N°. 11279.
Maandag 30 November.
AM896
@eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (§on- en feestdagen, uitgegeven
LEIDSCH
DAftBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden.
Franco per post
Afzonderlijke Nommers
-9
r ï.io.
1.40.
VB 0.05.
PBIJS DEB ADVEBTENTIËW:
Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17 j. Grootere
letters naar plaatsruimte. Yoor het incasseeren buiten de stad
wordt f 0.05 berekend.
Dit nommcr bestaat uit VIER
Bladen.
Eerste Blad.
Officieel© Keauisgevingen.
Inkomstenbelasting 1896.
Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen
in herinnering, dat uiet 80 Nov. s.s. do vijfde termijn
vervalt van de Inkomstenbelasting en dat
alzoo op den lsten Deo. s. s. minstons vijf zesde
gedeelten van den aanslag moeten zgn voldaan.
Zij noodigen mitsdien belanghebbenden uit, om,
ter voorkoming van vervolgingskosten,
tot de betaliDg van het versohnldigde ten kantore
van den Gemeente-Ontvanger over te gaan.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, F. WAS, Burgemeester.
28 Nov. 1896. E. KIST, Secretaris.
Leiden, 28 November.
In het Nutsgebouw alhier had gisteravond
de algemeene ledenvergadering plaat» van de
Leidsche Maatschappij tegen invaliditeit en
ongelukken der Werklieden.
Na voorlezing en goedkeuring der notulen
gaf de heer L. Maas als penningmeester een
overzicht van don stand der geldmiddelen,
waaruit bleek, dat deze niet ongunstig was.
Do voorzitter deed mededeeling, dat de statu
ten waren verzonden en dat binnenkort, naar
hij hoopte, de koninklijke goedkeuring kon
verwacht worden. Ook de aandeelen waren
bijna alle geplaatst; de enkele, die nog niet
geplaatst waren, zag by gaarne genomen door
hen, die zich verz-kerd hebben en nog geen
aandeelhouders waren.
Daar het ondoenlijk is om al de aandeel
houders op een bepaalden dag en bepaald uur
bijeen te krijgen, zal het bestuur tegenwoordig
zijn by het verlydtn der akte en de akte
passeeren.
Den aanwezigen aandeelhouders werd ver
zocht eene verklaring te teekenon, waarin
vermeld staat hoeveel aandeeltn zy genomen
hadden; aan de niet aanwezige aandeelhouders
zal een geiyk verzoek gezonden worden.
Tot op heden waren uitkeeringen gedaan aan
27 personen, die door een of ander ongeluk
tydeiyk tot werken onbekwaam waren.
De heeren W. Kok, Iz. v. d. Kamp en G.
Do Vink werden benoemd om ce rekening
en verantwoording van den penningmeester
na to zien en daarover in de Februari-verga
dering een mondeling en schriftelijk rapport
uit te brengen.
Door de wijzigingen in de statuten, die
noodig waren om de koninkiyke goedkeuring
te erlangen, is eene andere regeling omtrent
de eventueele winsten getroffenvandaar, dat
de 60 pet. van de winst van dit jaar voor
een op te richten reservefonds geene bestem
ming heeft; het bestuur stelt voor, om van
deze gelden een fondsje te maken, waaruit
die onkosten konden bestreden worden, welko
dienen moeten om de aandacht op de Maat
schappy te vestigen.
Na een opwekkend woord van den voor
zitter, dat ieder zooveel mogeiyk het doel der
Maatscbappy helpe bevorderen door anderen
aan te sporen hun werklieden te doen ver
zekeren, zoodat binnen een niet al te langen
tyd alle Leidsche werklieden verzekerd zijn,
werd de vergadering met dank voor de trouwe
opkomst gesloten.
Het Ho 1 ndsehe Toone&lgezelschap van
de heeren Gebroeders Van Lier, te Amster
dam, had gisteravond een wel niet zeer talryk,
maar toch re :elyk opgekomen publiek naar de
Stadszaal gelokt, ter bijwoning van het aange
kondigde kluchtspel „De Operette-Koningin",
waaromtrent uit Amsterdam en Den Haag
goede berichten tot ons waren gekomen, welke
hier niet werden gelogenstraft.
Het is een vermakelyk stuk, dat in den
gee6t van het publiek viel, getuige het luide
app'aus en de herhaalde terugroepingen,
een stuk met zang, dans, quodlibets, couplet
ten, enz., zoodat het een eigenaardig karakter
heeft, naar aanleiding waarvan reeds de ver
slaggever van de „Haagsche Courant" tot de
volgende juiste opmerking kwam:
„Onze cafó concerts en dergelyks inrich
tingen worden voortdurend mooier en schitte
render; de liedjes on coupletteD, die men
vroeger steeds zonder eenig versiersel hoorde
voordragen, zijn thans gevat in een lyst van
weelderige miso-en-scène, zoodat zy aanzwel
len tot revues, „blyspelen met zang", enz.
Dit zou werkelijk een gunstig getuigenis
afleggen van de ontwikkeling van htt kunst
gevoel in onzen tyd, en men zou kunnen
spreken van een trapsgewyze veredeling van
den smaak, wanneer maar niet terzelfder tyd
het echte blijspel daalde tot het peil van het
café-concert.
Of nu de „Operette koningin" tot de eerste
categorie bc-hoo t of tot de tweede, wil ik in
het midden laten: zeker is bet, dat dit kunst
product op de grens staat, waar beide ineen-
loopen."
Het stuk heeft het fleurige, kleurige, drukke
en internationale, dat men by een dergelyk
genre verwacht, en men hoorde de nieuwe,
allernieuwste populaire deuntjes in tallooze
variaties en met allerlei verschillende teksten
door do zaal klinken.
By deze voorstelling bleek weer, dat de
heer Kreeft een uitmuntend komiek is en
mevr. Buderman, die de titelrol vervulde, eene
soubrette, die Parys ons mag beny ien.
Maar belangryk was ook de medewerking
van mevr. De la Mar Kley en den heer
Wagemans, wier creaties zeer voldeden, en
niet minder droegen tot het succes by de
dames André Meeuwissen, Tartaud Kiehl,
v. Nieuwland, Koning, v. "Waardt, enz. en de
heeren Buderman, Van Nieuwland, Delmonte,
Ducaju, enz.
Tot de aantrekkelijkheid van deze werke
lijk uitstekende voorstelling werd tevens veel
bygedragen door het Engelsche dans- en zang-
quartet: „De vier zusters Lyric" van het
„Empire Theatre" te Londen. Door hun gra
cieuze dansen en aardige „songs" wisten deze
jonge meisjes stormenderhand de sympathie
van het gehoele publiek to winnen. In drie
der zeven tafereelen traden zy op.
Het orkest van het Grand Thé&tre onder
leiding van den beer J. H. Wolff, voor deze
voorstelling medegekomen, werkte eveneens
goed.
De „Operette Koningin" heeft, alles te zamen
genomen, dus ook hier een goed onthaal ge
vonden. M
Op eene nader gehouden vergadering
der commissie in zake de benoeming van een
kapelmeester voor de Koninklijke Milit. kapel
is uit het negental der candidaten een viertal
opgemaakt, waaruit de definitieve voordracht
tot benoeming zal plaats hebben.
By de door het departement van marine
gehouden aanbesteding waren de heeren Gebrs.
Yan Wyk en Co., alhier, minste inschryvers
voor de levering van 9300 paar wollen sokken
ad f 3627.
De officier van gez. 2de kl. D. J. E.
Mac Leod, van het 4de reg. inf. te Leiden,
wordt 1 December gedetacheerd ln de leger
plaats by Oldebroek.
Door den heer J. Moraal is do benoeming
tot lid van den Raad der gemeente Leider
dorp aangenomen.
Aan de goedkeuring van den gemeente
raad te Haarlem is door B. en Ws. aange
boden een ontwerpovereenkomst met den
heer C. P. W. Kriens, directeur van het
gemeentelijk muziekcorps, betreffende de voor
waarden, waarop aan hem een subsidie van
f 10,000 per jaar zal worden verleend. De heer
Kriens verbindt zich van 1 Januari 1897 tot
wederopzeggens een volledig harmonie orkest
van gelyk gehalte als het tegenwoordige te
dirigeereu en te exploitoeren, en om o. m. tus-
schen 1 Mei en 1 Octooer 40 openbare uitvoe
ringen te geven: eiken Zondagnamiddag in
den Hout van 24 uur, en in den regel één
avond per week, op dag en uur, cioor B. en
Ws. te bepalen.
Yan de volgende landbouwers in de
gemeente Ter Aar zyn paarden voor den
militairen dienst by de in de maand Mei ge
houden keuring geschikt bevondenJ. Visser,
A. Hartveld, P. Vink, J. Bol, Wed. H. Ver
baar, R. Kempenaar, L. Rodenburg, C. Kem
penaar, F. Heyns,- H. Kroft en C. Verhaar,
te zamen tot een getal van 17 paarden.
Met getal eventueel te leveren paarden be
draagt voor die gemeente 8, waarvoor n& de
gehouden loting gebleken is in aanmerking
te komen de acht eerstgenoemde personen,
die in de volgorde volgens deze loting zyn
opgegeven.
Donderdagavond werd de ry der Nuts
lezingen van de afdeeling Bodegraven geopend
door den heor S. Van Bachum de Boer. Spreker
droeg vóór de pauze een novelle voor, die
door de aanwezigen met alle aaDdacht gevolgd
werd. Na de pauze behaalde hy met eenige
kleinere, luimige stukken zeer veel succes,
zoodat het vry talrijke publiek zeer voldaan
huiswaarts keerde.
Te Parys is overleden de heer Francois
Brun, emeritus-predikant der Waalsche ge
meente te Amsterdam.
De heer Brun werd 20 Juni 1863 uitRheims
beroepen naar Amsterdam, waar hy 12 No
vember van hetzelfde jaar werd geïnstalleerd.
De algomeene achting, die hy zich verwierf,
kwam ten duidelykste uit, toen in 1888 de
preiikant zyn 25 jarig ambtsfeest vierde.
Op 30 Juni 1892 nam de heer Brun zyn
emeritaat en vestigde zich te Parys, omdat
zyn hart nog altyd naar Frankryk trok.
De examens in boekhouden en handels
correspondentie voor de praktyk vanwege de
Vereeniging van leeraren in bet Boekhouden
te Amsterdam, zullen gehouden worden op
8, 9 en 10 December a. s. Voor deze examens
hebben zich aangemeld: 72 candidaten voor
boekhouden en 5 voor handelscorrespon
dentie.
Naar de „Bossche Crt." verneemt, heeft
dr. F. B. Trosée zyn ontslag aangevraagd
als directeur der Rijkskweekschool voor onder -
wyzers te Nymegen.
Dr. G. J. Van der Flier, predikant te
's-Gravenhage, zal 6 Januari den dag her-
dtnken, dat hy vóór dertig jaren predikant
by de N.-H. Kerk werd.
In het „Weekblad voor den handel in
kruideniersgrutters koloniale waren, enz."
is onlangs een oproepiDg geplaatst tot stich
ting van een vereeniging van winkeliers ln
die vakken, hoofdzakelijk tot het tegengaan
van „wanverhoudingen, welko vooral in
den laatsten tyd door verkeerd toegepaste
coöperatie, oneeriyke concurrentie, enz. ons het
bestaan, zoo niet onmogeiyk, dan toch zeer
moeilijk maken."
In Januari zal te Amsterdam of te Utrecht
e°n by eenkomst plaats hebben tot stichting
van een Bond. Daardoor hoopt men betere
waar tegen voordeeliger conditiën te betrekken,
maar tevens te trachten alle oneerlijke con
currentie te weren, flesschentrekkery te voor
komen en zich krachtig te verzetten tegen
„Eigen Hulp" onder iederen vorm.
De Eerste Kamer, die Dinsdag-avond
byeenkomt, zal zich de daaropvolgende dagen
wyden aan het afdeelingsonderzoak van de
Indische begrooting en van de overige aan
hangige ontwerpen. Hot voornemen bestaat
daaronder de spoedeischen ie voorstellen als
de invoeringswet op het personeel en de sui-
keraccyns voorziening in het laatst der vol
gende week in openbare vergadering af te
doen, alsdan uiteen te gaan en na Kerstmis
terug te komen voor de behandeling der Indi
sche begrooting.
Gisteren heeft op het Raadhuis te Haar
lem een byeenkomst plaats gehad van een
40 tal ingezetenen tot vorming van een plaat
selyk comité voor de aanbieding van een
nationaal huldeblyk aan H. M. de Koningin.
Als bestuursleden zyn gekozen: eere-voor
zitter jhr. mr. J. W. G. Boreel van Hoge-
landen; voorzitter J. H. Krelage; onder voor
zitter S. J. graaf Van Limburg Stirum;
secretaris mr. A. W. Thöne en penningmeester
J. C. Joekes.
In aansluiting met het verzoek van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken te Rot
terdam, is ook door de Kamer van Koop
handel te Delft aan de Nederlandsche Kamer
van Koophandel te Londen een schryven ge
richt, waarin hare tusschenkomst wordt ver
zocht tot het verkrijgen van een sneller ver
voer van brieven, enz. uit Engeland, verzon
den van de Transvaal, en bestemd voor ons land.
In de bestuursvergadering van het 50ste
Landhuishoudkundig Congres, dat in Juni
1897 te Hoorn zal worden gehouden, is
besloten aan dit Congres te verbinden eene
tentoonstelling van fokvee, eene excursie en
eenige avondfeesten, terwyl ook pogingen
zullen worden aangewend om de voorjaars
keuring van het Nederlandsch Paardenstam
boek gedurende het Congres te doen plaats
hebben.
HH. MM. de Koninginnen woonden
biykena een hier te lande ontvangen mede-
aec-liDg Zaterdag 21 dezer de voorstelling
in het theater te Milaan by, en niet Zondag
avond jl., zooals aanvank-iyk was gemeld.
De begrooting voor 1897 van het Hoog
heemraadschap Delfland is totaal f 405,973.24.
Onder de uitgaven zyn begrepen f 102,200
voor buitengewone werken on f 19,203.74
voor onvoorziene uitgaven.
De mioister van koloniën maakt in de
„Staats-Ct." bekend, dat in 1897 waarschyniyk
geen ambtenaren voor de vervulling van
rechterlijke betrekkingen ter beschikking van
den gouverneur generaal van Nederl.-Indië
zullen worden gesteld.
Het door den Rotterdamschen Bestuur-
dersbond benoemd voorloopig comité tot oprich
ting van een plaatselijk comité voor pensioD-
neering van werklieden door den Staat heeft
thans aan alle werklleden-vereenigingen een
uitnoodiging gericht, een vertegenwoordiger
aan te wyzen om zulk een comité te organi-
8eeren.
Door het class, bestuur van Amersfoort
werd gisteren geëxamineerd en toegelaten al6
godsdienstonderwijzer de heer G. C. Hooge-
werff, leeraar in do Nederlandsche taal en
letterkunde aan het gymnasium en de hoo-
gere burgerschool te Amersfoort.
Het is niet het doel van den heer H. ooit
als godsdienstonderwijzer op te treden, maar
hy wenschte in bet belang van zyn arbeid
der inwendige zending gaarne de akte als
godsdienstonderwyzer te bezitten. Thans kan
niemand hem de bevoegdheid ontzeggen, om
in 't gebouw „Volksheil" te Amersfoort bybel-
lezingen te houden voor en te catechiseeren
met die personen, welke ln dat gebouw samen
komen of tydeiyk worden opgenomen.
Gisteren overleed te Tiel, in den ouderdom
van 62 jaar, de heer N. Verwey, apotheker, en
lid van den gemeenteraad aldaar.
De overledene was lid van het Hoofdbestuur
van het „Pharm. Genootschap."
Volgens hier te lande aangekomen parti
culiere berichten is de gezondheidstoestand
van den kolonel Van Vliet, den benoemden
gouverneur van Atjeh, die aan een hart
kwaal ïydt, van dien aard, dat de genees
kundige dienst hem zeer beslist ontraden
heeft naar Atjeh te vertrekken. Intusschen
stond in de gisteren aangekomen mailbladen
geannonceerd, dat kolonel Van Vliet afscheids
bezoeken zou ontvangen, zoodat het mogelijk
is, dat hy niettemin zyn betrekking gaat
aanvaarden. Vad
Naar de „N. R. C." verneemt, zal de
majoor D. G. Nelemans, van het corps genie
troepen te Utrecht, binnenkort den dienst
met pensioen verlaten.
De cadet H. M. Bernelot Moens, van de
Kon. Mil. Academie te Breda, is wegens
lichaamsgebreken eervol uit don militairen
dienst ontslagen.
Aan de corpsen van het leger is ver
strekt eene handleiding voor den dienst in
de soldatenkeukens. Behalve velerlei wenken
betreffende de zindelijkheid en de wyze van
stoken, zyn ook bepalingen gemaakt voorde
behandeling en toebereiding van de spyzen
en dranken.
Doo: de arrondis. rechtbank te Middelburg
is ter vervulling van de vacature van kanton
rechter te Terneuzen opgemaakt de navol
gende alphabetische lyst van aanbeveling: mr.
K. W. Brevet, advocaat en procureur te
Middelburg; jhr. mr. W. H. Hoeufft en mr. F.
W. Ter Spill, griffiers by de kantongerechten
te Zieiiksee en Woerden.
Naar wy vernemen, zal de duur van
den cursus by de ry- en hoefsmidschool te
Amersfoort voortaan weder op twee jaren
worden gesteld. (N. R. G.)
Het aantal officieren der infanterie, gede
tacheerd by de militaire verkenningen, zal
tydelyk met één worden vermeerderd, tot
het in kaart brengen van hoogte-terreinen.
Het stoomschip „Ardjoeno", van Rot
terdam naar Batavia, passeerde 27 November
Ponta da Guia; de „Koningin-Regentes", van
Amsterdam naar Batavia, passeerde 28 Nov.
Kaap del Armi; de „Prins Alexander" ver
trok 28 Nov. van Amsterdam naar Batavia;
de „Java", van Amsterdam naar Batavia,
passeerde 26 Nov. Aden.
Vereeniging tot bevordering der Bouw
kunst te Leiden.
Zesde vergadering in het Nutsgebouw.
Aanwezig 31 leden en 3 introdiicé's.
Aan deze vergadering ging vooraf eene
kunstbeschouwing van het plaatwerk „Maté-
riaux et Documents d'Arcbitecture et de
Sculpture," hiervoor welwillend afgestaan
door den heer J. P. De Koning.
De voorzitter, de heer C. R. Van Ruyven,
opende de vergadering en de notulen werden
onder dankzegging goedgekeurd.
Ingekomen was eene kennisgeving van het
overiyden van den hoer P. G. Lancel, in leven
vice-voorzitter der Vereeniging.
De voorzitter herdacht in gevoelvolle woor
den wat de overledene vooral is geweest
voor de vroegere Afdeeling der Maatschappy,
en zyn yverige bemoeiingen in commissiön,
waarin hy zitting had, o. m. in die van de
wedstryden voor Handwerkslieden. Een
briof van rouwbeklag is de weduwe inmiddels
gezonden.
Nog was ingekomen een dankbotuiging
van de Practische Ambachtsschool voor de
geschonken tydschriften, en bericht van het
genootschap „M. S. G.", dat het wenscht
toe te treden als donateur.
Alsnu werd het woord gegeven aan den
heer W. Kok, architect alhier, dio tot onder
werp had gekozen „Windwyzera".
Aanvankelyk zou de heer Kok gesproken
hebben in de maand Febrnari 1897; door
verschillende oorzaken was de spreker voor
dezen avond verhinderd, on ter elfder ure
moest dus het Bestuur nog by den heer
Kok aankloppen. In verband hiermede en den
korten tyd van voorbereiding riep spreker de
clementie der vergadering voor zyn voor
dracht in.
Spreker begon met mode te deelen, hoe de
meening der ouden was omtrent het ontstaan
van den wind, die dit toeschreven aan onaer-
aardsche uitwasemingen. Volgens de fabelleer
had Aeolus de God der winden zyn woon
plaats op een eilandje by Sicilië, waar hyze
naar willekeur losliet en terugriep.
Alvorens tot het onderwerp zelf te komen,
behandelde spreker het werkeiyk ontstaan der
winden; de regelmatige, periodieke en
veranderiyke winden, en ook de windrichtingen
Opmerkeiyk deed zich reeds by de ouden dt
vraag voor: „Waar komt de wind vandaan?"
en was men toen reeds er op bedacht windr
wyzers aan te brengen. Op eigenaardige wyzf
noemde spreker met welke verschillende be
langen het individu den windwyzer beschouwt
De koopman denkt aan zyn schepen en de
millioenen, die hiermede gemoeid zyn; de
landman aan den lang gewenschten regen;
de zieke in „Het haantje van den Toren"
van De Genestet, aan het herstel van go-
zondheid.
Vervolgens behandelde spreker de verschil
lende symbolische vormen, die men by de
windwyzera aantreft in verband met de plaats,
waar zy zyn aangebracht.
Met duidelyke schetsen, in de zaal aan
wezig, liet spreker de vergadering aan-
schouwen: den houten windwyzer, door een
vos bekroond, te Orlestone, dien te Santgata
met een jockey te paard, dien op een brouwery
te Maidstone met schenkkan en beker, en
dien op het raadhuis te Rochester met eeu
driemaster. Doch ook de afbeeldingen der
windwyzer8 te Leiden waren present, zooals
van Stadhuis, Academie, Schuttersdoelen,
Hoogewoerds- en Koepoorten, Mare- en Hoogl.
kerkeu.
Spreker deelde ook mede, dat in de middel
eeuwen slechts de adel in 't bezit mocht zyn
van een windwyzer op de woniog, met twee
of meer punten er op, aangevende de meer
of mindere adellijke hoogheid. Vervolgens
werd verklaard en aanschouwd: De Toren
der "Winden te Athene, met de symbolische
voorstellingen der winden in de kroonlijst.
Tot hiertoe een beknopt historisch over
zicht der soorten van wind wyzers. Daarna
kwam spreker vanzelf tot do hedendaagsche
constructiön. Hy behandelde deze van af de
gewone vormen tot aan de meer ingewikkelde,
zooals we die aantreffen aan observatoriums
in Utrecht en Den Helder, waar de windrich
ting automatisch wordt aangeteekend. Doch
ook de winddruk meter werd besproken, in
verband met de onschatbare waarde, dat zulk
een instrument voor den bouwkundige heeft.
Spreker besloot zyno duidelyke voordracht
met eene opwekkiog vooral aan de jongere
bouwkundigen.
De voorzitter dankte spreker voor zyn
aangename causerie en sprak er zyn bewon
dering over uit, dat de heer Kok nog in zulk
eon korten tyd zooveel werk van dit onder
werp heeft kuunen maken.
Alsnu werden de voorstellen tot wetswijzi
ging behandeld. De heer J. Roem had voor
gesteld de contributie tot f 1 a ƒ8 te ver-
hoogon, en de ledon daarvoor gratis een bouw
kundig tijdschrift te zenden. Daar deze ver
eeniging echter juist is ontstaan door de
vraag om hoogere contributie door de Maat
schappy tot Bevordering der Bouwkunst, en
een dergelijk voorstel ten vorigen jare met
groote meerderheid was verworpen, kon het
bestuur dit voorstel niet ondersteunen.
Ook de vergadering besliste in dien zin.
Een voorstel van het bestuur, om hen, die
na October toetreden als lid, slechts de halve
contributie te doen betalen, werd aangenomen.
Artikel 12 werd dus in dien zin gewijzigd.
Besloten werd alle tijdschriften voor 1897
te continueeren, behalve „Vademecum der
Bouwvakken". Van „De Opmerker" zullen
voortaan 3 exemplaren worden aangeschaft.
De heer Jesse noemde nog eenigo bladen om
de leestafel te verryken.
Er werd besloten nog eenigo leescirkel»
te formeeren.
Als nieuw lid werd aangenomen de heer
J. A. Hamstra. De aanwezige nieuwe leden
werden door den Voorzitter gelukgeweuscht
met hunne toetreding.
Tot kasnazieners worden benoemd de heeren
P. J. Groen en J. P. De Koning.
In de bus werd een vraag gevonden be
treffende de tarieven in bestekken en daar
mede in verband staande gevolgen voor den
aannemer.
Niets meer aan de orde zynde, sloot de
voorzitter na rondvraag, de vergadering. W.
