het is begrypeiyk, dat gy voor uw redder een zekere, ik wil liever zeggen, een groote dankbaarheid koestert, niet waar, lief kind?" Feodora boog het hoofd. „By hem nu, by myn zoon," sprak de vorstin verder,, gy ziet, hoo openhartig en oprecht ik jegens u ben, Fee, wordt deze dankbaarheid van uw kant door een gevoel der levendigste belangstelling beantwoord, geiyk dit ook niet anders dan natuuriyk ia voor iemand, ter wille van wie men zelf tot aan den rand van het graf gegaan is, dat alles ligt in dön aard der natuur." Wederom zweeg zy een oogenblik; Feodora bewoog zich niet. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1897 | | pagina 1