N°. 11338.
Woensdag ÏO Februari.
A0. 1897
geze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Kiesrecht-aangifte
J?
1 1
g
Feuilleton.
FUSS.
LEIDSCH
DA&BLAD.
PELTS DEZER COURANT;
Yoor Leiden per 3 maanden, i
Franco per post1.40.
r^nderlijko Nommersor,-.
"P~RT.TR DEB ATW hïRTT^TTRIffi
Yan 1 6 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17 4- Grootero
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseer en buiten de stad
wordt f 0.05 beroVoncL
Tweede Blad.
Offtciëttle Kennisgevingen.
Dg B«rg»mee«t«r dor gemeente Leiden vestigt de
fcandaoht ren de bewoners der gedeelten van de
omliggende gomeenton Leiderdorp, Oegstgeebt en
Zogtèrwoade, die door de wet van 13 Joh 1896
(StaatsbUt No. 107) betreflbcdo de prensre-oling
tnsscben d» gemeenten Leiden «enerzijds on de ge
meenten Leiderdorp, Oegstgeett en Zoeterwonde
anderzgds, ma Leiden z\jn overgegaan, op do om
standigheid, dat zjj, voor zoover zij in eono of meer
der Bijks dirsoie belaeticgsn zijn aangeslagen, bebooren
tot ben. die in eone andere gm er- to in
ceno of meer der Rijks directe belastingen zijn aan
geslagen en alzoo, zoo zij wenecben eplaatst te
worde i op de kiezerslijsten, dit Jaar hunne voor
voldaan geteekende aanslagbiljetten, loopende over
het volle laatst verloopendie-stjaar,
vóór den 16den Febrnari a. s. bij het Gemeente-
beetunr van Leiden bebooren over te leggen.
Leiden, De Burgomeest r voornoemd,
6 Fobr. 1897. F. WA.8.
Jachf en Vls?chory.
Door Gedeputeerde Staten van Zuid Holland
Is bepaald:
lo. dat de uitoefening der jachten op water
wild, opgenoemd in art. 15, litt. d., o» h
der wet van den 13deo Juni 1857, wordt ge
sloten op Zaterdag den lOden April aanstaande;
2o. dat de uitoefening van het weiapel
van kwartelen met steekgaren of vliegnet
(art. 16. litt. t. der bovengenoemde wet) is
toegelaten van den 26sten April a. s. tot en
met den 5den Juli d. a. v., doch dat het
vliegnet in geen geval tot het tirasseeren van
kwartelen mag worden gebruikt;
3o. dat de visschery in de binnenwateren,
waaronder ook worden verstaan rivieren, door
sluizen afgesloten, zal zyn gesloten van den
15den Maart a. s. tot en met den 31sten Mei
d. a. v., met uitzondering: a. van de visschery
door middel van fuiken, aalscbaren, aalkorven,
dobbers en door peuren naar aal en paling;
b. van de visschery met de gebbe, om kleine
viscbjes te scheppen tot aas voor dobbers;
4o. dat bet visscben met kuilnetten, waar
onder ook behooreo ankerkuilen en staalboomen,
van den laten April a. 8. tot den löden Juni
d. a. v. is verboden;
6o. dat de kooilieden hunne kooieenden In
dit jaar moeten opsluiten of ophokken van
den 2den Juli tot de opening der jacht op
waterwild.
vóór 10 Februari*
De burgemeester van Leiden stelt den
termijn voor inlevering van de aangifte
biljetten tot on met Maandag 15 Feoruari,
d. i. vóór 16 Februari. Dit is juist. In andere
gemeenten stelden do burgemeesters den ter
m|jn op Zaterdag 13 Februari, d. i. vóór 15
Februari, w|jl de 14de als Zondag uitvalt.
De „N. Rott. Cour." merkt terecht op, dat
dit eene vergissing is. „Het eerste lid van
art. 159 der Kieswet bepaalt, dat, wanneer
de in de wet gestelde termijnen op een Zon lag
of algemeen erkenden Chri*teiyken feestdag
mochten afloopen, de eerstvolg-nde dag, geen
Zondag of algemeen erkende Christelijke feest
dag z|jnde, daarvoor in de plaats treedt. Nu
valt dit jaar de 14de Februari, de dag, waarop
de in de Kieswet bepaal ie termen van aan
gifte vco: het kiesrecht afloopt, op een Zondag.
Volgens de genoemde bepaling van art. 159
moet dus ook op Maandag, 15 Februari, nog
gelegenheid gegeven worden tot aangifte."
Het schynt met de aangifte van de nieuwe
kiezers, om op de lijst te komen, nog maar
stapjes te gaan.
Is dat na dat kiesrecht, waar zóó om ge
roepen is
De kiezers moeten het wèl wetenz|J, die
uitbreking ^an de wet Van Houten verlangen,
zullen die zek«r niet kr|jgen als de opkomst
reeds voor deze wet onvoldoende is.
De kiezers moeten het wèl wetende party,
die thans achter b 1 y f t, zal zich straks aan
de stembus achter gesteld zien.
De kiezers moeten het wèl weten: nu is
nog moeiiyk te voorrien hoe zy, tegen dat de
zomer-veldtocht nadert, zullen willen stemmen
voor welk» party, voor welke candidaten. Doet
zich dan bet geval voor, 6f dat zy met alle
macht zouden wenachen dat gene of deze de
overmacht niet behaalde, of dat zy vurig
zouden verlangen, dezen of gindschen popu
laire persoon in de vertegenwoordiging ge
bracht te zien zoo_staan zy, die n u ver
zuim en zich sun te geven, dan machteloos
met de handen in de zakken en moeten het
aanzien, hoe anderen de vervulling van hun
liefste wenschen verydelen langs hun neus
wegl
En dus: stelt niet uit tot morgen en over
morgen. De tyd is nog kort: vóór 16
Februari aanstaande moet ieder ge
holpen z|Jn. Wie dan nog komt, komt te laat;
by zal de deur, die hem tot het Staatsburger
schap toegang gaf, gesloten vinden.
Na deze week de woon- of huurkiezers
besproken te hebben, tornen thans de loon-
kiezers aan de beurt.
Hy, die gedurende 13 achtereenvolgende
maanden, wederom voorafgaande aan den
31sten Januari 1897, dus sedert 1 Januari 1896,
by denzelfden persoon, onderneming, openbare
of byzondere instelling in dienstbetrekking
is werkzaam geweest en een bepaald loon
heeft genoten, is mede kiezer. De hoegrootheid
van dat loon verschilt weder voor de ver
schillende gemeenten en is b|J de wet aange
geven. Het loopt van 275 tot f 550. 't Kan
echter ook zyn, dat een gedeelte van het loon
wordt genoten in den vorm van kost en in
woning of alleen van vrye woning. Ook
hiervoor worden bepaalde cyfers aangegeven.
Yoor Leiden zyn de cyfers ƒ450, 87.50
en 300, d. w. z. dat het loon, hier te Lei en
genoton, dient te bedragen 460 'sjaars of
wel 9 's weeks. Dat vrye woning of inwoning
te Loiden wordt gerekend op 87.50, dus
op 1.75 per week, en dat vrye kost en in
woning voor Leiden op ƒ300 of ƒ6 's weeks
worct getaxeerd. Iemand, die dus inwonend
bediende of knecht is met den vollen kost,
is kiezer als hy bovendien 3 's weeks ver
dient. Iemand, die bediende of knecht is en
alleen onderkomen heeft, moet 7'/4's weeks
verdienen.
Hier volgt de l|jst voor Leiden en omlig
gende gemeenten.
3
I JT
2 c
gemeente
3 a
3 -8
a a
M o
of
<D C
.T3>
a
deel der gemeente.
<D
bedoeld iu artikel
16 2». a.
Leiden
ƒ450
f 87.50
ƒ300
Aarlanderveen
325
50.-
225
A ilsmoer
9
9
0
Alkemade-.
9
9
0
Alfen
9
9
9
Bennebroek
9
9
9
Bodegraven
9
9
9
9
9
9
Haarlemmermeer
9
9
9
Hazerswoude
9
9
9
9
9
9
0
9
9
Katwijk
9
0
9
0
0
Leider Jorp
9
9
0
9
9
Noord wyk
9
9
9
Noord wykerhout.
V
9
9
9
9
9
Oudshoorn
9
9
9
Rynsburg
9
9
9
Sassenheim
0
9
9
Schipluiden
n
9
n
Stompwyk (Leidschen
dam
9
9
9
Valkenburg
It
9
9
9
0
9
Vogelenzang
9
0
0
Voorhout
9
9
9
Voorschoten
0
9
9
Warmond
9
9
9
Wassenaar.
9
9
9
Zoeterwoude
0
9
9
Zwammerdam
n
9
Stompwyk (overig deel)
ƒ300
f 37 50
ƒ200
Bat woutswaarder
0
0
benti uizen
H
0
0
0
9
9
Leimuiden
0
9
9
Laoge Ruige Weide
0
Noot'orp
0
9
Papekop
9
0
Rietveld
9
9
Rynsaterwoude
9
9
9
Reeuwyk
9
9
9
Woubrugge
9
9
9
Waddingsveen
9
0
Waarder
9
■V
9
Zevenhuizen
9
9
9
Zoetermeer
9
9
9
Zegwaard
9
9
9
Ook hier is nog iets by in 't oog te houden,
te weten, dat voor den inwonenden zoon, in het
bedrijf of beroep der ouders werkzaam, dezelfde
voorwaarden gelden. Tevens hoeft de wet be
paald, dat het by vast week-, veei tiendaagsch-,
maand- of jaarloon, geen verschil maakt of
men in de 13 maanden wegens ziekte of ver
wonding gedurende hoogstens twee maanden
niet of niet ten volle het loon heeft ontvangen.
Hetzelfde bedrag, dat voor de loonkiezers
geldt, is ook van toepassing voor de p e n s i o e n-
kiezers. Zy, die op 1 Februari 1897 in het
bezit zyn van een pensioen tot minstens het
zelfde bedrag als het hiervoren genoemd looo,
zyn mede kiezer. Er moet intusschen op wor
den gelnt, dat dit pensioen door een openbare
Instelling moet verleend worden. Stel, dat zulk
een gepensionneerde een klein bedrag als
pensioen geniet, maar door werkzaam te zyn
als klerk, portier, enz. tot bet bedrag komt,
voor den loonkiezer vereischt, dan telt dit
mede. Pensioen en inkomen mogen samen
geteld worden.
Dan komen de grootboek kiezers aan de
beurt. DegeneD, die op den lsten Februari 1897
sedert een jaar in eigendom en ter vr|je be
schikking hebben oen bedrag van 100 nominaal
ingeschreven op ht-t Grootboek der Nationale
Schuld, zyn kiezer. Op aanvrage worot van
wege de directie der grootboeken ten bewyze
hiervan een verklaring afgogeren.
Met deze grootboek-kiezers worden de
spaarbank-kiezers in één adem genoemd.
Die sedert 1 Febr. 1896 ten minste 50
heeft op de Rykspostspaarbank, is kiezer.
Een verklaring van den directeur wordt den
belaügst llende op zyn schriftelyk verzoek
toegezonden. Het is niet noo:ig, dat men
meer dan 50 op de Rykspostspaarbank
heeft, zoodat zy, die b|jv. in een spaarbank,
dio meer rente geeft dan de Postspaarbank,
hun gel ien hebben gebracht, slechts 50 in
de Rijkspostspaarbank behoeven over te
brengen.
Ten slotte komen de examen-kiezers. De
wet bepaalt daaromtrent, dat diegene kiezer
kan zyn, die »oldaan heeft aan de eischen van
bbk wa imh» id, do >v of krachtens de wet gesteld
voor benoembaarheid tot eenig ambt. voor
de vervulling van eenige betrekking of voor de
uirnef nil g van eenig b9dr|jf of beroep.
Wy laten hier ten gerieve onzer lezers
volden de lyst der ambten, bedrijven, enz.,
welker vervulling een diploma vereiecht, dat
kiesbevoegdheid geoft
noturia; beëeüigd vertaler; rechteriyk ambte-
n»*r; advocaat; procureur; auditeur-militair;
reci tsgnle^rd lid, advocaafc-flsca 1, griffi-r of
praktizyn by het Hoog Militair Gerechtshof;
privaat-doc nt aan een Universiteitleeraar aan
oen Gymnasium; leeraar in een of meer der
vakken van het middelbaar onuerwys (tot het
doceeren van welke vakken bevoegd zynde
gediplomeerde landbouwkunoigen, technologen
en ingenieurs); onderwyzer in een der vakken
van het lager onderwys; arts. tandmeester;
apotheker of (gediplomeerd) apothekersbediende;
veearts; loods; essayeur by den waarborg en
de belasting der gouden en zilveren werken;
handels-essay our; officier der landmacht
Ingenieur of adspirunt-ingenieur by het stoom
wezen; yker of aojunct-yker; machinist.
In het model, vanwege de Regeering uit
gegeven, wordt eenvoudig gesproken van het
examen en wordt de omschryving aan den
betrokkene overgelaten.
In de aangifte moeten worden aangegeven de
tyd en de plaats van het afVelegJ examen.
Oveil gging van bot diploma zal meest wel
niet rioodig zyn, om de uitoefening van het
ambt re ds een sterk vermoeden van bevoegd
heid geeft.
Aan de secretarie der gemeenten zyn mo
dellen aanwezig voor de kiezers Iedereen, J»
zich aanmeldt, moet opgeven onder welke cate
gorie hy valt, en krygt dan het biljet, dit
moet worden ingevuld en weder ter s- creta
rie ingeleverd.
De vraag zal wel by velen ryzen of zy. ai»
krachtens aangifte kiezer wonen, ie er ji >r
die aangifte moeten doen. Ds last is we) met
zoo heel groot, maar wy, Ne .erlanders,zi)n nu
eenmaal gewend, dat de ambt'naren van den
fiscus of die van ryk, provincie of gemeente
voor ons het werk doen, en gerrak jent
iemand 't best. Bepaald is, dat zij, die in
dezelfde gemeente blyven wonen en eenmaal
op de kiezoraiyst zyn gebracht, op e lyst
blyven, altyd voor zooveel betreft zy. kie
zer zyn krachtens huur of bewoning van een
huis of vaartuig, zoolang zy nog in hetzelfde
huis of gedeelte daarvan of hetzelfde vaartuig
gevestigd zyn. Zy echter, die krachtens loon
kiezer zyn, moeten zich telken jare aangev n,
maar ook voor hen is het iets gemakk lyk r
gemaakt dan voor de tegenwoordige loig rs.
Zy zullen voorta .n elk jaar vóór den 8s:en
Februari een aangiftebiljet van den burge
meester ontvangen.
Vernomen hebbende dat arbeiders, die wel
in de termen vallen om het kiesrecht te ver-
krygen, bezwaar hebben zich als loon of
woningkiezer op te geven, omdat z|j vre zen
by eene juiste vermelding der door h-r be
taalde huur of van het door hen verdiende loon,
voor zoover dit byv. voor Leiden meer dan
450 bedraagt of de eerste hooger ia dan 1.75,
in de belasting te worden aangesFg-n, heeft
bet „Volksdagbl." inlichtingen ingewonnen of
het by de invulling der woning ofloonki zers-
formulieren voldoende was te vermeldenhuur-
prya boven ƒ1.76, loon boven 460 (do mini
mum bedragen van Leiden om als kiezer in
aanmerking te komen) voor zoover de huur
of het loon boven deze bedragen gaat. Officieel
werd medegedeeld, dat het voor de toekomstige
kiezers voldoende is, indien zy meer dan de
genoemde minima verwonen of verdienen, op
het formulier in te vullen boven 1.75 huur
of boven ƒ450 verdienste; bet jniste bedrag
der huur of van het loon behoeft dus niet tc
wor.en opgegeven.
Ten slotte herinneren wy er aan, dat zy,
die over het volle laatst verloopen dienstjaar
voor de grondbelasting 1896, voor d* ver
mogensbelasting, de bedryfsbela8ting en bet
personeel 1895—'96, in de gememten Leider
dorp, Oe28tgeest of Zobtorwoud" in de Rijks
directe belastingen zyn aangeslagen, dus de
bewoners der nieuwe gedeelten
van Leiden, niet worden geplaatst op ie
nieuwe kiezerslysten voor het district Leiden,
inoit-n zy niet de voor voldaan geteekende
aanslag iljetten op de secretarie der gemeente
overleggen vóór 16 Feoruari a. 8.
CORRESPONDENTIE. Ingezonden stuk
ken of mededeelingen, waarvan de inzen lera
hun naam niet aan de Redactie oekend maken,
worden ongeplaatst ter zyde gelegd.
17)
En nu was de afloop zoo geheel en al
tegen z|jn verwachting, de berekening bleek
zoo volkomen verkeerd te zyn, dat deze met
een volslagen bankroet op dit gebied geiyk
gesteld kon worden.
Dat Feodora zyn zoon afwyzen, hem zonder
eenige andere reden dan die, dat zy hem
slechts een zusterlijke liefde toedroeg, ver
werpen kon, dat was een mogelykheid, waar
aan de anders zoo voorzichtige koopman
nooit had gedacht, en toen het ongehoorde
waarheid geworden was, had hy het, ge
krenkt en vertoornd, als ondank van Feodora's
kant beschouwd.
Dat was dus het loon voor alles, wat hy
aan haar gedaan had; dat de vergelding
voor zyn langjarige weldaden; by had haar
van den grooten weg in z|jn huis opgenomen,
had haar in alle uitwendige dingen met zyn
kinderen gelijk gesteld; zyn hart stond zy
nog nader, en zij vergold het hem daarmee,
dat zy zyn zoon niet beminnen konl
En naast de krenking van den vader stond
het objectieve oordeel van den man van zaken.
Hoe bovenmate dwaas had het meisje zich
betoond! Zij, zonder naam, zonder tehuis; zy,
de verachte, had dat alles kunnen ruilen
tegen een schitterende, aanzienlijke, invloed-
ryko positie, en zy had het niet gewild, had
aet oübeschryflyke lichtzinnigheid haar geluk
den rug gekeerd, en wat zou er nu van haar
worden
Zy zelve had, weiDig dagen na Roberts
vertrek, onder tranen en met woorden van
warmen dank haar pleegvader den wensch
te kennen gegeven, zoodra het mogeiyk zou
zyn en er een passende betrekkiog gevonden
werd, zijn huis te verlaten; maar hy had,
zelf meer bewogen dan hy wilde toonen, haar
ten strengste verboden, voorshands daaraan
te denken. Doch hy moest zichzelven toe
geven, dat het op den duur onmogelijk voor
haar worden zou onder zyn dak te blyven
vertoeven; hy kon noch voor zyn zoon het
vaderlijk huis sluiten, noch hem aan het
zielelyden blootstellen, daar geiyk vroeger met
Feodora samen te zyn; er moest een uitweg
worden gevonden maar welke?
„Ach,prins Ern8tl Ik verzoek ootmoedig
om vergiffenis I Uw Hoogheid beweert my
reeds tweemaal te hebben aangesproken Dan
betreur ik het zeer, niet gehoord te hebben.
Men is somtyds zoo in zyn gedachten ver
diept, en bovendien hoor ik aan dezen kant
niet meer zoo scherp als vroeger. De ouder
dom, de ouderdom, doorluchtige prins, dat is
een kwaad ding! Ik kan zeggen, dat ik
sedert een jaar myn krachten bestendig voel
afnomen l"
„Waarlyk, heer handelsraad? Dat doet my
leedl" antwoordde de prins deelnemend; „maar
dat zou ongeveer zoo lang zyn als gy in deze
streek woont 1"
„Zeer juist, Hoogheid, precies sedert ik
geheel in ruste ben gegaan 1 Het luie leven
doet my geen goed, naar het schynt. Ik ben
juist als een oude knol, Hoogheid: zoolang
men hem in den tredmolen laat, sleept hy
zich voort, doch neemt men hem er uit, dan
zakt hy in elkaar."
„Zóó erg is het toch niet, hoop ik," hernam
de prinses. „My dunkt, het moet u aan
genaam aandoeü, na een zoo werkzaam leven
nu uit te rusteD, en daarby nog te midden
der genietingen van het landleven."
„Ongetwyfeld staat het my aan. Zoolang
my heugt, heb ik naar het buitenleven ge
haakt, maar toch betreur ik myn in den
arbeid doorgebrachte jaren Diet; geloof het
woord van een oud man, prins; uit eigen
ondervinding toch zult ge het nooit weten:
De arbeid is de specery des levens!"
De prins wilde antwoorden, toen een lakei
op den handelsraad kwam toesnellen; de
grootste ontsteltenis stond op zyn gelaat te
lezen, al was hy ook altyd nog genoeg
vorstelyk lakei, om zyn stem niet luider dan
tot een verstaanbaar fluisteren te verheffen.
Heer handelsraad, er is een bode hierheen
komen rydener is brand in uw huisl"
„Groote Hemel 1" riep de handelsraad ver
schrokken, „en de waterleiding werd vandaag
hersteld; er zal nauwelyks een druppel water
te krygen zynl"
Met twee schreden was hy den bediende
nagesneld, priDs Ernst dicht achtor hemeen
menigte heeren, die het bericht vernomen
hadden, volgden hen.
De staljongen, die de tyding had gebracht,
stond naast zyn dampend paard.
„Waar is de brand uitgebroken?" vroeg do
handelsraad hem.
„In don linkervleugel van het woonhuis,
neer handelsraad!"
„Is jufFrouw Feodora in veiligheid?"
„Ik kan niets zeggen, heer handelsraad;
ik lag in den diepsten slaap, daar hoorde ik
geschreeuw; toen ik opsprong, stond alles
reeds in lichterlaaie, en mynheer de opzichter
zette my te paard en beval my te ryden, te
ryden, wat ik kon."
Aller oogen waren reeds in de richting
gekeerd, waarin Grubes landgoed gelegen
was; een donkerroods gloed was aan den
gezichteinder merkbaar.
„Inspannenl"
Dienstvaardige handen brachten het rytuig
van den handelsraad in gereedheid, maarden
prins duurde dit te lang; hy sprong op het
paard, dat den bode had overgebracht, en
draafde io galop weg.
Het was een rit van nauwelyks een kwar
tier uut8 hem kwam hy eindeloos voor. De
oprypoort dor huizinge stond open; men kon
uit duidelijke sporen zien, dat de omlig
gende plaatsen reeds hun voorraad brand
spuiten en kyklustigen hadden afgezonden.
En nu had hy de plaats des onbeils be
reikt; het gansche prachtige gebouw was in
rook gehuld, en toen de prins van het paard
sprong, voelde by zich door de hitte, den
damp en het geschreeuw der meDigte schier
duizelig worden. Éón oogenblik slechts, toen
werkte hy zich door het gedrang heen.
Hier lagen do geredde voorwerpen opge
hoopt, meubelen, kunstschatten, kleeding-
stukken, alles bont door elkander. Daar stond,
gapend en weeklagend, een gedeelte der
vrouwelijke dienstboden met Ue toegesnelde
vrienden en bekenden uit de buurt. Daarna
eindelyk degenen, die werkelijk hielpen, dt
een lange r|j vormende waterdragers, in het
zweet buns aanschyns en met inspanning
van alle krachten arbeidende.
Aan het grootsche reservoir, dat de haDdels-
raad met ontzaglijke kost n, juist voor de
mogelykheid van een gev als het onder
havige, had laten aanleggen, zouden nog
eenige verbeteringen worden aangebracht,
weshalve het voor eenige dagou onbruik
baar was.
„Daar stonden wy nu allen radeloos," be
richtte de oude tuinman den prins, terwfil
hy dezen behulpzaam trachtte te zyn de
eigenlyke plek van den brand te naduren,
„en allen hadden wy zoo totaal onze zinnen
verloren, dat wy den kleinen vyver daargind*
in het park geheel en al vergeten hadden,
totdat de juffrouw, u weet wel, die thuif
was gebleven, juffrouw Feodora, ons er aan
herinnerde en terstond bevel gaf
„Maar dat is het juist, waarom viol
de prins hem in de rede, „ik meen, weet gt)
iets van haar? Waar is zy?"
„Juffrouw Feodora?" was de wedervraag
van den oude, „ja, hoe zal ik u dat kunnen
zeggen? Die is vrywei overal geweest, don
geheelen tyd.
{Wordl vervolgd.)
