A0.1896 §eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van <§pn- en feestdagen, uitgegeven. PBXJS DER ADVERTENTIEE: Van 1 6 rogels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiton de stad wordt f 0.05 berekend. Vlokken. Maandag 2& ^eptemb^r. LEIDSCH MfrBLAD. PBJJ8 DEZER COURANT: I f. i Voor Leidon per S maanden. Franco per post - i AdzonriorUjke Nommers i 1 1.10. 1.40. 0.06. Dit nommer bestaat uit DRIE Bladen. Eerste Blad. Leiden, 26 September. Dr. B. D. Eerdmans, privaat-docent in de Syrische en Assirische talen, zal zyne lessen openen met het houden eener openbare les 'op Dinsdag 29 Sept. te 2 oren in het klein- auditorium. De enkele woordea, die wjj gisteren over de Jpera „Leiden Ontzet" neerschre ven, schynen duchtig geholpen te hebben. Geen parterre of baignoire is er meer te verkrijgen; slechts een 40-tal loges is thans nog voor de achterblijvers beschikbaar 1 .Leiden Ontzet" zal dus op waarcige wijze Vrijdag-avond de 3-October-feestviering 'openen. Do voorstelling gaat doorl In de gisteravond gehouden ledenver gadering van de afdeeling Leiden en omstreken van den Nederlandschen Protestantenbond werd Öoor den secretaris verslag uitgebracht omtrent 'den toestand en de werkzaamheden der af tieeling. Daaruit bleek o. a. dat de afdeeling thans telt 500 leden tegen 433 het vorige jaar, dat op de Zondagsschool aan 700 kinderen door 30 dames godsdienstonderwijs wordt Igegeven; dat in het lokaal Middelweg 500 kinderen godsdienstonderwijs ontvangen, ter Wijl volgens het reeds vroeger meegedeelde Verslag van het Wykgebouw „Geloof, Hoop, diefde" ook daar de toestand zeer gunstig kan Worden genoemd. Ook de financiëele toestand is gunstig. De tekening van den penningmeester, den heer M. C. Meerburg H Czn., nagezien door de leden Binnendijk en Moquette, werd in or 'e bevonden en den penningmeester daarvoor tiank gebracht. De ontvangsten bedroegen f 1017.15, de uitgaven 684.50'/,; er is dus hen batig slot van 332.64'/,. Tot bestuurders werden gekozen in plaats van den heer A. P. Perdyk, de heer A. J. ^Binnendijk en in plaats van den heer A. L. Reimeringer ds. M. Van Kleeff, terwijl de secretaris, de heer S. Kutsch Lojenga, als zoodanig herkiesbaar, werd herkozen. Tot afgevaardigden naar de Algemeene Vergadering, den 27sten en è8sten October h. s. te Rotterdam te houden, werden gekozen £rof. Van Manen en ds. Kutsch Lojenga. Bij de bespreking van den beschrijvings brief werd de aandacht gevestigd op het advies Van de Commissie voor Maatschappelijke be langen over Armenverzorging, dat zeer ter lezing werd aanbevolen, ja, waarvan zelfs de bespreking in eene afdeelings vergadering wenschelyk geacht werd. Met een woord van dank aan de aftredende bestuurders werd de vergadering gesloten. „Roze-Kate, het treurspel der smeden", t6 een stuk, waarmede de vereenigde tooneelis- ten onder leiding van den heer Jo3. Van Lier een langen tyd zeer veel eer hebben behaald, In het bijzonder wat mevrouw Julia Van Lier, geb. Cuypers, betreft. Morgen, Zondag-avond, pal in de Stadszaal alhier de 114de opvoering er van plaats hebben. Toen het treurspel te Amsterdam, Haarlem, enz. was opgevoerd, Was de pers er een en al lof over, evenals eenige jaren geleden bier ter stede. Roze-Kate van Julia Van Lier Cuypers is het beste nobelste van tragiek, dat 6chrjjft H. in de „Tel." ik sedert maanden gezien heb. By het zien van bet stuk vergeet men alles om de creatie van mevrouw Julia Van Lier Cuypers. De Vereenigde Rotterdamsche tooneelisten onze goede oude bekenden gedurende reeds vele jaren openen a. s. Maandag-avond in den Schouwburg aan de Oude Vest het speel- Beizoen. Een talryke opkomst strekke hun tot een harteiyk welkom I Door de Regeering is toegestaan een Verlof van 1 November tot 15 December a. s. aan prof. dr. C. P. Tiele tot het houden van Gifford-lectureB te Edinburgh. Met ingang van 1 October is tot postbode te Woubrugge benoemd G. Schellingerhout, (thans in geiyke betrekking werkzaam te Nieuwkoop. De loting voor de nationale militie voor de gemeente Oegstgeest zal plaats hebben te Leiden op Maandag 12 October a. s., fs namiddags l3/4 uur. Voor Voorhout zal de loting plaats hebben te Sassenheim op Woensdag 14 October a. s., *s namiddags te halftwee. De gezant van Italië by ons Hof, graaf De Gerbaix de Sonnaz, vertrok gistermiddag Daar het buitenland. Aan den heer H. W. Van Vollenhoven, directeur der Brood- en Meelfabriek te 's-Gra- venbage, is op zyn aanvrage eervol ontslag verleend tegen 1 October. De afdeelingen van de Tweede Kamer hebben benoemd tot rapporteurs over de wetsontwerpen omtrent wyziging van het bestuur der Polytechnische School, de heeren Conrad, Lely, Drucker, A. Mackay en Van Kerkwyk; over dat tot regeling der myn- ontginniniren in Ned.-Indië de heeren Creraer, Bool,Py nacker Hordy k, Hintzen en Van Gennep over dat tot invosring van den wettelyken tyd, de heeren Van Limburg Stirum, Plate, Smits Van Oyen, Beelaerts en Dobbelman, en over dat tot algemeene regeling omtrent het water staatsbestuur, de heeren Ferf, Bastert, Zyima, Rutgers Van Rozenburg en Tak Van Poortvliet. Aan verscheidene bladen, ook ons, zond de heer J. A. Tours een lezenswaardig artikel over eene doofstommen-vereeniging te Amster dam. Hij vangt aan met eene schets van een godsdienstoefening in het achterbuis van een doofstommen meubelmaker en bescbryft daarna den toestand der misdeelden, welke daar samenkomen, om ten slotte een plan aan te geven ter voorzieniog in hun lot. Dit plan komt in hoofdzaak hierop neder. Een gebouw te stichten, zooals ons vader land nog niet bezit en dat een toevluchtsoord voor den doofstomme zou zyn, een middel punt, dat allen zou vereenigen. In dat ge bouw moet de werklooze arbeid vinden, die niet al te karig betaald wordtin dat gebouw moeten de godsdienstige en andere byeen- komsten gehouden worden, die den doofstomme geestelyk en zedeiyk verheffen; in dat ge bouw moet de predikant, de pastoor, de Israêlietische geestelyke de godsdienstige be langen zyner gemeenteleden kunnen behar tigen; in dat gebouw, zoo mogoiyk, de be- jaarue en afgeleefde een veilig onderkomen vinden tot aan den dood. Een woning voor den concierge, een andere voor den directeur, een logeerkamer voor doortrekkende doof stommen zouden in het bouwplan moeten worden opgenomen. Tal van circulaires zyn verspreid, die een opbrengst van 1700 hebben opgeleverd, ter- wyi bovendien 67 donateurs en donatrices zich aansloten met een gezameniyk bedrag van 201.05 'sjaara. Deze som, ofschoon niet groot, heeft reeds den stoot gegeven tot eene nieuwe werkzaam heid. In het perceel No. 54 van het Damrak zyn twee zolders ingericht ais werkplaats, waar weldra een 10 h 12-tal doofstommen aan den arbeid zullen worden gezet. Onder toe zicht van den meubelmaker J. Stuhr, zullen eenige werkelooze leden der vereeniging brand hout hakken, kleeren- en schoenmaken, timmermans- en meubelmakerswerk verrichten tegen een vast loon. Het is te hopen, dat deze werkplaats veler steun mag ondervinden en zich zal kunnen handhaven. Voor menigeen, zegt de heer Tours, biyft dus nog iets te doen in hot be lang dezer misdeelden, die moest allen tot den arbeidenden stand bohooren en geholpen moeten worden, indien het hierboven be schreven plan, ook in zeer bescheiden afmeting, zal worden ten uitvoer gebracht. Wie biertoe een steentje wil bydragen, zende het, in den vorm van een gift, aan mej. M. J. Helling man, Nassaukade 113, presidente van het damescomité, dat, na het 10 jarig bestaan der vereeniging „Door Liefde Saamgebracht," zich heeft gevormd om bovengenoemd plan tot uitvoering te brengen. De Commissie, by koninklyk besluit van 28 Maart 1887 benoemd tot het ont werpen van een wetboek van Strafrecht voor de Europeanen in Nederlandsch-Indiö, heeft, naar het „Weekblad van het Recbt" verneemt, na een rust van meer dan vyf jaren haar arbeid weder opgevat. In haar handen zyn nameiyk gesteld de in Indié inge wonnen zeer uitvoerige adviezen van den directeur van justitie, den procureur-generaal by het hooggerechtshof, den Raad van Indië en den gouverneur-generaal over het onder dagteekening van 24 Juni 1891 aan de Koningin-Weduwe, Regentes \an het Konmk- ryk aangeboden ontwerp, ten einde over deze adviezen een rapport uit te brengen aan den Minister van Koloniën, voordat het onderzoek van het ontwerp, in 1891 verschenen, aan hangig wordt gemaakt by den Raad van State. Door den minister van koloniën zyn de heeren D. Dekker, A. J. Dykstra en P. Van der Kaaden ter beschikking gesteld van den gouverneur-generaal van Ned.-Inaié, om te worden benoemd: den eerstgenoemde tot onderwyzer 3do kl. by het openbaar lager onderwys voor Europeanen en met dezen gelykgestelden, en de twee laatstgenoemden tot adspirant-ingenieur by den waterstaat en '8 lands burgeriyke openbare ^werken in Ned.- Inüiö. Jhr. W. Hora Siccama, sedert 1 Mei 1884 onderdirecteur van 's Ryks Prentenkabinet, heeft ontslag uit die betrekking gevraagd. Er komen nieuwe postzegels van 50 cents in omloop. Ze zyn grooter dan de oude 50 ets-zegels en krygen het formaat van de zegels van 2.50. Verder zyn ze groen, waarop in een bruin medaillon het portret der Koningin. Het eerste optreden van onze landge- noote Louise Mulder te Riga in een harer lievelingsrollen, Elisabeth in „Tannh&user", is een volkomen succes geweest. De bladen zyn zonder uitzondering vol waardeering zoowel over spel en goheele verschyning als stem en zang. Het doet toch goed, iemand, die ons land in zekeren zin vertegenwooroigt, zoo gewaardeerd, zoo gevierd te weteD. Het stoomschip „Bundesrath", van Oost Afrika naar Rotterdam en Hamburg, is 24 Sept. te Aden aangekomen; de „P. Caland" arriveerde 25 Sept. van Amsterdam te Nieuw- York. Praatjes over Kunst. LXXXII. Van VAN DAALHOFF. Frederik Van Eedon heeft eens 't volgende over Vincent Van Gogh geschreven: „„Ik durf over Van Gogh Echryven, omdat ik geloof dat ook iemand, die geen schilder is, zyn kunst zeer zuiver voelen kan. Misschien zuiverder en sterker dan de schilders zei ven, omdat die meer dan anderen zullen geërgerd worden door zyn verwaarloozing van vele dingen, die zy ernstig betrachten. Van Gogh zal zoo moeilijk hoog gesteld worden. Want het groote publiek lacht hem nu uit, zooals zy elk nieuw en origineel artistiek verscbynsel doen, en de groote schilders, al erkennen zy zyn ernst en genialiteit, halen de schouders op voor zyn werk, als iets ziekelyks, iets geforceerds, iets mislukts. Ik echter, die in superieure schilderkunst steeds voorlichting behoef en nog zoekend den weg vind, ben door bet werk van Van Gogh zoo forsch en direct aangegrepen, als my geheel ongewoon i3. Misschien beteekent het iets. Voor my zyn de finessen van uit voering, van tonaliteit minder belangryk dan voor de menschen van 't vak. Ik vraag alleen wat ik mooi vind en mooi biyf vinden. Dit werk vond ik mooi, o zoo mooi. En dat biyft zoo ondanks vele tegenwerpingen van wie het beter kunnen weten dan ik. De bevoegden mogen dus deze appreciatie beschouwen als een curiositeit. Gebeurt het ook niet dikwyls dat groote schilders, als ze wat onzeker zyn, een of ander eenvoudige ziel, binnenroepen en vragen: „Zeg jy nu eens hoe je 't vind, maar eerlykl" Dat helpt hun soms wel." Aldus, de schryver van „den kleinen Johannes". Deze woorden kwamen my in de gedachte, nu ik iets zeggen wilde over een der laatste werken van den schilder Van Daalhoff. Het is nog niet zoo heel lang geleden, dat bykans in alle bladen een bericht de ronde deed, waarin verkondigd werd dat er nu een schilder was opgestaan, een schilder van de symboliek, van de mystiek, wiens werk al het door anderen vervaardigde verre overtrof. Het is toen gebleken dat onhandige vrienden, met al dit voorbarige ongemotiveerde trompet geschal, den ernstigen, jeugdigen Z03ker van toen geen dienst hebben bewezen. Maar het zat Daalhoff zóó in 't bloed, dat geen tegenspoeden hem hebben kunnen af houden van zich aan „de kunst" te gaven. En juist omdat 't zoo verblydend is, indien het allengs ryper worden van een talent als dit, te constateeren valt; omdat 't zoo good doet eens te kunnen mededeelon, dat alweer een vreemdeling, (niemand minder dan de „dollar-koning" Van der Bilt) met een der beste schilderyen van Wan Daalhoff over de grenzen is getrokken, en ook omdat het blykt dat de ontydige reclamemiddelen den schilder, die zelf zyn werk nog onvolledig vindt, niet in 't minst gedeerd hebben, maar vooral omdat ik in z(jn laatste werk zoo ontzaglyk veel moois vind, wil ik hier over 't schildery, dat nu vóór my hangt, iets schryven. Een feeëriek droomlandschap. De zachte gedempte schyn, die uit de sikkelvormige maan door de nevelen breekt, verlicht de omgeving met fantastischen gloed. In 't mid den eon vaartuig, met terneór gelaten zeil. Aan den horizont eenige hooibergen, wagens en bruggen, wegschemerena in de verte. En op den voorgrond, waar enkele scherm- bloemen pryken, ontlokt een sprookjes-figuur aan zyn eigendommelyk speeltuig wondere, melancholieke tonen, het eenige sonore geluid in deze plechtige avondstemminghet éénige geluld. My heeft de aanblik van dit schildery ont roerd, en ik heb er den dichter naast den schilder in gevoeld. Van Daalhoff heeft de zich gestelde taak niet lichtvaardig opgevat. "Want, gaat reeds het juiste maathouden in de verschillende toon- waarden met vele moeilykheden gepaard, de roode Sienna tint, waarin het geheele doek bewerkt is, verzwaart de opgave in lang niet geringe mate. Maar wit vooral de eigenaardige bekoring aan dit werk geeft, het is de harmonie, die er in heerscht, de rust, die er uit spreekt, de eenvoud, dien het ademt. Mocht dit schildery worden geëxposeerd, dan zy men voorzichtig, met kader zoowel als met omgeving Want subtiele kunst als deze, dient ter dege te worden verzorgd, wil zy tot baar recht worden gebracht. In het individuoeie streven van de artisten, dat op onzen laatsten tyd, al een byster eigen aardig stompel drukt, ligt m. i voornameiyk de hcofdoo zaak van de onmogelykheid om harmonische tentoonstellingen te organiseeren. Wordt een Van Daalhoff, als deze, niet af- zonderiyk gehangen, dan laat het schildery de omgeving dood, terwyi het zelf nimmer tot zyn recht kan komen. Ja, ik zou verder kunnen gaan, en durven beweren dat, voor een werk als dit, een afzonderlyke effen wand moet worden gereserveerd in een eenvoudig gemeubelde kamer, waarin gedempt boven licht straalt. Doch om tot Van Daalhof terug te keeren. In vroeger serieus studie-werk van dezen artist heb ik meermalen uitnemende qualitei- ten aangetroffen, doch die twee laatste, in gouden toon geschilderde doeken wyzen op een verder „doorvoeren", dat in hooge mate de aandacht vraagt. En ik herhaal, dat 't tot groote vreugde stemt, een artist te kunnen aanwyzen, die, als het hem gegund mocht zyn nog een langer periode aan zyn ernstig, vruchtbaar „zoeken" te besteden, binnen een niet vèr verwyderden tyd van zich zal doen spreken, al is 't niet op die min-gelukkig gekozen reclame-wyze van voorheen. Ik hoop dat óf door tentoonstellen van het origineel, óf door welgeslaagde reproductie daarnaar, Van Daalhoff's „Geluid" ook door meerdere belangstellenden zal kunnen worden genoteD. C. V. Een militie-pliclitige. Aan de secretarie te Alkmaar meldde zich onlangs aan iemand, die in 1892 voor de natio nale militie was ingeschreven en na zynein- schryving. doch voor de definitieve 6luiting van het inschryvingsregister, met zyne moeder naar Noord-Amerika vertrok. Op grond van art 21 van 't kon besluit van 7 Dec. 1861 (S. 127) had zyu naam, omdat by ophield ingezetene te zyn, op het inschryvingsregis ter moeten worden doorgehaald, wat evenwel verzuimd is, wellicht ten gevolge van de onbe kendheid met bet vertrek. Het gevolg hiervan was, dat de vertrok kene voor den dienst werd aangewezen en, daar hy een dienstplichtig nommer had ge trokken, werd by ter inlyving opgeroepen, waaraan natuurlyk niet werd voldaan, zoodat hy werd beschouwd als een ontbrekende aan de lichting en een ander dus in zyne plaats in dienst trad. Thans evenwel meldt hy zich, als terugge keerd uit Amerika, vrywillig aan, om zyn diensttyd zoo noodig te volbrengen. Art. 172 der militiewet is op hem van toepassing, weshalve hy zoo spoedig mogelyk voor Gedep. Staten dezer provincie zal worden gebracht, die de zaak zullen onderzoeken Wellicht, zoo meldt do „N. R. Ct.",zalhy, wegens verzuim van doorhaling op hot in schryvingsregister, worden vrygesteld van den dienst. Gebeurt dit niet, dan zal by voor den tyd van 7 jaren moeten worden ingelyfd, waarvan hy de eerste 5 jaren onder de wa penen zal worden gehouden. Tan den gemaal der Koningin. dient de wetgever niet bytyds te zorgen voor een zoodanige aanvulling der bepalingen van het Burgeriyk Wetboek, dat ook ten aanzien der burgeriyke rechten van den prins-gemaal uitzondering8-bepalingen in het leven worden geroepen? „Het spreekt vanzelf zegt het blad dat men deze vraag al aanstonds geheel los dient te maken zoowel van den persoon des prins-gemaals, die eenmaal in Nederland zal bestaan, als van feitelijke vrees voor gevaar- lyke toepassing der strenge artikelen van het B. W. Volgens deze toch staat dit vast: „de gemaal der Koningin zou het hoofd der gemeenschap zyn; zou „gehoorzaamheid" van zyne gade kunnen vorderen; zou kunnen eischen, dat de kinderen van het vorsteiyk huweiyk allereerst zynen naam en zyne titels voerden, naast die daD, welke de Grondwet aanwyst. Hy zou zich kunnen beroepen op het recht, hem gegeven, om zyne gade daar te doen vertoeven waar „hem dit goeddunkt." Het „Familieblad" acht het gewenscht dat deze regeling, zoo noodig by afzonderlyke wet, met spoed wordt voorbereid. e in e ii g cl IV i e ti w si. Onze Koningin is onlangs haar zeven tiende levensjaar ingetreden en den 31sten Augustus 1898 zal zy meerderjarig zyn en het bewind aanvaarden. Men kan dus met grond verwachten, dat hare verloving betrekkeiyk spoedig zal worden afgekondigd. Op dezen grond herhaalt het (Haagsche) „Familieblad" de vraag, die in 1890 werd gedaan en daarna van de orde verdween: Deze week werden op „Rhynzigfc" genomen 98 zwembaden door heeren en 14 door dames Gedurende het seizoen werden genomen 9490 zwembaden door heeren en 1892 door dames. Temperatuur van het water 14° Celsius De rechtbank te Haarlem heeft de volgende uitspraken gedaan: L. Hartog, koopman te Leimuiden, wegens mishandeling, f l boete of 1 dag hechtenis. P. Sneeuw, arbeider te Aalsmeer, wegens mishandeling, 3 weken gevangenisstraf. K. Schouten, smid te Haarlemmermeer, Deschuldigd van mishandeling van een dier, vrygesproken. D de Jong, kermisreiziger, zonder vaste woonplaats, wegens opzetteiyke vernieling, 7 dagen gevangenisstraf. In de nu trekkende 352ste Staats- lotery is jl. Dinsdag de ƒ100,000 gevallen op No 719 Iemand, te Gouda woonachtig, had de onvoorzichtigheid eenige dagen vóór de trekking een briefje aandeel) van dat nummer te verscheuren, waarvan nu het ge- volg ia dat de daarop gevallen prys, 4250, niet kan worden uitbetaald. Dit strekke tot waarschuwing van de hou ders van loten tegen de vernietiging van briefjes zoolang de trekkingen niet zyn afge- loopen en zoolang de mogelykheid bestaat dat nog fouten in de trekkingslysten voor komen. Omtrent dit geval behelst hot „Haagsche Dagbl." nog het volgende verhaal: By den Inspecteur der Registratie in Den Haag vervoegde zich iemand uit Gouda om zyne hulp in te roepen: „Mynheer, kunt u my ook helpen, ik ben zoo ongelukkig! „"Wat scheelt er dan aan? „Och mynheer, ik heb een twintigje ge kocht in de lotery en daar is me nu het groote lot op gevallen „Nu dan felici „Neen mynheer, feliciteer me niet, ik ben radeloos. Ik ben een arme man, ik werk hard voor myn vrouw en kinderen en daar valt me nu het groote lot op myn twintigje en myn vrouw hoeft het verscheurd I „En de stukken weggegooid?" „Ja, och ja, en nu weet ik geen raad." Met bedaardheid werd hem nu aangetoond, dat, als zyn verhaal waar bleek te zyn door het inleveren van de andere negentien twin- tigje8, er wellicht kans was, dat hy zyn aan deel nog kreeg o?er een jaar. De Delftsche studenten kwamen gisternamiddag te 3 uren op hun ryjool ter gelegenheid van de ontvangst der nieuwelingen in een 20-tal open landauers naar Den Haag. Ten einde zoo weinig mogelyk van den regen te ïyden, hadden de meesten parasols van Japansch papier opgestoken, die een levendige kleur vormden met de blauwe mutsen of baretten aan witte kwasten, die de meesten op dezen vermakelyken tocht droegen Aan een der rytuigen was aan beide kanten tusschen de raamriggels een ry siga ren opgesteld ter beschikking van dezen en genen voorbyganger, die trek had om op te steken. Het erbarmeiyk weder was allesbehalve in staat de pret onder de jongelui te storen. Omstreeks halfeen hedennacht werd Rotterdam gealarmeerd voor een uit- slaanden brand in het Hang, die reeds in den aanvang een geducht aanzien verkreeg, door dien in zeer weinig tyds de vlammen zich met hevig geweld een uitweg door het dak

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1896 | | pagina 1