N. 11303 Woensdag 30 December. A0.1896 <§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven Nieuwjaarswenschen DAGBLAD. PRIJS DEZER COTJRA2ÏT: Voor Leiden por 3 maanden. Franco per post Afzonderlijke Nommers 1.10. 1-40. v„ 0.05. PRIJS DER ADVERTENTTËN: 1-6 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17J. Grootere Van letters naar plaatsruimte, wordt 0.05 berekend. Voor het incasseeren buiten de stad Dit nonuuer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. worden van af heden aangenomen ad 25 cents per advertentie voor het Leidsch Dag bladdat a. s. Donderdag-avond verschijnt. Buiten Leiden wonenden kunnen postwissel zenden en de advertentie op het strookje 6chryven. - - Nieuwjaarswenschen, na Woensdag avond. 6 «ren aangeboden, worden bere kend ad 51$ cents. Ofticiëele Kennisgevingen. STIKKEN KEURINGEN. Dg Gedeputeerde Staten der Provincie Zuid-Holland maken bekend: dac ingevolge art. 1 van bet op 21 Juli door de Provinciale Staten vastgesteld en lij Koninklijk beeluit van 2 September 1896 No. 23 goedgekeurd Reglement ter bevordering der veefokkerij in de Provincie Zuid-Holland, tot het tookennen van premiën voor stieren boven den leeftijd van 11/3 jaar en voor pinkstieren beneden den leeftijd van ll/s jaar, jaarlgka keuringen zullen worden gehouden dat voor deze keuringen de Provinoie ie verdeeld in 14 districten en voor elk district 1 premie van ƒ160 voor een stier boven den leeftijd van l'/j jaar on 3 premiën van ƒ100 voor pinkstieren. beneden den leeftijd v^n ll/s jaar beschikbaar zijn gesteld, met dien verstande dat slechts voor uitmuntende stieren premiën mogen worden toegekend en dat de toegekende premiöu slechts worden uitbetaald indien de bekroonde stieren van af do bekroning tot 1 Septembor daaraanvolgende in de provincie Zuid- Holland tegen een springgeld van hoogstene 1 be schikbaar zijn geweest; dat in elk district slechts de stieren kunnen mededingen wier standplaats bionen het district is gelogen, tonzij in byzoudere gevallen door Gedepu teerde Staten, volgens art. 5 van het Reglement, hiervan aan één of mor-r stieronhouders voor óón of meer stieren afwijking is toegestaan; dat de gemeente Leiden behoort tot het 10de district samengesteld uit de gemeenten: A'fen. Hazerswoude, Aarlanderveen, Leiden, Leider dorp, Zoeterwoude, Woubrugge, Oudshoorn, Lei- muiden, Rijnsaterwoude, Ter-Aar, Aikemade en Koudekerk, en dat do kc-uritg in dat district zal plaats hebben te Alt'in op "Woensdag den Sleten Maart 1897 des morgens to 10 urtn. 's-Giavenhage. den 21sten Dec. 1896. De Gedeputeerde Staten voornoemd, FOCK, Voorzitter. F. TAVENRAAT, Griffier. EERSTE KAMER. Zitting van hedennamiddag te halftwee. Tot rapporteurs over de definitieve suiker wet zyn benoemd: de beeren Magné, Welt, Van Lynder, Muller en Godin de Beaufort. By do Indische begrooting stemt de heer Van Alfen in het algemeen in met de voor stellen omtrent de marine en verdedigde bjj een blyvende vestiging in Atjeh, ter bestry ding van alle rust verstoringen, een algemeen bindende scheepvaartregeling. Hy dringt aan op de aanschaffing van snel loopende recherche-vaartuigen. De heer Sohimmelpenninck van der Oye adviseert ook dat men aan de militaire actie in Atjeh geruiraen tyd den vryen loop moet laten en den toestand consolideeren. Door volharding zullen wij in Atjeh on6 gezag blijven, vestigen. De heer Fransen -van de Putto juicht geenszins het beleid van den minister in vele opzichten toe, maar zal met het oog op de politieke omstandigheden niet debatteeren, waar de minister ter zake van Atjeh zoo geheel is afgeweken van zyne vroegere ver klaringen. Intusschen hoopt hy ook dat de Minister in het nu ingeslagen vaarwater zal blyven. De Minister van Koloniën betoogde dat de toestanden in Atjeh zoo veranderd zijn, dat ver i d ring van beleid alleszins verklaarbaar s en ieder ander hetzelfde zou gedaan hebben. De Minister vorzekerde nog dat voor eene spoodige afwijking tegenover de Atj.h-tactiek geen vrees behoeft te bestaan. De héi-r Pynacker Hordyk verklaart ook groote bedenkingen te hebben tegen het be leid van den Minister, vooral wat betreft het financiötle beleid, maar dat hij bij Hoofdstuk X der Staatsbegrooting daarop zal terugkomen. De Minister zou dat afwachten, maar ont kende dat de toestand van Indiè zoodanig is dat deze ooit noodlijdend zou wordtn. De heer Van de Putte hield vol dat de minister van beleid was veranderd, voordat de omstandigheden in Afjeh gewijzigd waren. De Minister antwoordde dat de gouv.-gen. zelf Liet wist dat builen de geconcentreerde linie vestiging was geschied. De Indische begrooting is aangenomen, evenals de andere ontwerpen. Men schrijft ons uit Rypwetering: Op initiatief van de Centrale R.-K. Kiesvereeni- ging te Haarlemmermeer heeft den 27st<En Dec. jl. in de herberg van W. Zoetemelk, te Rypwetering, eene vergadering van kiezers van Rypwetering, Oud-Ade en het Lage Land plaats gehad ter oprichting van eene R. K. Kiesvereeniging te Alkemade. Als spreker is opgetreden de heer A. C. A. Van Vuuren, te 's Hage. Deze heeft op bevattelijke wijze de onderscheidene bepalingen van de nieuwe kieswet toegelicht en met schoone bewoor dingen het nut aangetoond, dat eene kies vereeniging kan stichten. Ten slotte werd door hem een door de Centrale Kiesverec-nigiDg ontworpen concept reglement ter beoordeeling voorgelezen, het welk na eene kleine wijziging by acclamatie werd aangenomen. Den 6den Januari a. s. zal met hetzelfde doel eene vergadering van kiezers uit de andere deelen van Alkemade te Roelofaren dsveen plaats hebben. Te Aarlanderveen zyn door den kerkeraad der Ned.-Herv. gemeente herkozen als ouder ling de heer H. Broekhuizen en als diaken de heer W. Van EgmondJr. In de algemeene vergadering van de Vereeniging voor Bloembollencultuur, gisteren te Haarlem gehouden, kwam het pensionnee- ren van oude bloemistknechts ter sprake, naar aanleiding van een voorstel van de afd. Bloemendaal-0 verveen. Het hoofdbestuur had zich van praeadvies onthouden, omdat er een Rijkswet in 't voor uitzicht is gesteld en omdat het hoofdbestuur zal worden aangevuld met 4 leden. De voorloopige bespreking van de zaak ging niet heel diep. Er bleek uit, dat de aanwezi gen* het eens waren in 't algemeen over het nut van pensionneering, maar over de manier waarop was nogal verschil van gevoelen. Terwijl de voorstellende afdeeling er op wees, dat de Rijkswet nog zoo lang kon uitblijven, bestreed de afd. Westland het voorstel, om Jat zij geen partiëele regeling wenschte, en gaf de afd. Noordwyk als hare meening te kennen, dat hot niet behoort tot den werkkring van de VereeDiging. De heer Kersten, lid van het hoofdbestuur, wees op de „groote sommen", die noodig zouden wezen, om aan alle bejaarde en ge brekkige bloemistknecbts een pensioen van bijv. 6 's weeks te vei zekeren. Hy schatte het daarvoor benoodigde kapitaal op een mil- lioen. Wat bsteekent daartegenover de kas van de Vereeniging, die een duizend gulden of drie bevat? De eenig mogelijke pensioen- verzekering is, meende de heer Kersten, dia, waaraan de werklieden zeiven bijdragen, en nu leert de ervaring, dat jonge werklieden daartoe niet vrijwillig to krijgen zyn. Zij meenen, dat zy gezond en sterk zullen blyven en de ouderen willen wèl, maar met hen alleen kan men de zaak niet beginnen. Daarom is een Rijkswet noodig. Het denkbeeld van plaatselijke pensioen fondsen werd mede geopperd. Ten slotte be loofde bet hoofdbestuur praeadvies te zullen uitbrengen iü een volgende vergadering. Door de afd. Sassenheira werJ de aan sluiting der buitengemeenten aan het tele- phoonnet ter sprake gebracht, waarop de voorzitter zeide voorioopig geene nadere mede- deelingen te kunnen doen, daar de zaak by eene commissie in onderzoek is. Door denzelfden afgevaardigde werd ook nog het goederenvervoer met de N.- en Z.-Hol- laDdscbe stoomtram ter sprake gebracht, welke z. i. verbetering eischt. Door den secr.-penningmeester werden mede- deelingen gedaan omtrent van notarissen ont vangen berichten over verandering in de veilingsvoor waarden. De heer Velthuizen van Zanten deelde mede, dat hem was opgedragen aan de ver gadering kenbaar te maken, dat noch door de notarissen, noch door de directeuren eenige verandering wordt mogelyk geacht. De voor zitter dankte den heer V. v. Z. voor zjjne mededoeling en zeide, dat de zaak een punt van behandeling by het hoofdbestuur zal uit maken. Yan de 25 afdeelingen waren 22 vertegen woordigd. Tot bestuursleden werden de heeren P. Joh. Weyenbergh en M. P. Van Ruyven gekozen. Uit Voorburg is het bericht ontvangen van het overladen van mevr. Vogel—Roosen boom. De overledene, vooral als bloemen- en vruchtenscbilderes hoog gewaardeerd, werd geboren te 's-Gravenhage den 24sten October 1843 en had dus eerst onlangs den 63 jarigen leeftijd bereikt. Zij verwierf, nauwelijks de 20 jaren overschreden hebbende, de gouden medaille op de tentoonstelling te 's-Graven hage van 1866, teiwijl een gelijke onder scheiding haar ten deel viel op de wereld tentoonstelling van Weenen in 1875. Veel bijval viel ton deel aan haar doek, getiteld: „Herinnering" (eene met rozen en klimop versierde en gedeeltelijk met rouwfloers be dekte guitare) in 1879 te Rotterdam tentoon gesteld, dat sedert een sieraad uitmaakt van het Museum Boymans aldaar. Vele jaren lang was de gastvrye woning en werkplaats van Margaretha Roosenboom te Oosterbeek een aantrekking-punt voor do velen, welke naar dien lusthof van Nederland In 't schoone j ïargëty ie een pelgrimstocht ondernamen, en met de meeste voorkomend heid werd de bezoeker in de glogenheid gósteld kennis te maken met de beminnelijke bewoonster en hare ryke kunstverzameling, totdat zij nu eenige j iren geleden haar hand schonk aan haren vriend en kunstroeder J. G. Vogel, te Voorburg. Hare schoone bloemstukken, in tal van Europeesche kabinetten verspreid, zullen haren naam nog tal van jaren doen voortleven. H. M. de Koningin-Regentes,heeft gis termiddag in audiëntie ontvangen den nieuw benoemden pauselyken internuntius bij ons Hof, mgr. Tarnassi, die zijne geloofsbrieven aan H. M. aanbood. De vertegenwoordiger van den Pauselijken Stoel werd op de ge bruikelijke plechtstatige wflze van zijne woning aan het Bezuidenhout naar het Paleis geleid en van daar Daar zijn woonplaats terug. Zondag overb ed te Roermond mr. W. H. J. Cambier Van Nooten, kantonrechter aldaar, in den ouderdom van 55 jaren. In de algemeene vergadering van de Twentsche (Overyselsche) Linöbouw-Maat- schippy, te Hengeloo g3houden, werd het bestuur opgedragen ten zeerste ty de Regee ring aan te dringen op de invoering van een mi isterie van landbouw. Eenstemmig was men van oordeel, dat de tegenwoordige toe stand niet bestendigd mag worden. De Vereeniging van R.-K. Bijzondere Onderwijzers in het bisdom Haarkam vierde haar zilveron jubilé gisteren te Haarlem. Te 10 uren werd in de kathedraal een Mis gecelebreerd door den bisschop, die een korte toespraak hield. Te V/2 uur was er feest vergadering in het lokaal „Vereeniging", waar een feestrede werd uitgesproken door den heer J. A. B .kker, onderwijzer te Amsterdam, en de feestzang werd gezongen door de leer lingen der Katholieke scholen, onder leiding van den componist, den heer Andrisssen. Aanwezig waren vee) geestelijken, o. a. de hoogeerw. vicaris generaal, mgr. Spoorman, prof. Do Groot, dr. Schaepman en mgr. Lans. De zaal was versierd met de busten van Z. H. den Paus, den Bisschop en de Koning innen, omgeven door bloemen. Telegrammen van hulde zyn verzonden naar Z. H. den Paus en de Koniuginnen. Na de vergadering nam de onderliDge feestmaaltijd een aanvang. Dr. Paul Harting, gedurende vele jaren leeraar in de natuurlyke histori3 aan de in richtingen- voor hooger en middelbaar onder wijs, de burgeravondschool en de meisjes school voor u. 1. o. te Kampen, is gisteren op byna 54 jarigen leeftijd overleden. Door het kiescollege te Amsterdam werd gisteravond tot predikant bij de Ned.-Herv. Gemeente aldaar, in de vacature Posthumus Meyes, voortdurende door het bedanken van ds. Lammerinck, te Scheveningen, beroepen dr. Th. H. Jonker, predikant te Dordrecht. Het was gisteren 25 jaar geleden, dat mr. D. L. Do Leao Laguna, thans secretaris van het College van Regenten over de Gevange nissen te Amsterdam, als lid van dit College wtrd geïnstalleerd. Zyne medeleden hadden gezorgd dat deze dag niet onopgemerkt voor hem zou voorbijgaan. In een gistermiddag gehouden buitengewone vergadering van het college werd de heer Laguna door den voorzitter van Regenten, mr. Th. Westerwoudt, in hartelijke woorden gelukgewenscht met dit feest. Hy wees er op hoe mr. Laguna steeds vol ijver de hem toe vertrouwde taak had vervuld en bood hem namens zijne mede regenten aan een bronzen beeld: „Pax et Labor." Gisteravond is mr. Laguna door zyn mede regenten een vriendschappelijke maaltijd in hot „Amstel-Hötel" aangeboden. Ds. Van Höyningen, predikant by de Ned.-Herv. gemeente te Scheveningen, zal tegen 1 Januari a_s. emeritaat nemen. In de vergadering van de vereeniging „Eendracht", te Scheveningen, werd besloten den omslag over iedere schuit van ƒ0.50 op 1 te verhoogen, met 't oog op de goede resultaten met de boetschool. Men schrijft uit Amsterdam: Het plan, oui op het Damrak eene nieuwe beurs te bouwen, waartoe door den Raad een paar maanden g9leden is besloten, maar waarvan na het aftreden van den wethouder Treub gezegd werd, dat zy er nooit zou komen, schjjnt toch in hst volgende jaar werkeiyk- heii te zullen worden. Ten minste den 4den Januari a. s. zal worden aanbesteed het bouwen van eene directiekeet, ten dienste van den beursbouw, op eene nauer aan te wyzen plaats op het Damrak. Biykens mededeeling aan den minister van oorlog is aan den gouverneur der Konink lijke Militaire Academie last gegeven tot het doen drukken van een reglement op de inf.- exerritiën ten dienste van de schutteryen, grondslag van het onderricht en Recruten- school. Genoemde minister deelt wyders mede, dat de na te noemen, in den loop van dit jaar, in verband met de invoering by het leger van hot geweer M. 95 in het licht versche nen voorschriften en reglementen geheel zooals zy voor het leger zijn samengesteld, daar de. dienstdoende schutteryen kunnen worden ge bezigd, als: lo. Voorschrift op den velddienst voor het Nederlandsche leger (1896). 2o. Reglement op de exercitiën der infanterie compagnieschool, en 3o. Reglement op de exercitiën der infanterie bataljonsschool, enz., o. a. ook bevattende de bjjzonderè voorschriften en de regimentsschool. De kapt. der inf. op non-act. H, J. F. Van Ovarvelat worlt in activiteit hersteld by het 5de bat., 4de reg. inf. te Gouda. Naar men verneemt, zal de kapt. J. H. A. L. Von Frytag Drabbe, van het 519 bat. lste reg. inf. te Den Helder, eorstdaags den dienst met psnsioen verlaten. Door den inspecteur der inf. is eene circulaire gericht aan de corpscommandanten, waarin verschillende voorzorgsmaatregelen z\jn voorgeschreven by de schyfschietoefeningen metflret nieuwe geweer. By koninkljjk besluit is de instructie voor den inspectc-ur der cavalerie zoodanig aangevuld, dat eveoals de ry- en boersmid- school ook voortaan het escadron ordonnansen te Amersfoort direct onder zyne bevelen wordt gesteld. Door wyièn mej, A J. Den Dekker, te Nieuwendyk (gem. Almkerk) overleden, is aan do Geref. Kerk aldaar gelegateerd f 6000, aan de armen 2 percoelen land en aan de Chr. school 5000. Hr. Ms. pantserscbip „Piet Hein," onder bevel van den kapitein ter zee H. R. J. J. Thorbecke, is in den namiddag van 24 dezer te Gibraltar aangtkomen De dirigeerende officier van gezondheid 2de kl.f luk. kol. J. J. Hoogeboom, ch9f van het militair hospitaal te Breda, zal, naar ge meld wordt, binnenkort den dienst met pen sioen verlaten. Het stoomschip „General", van Hamburg en Amsterdam naar Oost Afrika, passeerde 27 Dec. Gibraltar; de „Ardjoeno" arriveerde 28 Dec. van Rotterdam te Batavia. Mr. en Mine. Mongodin. II y a des choses qu'on fait, mais qn'cn ne dit pas. Zoo zyn er ongetwijfeld ook dingen, die men zien en genieten kan, maar riet oververtellen. Ik zet het iemand, om den inhoud van „Mynheer en Mevrouw Mongodin" in een kort bestek zóó weer te geven, dat men daarin iets proeft van het ontzettend kluchtige en vermakelyke van dat stuk. Trouwens, het inhouds-relaas kan wel achter wege blyven, want het stuk is niet niöuw en ook in Leiden niet onbekend. Reeds in 1891 werd het alhier door het gezelschap van den Tivoli-schouwburg opgevoerd. Maar, behalve dat, het komische schuilt zoo uit sluitend in het spel, in de opvatting en uit breiding van de gelezen rol, dat een opgave van wat er in het stuk gebeurt of zelfs eene lezing van het gebeele stuk onvermydeiyk tegen moet vallen by of na eene opvoering. En dit blyspel i3 te goed, om tegen te vallen, l i. bedoel natuurlyk niet literair goed, want tevergeefs zou men er literaire deugden of ook maar eigenschappen in zoeken, maar uit een tooneel oogpunt. Noem het een klucht, zoo ge wilt, my wèl, maar dan een aardige klucht. Het is brutaal knap, met zoo weinig ge gevens, die heelemaal niet nieuw of oorspron- keiyk zyn, uitgezonderd misschien de ge schiedenis van het mes, een stuk samen te stellen, dat op~het tooneel zóó'n effect maakt, dat, ja, wèl zyne bekoring ontleent aan de malle gezichten van Van Zuylen, maar dan toch ook Van Zuylen inspireert en in de gelegenheid stelt om die gezichten te trekken. Er zyn kluchten en kluchten. Deze behoort zeker tot de beste van het genre. Do com positie is uitstekend. Men voorziet hier niet, zooals meestal by Duitsche producten, zoodra het scherm opgaat, hoe het eindigen zal; integendeel, de aandacht biyft gespannen, het etuk stygt tot op de helft vaD het laatste bedryf, om dan een snelle, aardige en practi- sche ontknooping te geven. By voorbeeld Zoodra het scherm in de eerste acte opgaat, komt een heer vragen of Mynheer Mongodin thuis is. By een ontkennend antwoord wei gert hy zyn naam op te geven, hy zal wel eens terugkomen, het is eene verrassing. De verschijning van dien heer wordt licht over het hoofd gezien en toch biykt dat de „clou" van het stuk te wezen; hy is de man, die de geschiedenis van het mes tot haar recht verstand zal brengen en dus de geheele ver houding tusschen het echtpaar Mongodin, waar het stuk om draait, op vasten grond slag zal zitten. Als hy in de laatste acte, na al wat er gebeurd is, weer te voorschyn komt, en de ontknooping teweegbrengt, is dat eene ware verrassing. In het algemeen blykt uit de vlug volgende, goed aaneengeschakelde handeling, dat de schryvers het tooneel wel uitstekend moeten kennen, om zoo'n werk te kunnen schry^en. Het i3 een gek ding, die tooneelschryvery aan den éénen kant en de appreciatie van het publiek aan den anderen. Daar is nu Minnespel", een zuiver, mooi kunstwerk, dat in Rotterdam zelf niet meer dan vier opvoe ringen beeft kunnen beleven, en dit stuk daarentegen maakt grooten opgang en is op weg een kasstuk voor de Rotterdammers te worden. Het kan raar loopen. Dat zit hem nu alleen in het beiligo lachen. „Het fubliok wil lachen, het heeft er voor betaald", staat in de hollandsche „Paljas", en dat is een waar woord. Het wil lachen, de een om dit, de an-er.om dat, en als aan dien lust maar voldaan wordt, don neemt het graag het Fransche karakter van het stuk, nl. dat het hier en daar wat „gepeperd" is, op den koop toe. Dat is in het onderhavige geval trouwens niet te erg; men kan er gerust vrede mee hebben. Zooals wy reeds zeiden: het is een stuk om gespeeld te worden, het staat en valt met de drie rollen van hc-t echtpaar Mongodin en van Clorinde. De bezetting daarvan kon niet beter. Van Zuylen overtrof zichzelven. Alles, wat hy aan dwaasheid bezit on ont wikkelen kan, gaf hy gisteravond ten beste; het is ongetwyfeld óéne van zyne beste rollen. Zyn grime, zyn gebaren, zyn stil spel, zyn slaapw. nlolen, alles was even uitstekend en lachwekkend. Mevr. Cath. Beersmans speelde, om Van Zuylen te believen, dia haar gaarne in die rol naast zich z-g, Mevr. Mongodin, eene rol, die wel een weinig naast baar ge wood karak- ter staat; maar zy gaf er toch, als naar ge woonte, een mooie, eigenaardige tint aan. Zelfs het hondje deed zijn plicht en blafte niet meer dan strikt noodzakelijk was. Mevr. Van Eysden was als Clorinde goed op dreef; het was eene van die rollen, waarin ze zoo aardig, ondeugend los kan komen. De overige rollen waren by Brondgeest, Van Korckboven, mej. Rika Haspels, enz. in goede handen. Te midden van ernstige kunstwerken heb- ben ook dergelijke tooneelstukken bun recht van bestaan en ze zóó te zien opvoeren zal altijd een genot blyven voor wie nog durft en kan lachen. v. B. Vereeniging tot Bevordering der Bouwkunst, te Leiden. Zevende vergadering, in het Nutsgcbouw. Aanwezig 30 leden en 3 donateurs. Aan deze vergadering ging vooraf eene kunstbe schouwing van de plaatwerken „L' Emulation" en „Architectonische Rundschau", van best-k- teekeningen en van eenige kunst-industrièele voorwerpen. Voor de expositie werd onder- scheideniyk dank gezegd aan de beeren "W. Fo.itein, Is. vt d. Kamp en Gebr. Reinke. De h^er VT. C. Mulder had voor de lees tafel afgestaan het prachtwerk „Decoratie- Motieven"; hy werd hiervoor insgelyks be dankt. De voorzitter, de heer C. R. Van Ruyven, opende de vergadering met een hartelyk woord van welkom aan de aanwezigen. Hy wees er op dat deze byeeDkomst een byzonder karakter droeg, omdat het juist een jaar was geleden-, dat het initiatief was genomen tot oprichting eener zelfstandige vereeniging. De zaal was voor deze gelegenheid eenvoudig, doch smaakvol met plantengroepen versierd door den heer Van Veen. De voorzitter herinnerde in 't kort aan het verhandelde, in de gepasseerde vergade ringen en aan de bezichtiging van eenige A

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1896 | | pagina 1