E
Donderdag 1 October.
feze (gourant wordt dagelijks, met uitzondering
van <Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Guxio» K'
wae kennis
11228.
a#. 1896
LEIDSCH
DA&BLAD.
PRUS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden. f 1.10.
Franco per posti t
Afzonderlijke Nommers 0.05.
PRUS DER AD VERTENTJUEN
Van 1 6 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17£. Qrootere
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten d© stad
wordt 0.05 berekend.
it nommer bestaat uit DRIE
Bladen.
Eerste Blad.
Leiden, 30 September.
In de gisteravond gehouden vergadering
van de afdeeling Leiden van den „Zuid-Holland-
^hen IJsbond" bleek uit het verslag dat de
slappe winter geen gelegenheid heeft aange
boden om veel te doen. In den zomer werden
eenige voorwerpen voor het wintergebruik
vervaardigd: een publicatiebord, baanmeters
en baanvegerbanden, vlaggen, vlaggestokken
en drie reddingladders. De vereeniging telt
371 leden. De rekening sluit met een saldo
van ƒ114.52. In het bestuur werden herkozen
de heeren C. F. Steffelaar en de aftredende
penningmeester J. P. Riedel, terwyl werden
gekozen de heeren G. Gerlings en G. Henri
SythoO.
Heden herdenkt dr. W. N. Du Rieu,
directeur van de Ryks-universiteits-bibliotheek
alhier, den dag, waarop by vóór 40 j an met
proefschrift promoveerde tot doctor in de
klassieke letteren. Den geachten geleerde en
weiwillenden directeur vielen vele bewezen van
hoogachting ten deel.
Tot commissaris der Leidsche Maat
schappij voor Toonkunst ia benoemd dr. H
G. Hagen.
In het Nutsgebouw alhier vergaderden
gisteravond de leden van den onderlingeh
Verhuurdersbond van huiseigei. ^en voor Lei
den en omstreken.
Uit het verslag van den Secretaris van den
Bond, den heer J. Van der Tas, bleek dat het
ledental van de oprichting af, 1 Mei 1895,
steeds stijgende is geweest en thans 226 be
draagt, zoodat met recht van deze vereeniging
kan gezegd worden, dat zij met reuzenschre
den vooruitgaat, hetgeen trouwens geene ver
wondering behoeft, als men verneemt, hoe
gunstig zij werkt voor de leden en hoe zij
ook het zedelijk bewustzijn der huurders op
wekt.
De beide inspecteurs zoowel als de Secre
taris laten dan ook niets onbeproefd den Bond
rot de gewenschte hoogte te brengen.
In het verslag van den penningmeester,
den heer N. Bink Jacz., wordt o. a. vermeld
dat, in aanmerking genomen de zeer geringe
contributie en grooto uitgaven, de kas een
voordeelig saldo van f 365.85 opleverde.
Het reglement werd zoodanig gewijzigd, dat
verhuurders, die in hun woningen huurders
opnemen, die hun vorige huur nog niet hebben
aangezuiverd, verplicht z(jn de achterstallige
huur te betalen; en ook dat huiseigenaren
voor perceelen van hooger huurwaarde dan
200 en voor meer dan een maand verhuur
in de verzekering kunnen worden opgenomen,
maar met de bepaling dat bij eventueele ver
volging der huurders, geen hooger bedrag in
dn ^«rvolgingskosten wordt uitgekeerd dan
f 13.65.
Ulsternamiddag heeft dr. B. D. Eerdman
zijne betrekking als privaat docent in de Syri
sche en Assyrüche talen aan de Universiteit
alhier aanvaard, met eeüe openbare les, die
door enkele professoren en studenten wem
bijgewoond, en gehouden werd in 't klein
auditorium der academie.
Nadat spreker zijn hoorders eerst had bin
nengeleid in 't land, waar die talen gesproken
werden, gaf hij een uitnemend overzicht van
't ontstaan van Syrisch en Assyriscb, deelde
over de letterkunde dier talen een en ander
mee, sprak over den invloed, dien de kennis
dier talen voor 't verstaan van niet alleen
godsdienstige, maar ook van rechtszeden heb
ben, hoe 't Syrisch door 'fc Assyrisch wordt
opgehelderd, enz. enz., waardoor dus mede
het belang van de studie dier taleo werd
aangetoond voor wie van leven en werken
uit dien Semietischen kring iets wenscht te
verstaan.
De heer A. Burger, cand. te Leiden, is
beroepen naar de Ned.-Herv. gemeente te
Sirjansland (Zeeland).
Tot geneesheer der gemeente Valburg is
benoemd d6 heer P. Fontein, arts alhier.
De Nederlandsche mail met berichten uit
Batavia tot I Sept. wordt morgtn, 1 Oct.,
des morgens alhier verwacht.
De commissie voor 's Rijks driehoeks
meting heeft den aannemer N. C. v. d. Zalm
te Noordwykorhout, opgedragen het maken
van een peiler op „de Blink", een hoogen
duintop ongeveer tegenover den Langevelder-
weg aldaar.
Wat een peiler is? 't Is een gemetselde
ateenen zuil, hoog 4.25 meter by 1.21 meter
in 't vierkant, gedekt door een hardsteenen
plaat tot plaatsing van instrumenten en om
geven door een houten stelling, 't Geheel is
ten dienste der driehoeksmeting en zal ver
in den omtrek zichtbaar zyn.
Te Woubrugge is als candidaat voor het
lidmaatschap van den gemeenteraad, (vacature:
wjjlen de heer A. Visser, aftreding 1897)
van anti-revolutionnaire zijde gesteld de heer
A. Van der Boon, in het dorp.
Nadere berichten uit Davos, alwaar de
Minister van Staat, de heer Cremers, lid der
E.-rste Kamer tot herstel van gezondheid
vertoeft, melden dat hij wegens zijne ziekte
nog niet herwaarts vervoerd kon worden.
De minister van Venezuela te '8 Graven
hage is gisteren van Brussel naar Parijs
vertrokken.
Bij Koninklijk besluit is verklaard dat
de door A. A. F. Van Stuivenberg te Utrecht
ingebrachte bezwaren tegen de door het De
partement van Waterstaat, Handel en Nyv6r
heid voorgenomen uitbreiding van de post-
stempelfabriek aldaar geen grond opleveren
om die uitbreiding niet toe te laten.
De Commissie van Rapporteurs der
Tweede Kamer voor de Indische begrooting
hield gisteravond hare eerste vergadering tot
vaststelling der hoofdpunten voor het voor-
loopig verslag.
In het „Hotel des Indes" is afgestapt,
de Russische geheimraad en staatsescretaris
Vlangali, ambassadeur van Rusland te Rome
bij het Italiaanïche hof. De gezant is op zijn
terugreis naar zijn post te 's Gravenhage laat
stelijk uit Zeeland aangekomen.
De gezant der Fransche Republiek te
's Gravenhage, de heer Bihourd, heeft heden
zijn buitenlandsch verlof aanvaard, zich be
gevende naar Parijs.
In de afdeelingen der Tweede Kamer
zijn gisteren gekozen tot rapporteurs voor
het wetsontwerp betreffende nadere bepalingen
voor den suikeraccijns, de heeren Van der Kun,
De Boer, De Ram, Van den Berch, Van Deinso,
en voor het ontwerp tot invoering van het
nieuwe personeel de heeren De Beaufort
(Wyk-by-Drurstede), Van Gijn, Mees, Veegens
en Van I ^rden.
De Gemeenteraad van 's-Gravenhage
heeft in tegenstelling met het praeadvies van
het dagelijksch bestuur met 18 tegen 16
stemmen aangenomen de motie Muller c.s.,
beoogende Arnhem op te nemen in de ry
der diïejaarliJksche schilderkunst-tentoonstel-
lirgen; het behoud dier tentoonstellingen te
's-Gravenhage en het verzoek aan Burge
meester en Wethouders om daartoe tijdig
voorstellen te doen.
De leden van de Tweede Kamer zullen
a. 8. Zaterdag, 3 Oct., in de gelegenheid
worden gesteld de te Rotterdam aanwezige
nieuwgebouwde Marine-schepen te bezichtigen.
Er zullen aan de Kleine Veerkade aldaar
sloepen gereed liggen om de bezoekers aan
boord" der oorlogsbodems te brengen.
Wy vernemen dat Gravin Van Lijnden
van Sandenburg, dame du palais van H. M.
de Koningin-Regentes, van af November a. s.
de functiën zal vervullen van Grootmeesteres
van H. M. üj Koningin-Regentes.
Den 25sten dezer hebben ten Hove op het
Loo gedineerd Baron Mollerus Van Westkerke,
Commissaris der Koningin in Gelderland, en
kolonel Van Kesteren, waarnemend comman
dant der 2de divisie infanterie, te Arnhem.
Gisteren gaf H. M. de Koningin-Regentes
een afscheidsdiner op het Loo aan Sir Horace
Rumbold, laatstelijk gezant van Groot-Brit-
tannié en Terland by het Nederlandsche Hof,
en Lady Rumbold, vóór hun vertrek naar
Engeland.
Gisternamiddag bezochten de ministers
en eenige Kamerleden met hunne dames
Rotterdam om een bezoek te brengen aan de
pantserschepen „Evertsen", „Kortenaer", en
.Piet Hein". Uitgenomen de minister van
Oorlog waren allen tegenwoordig.
Het hooge gezelschap begaf zich in staatsie
sloepen naar de op stroom liggende schepen,
Door de bemanning der schepen werd gepa
radeerd.
Aan boord van de „Evertsen" werd het
gezelschap ontvangen door den commandant
kapt. ter zee Van Waning, commandant van
het eskader, die hen verder rondgeleidde.
Omstreeks 5 uren vertrokken de gasten
naar '6*Gravenhage terug.
De Staatscourant van heden bevat een
koninklijk besluit, waarbij benoemd wordt
bij het leger in Ned.-Indië, tot generaal-majoor
der infanterie, de kolonel van dat wapen J.
W. Stemfoort.
Door den minister van koloniën zyn
mejuffrouwen G. J. G. Van Enst, 0. L. H.
Van Leersum, M. E. Schubart en A. H. De
Bruyn Kop3 gesteld ter beschikking van den
gouv.-gen. van Ned.-Indië, om te worden be
noemd tot hulponderwijzeres bil het openbaar
lager onderwijs voor Europeanen en met deze
gelijkgestelden in Nod. Indië.
De gemeenteraad te 's-Gravenhage heeft
zich gisteren vereenigd met het voorstel tot
het doen van een bod aan den Staat voor het
ten behoeve van de Laakhavenwerken te ont
eigenen gedeelte van den Rijswijkschen weg.
Blijkens een bij het departement van
marine ontvangen bericht is Hr. Ms. schoener
„Zeehond", onder bevel van den kapitein
luitenant ter zee J. Van don Bosch, 29 dezer,
des middags, van Willemsoord naar zee ver
trokken, met bestemming naar Smyrna.
Het stoomschip „Bellerophon," van Am
sterdam en Liverpool naar Java, arriveerde
29 Sept. te Port-Said; de „Conrad," van Ba
tavia naar Amsterdam, vertrok 29 Sept. van
Genua; de „Edam," arriveerde 29 dezer van
Nieuw-Vork te IJmuidende „Reichstag,"
van Hamburg en Amsterdam naar Oost-Afrika,
passeerde 28 Sept. Dover; de „Soenda," van
Batavia naar Amsterdam, passeerde 29 Sept.
Perim; de „Merapi," van Rotterdam naar Java,
vertrok 29 Sept. van Southampton; de „Ob-
dam," van Nieuw-York naar Rotterdam, is
29 Sept. Prawlepoint gepasseerd.
l Mfi!.l!;UE KAJlttlt.
Zitting van heden. Per telegraaf.)
Heden was aan de orde het ontwerp tot
ontheffing voor 5 jaren van het verplicht
onderwys in de vrije- en orde osfeningen der
gymnastiek op de openbare scholen en tot
afschaifing der verplichting tot het geven van
dat onderwijs op de bijzondere scholen, tot
invoering van lager onderwys in tuinbouw
kunde en tot gelijkstelling van Indische akten
van bekwaamheid met Nederlandsche.
De heer Traoaglino achtte de eerste oplos
sing, dispensatie der gymnastiek-oefeningen,
onvoldoende en stelde daarom voor het leer
vak voor de openbare school^acultatief te stel
len, waardoor beslissing over de vrijstelling
door Gep. Staten ontgaan wordt en omdat er
aan tal van scholen gelegenheid bestaat voor
spelen en oefeningen in de open lucht. Men
vergroote niet het aantal noodlydeDde ge
meenten door meerdere kosten voor lokalen.
Da heer Kerdijk bestreed ën het rogeerings-
voorstel èn het |amendement, omdat het eerste
het verplicht karakter der vrye oefeningen
slechts in naam handhaaft en inbreuk maakt
op het in 1889 aangenomen beginsel der
rechtsgelijkheid van openbaar en bijzonder
onderwijs. Beide voorstellen zfin nadeelig voor
de volksschool en de volksoplti:ing en de
tijdelijke vrijstelling schept ongelijkmatige toe
standen in het land, waardoor de oefeningen
niet algemeen worden, zooals de wetgever
van 1889 wenschte. Hij schrijft 's ministers
voorstel toe aan geringe waardeering der orde
oefeningen, waaraan spr. waarde hecht om
te waken tegen eenzijdige ontwikkeling en in
het belang der volksweerbaarheid.
De heer Van Borssele betoogde dat maat
regelen tegen schoolverzuim en tegen den
korten tijd van schoolbezoek ten plattenlande
dringender zijn dan uitbreiding der leervak
ken en gymnastiek-onderwys, dat in kleine
plaatsen minder noodig is omdat de kinderen
daar veelzijdige beweging hebben.
De heer JE Mackay herinnerde dat de Regee
ring van 1889 het leervak opnam in de mee
ning dat er geen kosten aan verbonden waren
maar meende dat de kosten de zaak thans
onuitvoerbaar maken. Hy was met het amen
dement voor opneming der oefeningen onder
de niet verplichte vakken, des noods met
tegemoetkoming in de kosten zoowel aan de
openbare als bijzondere scholen.
De Minister van binnenlandsche Zaken maakte
geen bezwaar tegen het stellen der beslissing
over de tijdelijke vrijstelling in handen der
R geering in plaats van Gedeputeerde Staten.
Z. i. zijn de orde oefeningen geen leervak,
meer lichaamsbewegingen ter afwisseling van
het onderwijs, geleid door gediplomeerde onder
wijzers. Met behoud van het goeie, wil by
alleen opheffen het knellende voor de bijzondere
scholen, gelegen in het vervallen der subsidie-
aanspraak en voor de openbare scholen, die
dan althans in staat zijn het mogelijke te doen.
Hij bestreed de opheffing als verplicht leer
vak, dat hij noodig acht voor de vorming
van het onderwijs personeel. Nevens het spel
in de school is behoud der vrije oefeningen
wenschelijk.
Bi) repliek constateerde de Minisf
volgens dat het ontwerp hoofdzakrgL
aan het bijzonder onderwjy jjrjgj
komen, maar dat by
dwingen verder te
dan kan hij nog
De heer Sch.
ging dat de w
om zoodo
straffen. T
van de eer moet hy dan het amendement
steunen.
De Minister houdt vol dat waar hy toe
geeft aan de wenschen van het bijzondere
onderwijs, by zich niet door de voorstanders
daarvan kan laten dwingen tot een daad, die
hy voor het openbaar onderwijs niet wenscht.
De heer Vermeulen adviseert den heer
Travaglino intrekking van diens amendement
ter wille van het bijzonder onderwijs. Later
kan hy het initiatief nemen om ook voor het
openbaar onderwijs facultatief-stelling te ver
krijgen.
De heer Pijnappel zag in de houding van
den minister een pressie op de Kamer.
De Minister bleef van oordeel dat hij, con
cessie doende aan het byzonder onderwijs,
gedwongen moet worden door de overzijde
tot eene ongewenschte concessie aan het
openbaar onderwijs.
De heer Borgesius is vóór het amendement
in het belang van het openbaar onderwijs en
komt op tegen de pressie van den minister.
De Minister ontkent een bedreiging te heb
ben geuit, maar alleen gewezen, te hebben
op de gevolgen der aanneming^van het amen
dement.
De heer Travaglino protesteert tegen de
houding van den minister, maar durfde ver
antwoordelijkheid der aanneming niet aan
vaarden en trekt zijn amendement in, hopende
later zonder gevaar zijn doel te bereiken.
De heer Pijnappel nam het amendement
nu weer over.
De heer Vermeulen zal daar tegen stemmen,
omdat met intrekking van den heer Travaglino
het daardoor zou te niet gaan.
De heer Borgesius protesteert tegen de be
wering van den minister, dat hy vóór het
amendement zou zyn, omdat dit subvertief
(omverwerpend is
D« Minister betwist dit gezegd te hobbon.
Het amendement Pijnappel werd verworpen
met 58 togen 14 stemmen.
De overige artikelen werden goedgekeurd.
Uit de „Staatscourant".
Kon. besluiten. Benoemd bij het wapen
der inf. tot eersten luitenant, de tweede luitenants
H. P. Van der Mieden van Opmeer, H. Dyserinck,
A. Dudok van Heel en C. A. Van Feneraa, allen
vau het wapen, gedetacheerd bij het leger in
Nederlandsch-Indië; bij het 4de regiment, tot
kapitein, de eerste luitenant A. Kraak, en tot
eerste luitenant, de tweede luitenant W. F. Waldeck,
beiden van het corps; bij liet 7de regimont, tot
eersten luitenant, de tweede luitenant K. Kooiman,
mede van het corp9.
De minister van binnenlandsche zaken heeft,
met ingang van 1 October a. 8., benoemd tot
amanuensis aan het Rijkslandbouwproefstation te
Wageningen, A. Elsenaar, aldaar.
De gewone audiëntie van den minister van
koloniën op 2, en die van den minister van binnen
landsche zaken op 3 October a. s. zullen niet
plaats hebben.
Gemengd Nieuws.
Hedenavond wordt aan de Aal
markt by de Yischbrug weer een nieuwe
zaak geopend, en wel die van den heer
N. Vetten, confiseur, patissier en glacier. Het
perceel, waarin vroeger de horlogemakerszaak
van den heer Van der Waag gevestigd was,
is daartoe inwendig belangrijk verbouwd. De
winkel kan bepaald heel net genoemd worden,
voorzien als deze is van keurige raamétalages
van verguld koper, étalages in de winkel
kasten, kunstig geëtste ruiten naast de uit
stalkasten en van spiegels, alsmede van heldere
wandbespanning met marmerdoek, afgewerkt
met gouden bagetten. De Etalage-maatschappij
„Bruns" te Arnhem, waarvan de heer C. J-
Van Venetie, Fluweelen Burgwal te^
hage, vertegenwoordiger is, Ik
op dit gebied weer haar
handhaafd.
Maar bovendien heb]
Kok als architect
aannemer getoor
in goede ha-
elkaar in'o*
is stem:
Ook
den
geweest, het in zijne nieuwe, eigen zaak naar
wensch gaanl
Des Zondags is de winkel gesloten.
In de Leidsche Buurt onderdo
gemeente Oegstgeest werd gisteravond door
den veldwachter Moolhuyzen omstreeks
kwartier over achten hulpgeroep vernomen
in de richting van het buitengoed „Rhyngeeat".
Met hem begaven zich ook twee jongens
daarheen en na lang zoeken vonden zii eindelijk
in een sloot een hondenkar, met hond en
bestuurder in cluls. Laatstgenoemde stak nog
slechts met het hoofd boven de moddersloot
uit, zoodat het inderdaad hoog tfid was hem
uit dien toestand te redden. Met vereende
krachten gelukte dit, waarna ook hond en
kar volgden. Het bleek dat de om hulp ge
roepen hebbende drenkeling een Leidsch
fruitkoopman was, die Sassenheim, Lisse enz.
bezocht had en nu op den terugweg naar
Leiden was, doch aan den driesprong den
straatweg langs „Endegeest" en „Rhyngeest"
naar Den Haag, in plaats van dien naar Leiden
was ingeslagen.
Den veldwachter bleek het aldra ook dat
v-.c moest toegeschreven worden aan den nieK
al te nuchteren toestand, waarin de fruit,-^
koopman verkeerde, waarom hy vreesde d?
deze in de duisternis wel weer eens te wal
kon geraken, zoodat by besloot hem tot Leider
te vergezellen. En aldus geschiedde, zoodat
het transport in behouden haven aanlanddo.
In den tuin van onzen corres
pondent te Katwyk aan den Ryn staat e-n
appelboom voor dit jaar ten tweeden male te
bloeien. Heeilyke appels en blooseïns wed*
yveren met elkaar om het gezicht van den
toeschouwer te streelen.
Het aantal badgasten, dat ge
durende het afgeloopen seizoen Katwyk aan
Zee bezocht, bedraagt ongeveer 650 en is
stationair met het getal bezoekers ten vorigen
jare. Ook thans vereerde wederom een groot
aantal schilders Katwyk met een bezoek,
zoodat ongetwyfeld menig gezicht op de duinen,
de zee, achterbuurten als anderszins in den
handel zal komen.
Haarlem verliest een zyner
ingezetenen, omdat het cyfer, waarnaar zyn
aanslag in de plaatselyke inkomstenbelastin,
werd berekend, dit jaar verhoogd is metnii
minder dan vier-en-dertigduizend gulden. Moes^
hy dus vroeger betalen voor een inkomei
van laat ons zeggen zestienduizend gulden}
thans wordt de aanslag naar vyftigduizem
gulden berekend. Daar hy meent te hooi
aangeslagen te zyn, verlaat hy de stad.
De rechtbank te Amsterdam d
gisteren uitspraak in do zaak van Vary
Pek en Drost, beschuldigd van het onttrel
van goederen en gelden aan den boedel
eerstgenoemde, die in staat van failliss(
verkeerde, de eerste bovendien van bet ar* |E
houden van koopmansboeken, en veroorok g
Van der Pek tot een gevangenisstraf
negen maanden en sprak Drost, den 22 jarite^
kantoorbediende, vry.
De instructie in de zaak vanj
twee te Leeuwarden gearresteerde Ami
dammers, die zich zouden hebben sch
gemaakt aan het verkoopen of het doei
pogingen tot verkoop van valsche bre
van Belgisch hofleverancier, duurt nog
onverminderd voort. Dat de zaak betreV
lang duurt heeft tot oorzaak, dat de j
voor en na inlichtingen moet inwiny
andere plaatsen, niet alleen in het binn'
maar ook in het buitenland. ik
De Rotterdamsche rechte p
veroordeelde gisteren Jacob Van R., visscner
te Gouda, wegens diefstal van eenden te.
jth, te Gouda, tot 9 maand?*
v